Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 28, 14 July 1899 — Ke Aloha o kuu Makuahine KE ALOHA O KA'U MEA I ALOHA AI. Ka Mana o ke Aloha. He Moolelo Walohia [ARTICLE]

Ke Aloha o kuu Makuahine

KE ALOHA O KA'U MEA I ALOHA AI.

Ka Mana o ke Aloha.

He Moolelo Walohia

He mea oiaio, ua haule aku la o Buretaona maluna o ka honua,. oiai ua moku aku Ia kana lima akau. Ma ia wa hoi i loheia ae ai kekahi hokio kapalili, a o ka wa ia i oili mai ai he ekolu mau kanaka i lako me na pahi kaua mailoko mai o kahi ululaau uukul ame na leo hooho ahiu. lele like mai la lakou maluna o George ame kona hoa, oiaro Robata, aka, iloko no oia wa i oili mai ai mai kekahi aoao mai o ka ululaau kahi kanaka me kana pahikaua, a liui p\i mai la me George ame Robata a paio like aku la i na kanaka ekolu i lele mai ai maluna o George. Aka, iloko o ka' wa pokole, ua pau iho Ia i ka hoehaia ua poe kanaka nei ekolu e George ma, a ua nalowale aku la hoi o Barona Limera mai ia wahi aku me ke kino o Burebona. 0 ka mea maopopo, mamuli o na huaolelo a George i hoopuka ae ai, mamua koke iho o kona haawi ana aku i ka hauna pahi i hoehaia ai kona lioa paio, ua hookiia ka mea a Rohata i hoomaoe wale aku ai imua o Barona Limera, oia hoi, e hoikeia ana ma ia ahiahi ka mea huna pohihihi nana i hoeueu ia Burebona e paio pahikaua pu me George. A, e ka makamaka heluhelu, o keia wahi kanaka i oili kupaianaha loa mai

ai mai liekahi aoao mai o kahi ululaau, a kokua ai ia George ame Robata ma ka paio ana i na kanaka ekolu i lele powa mai ai maluna o laua—George mc Kobata —aole ia he wahi kanaka e ae, aka, o n.~lii Rikeke hoopono a oiaio 110 ia. Ua moku al;n la, ua kumuao kaiktf' ■f,ahi iioi ma kona kipoohiwi akau, 'a Kiki c!e iho la iaia 'ke oniu i kam a ma ia wa nohoi oia i 1 .n'.ana aku'ai i hope, a i ole ka halo aiia mai o Earona l»imena a paa iaia, iua na haiile pahu o*ia ilalo maluna o kn honua. i\. ma ia wa hoi i hookani ae ai o BiTuna i kekalii ulili a ia wa i oili mei ai me ka hikiwawe loa kekahi mau kanaka eli'ma maāloiko mai o >kekaii pnukiuki laau, me ka lako pono loa lakou apau me na paMk-aua. iMe ka hikiwawe nohoi -umuhi ae la o Robata i kana pahi'kaiia, a lele aku la ia me ka awiwi niii, a pili aku la ikona kua ma ke leua o kona hoaloha, a niniu ae la kana pahikaua ma kona liiua, e huila ana imu o ko laua mau •enemi. ĪMa ka wa i tele mai ai keia p'oe kanalka elima mailoko mai o ka ululaau, oia no ka wa i nalowaie koke aku ai o Barona ldmera me Burehona mal ia -WaM aku. Ua'huila ae la na palhllkaua a ua poe nei imua o lakou iho. A ma ka wa imia loa hoi i ulelē ai na kakele j pahikaua ana mawaena o George me | Hohata, kona hoa, me na kamaka eli- ( ma i lele mai ai me ke aao powa, mait loko mad o ka ululaau, oia no ka wa ■ i loheiii ae ai kekahi leo wawalo e | 'iruia pu ana me ke o a©a o na makakila a na moho -haikaka, a ike lihi ae ; la o *jeorge i ka anapa ana ae o kekahi mea olinoMno mamua pono aku ona, a ike iho la īa, i ka hina ana iho 0 kekahi kanaka ilalo ma kahi kokofee iaia, a ia wa nohoi i ku aku ai Ikana pahikaua i keikaihi o na kanaka 1 alu mai ai iaia, a walho ana maluna o ka lionua. | 0 Ts.aba.ta hoi īkeia, ua lanakiia oia maluna o kekahi o na kanaka i leie mai maluna ona, a e kakele ana oia

ia wa, no 'ka 'helu eiua o na hoou'ka pahikaua ana, me helu elua o "nā| kana'ka i paio mai ms ia. O 'ke kolu, hoi o na ika-na'ka i aiu mai ai ia George ua ltlo aku la ia me ka mea nona ka leo hooho i loheaia ai e George ima mamua iho. Aoie i liuliu, ua holo aku la ka Ro'bata kanaka e paio pu ana, a koe iho la, kahi 'kanaika malihini e hakaka ana me ka helu elima o na koa ; O ka mea kupaianaha nae ma ka George ma nana aiHa'ku i keia wahi kanaka i lilo i īkokua kupaiaaiaha no laua, ua uhiia ikona mau ,maka me kekahi uhi ma/ka ■eieele, a no ia ua hiki ole ia 'laua ke ike aku i kona hele.helena: aka ma ka George hoomāopopo wale ana iho ma ke .āme "ka oiwi o ua n;vahi kanaka la, inea la, he kanaka no ia ua kamaaina mua iaia. tla ikeia aku Ia < ke kapoo pu ana o ka pahikaua a kahi kanaka pale-maka ima ka umauma o kona, hoa paio, a hina aku la oia ilalo. A ma ia wa i huli mai ai ua wahi knaka palema'ka nei, a haawi mai la i kana 'kunou alOha ana ia Gaorge a nalowale kOke aku la oia ilokō o ka ululaau. Ua hoopiha loa ia laua rtei me ka pahaoh'ao loa no nei wahi kanaka, a aia ninau iho la laua ia laua iho, o /wai la keia lima kolaia aloha i hoea ■ku'palanaha mai ma ka wa i poipu mai ai ka p'ilikia maluaia o laua. 0 Durana a-nei ka loio? O Rikeke anei, kahi 'kauwa hooipono? 1 kela wa, ha'alele iho la laua nei i ke 'kahua haivaka, mahope iho o ko laua hoomaopopo ana, aohe mea h'iki ia laua ke hana no na kanaka i kaawale aku ka hanu <jJa mai ko lakou mau "kino aku. Ua hoaholo iho la ilaua e kii aku laua i kanaka nana e lawe aku i na ki'no o- ua poe nei mai ia walii a'ku. I ko laua aneane ana e puka pono ioa o 'ka po•naha- laaii; loaa Iho ia ianaHE! walil ipalapala ua opiopi ia. I ko George nana iho, ike iho la ia, mau huaole'o i kakauia penei: "E wailio i ka poe make e kanuia e 'ka poe make—E wiki a mai lohi—Aia ika enem'i ma ke alahele—He hoohalua ko ka po. Owau iho no. KE KIAI." "Ea," wa"hi a George i ihūli ae ai a pane ae la imua o Robata, "Heaha hoi ■ke ano o keia? Me he mea la, he moeuhane keia mau mea apau a kaua e ike nei. O ke kaikau'lima ma keia wahi ipalapala, he malihini loa ia ia'u; a o na olelo, he ku no i ka hoopahaohao. Ke ipapa mai nei keia palapala ia kaua aole kaua e la?we'larwe i na mea e pil ana no <na kino o kela poe i lele powa ma'i nei maluna o kaua, a ke hoolale imai nei ia kaua e awiiwi kaua i ka hoi ana me ka 'hoike ana mai hoi aia (he enemi m'a ko kaua alahele. 0 ka inoa o keia mea nana keia wa'hi palapaia o Kiai. 0 keia no anei kela wahi kanaka hoop'ahaohao i kokua ae nei ia'kaua? E Robata, e awi'wi kaua mai keia wahi aku." iNo keia mau olelo a George, aole no he m'au mea a Rohata i kamailio aku ai iaia, aka, ua hooia iho la no ia iloko iho ona no ka oiaio o na hoohuoi ana mai a kooa hoa no ke kuipaiamaha o na mea apau a laua i i'ke ai ma ia ahiahi. Me na ka-ina kapuai mama ame ka awiwi hoi aku la laua. Oiai laua e uhaele ana, ua hoopiiiwaia ae la laua m'a ko lau'a lohe aina i kekahi mau kapuai wawae o nakeke mai ana mahope mai o laua, a i ko laua huli ana ae i hope ike ae La lauaf he ekolu poe kanana me na aahu loloa e hele mai ana; a ike pu ae la nohoi iaua he wahi kaoiaka i- hoopi'oia iho ka lalau o mua o 'kona paipale a paa kona mau maka ke hefle mai ana mahope o na kanaka ekolu. Ia wa lalau iho la laua nei i ka laua 'mau paiiikaua a paa iho la me ka makaukau mo ka wa e lele poipo ia mai ai laua; aka, "hele mai la na kanaka «kollu a kaalo loa ae la ia laua nei, a o kahi kanaka hoi mahope mai o lakou, ua lioomau ae ila no ia i ka hele ana mahope o lakou. I nei wa i olelo aku ai o George ia Robata: "Ua like loa hoi ka hele ana a kela | wahi kanaka me ka Rikeke hele ana. Me he mea la, o Rikeke no paha kela? Ke manao nei au, o Rikeke no kela wahi kanaka nana kaua i kokua mai nei, alia, hookahi mea nana i hookuihe mai 1 ko'u noonoo ma ka manaoio ana, oia io no ia i hakaka pu ai ma ka aoao kokua 'ia kaua, o ko'ii ike

mua ole ana iaia, lie kanaka makaukau oia i ka l'awelawo ana 1 nei mea he pahikaua." "Ae—o kou manao ia, e kiui lioalotha," wahi a Robata i pane ae ai i kooa hoa, "o ko'u niawao hoi ua like loa ?ka heile ana a kela wahi kana'ka a'u e hoo>maopopo nei me ka Durana. 0 kana wahi heile ana iho la no ia. Aole nae au i ike he :kanalja makaukau oia i ka lawelawe ana i ka pahikaua, emee me kela wahi kana"ka nana kaua i ko'kua mai nei; a'oia nohoi ko'u kamu o kar hoi'ke ole ana aku ia oe, ma ia wa o Durana kefla wahi kanaka pale-uhi ma/ka.. Ua like loa no ka oiwl o nei wahi kanaka e hele la mahope o 'kela mau 'kanaka elkolu, me ko kela wa<hi kanaka kaika-pah'i akaimai o kahi u'hilaau o Notre Dame. 0 kahi kino no o ua wah'i kanaka la. kahi ka'ina waiwae aio, o 'kahi /papale no ame kahi ikuka, a he okoa nae hoi kahi lole wa■wae o nel' wahi kanaka i ko kahi feanaka hoalolia o 'kaua. 0 kekahi hol a'u e manao ae nei. aole paha kela poe o ko ,kaua mau eneani, elike .me ka a leahi palapala kupaianaha? A i Ole ia, o keia wahi kanaka paha mahope aku o laikou, oia paha ko kaua enemi ? Owai Ja o kela l>oe; a i ole, he poe okoa no pa,ha keia a ei ae no paha mahope mal o kaua ka anea nana. kaua e hoopoino." 'Ma kela wa i ike aku ai o George i ka hoea aoa aku o ua poe kamaka nei e'ko'lu ma ke ikihi o ke alanui. a huli mai la keka'hi o iakou a nana. mai la ia lana nei, oia'i hoi kahi kanaka hoo'leahi mahope aku nei o lakoi> i hele >aku ai a kaalo ae la jna leo lakou aoao akau, a.kaha a'lui la nolioi hele loa. Aohe i 1 iiiil'iu iho hoea mai la kekuh kaa ma kahi a ua poe n«i e ku uwa, a kau aku la lakou ma'luna o ua kaa la a holo 'aku 'la. Kq ike like nei o _George amie Robat.a i keia hana a ua poe kānaka nei. ' Hōomaoipopo' aKU'iiP laua nei i ka hehi o u<a kaa la, oia hoi, Helu 13. a"ku l'a ua kaa !a, a i'ke aku la laua i ka h'ol'o alna inai 0 kekahi kaa a ku ma kahi e hele aku ana ka/hi kamaka a laua i manao hoohuoi wal-e ai, he kanaka ia i kamaaina mua i kela ame keia o laiKi, a oia nohoi kahi kanaka kaka pahi noeau 1 kokua ai ia laua ma ka ululaau o NOtre Da'ine. Hele aku la ua wahi kanaka nei a kau aiku la maluna o ua kaa la, a ike aku la laua nei i ka heilu o ua kaa la, j he 25, a huli ae la, a holo aku la ma j 'ke allaiheOe a lee kaa imua i holo a'ku ai. •Hoea aku la laua nei ma ke alanui e hele pololei ai i ko lakou Banako, 1 a kamoe pololei aku la ko laua nei ■m'au kailna wawae no ka Banako. Ia laua nei no a hoea ma ka puka o ka hana'ko, kapaJu!u ana kekalii kaa. I 'ko 'laua nei "husi ana ae a nana ae i ua loaa la, ilee aku ila ilaua nei o ke •kaa Helu 13 ia a laua i ike mua mai ai. Naio aku la ia ma keikahi kihi o ke aaanu'i. A i ko da.ua nei komo ana ajku 'hoi iloko o ka banako lohe hou no laua oiei i ka halulu ana ae o ke'kahi kaa a ike aliu la laua nei o ke kaa Helu 25 ia. "E, liao wale hoi ka hana a keia mau kaa i nei po," wahi a Robata i pane mai ai ia George ma ko iaua nei wa 1 heJe aku ai a ma ko (laua nei rumi. Ma keia <wahi, ua >hooma6mae iho la laua ia laua ibo. Pau ae la na hulupii o ko -laua mau aa!hu; aiaila, hoomaka ih'o Ta 'laua e 'kukakuka no ka imea <pono a laua e hana ai. "īHe la aiwaiwa keia o kaua," wahi a George i ikamaiiio ae ai i kona hoa, "me he miea. la ma ka'u hoomaopopo ana, ua u-o ia no paha "ko kaua mau ola a i ellua e <ko kakou iMea Nana i hana i "hookahi manai e kui ia ai na ha-na eepa kupaia'naha o ko 'kaua mau la e oHa ai ma kēia honua apiki nui waile. A, e kuu Robata, e hoike maoli aku au imua ou i ka mea oiaio, he pohiliihi maoli keia mau mea apau ia'u, koe wale no ika anoano nana i hooulu mai i kei'a mau mea ulu kaiakala a ikaua e ike nei, oia o Kauna Berene. Aka, aole i loih'i kona mau la e oni al iloko o kana mau hana eleele. E Robata, heaha ka kaua liana kupono e hama ai no kaua?" "M&nao au," wahi a Robata i pane a"ku ai, "e hoolimallima kaua i makaikiu akamai loa i mea nana e hoomakakiu, a e kiai i na hookolo malu ana a ka poe i hoollmalimaia e powa malu ia kaua. Haohao maoli au i ko Barona Li>mera lilo ana i enemi no'u—"

"Aole <vnei ou manao, e k«u Robata maik-ai." wahi a George i kona troa. "ua opu (punalua kela Harona ia oc. no kou hoopalatt ana me Afadeanoasehi Durana?" "Auwe! E kuu George," i 'ho6ho pihoilioi ae ai o Rofoata. "he mea oialo hoi kau i "koho mai la. AkaM no a maopopo ia'u ke kumu oiaio o ka Mlo ana o <keQa barona hapa Rukini i enemi no'u. Ke hoomanao nei au. oia kekahi mea i nemoi i ka lima o kuu hoomanao .?)tfina ole, ma fca wa mamua o ko maua iioopalauia ana, a oia nohol ka wa 1 <hoea mai ai ua Earona hupa Rukini nei i Parisa nei mai Italla mai. Ae—oe—oia—Ho lili opu pun&lua io ko kela Barona ia'u. Ea, he mea olaio. ua manaiia lvaua mau ola ana ma' ka n'iau 'hoo'ka'hi. 01 JMon Dien! (B kuu Aikua e!) (Aole i pau.)