Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 25, 23 June 1899 — PEHEA KA PONO O NA HAWAII? [ARTICLE]

PEHEA KA PONO O NA HAWAII?

He ninau keia i pono ke haawiia na noonoo nui ia ana e na Hawaii apau, no ka mea, ua ikeia, ka hiki ole ana i na Hawaii, oia hoi, ka hapa nui loa o lakou, ke ku ma ke kulana hooholomua i ko lakou ikaika hooulu waiwai, elike la me ka hapa nui o na lahui mai na aina "e mai, e noho nei maanei, no ia mea , i ulu mai ai keia ninan ae la, Pehea ka Pono o na Kanaka Hawaii? Ua hiki ke hooiaia he pono nohona i o keia la, ka pono i loaa i ka hapanui o na Hawaii a lie kakaikahi loa mawaena o lakou i loaa ka Pono o ka nohona no ka la apopo, a no ia la aku, a pela aku. Ua maopopo loa nohoi, he kakaikahi loa o na Hawaii he wahi kuleana aina ponoi iho kekahi no ka oiwi ponoi iho. Ua nele maoli ka hapanui o lakou i na home no ka oiwi ponoi ih.

Malia paha ua hala ka wa pono o keia ninau no na Hawaii i hala na la ikaika o ko lakou mau kino, aka, no na Hawaii e ulu ae nei me ka ikaika maikai o ko lakou mau kino ma ka hana a ma ka imi waiwai ana,- ua kupono loa keia ninau no lakou. Ua maopopo no nae ka makou haina no ia poe ke huli aku a nana aku ma na manao alakai ma ko makou mau helu i hala hope ae nei. Pehea ka Pono ona Hawaii i hala ko lakou mau la o ka ikaika, a e noho ana hoi iloko o ka nele ame ka palupalu? Ua hamama na puka o Lunalilo Home no na poe oia ano, aka, he mea maopopo no nae, aole i lawa kela hme no ka lehulehu o na Hawaii oloko o keia poai a makou i hoike ae la. Ke ole makou e kuhihewa, he hana maikai loa na ke Aupuni o Amerika m akeia mau kokoke iho e huli pono i ke kulana nohona o na Hawaii apau ma keia mau mokupuni. Ehia la o iakou e noho ana maluna o ko lakou mau wahi kuleana aina ponoi iho; ehia la o lakou e noho ana maloko o na hale hoolimalima, ame. na aina hoolimalima; a ehia la i nho hoopili wale aku malalo o kekahi poe. Ma ka wa e maopopo ai keia mau kulana o ka noho ana, alaila, e hiki no i ke Aupuni ke noonoo i na mea e pono ai ka poe i nele maoli i na home e npho ai lakou. He hana ku keia i ke aloha a Amerika e hana mai ai no na Hawaii i neje i na home. Ke lana nfei ko makou manao, e hoea mai ana ka la e hookoia mai ai keia, kuko ana a makou e kuko nei no ka pono o na Hawaii.