Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 32, 11 August 1899 — KA INOA O NA I'A A KAKOU E AI NEI. [ARTICLE]

KA INOA O NA I'A A KAKOU E AI NEI.

Ua kono ia kou mea kakau e hoike aku i ka inoa o na i'a, papai, pupu ame ka limu, e like ai me ka papa hoike a ka nupepa Hilo Herald. He nui a lehulehu na hoike e waiho nei iloko o ke keena o ka Papa Ola, aole nae lakou i like loa me ka Hilo Herald ame keia hoike e hoopukaia aku nei no ka pono oka poe heluhelu. Ke lana nei ko'u manao e lilo ana keia i mea hoala i na manao kanalua, no ka like ole o kekahi mau inoa ma keia papa hoike me na inoa i loaa mua ta lakou. Ua maopopo loa ia mea i kou mea kakau, na kumu I lilo ai, mamuli no ia 0 ka nee ana 0 ke au o ka manawa ame ka like ole o na Kuula Lawaia o keia wa me ke Kuula Lawaia nana i kau a hea mua i ka inoa o na i'a i kinohi loa. Pela Iho la i pae\va ai ka inoa o kekahi mau i'a i ka poe Kauai, Oahu. Molokai, Lanai, Maui ame Hawaii. Ma kekahi mau i'a he like loa ka inoa 1 kapaia e kanaka lawaia o keia mau mokupuni like ole, kekahi he hookahi no i'a he like ole nae ka inoa i heala. Ua oluolu i kou mea kakau ka hoike aku i kekahi mau i'a like ole 1 houluuluia ko lakou mau kino no kekahl ahahui 0 Amerika Huipuia.

Ke hlki mai oukou i ka wa pono mamua ae 0 ka hoounaia i ka aina i hoikeia ae maluna i ole pela, alaila, e loaa ia oukou na inoa ame ka launa kamailio ana ma keia kumuhana. Nolaila, eia malalo iho nei ka papa hoike no na i'a i komo mai iloko o ka Makeke kuai i*a o Honolulu a me na i'a i komo olē mai i keia wahi. Mai kona hookumuia ana i ka makahiki 1895, a hiki i keia wa e puka aku nei keia hoike. Ma keia papa hoike, ua hoomakaia ma ka huapalapala (a) a e pau ana ia ma ka (u). O ke kapena. akamai kilo ana ma keia papa hoike e loaa no iaia ka ike i kahi i komo ai ka ohana, a i ole ka papa o kela ame kela i'a pakahl me ka huikau ole i kona noonoo maikai. (a). Akeele, ahaaha, aha, a'ua'u, a'u, a'uku, a'ulepa, amaama, anae, awa, awa-kalamoho, awa-aua, aholehole, alalaua, aweoweo, alaihi, alaihi-kalaloa, aoao-nui, awelo, alo'ilo'i, aku, aeaea, a'ea'e, aawa, aawalelo, amoomoo, aniholoa, ahuluhulu, akee-kinau alamoo, ahi-mahaoo, ahikihikihi, ahi?paloha, ahi-poonui, ahimaoli. (e). Ea, enenue or nenue. (I). I'apake, iheihe, i'aulaula, i'aulaula-ula, i'aulaula-kea, iiao. (o). Opule-lalii. opule-uli, ohua-paawela, ohua-lii,ohua-nihonui, ono-malani, ono, ohua-pale-mo, ohua-aliko, o'u, oio, omaka, ahe, oopuhue, oopukai, opule-palahu, opelu, opelu-kika, opae-oehaa, opae-kalaole, opae-hune, opae-loio, opae-kai, okuhekuhe, oila, oililepa, olali, oukuuku, omilu, oama, opakapaka oolola. (u), Uhu-makaokae. uhu-palukaluka. uhuula, uhu-uli, uhu-aa, uha, uu, uoauoa. umaumalei, uwiuwi. uwiuwilua. uukanipo, ulaia, ulae-uli. ulae-ula, ulaula, ukikiki, ula-ula, ula-koae, ula-poni, ulapapapa. (b). Halalu, hinal©a-olo-li, hinalea-niau, hinalea-iiukuiwlull. hinalea-nukuiwiula, hinalea-akilolo hi-nalea-luahine, hinalea-eleele, humuhu-mu-lii, humuhumu-meemee, humuhu-mu-kapa, humuhumu-hi'ukole, humu-humu-nukuapuaa, humuhumu-maneo-neo, halahala, hihinanu, hahalua, hapuupuu, hilu-ula, hilu-uli, hilu-pano, hou, hauliull, hinana, honu, honu-ea, honu-kahiki, heape, hee. hee-okaiali, hee-pali, hee-makoko. (k). Kupoupou, kupoupou-lilo, kapa, kowali. kawelea, kala, kala-palaholo, kihikihi. kawakawa, kawakawa-kinau, kekee. kahala-mokuleie, kahala, kalekale. koae, kumu, kalaha, kupipi. kanio, kole, kokala, kaku, kupala, kala-uli, kahuii, kala-niau, kala-pala, kakalahooulu, kaapeape. (I). Lai, laenihieleele, laenihilkea, lauhau, lauhau-kl-kakapa, lauhau-wiliwili, lauki-pola, lauhau-kapuhilo, lupe, laumilo, laihala, lolohau, loulu, lehe, lelu'ona, lauhaumahauli. (m). Mano-lalakea, m&no, mano-ihuwaa, mano-kihikihi, manopaele, manini, maiii, maikoiko, mano-

nl, moi, mol-m&na. mai-Ui. mio-A l puu, malolo-eheuula, mahimuL, , no, moano-papaa, moano-ukul: & I auki, moano-lehua, malamj!u ::: i mal&m&l&ma-ula, mo&mou. . makapuu, maham&haoa nt r maomao. (n). Nehu, noh ; J naenae, na'u nihokomaka. pili, nai'a, nukumomi. t;»» • na, pahiUai, pauu, papiopi.. . lani. pualu, pakuikui. p&oo. p.., paoo-moana. paoo-puhi. pou.i». | pahopuu, puhikii, pipio. pu l paakaiheielei, pakii. paop;! j poau. pilikoa, pohopoho. {><..*■ ! ha. pua-ii. (wh Wela. wfk*- .. j weke-pueo, weke-moelua. NA PAPAI. Aama, elekuma, paie'a. «>h!k na. ohiki. elepi, kumimi. pok.;-kipoki-kuapaa. pokipoki-aun. .. loa. papa. opeapea. moaia. kur : kuau. NA PUPI*. Opihi. haukeuke. papaua, ;• ina-ula, ina-uli. owakawaka. uai . * j pipipi, wana. lepokolwi. leho-uia i paulue, leho-okala, leho-kupu ; I leho, kuapaa, wi, pioe, kuptH- . naka, hawae, halula, loli-kae. : loli-koko, pahikaua, okupv. p:;NA LIMl'. Lipeepee, lipuupuu, lipala. : ' ko. Hmu-kala. koeleele. lolua. {>.. . pahapaha, limu-eleele. līmu-lip.. luhuluwaena. pepeiao. akiaki. panohouoho, wawahiwaa. nau ;• ula, oolu, panoonoo, kaihee, iim . limu-kohu, limu-m&ke. 0 na mea 1 koe no keia ku:n oia ka moolelo e pili ana i k>- .- kela a me keia pakahi, ke Ku.i ka wa pono, al&ila, e hoopukai.i :. kou ma keia hope aku. Kou oiaio. L. D. KEUIP:«July 19, 1899. Fish Ins>