Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 25, 23 June 1899 — NUHOU O NA AINA E [ARTICLE]

NUHOU O NA AINA E

Foreisn Xews. HOAUHEEIA NA IMI.iiMNO MANILA, lune 14. O ka nui o na poe poino a make o na Anienka ma ka hoouka kaua oka la inehinei. he pw i make # a he 30 poe i hoehaia. O ka poe Pilipino. he 40 poe i make, ma ka auwaha mua. lla hoauheeia aku e na Amerika he pualikoa Pilipino. nona ka huina mawaena o 1000 ame 1500, a hoea i ko lakou wahi hoolulu ma ka muliwai Zapate, kahi i manao wale ia ai, aia malaila he 5,000 poe Pilipino i lako pono me na mea kaua. ame 4 pu-ku-niahi. I keia kakahiaka i lilo mai ai i na Amerika o Bacoor me ke kaua ole. 0 ke Kiaaina o Cebu, i noho hoaloha me na Amerika, ua nowa malu ia kona ola. He kanakii oiwi ponoi no keia no ka aina. KE KAUA 0 KA LA 13 0 ĪUNE. MANILA, lune 13.—1 keia kakahiaka i hoouka aku ai o Kenerala Lotona (Lawton) i kekahi kaua ki pukuniahi oolea loa, mā ka hema aku o Las Pinas, maluna o kekahi batari pukaa o na Pilipino i hooekepueia iloko o ka nahelehele. Ua hoopuniia ka Mahele Koa Pukaa I o ka Puali J<oa lwaka-lua-kumamakahi e na Amerika. e ka poe Pilipino, aka, ua oki pu aku la na Amerika i ko lakou alahele mawaena o na Pilipino me ka nui no o ka poino. Ua kipoka aku la ka moku kaua Monika Monadnock ame na moku kaua Helena me Zafiro maluna o na batari pu-kaa o na Pilipino ma Bakoor ame na auwaha eli e kokoke ana ma Las Pinas i keia kakahiaka holookoa. Ua a ia ae la ke kulanakauhale e ke ahi, aka, ua hoopio ia n£f nae e na kamaaina oia wahi. Ma ka po nei ua kiia mai la kekahi pukuniahi a ka poe kipi no ekolu manawa maluna o na Amerika mawaho loa aku o Las Pinas. I keia kakahiaka hoi, lawe aku la o Kenerala Loton:i i hookahi bataliona o ka Regimana Umikumamaha ame elua mau mahele koa o ka Regimana Iwakaluakumamakahi no ka huli ana i kahi i ku ai ka batari pukaa o na Pilipino. a ua lawe pu aku lioi ia i elua mau pukuniahi me na Mahele Pukaa Helu Eono aku. ame eha mau 'pukuniahi nunui. I ka ikeia ana o kahi i ku ai ka batari pukaa a na Pilipino, ua hookuene pono ia aku la keia mau pu imua ponoi o ka batari pukaa a na Pilipino, ms kahi he 600 i-a ke kaawale. Hookahi pukuniahi j nui a na Pilipino me elua mau mea liilii iho. Mai keia pu nui mai i ki mai ai • na kipi i na poka pahu i hana nmoli ia j iho e lakou.

O ka aina o na Amerika e hele aku ai, lie ino ame ka maikai ole. He mau kaikuono liilii kekahi,, he pohopoho ame na ha-lokowai i uluia o na aoao e na kumuohe. Ma ka Ava i hoomaka ai ke kaua ana, ia wa i ike ai na Amei ika i ko lakou ki ia ana mai i na pu raifela ma na aoao mai apau o lakou. 0 na Pilipino keia i liio i poe hoalohu no na Amerika, o lakou mai la no kekahi i ki mai la i ka iakou mau pu. Ua lele makawalu mai la na poka a na enemi mai loko mai o ka naheiehele, mai luna mai o na kumuiaau, a mai luna mai o na hale. Oiai hoi na pualikoa elua o ka Regimana Iwakaluakumamakahi e nee kaua hele ae ana ma ka aekai, maiaio o ke aiakai ana a na Pilipino hoaloha, halawai aku la lakou me kekahi poe kipi kakaikahi, a kuemi hope aku la. I ka wa hoi i uhai aku ai na Amenka i keia poe, oia ka wa i kipu mai ai na kipi mamua pouo mai a mahope aku nei o na Amerika. la wa nee aku la na Amerika i ka lihi kahakai, me ka imi ana i wahi e malu malu iki ai mai na poka mai o na enemi, aka. ua loaa aku ia no lakou i na kipu aua a na Piiipino. Mahope iho o j ka paio ikaika ana a na Amerika, a hi- ; ki i ka pau loa ana o ka lakou mau po- | ka, ua hoomaka ae la lakou e kuemi 1 hope, ia wa i holo koke nku ai o Keneiaia Lotoua a kaohi aku la i ko lakou kuemi hope ana aku. 1 keia wa. i ku iho ai o KeneraVa Loiona, me kia Starr ame na I.uianeia l>oriovan ame Coneliey, lalnu iho ia lakou i na pu raipala mai na koa mai i hoehaia, a ki aku la i na enemi, a ku aku la kekahi poe Pilipino kipu poiolei iluna o na kum\jlaau. Mahope iho. pau iho la ka lakou mau poka, a ia wa l holo aku ai iakou a wawahi aku la 1 ua pualikoa Pilipino a puka aku la ma kela aoao, a ua hall pu aku la nohol lakou i ko lakou mau koa i hoehaia. 0 Lutanela Donovan keia, nona ka wawae i hakl, ua kaualako hele aku la ia i ua wawae la ona no hookahi mile okoa iloko o ke poho ame ka nenelu o ka aina. Va hookaulua iho la o Kenerala Lotona i ke kaua ana uo ke kali ana a loaa hou mai oua mau k<m kokua. Ua hoouna awiwi 4a aku ia he elua bataiiona o ka ltesiniana l'mikumamaha nme hookahi Uaialiouu o ka Regimana Eiwa no kp kokua ana iala. Ma ka auina la ae. ua hooiuaka hou ia

ke kaua. l'a ow m.ii u r 3 ..i kaua. & kukoke s . * Ki aku oūi i k.«ua. uto,u 't U : ; % luaa o ka po* Hlipi«u v a p. a . ■ # wahi moku kaua iniii ■iu> . s IMlipmo k*ia wahi. Vv-. [x»ia o k«*i» ka puaiikua f'■•;.-{• : ; 4 ka»ik;tu to<k oko UKot» h.»...!; uu , t a i hiilawai kauu pu » ; . .. , rika. la HtV iiku Ivt 03 \sr<" » ulanui outo«i «» kti sm ;n.i lv.i. K*' t tlit pal*- !'« «k..li r ki»-. O kahi **!*• uo v ri.•»- 5A . hak.ak.-t o tt:t 1*".;;».:. a.ku uo ta o kekiih.: u* i s *- kiaiia aa.-t kr<U u*-īt.> • *-a ;■ m aialoko o mt au«aht 1 >n ka hua paiapala V. «► L ; <>- •• nuku o ua mitu au» 41; i ! \ |k>, a tu.i k»*ia x*ahi ►* .••• • ria kipu aaa u uu p*)« !'•... f alai aua hoi ia Lik-..»■; ti i -i am»* na oiok*«» hih.t|«*>a •> . no i;t m*»a ua hikt %>urik.i ite«» fM»au ukn .m n;sju ma ka %a i hinimaku .t*. *n kaa ana Amvrika t*;%ahaaa .ik , o na enemi. ua bw!um.t i k «k pu a ua kipt. oiai uo aa** u.; Vti;* tu»»» aku atva tU»ko o k t aeae;;i ;■« ho ona wahi afkai. I'i hf!«- , , a hwa ika puhaka o tta kw. K la uo na tu>a pukaupooh'.w; i k«- x lakou mau pu. a ua hiK>ku>*mt h aku la ua kipi a kaa ma ke!a ka,- • . , 0 ka muliwai. Ma kfia kaua ana. ua ikna k.i .. .* ole ame ka maka'u oie o n;t ko.t \ rika. Aol»> i maopopo ka nus .• . Pilipino i mak*?. POWAIA KE OLA O KE.\'KR.Vi. \ NA MAMI U O KE KM'Oi* v A ACU'INAtJH> MAI'ILA. lune IX l*a ia ke ola o Kt*nera!a AhNtm>> i < kekahi enemi elwie loa i ..a k Amerika ma ka Pa* Atu.t .> P: mamuli oke kauuha a Aii>i •• i . ikeia iho nei kona k?te ana : u : lala hana ana a AgttiuaMo. k-»u.t :• ua kapae kauoha oia; aol»- hoi • - na %vale no. aka, ua m.e ! 1 na Komi.sina i ht>ounata aku nahlo no ka huipu auu m<+ ua K.u* sina Amerika e kukakuka ua k<kahi maluhia. l'a pepehiia »> Luna ma ka ia - iune. ma Kabauatui*na, kahi hoi hele aku ai o haiawai p«i me AieuinaMw O kona hoi>kiekie ia. ae noia«*As*j> naldo ma ke kuiana Mekia Kt*e«»rtL< Mamuli o kekahi hana i hoolaia »• u maniua. ua hookuakiiia. iho la oia a'.% ka puka o kahi a Aguinaldu e m»h» ana. me ke kaii ana o kooa kahea * mai e komo aku iloko. ! koua ka!i U' ihi ioa ana. ua uluhua !.»a iho la ta. ui hoomaka aku ia ia e noaoi e ae ta ma oia e komo e huipu me Aguiuatdo. H** lehulehu loa na wa o kana hani aa * pela. aoie nae i aeia mai. nolaHa. tta hoao iho la ia e komo aku mamuli a k.i lima ikaika. l"a unuhi kok»* a** Ut la i kana pu pauapana a pa.i ae !;t ma Woiia lima, a mamua hoi -> ka hiki ana laia ke ki aku i ua p«» ana. ua Uop'ū* mai la ia e na koa kiai o A«?u;uaM» a hou ia iho la ia i ka pahi no ua mt nawa he uui e kekahi kauuika nona inoa o Ney. a oia ka l:ra o na k:;i * Aguinaldo. l'a hoio aku !a hei kon* ukali, oia o Kouela Ramona. e iaia. aka, ua hopuia mat ia t;t. lawe.i ae ia kana mau mea k-iuu apau, a oki oki liilii ia iho la kona kI:!o me na pa hi Pilipino.

l'a hauoli loa t::i Pi!ii»ino n.> ka tti« aua o I,una. nokauiea. uia ki '?s-* nana i hoohihia i ku h«1o p«m«» . * na hana o k«* kukakuka tn;*iiih;LAUANA. luue 13. l'u hooia Hui PiHpiuo i ka mool*v» *• t»t ka i>ept l hiia ana o KeueniU A' • Luna, a ua oleloia ae. oij ih«> 'a K » 1 p»»na o ke paonioni loihi aua m.iwam'» oia kanaka amf Aguio:i?>io r.t ia nohoi ma kt»ia wahi. u.t h«»t a«- * A«oniilU> i l*arisa tuai il -?na .u\ kaht ana i hele aku u* 4 » ♦' ik-- t Pope k ma ia haiawui au:t ima hk* k:t u» hiki no e liookohuia k*-kahi Kī»'ko|*» (Bihopa> Pilij>itto ina *• a«* uaa. ka ¥*** Pilipino e hookim m:*: mh ; hoopaahaoia. MAKAI'KAI" KA POK ei'UA £ KiP< HAVANA. lune l:>. l'a *>htm a«na poe aiiikoa ia iakoa k.i malama ar* ame ke alakai ana i na koa i'uim hi>onohoia aku ma 11 uu.ua haeua. < ; « (ako kaua apau aiai ua kou uia.i. i -a-.. - aku la ia mau lako kaua ui»* lakuu ■: * ko o na apana ;»ina kuaaina. ua h<> keia aku keia mea e M*ia ui K nerala Ludelo. lie 300 paha ka uui » na koa ma keia kuiaaakauhaK % ■* hoolako pono ia lakou ut«» aa m«*a k» •* apau. a o iakou na kou ('uLm > bo«>i> koia me na mea. kaua helu ekahi tr,na wahi e pi!i kokoke ruai aita t H.» vaua. K kaii ana kt ia jhj«- o ka h < hi>i mai o l.uiaiu'la K<meiit mai kuaaina oiai. no ka oh; atui t iakou mau datu ma Havana ma ka I' l -» aha. 0 ka' mea kamahao loa. oia k t ole ana o Meia Hyatt i kf*a koa na lakou i ohi ae U m*-;» k \.« a hoea wale i ka la j>abti u»*t. I':» h wiia aku iaia he mana. <• oht euuii i uiea kaua, eia nae h»* eiwa wuU> • i-uipala i haawiia mai uuu Ma ka h ta ana aku, ua oielo ae ia ua alak * nu lakou i ohi i na mea. k.ma. j- <• aKena lakou no kv» Aupuui, a m •- h» wa i !oa tuai ui ua mau ka*»-» U « lakou. ua haalel«» »ho ia iakou t k- k : lanakauhaie. t'a manao *4l«* īa •■«• o kwia iiio la paha ke ano haaa i t»«. ka aiua. a ua hunaia tu vtt, a k nei uo ka wa e ala tnai ai kekaii' 1» kuloko, a t ol«*. tta haa*iia aku * u\au pu i na poe puwu o loko u ni» m ua. l'a oNMoia. ua lako u.ui Ikk' i ita AOLK l LO.W KA AHA Ki'HLN* KAKANi. PAKISA. luue !3. -t-a kauo»teu . • oM. Poin»ar»» la>ub«( e k * aku i ka "haiealii 1 i k«* H-.* hiaka o ka ia apopo, & tua ia *a ■- K maopopo ia mai ai iaia ka uoho ana i ka i'apa Kuhina. 1 keia ahiahi, ua ikeia ae Lt tta o M. Poincaare i ka liio ana i im«« • ka Aha K'ihiua, i»ka, ua ae ttu • e liio i hoa no ka AUa Kuhtua. ?t« • M. Paul l>»Behanet, ke pt>o oi.i Ah • K« hina. O M. Paui o*schaa«t, ka dena o ka Hale o ua » ? • Eia o M. P. De*ehanet Poituar»- ** kukakuka |tu n*»; tu»* ko laua m*u tt ■* loha l keia ahiahi. a ma ka hoea I l ' • ke kakahiuka o ka ia apupo e htK*.» -**• ai laua i ka KSyse»* no ka ho»k** aku i ka hopetta o k\ taua ham«