Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 30, 28 July 1899 — Page 2
This text was transcribed by: | Toni Lynne Kaefferlein |
This work is dedicated to: | Kelly Lynn Allyn Corey Happy Birthday |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA
Nupepa Kuokoa
No ka Makahiki - - $2.00
No Eono Mahina - 1.00
Kuike ka Rula.
PUKA 1 2 3 1 2 3 1
ANA. Pule Pule Pule Mal. Mal. Mal. Mak.
Iniha. $1.50 $2.00 $2.50 $3.00 $5.00 $6.75 $12.00
2 Iniha. 2.00 2.75 3.50 4.00 7.00 9.00 15.00
3 Iniha. 2.50 3.50 4.50 5.00 9.00 12.00 18.00
4 Iniha. 3.00 4.00 5.00 6.00 11.00 13.50 21.00
5 Iniha. 3.50 4.75 6.00 7.00 12.00 15.00 24.00
6 Iniha. 4.00 5.50 7.00 8.00 13.00 16.50 27.00
O na Olelo Hoolaha a pau e noouna ia mai ana no ka Hookaha maioko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo ia.
HOOP@
HAWAIIAN GAZETTE CO.
A. W. PEARSON, Luna Nui.
JOSEPH M. POEPOE, Lunahoo ponopono
Honolulu, Oahu.
POALIMA,- - IULAI 28, 1899
UA MANA ANEI KE KUMUKANAWAI O AMERIKA HUIPUIA MALUNA O HAWAII NEI ?
O ka ninau keia nana i hoomahaehae ae i na noonoo ana o kekahi mau olohe ike kanawai o kakou nei, elike me ka mea e hoomaopopoia iho ana, e ko makou poe heluhelu, ma kekahi manao akea, e puka aku nei ma kekahi wahi o ka makou pepa o keia la, malalo o ke poo "Poha ka Pele ma Honolulu," a pela hoi me ka manao, i hoike ia malalo o ke poo "Imperium in Imperio."
Aka, mamua o ko makou pane ana i haina no ka ninau i hooliloia i poo no keia manao, makemake makou e olelo ae, ma keia wahi, i kekahi mau manao ano nui i loaa ia makou, maloko o na olelo hoakaka a Loio Hatch, kekahi o na Elele Kuhina o Hawaii Repubalika ma ke kulanakauhale o Wasinetona i kahi wa i hala ae nei. O ua mau manao la, oia iho keia:
Ma ka wa i holo loa ai ka aelike hoohui aupuni, mawaena o Hawaii Repubalika me Amerika Repubalika, oia ka wa i hehi koke mai ai ka mana o ke kumukanawai o Amerika Huipuia maluna o Hawaii nei.
Mamuli o ka hooholo ana o na mana hana kuikahi ame na mana kaukanawai o na aupuni elua, i ke kumuhana hohui aupuni, mawaena o laua, ua paa iho la he aelike pookela loa, mawaena o na aupuni elua.
Aole hiki i kekahi aoao i paa ma keia aelike, ke hoopau wale ae i keia aelike mamuli o kona manao iho, a makemake iho paha.
Ke noho nei ko Hawaii nei mau luna aupuni i keia la, he poe i hanauia mai, noloko mai o ka puniu lolo o Peresidena Makinile ponoi iho, aole mai ka Ahaolelo mai.
Ma ka wa i hooholoia ai ka olelo hooholo hui no ka hoohui aupuni, mawaena o Hawaii nei ame Amerika Huipuia, ua lilo iho la kakou he apana pili aku ia Amerika Huipuia; aole hiki ia Amerika Huipuia, ke peku hou mai ia kakou iwaho o keia nohona hui ana o na aupuni elua.
Mamuli o ke keehi koke ana mai o ka mana o ke kumukanawai o Amerika Huipuia, maluna o Hawaii nei, ma ka wa i hui ai o Hawaii me ia aupuni, ua lilo iho la ke kanawai "kepa kanaka" o Hawaii nei i mea ole.
Me he mea la, ma ka makou hoomaopopo ana, o keia ae la na mea ano nui loa i loaa ia makou, maloko o keia manao hoakaka naauao o Mr. Hatch, a ke kakoo nui mai nei keia mau manao i na mea i hoakaka pinepine ia aku e makou, ma na wa i hala ae nei, ma ke Kilohana Pookeia nei no ka Lahui Hawaii.
Ua hooia mau aku makou, ua lilo kakou i apana pili paa loa no Amerika Huipuia, a ke ku nei, a ke noho nei kakou he "kalana, a he okana aina Amerika." Ma ka makou hoomaopopo ana, ua kulike loa no ko makou mau manao hoakaka i na wa i hala ae, ma ka mea e pili ana i ka aelike hoohui aupuni i hooholoia ai mawaena o na mana hooko ame na mana kaukanawai o na aupuni elua - Hawaii me Amerika - me na mea a Mr. Hatch e hoike nei.
Aole makou i poina iki, ma kekahi wa i hala koke iho la, i ko makou hoike ana aku imua o ke akea, i ka manao a pili ana i ko kakou mau luna aupuni malalo o ke poo "Kela Kauoha Papa Koho Balota" a Peresidena Makinile, penei:
"Oiai, e kau ole ana ka Ahaolelo Nui, he kanawai no ka hooponopono ana i ke ano e hoonohoia ai, a e hooponoponoia ai na Luna Aupuni kuloko o kakou nei, alaila, aia ka noho luna aupuni ana o ko kakou mau luna aupuni, e noho nei i keia wa, malalo o ka mana o ka Peresidena o Amerika Huipuia. Oia ka mana hoonoho mai, a hoopau hoi i kekahi luna aupuni o kakou nei."
Ua kakoo mai o Mr. Hatch i keia manao o makou: a ke ku nei kela manao a makou i hoike e aku ai, ma ko makou manao alakai, ma ko makou pepa o Iune 9 aku nei, ma ke ano oia kekahi mea hoike i kakooia e kakahi o na loio kaulana loa o Hawaii nei, oia hoi o Mr. Hatch. Me he mea la, ma ka makou hoomaopopo ana iho i ka awaiaulu like ia ana o keia mau manao e kakoo i kahi ame kahi, a e hui like hoi ma ka auwaha hookahi, ua malaelae loa ae la, ka manao alakai a makou i hoopuka ai, malalo no o kela manao hookahi no, a e hoike ana penei:
"Mamuli o keia mana oikelakela i loaa i ka Peresidena o na Aupuni Huiia o Amerika Huipuia ame Hawaii, no ka hoonoho ame ka hoopau ana i ko kakou mau luna aupuni kuloko nei, ua loaa iaia ka mana haawi hooponopono aupuni ia Hawaii nei, i ka poe ana i makemake ai, ina paha he kamaaina, a he malihini paha ia, he Roialiti paha, a he Repubalika paha."
Aka, e hoomanaoia nae, ua loaa ia Peresidena Makinile keia manao kamehai, mailoko mai o ka Olelo Hooholo Hui a Lunamakaainana Newlands (Ainahou), aole hoi mailoko mai o ke kumukanawai o Amerika Huipuia. O keia mana kuikawa i loaa i ka Peresidena o Amerika Huipuia, mailoko ae o keia olelo hooholo hui, e mau ana ia mana, ma ke ano he kanawai no Amerika Huipuia, a like ka loihi o ka manawa, me ka wa e hooholo ole ai ka Ahaolelo Nui o Amerika Huipuia he kanawai kumu e alakai ana i na mahele hooponopono aupuni kuloko ano nui o Hawaii nei. A ma keia mahele hana i loaa i ka Peresidena o Amerika Huipuia, aole hiki ke oleloia, he hana kue kumukanawai kana e hana mai ai, ke haawi mai oia i olelo kuahaua laulaha, elike paha penei:
"Mamuli o ka mana i loaa mai, a i haawiia mai ia'u, e ka Olelo Hooholo Hui a Newlands i hooholoia ai ma ke kau Ahaolelo Nui o ka makahiki 1898, ke kukala aku nei au, ua hoonoa a ua hoopau loa ia ka noho oihana luna aupuni ana o na luna aupuni apau e noho nei ma ka Rupubalika o Hawaii; a ma ko lakou mau wahi, a no ke pani ana i ko lakou mau hakahaka, ke hoonoho aku nei au ia mea, a ia mea, a pela aku."
Aole hiki i ke kumukanawai o Amerika Huipuia ke kaohi i ko ua Peresidena nei hana ana mai i keia hana, a makou e olelo ae ai, he hana kamahao lua ole ia ana e hana mai ai. Aka, he mana keia i loaa iaia mai ka Ahaolelo Nui aku, ma o ka Olelo Hooholo la a Newlands, a o ka mana Ahaolelo wale no ka mea nana e hoopau i keia mana.
Ua lawa paha ko makou kamailio ana maluna o na mea i hoikeia mai e Mr. Hatch, a e kamailio aku makou i ko makou manao maluna o ka ninau i haheiia ma ke poo o keia kukulu manao ana, oia hoi, "Ua mana aneiak@ mana o ke kumukanawai o Amerika Huipuia maluna o Hawaii nei ?"
Ina o ka manao o keia ninau, ua like ia me ka ninau ana penei: Mai ka wa mai nei i hui ai o Hawaii nei me Amerika Huipuia, mamuli o ka Olelo Hooholo Hoohui a Newlands, a hiki mai i keia wa e hele nei, ua hiki anei ke hoohanaia ke kumukanawai o Amerika Huipuia holookoa, ma ke ano elike me kana hoohanaia ana ma kona mau mokuaina ame kona mau kalana aina ponoi iho, i loaa ko lakou mau kumukanawai, ame na kanawai alakai aupuni? Ke olelo nei makou. me ka maopopo, Aole.
Ke manao nei makou he wahi kaula hakiikii a hoopaa wale no ka olelo hoohooholo hui a Newland, mawaena o Hawaii nei ame Amerika Huipuia, no ka manawa a Hawaii e kali ana e loaa mai ona kanawai alakai nona mai ka Ahaolelo Nui mai o Amerika Huipuia. Aia a loaa mai ia mea ia Hawaii nei, e hoopauia ai na oni kanawai ana a ka Olelo Hooholo, koe wale no kona mana nakiikii ia Hawaii nei me Amerika Huipuia, oia ka wa a makou i manao ai, oia ka wa e pahola mai ai ko Amerika Huipuia kumukanawai maluna o Hawaii nei. Aka, i keia wa, Aole. Ua like paha ia me ka olelo ana ae ua paa ka aelike materemonio mawaena o Hawaii nei ame Amerika Huipuia. A o na kuleana ame na hana i hoakakaia maloko o kela aelike, elike la me ka Olelo Hooholo Hoohui Aupuni, oia wale no na mea hiki ke hoohanaia e kahi aoao ame kekahi. A ma ka wa e materemonio maoli ia ai, oia ka wa e paa ai ke kanawai e pulama ana i ka mana hooponopono a malama o ke kane maluna o kana wahine. Eia nae, o ka aelike i hooholoia mawaena o Hawaii nei ame Amerika Huipuia, no ka hoohui ana i kahi aupuni a pili me kekahi aupuni, he aelike pookela loa ia, i oi aku i ko ka aelike hoopalau a makou i hoike ae la. Aka, he wahi ano like no nae.
Ma ka wa i mare ole ai laua - kane me wahine i hoopalau - aole i paa na rula ame na pono hoomalu a ke kane maluna o ka wahine. Pela hoi, ma ka wa i hana ole ia ai he kanawai alakai no Hawaii nei e ka Ahaolelo Nui o pili paa maoli ana i ko Hawaii nei hoo- Amerika, ke kanawai hoi nana e hooponopono kanawai ia ana, aole i paa ke kumukanawai laulaha o Amerika Huipuia.
Ua olelo o Mr. Hatch, aole hiki i kekahi aoao o keia aelike hoohui aupuni, ke uhai i keia aelike, oia wale iho no, oia hoi, aole hiki ia Amerika ke hoopau i keia olelo hooholo hoohui aupuni me ka ae ole o ke aupuni o Hawaii, ke ole nae makou e kuhihewa, oia ka manao maoli o Mr. Hatch ma ka olelo ana. "We in Hawaii should be the last to concede that one party to the contract by its sole act can destroy it."
O ko makou manao hoi, aole anei e loaa he mana i ka Ahaolelo Nui a Amerika Huipuia e hoopau i kela olelo hooholo hui a Newlands? Aole anei e hiki i ka Ahaolelo o Amerika Huipuia ke hoopau i kekahi kanawai i kauia e ia mamua aku, ina no he olelo hooholo hoohui aina ia?
Aka, aole keia o ka manao nui ma keia kukulu a alakai manao ana. O ka manao nui wale no oia ko makou olelo ana. Aole i paa ke kumukanawai o Amerika Huipuia maluna o Hawaii nei i keia wa.
MA KA MANA HEA LA E NOHO NEI KA LOIO KUHINA, KE KUHINA O KO NA AINA E AME KA LUNAKANAWAI KAAPUNI O HAWAII HE POE LUNA AUPUNI.
Ua lehulehu loa na la i maalo hope ae nei, a makou i hoomaopopo ai, oia paha na wa kupono e loaa mai ai na hooia ana ia makou ame ka lehulehu holookoa o ka aina nei, no ka pono ame ka pono ole, ke ku i ke kanawai, ame ke ku ole i ke kanawai o na hoonoho luna aupuni o kakou nei, elike me ka Loio Kuhina e noho nei i keia wa, pela hoi me ke Kuhina o ko na Aina E, ame Lunakanawai Kaapuni Gardner K. Wilder o ka mokupuni o Hawaii. Aka, aole paha makou e kamailio ana no ka Lunakanawai Kaapuni o Hawaii, aka, e hoomahui iki makou ma keia wahi no ka Loio Kuhina ame ke Kuhina o ko na Aina E e noho nei i keia wa.
Ke ole makou e kuhihewa, ua noho ae ka Loio Kuhina e noho nei i keia wa, ma ia oihana, a pela nohoi me ke Kuhina o ko na Aina E. ma ka malama aku nei o Maraki. Mai ia wa mai a hoea mai nei i keia la, ua like me eha (4) mahina a oi iki ka loihi o ka manawa. He kowa lawa pono Ioa keia, e hiki ai ke loaa mai he lono no ke apono ana o kekahi mana hookohu luna aupuni Hawaii, inaaia ia mana i Europa, a i Amerika Huipuia ae nei paha. Aka, a hoea mai i keia wa, aole loa i loaa mai ia makou he lono oia ano.
He mea maopopo, no na hoonoho luna aupuni, pela hoi me ka hoopau ana i ua mau luna aupuni la ma Hawaii nei, koe la poe i haalele maoli, aia ia mana iloko o ka Peresidena o Amerika Huipuia, elike me ka mana i loaa iaia ma ka Olelo Hooholo Hui a Newlands.
Aole makou i ike, ua hoolaha pili aupuni ia ae ke apono ana o ka Peresidena o Amerika Huipuia o ka noho luna aupuni ana o keia mau hoa o ka Aha Kuhina. Aole anei e hiki ke ninauia ma keia wahi. Ua loaa anei ka mana i ka Loio Kuhina e noho nei i keia wa e lawelawe ia hana, me kona hoonoho ole ia ana mai ia hana e Peresidena Makainile; a i ole ia, ua aponoia mai hoi kona noho luna aupuni ana no Hawaii nei, ma ke kulana Loio Kuhina, e ua Peresidena la o Amerika Huipuia?
O keia no na ninau hookahi a makou e ninau ae nei no ke Kuhina o ko na Aina E. Malia paha, ua kuhihewa makou ma keia kamailio ana, eia nae, he makemake loa makou e hoopauia mai keia kuhihewa o makou.
Ma ka auina la o kela Poalima aku nei i kauoha aku ai ka Oihana Makai o Honolulu nei i ke aliikoa kiekie o ka moku lawe koa "Paele," i hala aku nei no Manila, e papa ana i na koa Amerika "Paele," aole e lawe hou mai lakou i uka nei o ka aina i na pu panapana ame na pahi umiumi, oiai, ua nui na hana hooweliweli a hoopilikia a keia poe i hoea aku imua o ke keena o ka Ilamuku. He mea pono no e pahola loa ia aku keia kahoahoa ana maluna o na mokukaua apau e hoea mai ana i nei. "E o-u i ka maka o ka Wauke oi opiopio," wahi a kahiko. He keehina hana, naauao ia, a ku hoi i ke kunai e ana i ka hoea ana mai o na pilikia he nui mahope aku.
O ka makou helu hope, keia o Iulai nei, a komo aku iloko o Augate.
E holo aku ana ka Papa Ola i Molokai i keia la.
Mai poina i ka lohe ana ia "Mele Kuke" ma ka Aha Mele o ka la 1 ae nei o Augate.
Mawaena o na 'liikoa o na pualikoa Amerika e noho mai la i Manila, he keiki Hawaii kekahi, nona ka inoa o S. W. Widdifield. He kulana lutanela kona.
O na uku nupepa no ke Kuokoa e hookaa ole ia mai ana mamua ae, a ma ka la hope o keia mahina o Iulai nei, e paa ia no na nupepa a ka poe i hookaa ole mai.
HIHI KAUNOA, HIHI I MANA - OUA LAAU MAKUA OLE. - HOOKUU LAELAEIA NA LOIO KANEAKUA ME KAULIA.
Mahope iho o ka hala ana o elua la o ka hoolohe ana o ka Aha Kiekie e nohoia ana e na Lunakanawai Whiting. Frear ame Lunakanawai Kaapuni Stanley, i ka hoopii a Loio Kuhina Kupa i na Loio Kaulia ame Kaneakua, e hoomaka ana mai ka Poakahi mai a hoea i ka Poalua iho la o keia pule, aia hoi, ua hookuu laelae ia mai la na loio Hawaii elua mai na hoohihipea ana mai a na koi o ka hoopii i hapukuia aku ia laua.
He olelo hooholo kupaianaha no ka ka Aha i ikeia ma keia hihia, oia hoi, he olelo hooholo i ano like me ka olelo ana, "E hele oe, a mai hana hewa hou."
Ua hauoli makou, ua hooko ole ia ka makemake o ka olelo hoopii; ana, aole hoi e hiki ke hoahewa aku i ka Loio Kuhina, oiai ua hana oia ma ka aoao e malamaia ai ka hanohano ame ka ihiihi o ka oihana kanawai ma o ka Papa Loio Hawaii la.
O ka makou nae e hoohuoi ae nei ma keia wahi, ua aponoia anei kona noho Loio Kuhina ana e Peresidena Makinile, e loaa ai iaia he mana e lawelawe ia oihana?
HE LAINA MOKUAHI HOU.
Ua laulaha loa ae nei ka oiaio o ka lono, e hoike ana ua hoohui ae nei kekahi poe kamaaina o Honolulu nei ia lakou iho ma kekahi hui hooholomoku ahi hou, nono ka inoa, "The Mid-Pacific Navigation Company," (Ka Hui Hooholomoku o ka Pakipika Waena). Ua waihoia aku ka palapala hoohui o keia Hui ma ke Keena Kalaiaina, a ua aponoia hoi e ka Mana Hooko. O ke kumuwaiwai o keia Hui, he $20,000, ma ka hiki no nae e hoomahuahua aku, a hoea i ka huina o $100,000. Eia na Luna Nui o keia Hui:
J. H. Wilson, peresidena; L. Ahlo, hope peresidena: Wong Quai, Kakauolelo a puuku; H. Crane, luna hooia.
O na mea na laua i hoolala i keia hana, oia no o Keoni Wilesona (J. H. Wilson) kela opio Hawaii, i alakai iho nei i ka hanaia ana o ke alanui pali o Nuuanu, ka hana hoi e ku nei he kia hoomanao poina ole no ka puniu akeakamai o kekahi Hawaii maoli; a oia nohoi ia i holi aku nei i ka hoikeike nui o Omaha, me ka puali himeni "Kawaihau" ame kekahi poe Hawaii e ae. O kona kokoolua ma keia hana holomua, oia no o H. Crane, he Hawaii hoi ma ka hanau ana, a he hoahanau oia no kekahi o na luina paahana o ko makou nei hale pai.
Ua loheia, e kuai aku ana keia Hui hou i wahi mokuahi no lakou, ma Vanakoua; a e hooholoia aku ana keia wahi moku ma na awa o Oahu nei. Ua manaoia, ma ka malama ae nei paha o Augate e hoea mai ai keia wahi mokuahi no Hawaii nei. E kauoha hou aku ana no keia Hui, e kapiliia ona mokuahi hou, a e paa ana ia mamua o ka pau o keia makahiki.
O ka hana o keia laina mokuahi hou, oia la lawe ana i na ohua ame na ukana mawaena o na awa pae o keia mau mokupuni.
E hoomaka ana keia Hui ma ke kulana hele liilii o na hoonee ana i kana mau hana.
HOAO E LAWE I KONA OLA IHO.
Ma ka po Poaha o kela pule aku nei, ma kahi he aneane ekolu a eha paha mile mai Ewa aku, ua ooki ae la kekahi Iapana i kona kani-ai me ka pahi. Aole nae oia i make. O Matsunuku ka inoa o keia Iapana. A o ke kumu o kona hana ana i keia hana manaonao oia keia:
Ma ia ahiahi e pepa pili waiwai ana ia me kekahi poe Iapana e ae, a e inu rama nui ana nohoi. Mahope ua ulu ae la he hoopaapaa mawaena o lakou Iapana no kekahi "kemu" piliwaiwai i uleleia, mawaena o lakou. Ia wa i lele aku ai kekahi Iapana maluna o Matsunuku, a hahau aku la iaia me ke kamaa laau Iapana o lakou. O ka hora 11 paha keia o ke aumoe.
Ua lilo keia kipoia ana o Matsunuku me ke kamaa laau, i mea e inoino ai kona noonoo, a manao iho la ia, e aho ka make ana mamua o kona ola ana, ma ke ano he inai oia na ke kamaa laau, nolaila, hooholo iho la kona uha ne, e lawe oia i kona ola iho, a o ke oki ana i kona puu me ka pahi, oia kana i hana ai.
Ua hoea aku o Hope Makai Nui Faneuf me Kauka Rhodes no ke kahua poino, a loaa aku la o Matsunuku, ua hele a palupalu loa: aka, ua manaoia no nae, e ola ana no ia.
Ua loaa mai hoi ka lono ia makou, ua hoopaiia ka Iapana, ana i poluku ia Matsunuku me ke kamaa laau imua o ka Aha Apana o Ewa. He $100 kona hoopai.
MA KE KUAHU O KA MARE.
Ma ka hora 4 o ka auina la o ka Poalima o ka pule i hala, i mareia ai o Albert Francis Judd Opio, keiki hiapo a Lunakanawai Kiekie Alapaki, me Miss Madeline Perry Hartwell, ma ka home noho o na makua o ka wahine ma Puunui Alanui Kauka.
Ua lawelaweia ka oihana materemonio e Rev. Wm. M. Kincaid. O na ohana wale no i pili i na mea mare kai akoakoa aku malaila.
Maloko o ka rumi hookipa o loko o ka hale i malamaia ai keia anaina mare hanohano. Ua hoonaniia o loko o ua rumi la, a lilo i mea ku i ka nani ame ka maikai.
HE MEA OLE KA NUI O NA MAKAHIKI.
Malia ua loaa no ia oe, aole nae oe i ike.
He opio paha oe, he kahiko paha oe.
Like no a like na ouli i kahi ame kahi.
O ka bebe me na puupuu nawaliwali, e loaa ana i ke kua eha.
O ke kanaka o 60 a 80 paha makahiki, me na puupaa nawaliwali, e loaa no ke kua eha.
Pela iho la e hoike ai ia ma'i ma na kanaka apau o na kulana makahiki like ole.
E ola ana i ka Doan Huaale no na Puupaa me ke Kikala Hanenenee ka bebe ame ke kanaka makua.
O ka hana iho la ia a ia mau huaale i na poe apau o kela ame keia makahiki.
Aohe mea e kanalua ai - o ka lakou hana ia i hanaia ai lakou.
Aole e ola ana ia lakou he wahi ma'i opu nahu.
Aka, e ola ana nae i nei i nei mau huaale na ma'i oolea loa o na puupaa.
Ina e eha mai kou kino, e hoao oe i keia mau huaale.
Ua kakau mai o Juagen Walter o keia kulanakauhale, ma ka la 10 o Ianuari, 1899, a e hai mai ana penei: "He 79 ka nui o ko'u makahiki, ua kaaio au ma keia huli o na makahiki mau o ke ola ana o ke kanaka, a he ewalu hoi a'u mau keiki i keia wa. No ko'u ano elemakule loa, ua manao iho la au, o ke ola i loaa mai ia'u mai na Huaale mai a Doan, he kupaianaha maoli ia. He Kukala hanenenee ko'u no na makahiki he nui i hala ae nei, aka mahope iho o ka ai ana i kekahi o keia mau huaale (i kuaiia aku ma ka Halekuai Laau Lapaau o Hollister) ua oluolu loa au, a ua maopopo loa hoi ia'u, ua loaa ia'u ka pono nui mai keia mau huaale mai."
Ua lilo na Huaale a Doan no na Puupaa ame, ke Kikala Hanenenee i mau mea kaulana loa ma Honolulu nei, nokamea, e hooia mau ia ana lakou e ko Honolulu nei poe kanaka.
O ko kakou mau puupaa ka mea kanana i ko kakou koko. E hana ana lakou i ka po ame ke ao. Ma ko lakou wa maikai, e hoonee eku ana lakou he 500 huna o na mea inoino o loko o ke koko i keia ame keia la. Aka, ma ko lakou wa maikai ole, e koe ana kekahi mea inoino o ke koko. O keia ke kumu e ulu mui mai ai na ma'i inoino he nui, ikea pu mai nohoi na ouli ino@ e laa ka eha ma ke kua, ka nalulu, ka haalulu, ka maloo o ka ili, ke poniuniu, maikai ole ka pana ana a ka puuwai, nawaliwali, molohai ke kino, opu ohao, opuupuu ka mimi, a pela aku. Aka, ina e hoomania ka malama maemae ia ana aku o ke kanana, aohe loaa ka pilikia ma na puupaa ou.
E kuaiia aku ana na Huaale a Doan no ke Kikala Hanenenee ame na Puupaa e na poe kawili laau apau, ame ka poe malama halekuai no ke 50 keneta no ke poho, a i ole, e hoounaia aku no ma ka eke leta, ke loaa mai ke kumukuai ia Hollister Drug Co., ma Honolulu, na Agena kuai nui o Ko Hawaii Pae Aina.
KE PAIPU LAWE MEA INO O HONOLULU NEI.
Eia ke paahana maoli ia mai nei, ka hooholomuaia ana aku, o ka oihana hoomaemae o loko nei o ke kulanakauhale, elike me na mea i hoolala mua ia e ke aupuni. Aia makai ae nei o Kakaako kahi i hanaia ai o na lua hookio o na paipu lawe mea ino, mailoko aku nei o ke kulanakauhale, a oia hoi ka mano wai e hookuu loa ia aku ai iloko o ka moana.
Aia keia mano wai, ma ka huli Waikiki aku o ka Hale Hana Hao e kukulu ia nei ma Waikiki.
Ua oleloia, mailoko aku o keia lua wai e paumaia aku ai ka ha-loko wai i hoakoakoaia maloko ona, e kekahi mau pauma, a hoolei ia aku ma kahi he hookahi mile ka mamao mai ia wahi aku iloko o ke kai, maloko aku o na paipu nunui. O ka hohonu o kahi o keia mau paipu hookuu wai-ino, malalo iho o ka ili o ke kai, he 100 kapuai. A ua manaoia, ua lawa keia hohonu e luai ia aku ai na mea ino, a hiki ole ke hoopae hou ole ia mai i uka nei o ku-a-au.
Eia ka lawelaweia ana o keia hana malalo o kekahi mau eneginia akamai loa mai Amerika mai, a ua manaolo loa laua, mamua o ka hoea ana mai o ka pule hope o Iulai o keia makahiki ae, e loaa ana ia Honolulu nei, he oihana hoomaemae kulanakauhale o ke kulana helu ekahi.
HOOKAHI NO HAMO ANA A O KA OLUOLU NO IA O KA EHA.
Olelo o Mr. P. Ketcham o ke Kulanakauhale o Pike, Kaleponi: "Ma ka wa i ma'i ai kuu hoahanau i make aku nei, a he rumatika kona, o ka Laau Hamo a Kamalena, oia wale no ka laau e loaa ai iaia ka oluolu." He lehulehu nohoi ka poe i hoike mai no ka loaa ana o ke oia hikiwawe loa ana o ka eha, mai keia laau hamo mai. E kuaiia ana e BENSON SMITH & CO., na Agena Kuai Kukaa o ko Hawaii Pae Aina, ame na poe hana laau apau, a kuai laau nohoi.
Williams maloko o na poho, ma ke @ keneta o ke poho hookahi, a i ole @ eono poho no $2.50, a e loaa ao ma @ Halekuai Laau Lapaau apau, a @ e hoounaka aku no maloko o ka @ Leta e Dr. Williams Med@ Scheneetady, N. Y.
HOOLAHA KUMAU.
Ola Nawaliwali
MAMULI O KE
KOKO INO.
@
E heluhelu iho i ka mea i hanaia e ka Ayer Laau Sarasaparila no ka Rev. Z. P. Wilds, he misionari kamaaina @oa maloko o ke kulanakauhale o Nu Ioka a hoahanau nohoi o Lunakanawai Wilds i make, he kanaka kamana
"No na makahiki lehulehu he @ au na ka ma'i pa-palaha ame na ma@ aai e ae, i puka noioko mai o ke koko ino. Ono ole mai ia ka'u ai, a nawai@ wali mai ko'u nui kino apau. Mamuli o ko'u ike ana i ke ola ana o kekau poe e ae no ko lakou inu ana i ka Laau Sarasaparila a Ayer, ua hoomaia iho la au e inu i ua laau la. A ua
ONO AE LA KA'U AI
mai ko'u inu mua loa ana mai no @ laau la; alaila, hoomaka mai la ka maikai o ko'u ola. He haneri pa-keneta ka oi o ko'u ikaika ae i keia wa, a ua loa mai keia mai ka Laau SARASAPARILA MAI A AYER, ka laau hoi a'u e hoike aku nei me ka oiaio, oia ke pookela loa o na laau hoomaemae koko i ikeia."
No na ma'i apau i loaa noloko mai o ke koko ino e lawe i
Ka Ayer Laau
Sarsapailla.
KA AYER HUAALE Ka laau M@ no ka @ Awaawahia e ka o@
Ke pookela o na laau no ka malama ana, ka hooulu ana me la hoonani ana i ka lauoho, oia ka
Ayer Laau Hooulu Lauoho.
Aole e kepia ke poo, ola na ma'i puupuu, aole hoi helelei ka lauoho. Ina maloohana mai ka lauoho, hinawenawe a ano a ano hina mai, alaila, na keia laau e ho'iho'i hou ae a kona ano mua, a hooulu lupalupa ae la i ka lauoha. Ma na wahi apau, o keia Laau Hooulu Lauoho a Ayer ke pookela, a ua lilo ia i punahele a i hoapili no na leda ame na keonimana.
Ayer's Hair Vigor
I homakaukauia @
DR. J. C. AYER, Lowell, Mass., U. S. A.
Na Medala Gula mai na Moikeike Nui o ke Ao@
Hollister Drug Co. Lt.
Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.
KAKELA ME KUKE
(KAUPALENAIA.)
Poe Kalepa ma ke Komisina,
A HE
Poe Lawelawe Kopaa.
AGENA.
2735-tf
Metropolitan Meat Co
(Hui Kuai Pipi @trop@aa.)
G. J. WALLER, (Wala) - Luna Nui
105 Alanui Moi.
Poe Kuai a Hoolake i na Moku
ME
Na Io Pipi, Hipa a pela'ka.
E loaa mau ana na Manu ame na Kamano i hoohu'@'iia @ka Hau.
Makepono ke Kuai i na I'o Pipi maanei.
TELEPONA HELU - - 46