Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 24, 16 June 1899 — Ke Aloha o kuu Makuahine KE ALOHA O KA'U MEA I ALOHA AI. Ka Mana o ke Aloha. He Moolelo Walohia [ARTICLE]

Ke Aloha o kuu Makuahine

KE ALOHA O KA'U MEA I ALOHA AI.

Ka Mana o ke Aloha.

He Moolelo Walohia

MOKUNA XIX.

Mahope iho o kona hoopuka ana ae i na huaolelo i hoikeia ma ka hapa hope o ka helu aku nei o kela pule, ia wa i kulou iho ai kona poo maluna o kona mau lima, a hooholo iho la ia e kakau Milapala aku ia Robata ile Ma- . latere. lialau aku la ia i kana peni a kakau iho la. , O ka palapala ana i kakau aku ai ia Robata, oia no keia: "E kuu Robata aloha—E hele mai oe e ike ia'u, mahope iho o ka pau ana o kau aina awakea. Ua makemake loa au e hui pu me oe." i Hookani ae la ia i ka bele kahea no kana kauwa lawelawe. I kona hoea ana mai, haawi aku la ia i ka palapala, j me ka olelo ana ku: "E lawe oe i keia palapala i ka hale noho o Mosiu Malatere, a ina aole oia j e ioaa ia oe ilaila, alaila, e lawe loa oe ] i ka hale hanako o Bamalie." 0 ke kani ana ae no ia o ka hora 9, j aia hoi,* komo raai ana o Robata de Malatere i ke keena o Loio Durana. Me ka hauoli pane aku la o Durana 1 imua o Robata, me ka haawi pu ana aku hoi i kona aloha. " Aloha oe—aole au i manao e loaa koke aku ana oe i ka palapala i kau | hale. Ua manao loa au, ua hala no oe ' i ka hanako." Pane aku la hoi o Robata imua o Loio Durana. mahope iho o kana haawi ana aku i kona aloha iaia: "E makaukau ana au e hele aku no lva banako ma ka wa i loaa ae nei kau : palapala. A no ko'u manao ana, he j mea ano nui kau i makemake ai, e I kuu hoaloha, nolaila hele mai nei au e j halawai 'pu me oe. Pehea lā o Made-j moasela Anederina?' •Aole pilikia o kou hoa ma ka hipuu o ka hoopalau," wahi a Dura,na i ] pane mai ai me ka mino aka ana iho o kona mau papalina. Ua kauoha aku nei au ia oe, e hele niai oe ia nei no kekahi mea ano nui loa." >s

No keia olelo a Durana, ua ano e ae la na helehelena o Robata, a ninau aku la ia: ■ "Heaha la lieia mea ano nui au i j makemake ai e hai mai ia'u?" "Ae, aka, mamua nae o ko'u hai atia aku ia mea , makemake au e ninau aku ia oe, a oia keia. Ke mau nei>ae anei kou noho hoaloha aua me George Lamabereta?" "Aole au i nana aku iaia ma ke ano he hoaloha wale no oia no'u, aka, ua apo aku au iaia ma ke ano he hoahanau ponoi loa la oia no'u." "Ua ike no anei oe i kona wahi e j noho nei i keia wa?" ! "Eia no oia ke noiio nei maloko nei | o Parisa, me kona mau makua." "He halawai pinepine no nae paha oe me ia?" "Ae, e halawai mau aua au me ia i na la apau." "Aole anei ona wahi noho e ae mawaho aku o ka home o kona mau makua?" Kulou iho Ja ko $obata poo ilalo, a mahope ala ae la iluna, hoike aku la kona mau papalina i ka ula ohelohelo, a pane aku la: "Aole i maonopo ia men. ia'u, aka. aka,—" j Maanei "nooki pj iho. la o Robata i ka hoopau loa ana aku i na mea ana i makemake ai e hai aku i. ka loio, a ia wa i pane mai ai ka loio: "E kuu hoaloha maikai, aoie o'u makemake iki e imi i mea e poino ai ke kanaka opio au i nana aku ai he hoahauau ponoi oia nou; aka, ua makei make loa au e haawi aku i ka'u mau j kokua'ana iaia, elike me ka hiki ia'u: Jke *hana. Nolaila, e hai mai oe i na mea oiaio apau aii i ike ai e pili ana ia George, eline lioi me ke ano o ka'u mau ninau e -wailo aku ai imua ou." Ike iho la o i ko ka loio we- f he ana mai iaia iho me k.i oiaio ame ka naau aloha e haawi mai i na kokua ana i kona hoaloL ;, nolaila, pane aku la ia: "E kala mai oe a o hai aku au elike me ka loea a'n i hoomaopopo! wale ai, a o-a keia Mauao no au he; wahi e ae no kekahi o George e noho | nei mawaho ae o lia home o kona mau j makua. Me he mea la, eiā keia wahi; ona e noho nei mawaho aku nei o Pa-1 risa. Aka, e hai mai oe ia'u, ua loaa j anei ia oe, he kumu kupono e loaa ai | ka hoohuoi ana, e kau mal ana kekahi! paino maluna ona?" ! "Aole i maopopo loa ia mea ia'u, | aka, aole hewa o ko kaua kukakuka pu ana ma na mea e hiki ai ia kaua ke j ike i ke alahele e ulu mai ai he pilikia, a ma ia wa hookahi nohoi, e ike ai ( kaua i ka hana e kapaeia ae ai lte kau t ana mai oia popilikia maluna o ko j kaua hoaloha maikai. Ua hoomanao ( no anei oe i kahi a kou hoaloha i hele j ai ma ka mahina o Dekemaba, 1876?" | "Maopopo loa ia'u, ma' Parisa nei no oia. a ma ia wa hoi, ua loohia ia au i kekahi ma'i kaumaha, a he kanahaku-

mamawalu ka nui o na hora i moeia ai e a'u ma kahi moe." Ua maopopo ia'u, ua loaa oe i keia pilikia mamuli o kou ike aiia i na kaumaha i haawe iho maluna o kou hoaloha, mamuli hoi o ka make ana o ke Kaunawahine de Berene." "Ae, iloko oia wa, ua manao loa o George e lawe i kona ola iho. Aole o'u i poina iki i ka uluku pihoihoi launa • ole mai o kona makuahine i kekahi ! Do, a oia hoi ka po ana' i hele aku ai me ka pu panapana ame ka pahi pu- ; haka. 0 kejia po ana i haalele malu j iho ai i ka hale o kona mau makua, he I po ua ia, a he po hoi i pa puhili ai ka i : makani ia loko nei o Parisa." j "Ua hoomanao no anei oe i ka la o ka mahina?" ; "Manao au o ka po ia o ka la 10 o Dekemaba." | "Oia no ka po o ka la i hoolewaia ai i ke Kaunawahine Berene?" i j "Ae, oia no. 0 ka po no ia o ka la i l hoolewaia aku ai kela wahine like me j ka anela, ka wahine hoi i aīohaia e | C}eorge me ka oiaio." i I kela wa i ano e loa ae ai na hele- ' helena o ua Loio Durana nei, a hooho j ue la ia, me ka pu-o ana ae o kona mau lima iluna: | i "B hoonani ia na lani kiekie. Oia io j no ka! Nana io no i liana i kela hana j i hooiaio mai i ka paa o kona aloha i ka mea ana i aloha ai a hoea i ka luakupapau." Heaha keia au e kamailio mai nei?" | i ninau aku ai o Robata ia Durana. "E ike ana oe i ke ano o keia meā, a'u e hai aku nei ia oe mahope afku nei. E hoomanawanui iki mai oe. Ua mai naoio anei o Madama Lamabereta e iawe ana kana keiki i kona ole iho?" j "0 kona manao maoli no ia, aka, na'u nae hoi l kamailio kku iaia ma na i manao e hoopauia ai keia noonoo ona. j Eia nae, owau no kekahi i komohia pu' iloko o ka noonoo ana, e lawelawe io j aku ana no ua hoaloha la o'u i ka hana I a kona luaui makuahine i hopohopo | nui ai me ka weliweli. I ka wanaao j ana ae, ua hele huli aku la au iaia, aole • nae oia i loaa iki ia'u. Aka, i ke ahiahi ana iho, ua huli hoi mai la no ia i ka j hale, a hui pu iho la me kona makua-1 hine." j "A pehea la kona ano i keia hoi hou I ana mai la? Aoie anei he maikai aj mohala maikai kona mau ano apau? Aole he kulana hehena a ano maikai ole?" "Ua ike au i keia loli kupaianaha ana ae o kona mau ano apau. Ma kahi o ke kaumaha, e olino mai ana ka hauoli ma kona mau helehelena apau, a he mea huna pohihihi nohoi keia ia'u. Mai kela ahiahi mai i mau ai ka j maikai o kona mau ano apau. Heaha la keia mea nana i hoauhee aku i na manao maikai ole apau, mailoko aku 0 George, elike me ka'u i ike ai ma na la mamua iho, he mea huna no ia ia'u? Aole oia i hoike iki i keia mea huna i kekahi mea kino kanaka. Aole no oia 1 hai i keia mea i kona makuahine. A ke ku nel keia mea nana i hoohauoli i ko George noonoo he mea huna pohi- ! hihi ioa i ko ke ao nei. Pela ko'u J manao." I "Aole anei oia i haaleie ia Parisa nei i i kahi wa mahope mai?" I "Ae, ua hala aku oia no italia, a i ' ka malama aku nei no o Sepa.temaba kona hoi ana mai no Parisa nei." "Ua hoomaopopo no anei oe, ua kamailio mai oia ia oe no ke Kauna de Berene, a i ole ia, he lohe aku paha oe iaia e hopuka ana i kahi may olelo no ua Kauna la?" "He hoopuka mai no oia i kekahi 1 mau olelo no ke Kauna, a i kela wa a ! me keia wa nae ana e kamailio mai ai ' nona, e puka mai ana ua huaolelo mpi- ! kai ole mai iaia mai; a e hoike mai | ana nohoi ia i ka piha o kona naau i ' ka inaina iaia." j "Aole anei oe i ninau aku iaia i ke ! kumu nui nana i hookahuli hikiwawe ! i kona noonoo, mai ka ponaha mai o ! ke kaumaha a ka poai o ka hauoli? '■ Aole no anei-hoi oe i hoohuoi iki i ke • kumu o ka loaa koke ana iaia o keia hauoli?" j "Aole." I 1 "Aole anei oe i lohe, he wahine kona ! kokoolua i hele pu aku ai i Italia?" | "Aole." i "Alaila, e hai aku au ia oe. He wahine kona hoa o keia huakai hele a kou hoaloha i Italia;/a o keia wahine ke kumu i hookahuli hikiwaweia ai

kona kaumaha a i ka hauoli, a o keia wahine. oia no o Kaunawahine de Berene, a o kona inoa makua hoi. oia no 0 Aliee." Aoie i kana mai ka puiwa o ko Robata noonoo, a ulu mai la ka hoomanao ana iloko ona, no ka huina dala lehulehu loa i hoahuia ai e George Lamabetera ma ka Banako Kuikawa, a ike iho la ia i ke kumu o ko George manao ana he mea pono ke laweia ke ola o Kauna de Berene, aka, o keia mau manao nae i lele poai ae iloko ona aole ia i hoike aku imua o Loio Durana, a hooho ae la hoi ia me ka pihoihoi: "Auwe! o ke Kaunawahine de Berene io anei kona hoa i hele aku ai i Kalia! Pehea i maopopo ai keia mea ia oe?" "A pene'i, e hoolohe mai oe," wahi & Loio Durana i pane mai ai. "Ua kanu ola ia o Kaunawahine de Berene, a na kou hoaloha oiaio loa, oia hoi o George Lamabereta, i hoopakele iaia mailoko aku o ka luakupapau ma kela po pouli, a ka ua ame ka makani i haluku ai, oia hoi kela po o ka la 10 o Dekemaba." "E kuu hoaloha," wahi a Robata i pane mai ae ai, me Ra halii ana iho hoi na helehelena kuoo maluna ona, "e hoonaniia na Lani kiekie Ioa." "Oiai," walii a ka Loio Durana i pane mai ai, "ua ike au, he oiaio o«wio George Lamabereta, a no ia mea 1 kauoha aku nei au ia oe hele mai e huipu a'u, i kihi ai ia'u ke iiai aku ia oe i keia mea hou ano nui loa. 0 keia Kaunawahine de Bererie ka mea huna pohihihi nana i hookahuli hikiwawe i ko George noonoo kaumaha a lilo i noonoo e haiamuia ana e ka hauoli. "E hoomaopopo hou mai hoi oe i keia manao. He mea i wawa nui ia, a i kaulana loa nohoi ma Parisa nei, ua mare ke Kauna de Berene ia Aliee i mea e loaa ai iaia, ka waiwai nui e ili mai ana maluna ona, mai kona makuakane bapiatema mai, a mai kona makuahine bapatema mai nohoi. "He mau la wale ae nei no i hala, ka make ana o Madama Hardy, ka makuahine bapatema o Aliee. A ua lawelawe aku nei hoi ke Kauna de Berene i na keehina hana e loaa mai ai keia waiwai o kana wahine iaia, ma ka inoa o kana keiki. Ua manao nohoi oia, e lilo ana keia puu dala nui e loaa mai ana iaia, i mea e hoopauia ai kona aie nui hewahewa iloko o na banako dala o kakou nei. Aka, i ko ua Kauna nei halawai pu ana me ka loio nana e paa nei i ka palapala hooilina hope a Madama Hardy, ua hai mai Ia ka loio iaia, eia no ke Kaunawahine Berene ke ola nei i keia wa, a nolaila, ua hoole mai la ia i na kol ann a ua Kauna nei. "Ua hoi mai la hoi oia i Parisa nei, a hele mai la oia e ike ia'u, a hoike mai la oia i ka moolelo piha e pili ana i kana huakai. I keia la iho la i weheia ai ka pahu kupapau o ke Kaunawahine de Berene, a ua ikeia, aole ke kino o ua Kaunawahine la maloko o ua pahu la. Aole hoi ua Kauna de Berene nei i ike i kahi i hunaia ai ka lede opio, aka, ua paa loa no nfte kona manao, aia oia me George Lamabareta." * Aole i pane koke aku o Robata i keia wa, noho mumule iho Ia ia a hala kekahi mau minute, alaila, pane aku la ia. "He mea oiaip, he kulana kupilikii loa keia i loaa i kuu hoaloha. Aka. ke hoomamaia nei nae ko'u noonoo, aole hiki i ke Kauna ke hoopilikia mai la qeorge, ma ke ano o nei mea he waiwai, oiai, ua hiki ia'u ke hooia aku imua ou, e kuu hoaloha, eia na waiwai apau o kela Kauna maloko o na paa ana a George. Ke noho aie nei kela kanaka i kuu hoaloha. Hookahi wale no alahele a'u e ike nei, ma ke ano oia ke alahele e hoopoinoia mai ai kuu hoaloha, oia ke alahele a ke kanaka limakoko e hana ai." "He mea maopopo, e hoolimalima ana kela kanaka i na kanaka puuwai eleele o,Parisa nei, e lele powa mai maluna ona. Nolaila, he mea pono ia'u ke hai aku ia George i keia mea." "Ae—he pilikia io maoli no keia no George a no ke Kaunawahine nohoi." "He oiaio ia, e kuu makua. Ke ike nei au, he hoaloha oiaio oe no George Lamabereta. Elike me kou aloha la'u, kau keiki o keia mua aku ma ka beri-

ta hoano o ka meteremonio, pela a\i e ike nei i kou aloha no kuu G«orge. A nolaila, elike me ko'u keiki ana nau, pela nohoi o George e keiki ai nau." "E hai hou aku au ia oe. aole ke Kauna e hoopii ana imua o na Ahahookolokolo no keia hana, oiai ua makau loa oia o ikeia kana mau hana eleele i hana ai i na wa i hala ae nei. Aka. e hoomanao oe, e kuu Robata, aia ke aloha o kana wahine iloko ona i keia wa, a, aia hoi na miliona dala a kana wahine, a no ia mea, he mau men keia e kaulua ole iho ai kela kanaka mai ka hana ana aku i na mea apau e ko ai kona makemake, a e pau ai hoi kona pilikia. Aole nae f maopopo ia'u kona manao, aka, aole nae hiki kue hoohewa hewaia ka noonoo e punohp la iloko o ka umauma o ke kanaka i like me keia ke ano. E a'o mau aku oe ia George Lamabereta e malama loa oia iaia ihp, a e makaala hoi i na wa apau.. E liai aku oe iaia, e malama oia no kona ola iho." "Aole au e hoohala i ka hoike ana aku i keia mau manao au i hoike mai nei imua ona. E hui ana au me ia i ka la apopo." "He mea makehewa lioi no'u ka olelo ana aku ia oe, he mea huna ka kaua i kamailio pu iho la. Ano. e kuu Robata maikai, e hele kaua e ike oe ia Madenpoasela Anaderia, ame kona luaui makuahine. Aia laua i keia wa maloko o ka ruim hookipa. (Aole i pau.)