Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 32, 11 August 1899 — HEAHA KE KULANA AUPUNI NO HAWAII. [ARTICLE]

HEAHA KE KULANA AUPUNI NO HAWAII.

O kekahi keia o na ninau i waihoia ae e ka mea kakau nupepa o ka nupepa "Call" o Kapalakiko, imua o kekahi poe lehulehn loa o Honolulu nei, elike nohoi me ia a makou i hoopuka aku ai. ma ko makou pepa o ka pule i hala. He ninau maikai no keia. Ina e haawiia keia ninau i ke kanaka Roialiti oiaio, e pane ana oia, me ka hookamani ole, O ke Aupuni Alii malalo o ka nohoalii ana a kona Moiwahine, oia ke Aupuni kitpono no Hawaii nei. Alaila, e koi ana keia ano pane i ke Aupuni o Amerika Huipuia, e hoihoi hou mai ia i ke Aupuni Moi o Hawaii nei, me ka ike maopopo no nae o ua kanaka la, he hoowahawaha loa ke Aupuni o Amerika Huipuia ilia koi la. Ina hoi, imua o ka poe kanaka makee aupuni Repubalika e ui ia aku ai keia ninau, alaila, e ku ae ana kekahi poe o lakou, a olelo ae, 0 ke Aupuni Kulana Mokuaina elike me ko Kaleponl, Nu loka. Makakuseta, a pela aku, ke Aupuni i makemakeia e lakou. A o kekahi poe hoi, e oielo ana lakou. 0 ke Aupuni Teritori ka lakou i makemake ai e haawiia mai ma Hawaii nei, a mai keia kulana aupuni aku o Hawaii Aupuni e kolo hele aku ai, a hoea 1 kona ku ana he Aupuni Mokuaina maoll.

A malalo o keia manao, ke ku nei makou, a hoike aku, aia i ka Ahaolelo Nui'o Amerika Huipuia ka mana helehele paa lole Aupuni no Hawaii nei. E heleheleia ana nae kela paa lole Aupuni o Hawaii, elike me ke ano a na kahu Aiipuni o Hawaii nei e waiho aku ai iloko o ua hale la, me ka'nana ole ia ae. o na hamualaau leo ana a na poe e ae i komo ole iloko o ia poai lioano. Mai Hawaii ponoi aku nei ke ana, a, aia ma Wasinetona na "tela" humu lole na lakou e hana mai i paikini no "bebe" Aupuni o Hawaii. He mau hooloiiloli paha kekahi a keal poe e hana iho, ma ka lole o "bebe Hawaii Aupuni," i kupono ai i ko lakou makemake iho, a pela hoi me na makemake ma keia aoao aku o ke kai. Oiai na makee aupuni kanaka makua o I-lawaii, e uwalo aku ana i ua poe humu lole nei, aole pono e hoihoi hou ia o Hawaii Aupuni kanaka makua mamua, e hume hou i ka "malo," a'i ole, e "hookaepa ia" paha, elike me na aut>uni ano "bebe" (territori) apau o Amerika, e pane ia mai ana lakou, "Hoomanawanui oe, e bebe, a kanaka makua ae alaila, pau kou hume kaiepa ana, a komo lole wawae oe. Lilo oe i State, a like oe me na State e ae o Amerika nei." Pehea la ka nui o ka noho pookela ana o Hawaii Aupuni, ma na la i hui ole al oia me Amerika, ma kona ano, he Aupuni Poo ia i heluia mawaena o na Aupuni oia ano ma ke ao nei; ma ke ano nohoi, he Aupuni mana hana kuikahi me na Aupuni e ae, i loaa ke kulana like me ia ano, aole-no ia e nana ia mai ana.. Malia paha, ua kupono keia kulana! hana, no ko Hawaii nei hoomaka ana e hoomaamaa iaia iho e hele kupeo'i ma ke alahele e kamoe ana mai ke Aupuni Teritori aku, a ke kulana Aupuni State? Aka, he haohao nae makou i ka hoihoi hou ia ana o ka haumana akamai, noeau a naauao, mawaena o na hoa-haumana kalai aupuni pookela loa. Ke o nei, e hoopaanaau i ka buke kumumua o ka nohona hooponopono Aupuni, malalo o ke Aupuni o Amerika Huipuia, ka mea nona ke kakaolelo i hooia mai, ma na la omaka mua loa o ko Hawaii nei hakoko ana no kona kuokoa, he Aupuni Karistiano a naauao o Hawaii. Aka, e hoomanaoia. aole me makou ke alakai ana o na ki o ko Hawaii nei ogana himeni no kona noho aupuni ana; a no ia mea. he ole ka makou. Ke ole makou e kuhihewa, e puka ana ma ka nupepa P. C. Advertiser o ka la apopo, he hoike piha o na Pauku o ka Bila Kanawai i manaoia no Hawaii nei. A ke ole makou e kuhihewa, e ano like loa ana no ia me keia mau mea a mukou e hoolaha aku nei, mahope ae nei: NA KANAWAI O KA PANALAAU O HAWAII. Pauku 1. Ua pili keia pauku no ka hoakaka ana i ke ano o na huaolelo "na Kanawai o Hawaii," a pela aku. Pauku- 2. O na mokupuni i loaa ia Amerika Huipuia malalo o ka olelo hooholo hui i aponoia ma lulai 7, 1898, e ikeia no o ka Panalaau o Hawaii (Territory ōf Hawaii).

[ Pauku 3. E kukuluia ke Aupuni Pa- ! nalaau, e ikeia ana, ke Aupuni o Hawali, ma ua panalaau la, nona hoi ke kulanakauhale poo (kapitala) ma Honolulu, ma ka Mokupuni o Oahu. Pauku 4. 0 na poe ili keokeo apau, e komo pu ana na Pukiki, ame na kanaka mamo Aferika, ame na kanaka apau i "hanau mai noloko mai o ka lahui Hawaii, ma ka aoao paha o ka makuakane, a i ola ia, o ka makuahine paha, a he poe kupa (citizens) hoi lakou no ka Repubalika o Hawaiimamua koke iho o ka hooliloia ana o kona Mana Poo Aupuni ia Amerika Huipuia, ma keia ua kukalaia lakou he poe kupa no Amerika, Huipuia. | Pauku 5. Ua pili aku no ilaila ke Kumukanawai ame na Kanawai apau o Amerika Huipuia, koe wale no na mea ' i hoakakaia maloko nei, a ua like no ka mana ana ame ka paa ana oia mau kanawai ma ua Panalaau la, elike nohoi me na wahi e ae o Amerika Huipuia: Eia nae, o na Pauku 1850 ame 1890 o na Kanawai Hooponopono Hou ia (Revised Statutes) o Amerika Hurpuia, aole e pili aku i ka Panalaau o Hawaii. NA KANAWAI I HOOPAUIA. Pauku 6. E mau no ka mana ana o na Kanawai o Hawaii i kue ole i ke Kumukanawai o Amerika Huipuia, a i ole ia, me na olelo paha o keia Kanawai, i hiki no nae ke hoopauia e ka Ahaolelo (Kuloko. L. H.) a e ka Ahaolelo Nui (Congress) paha. Pauku 7. 0 ke kumukanawal o ka Repubalika o Hawaii ame na Kanawai i hoikeia mahope ae nei, ua hoopauia: KANAWAI KIVILA. Pauku 2me 3. No ka hoolaha ana i na kanawai; Mokuna 5. Na Hae ame na Sila; Pauku 30 a 33. No na kohokoho hoolako ai; Mokuna 7. Kuhina o ko na Aina E; Mokuna 8. No na Luna Aupuni o na Aina E me na Kanikela; na pauku 134 ame 135. Hale Hoikeike Lahui o na Mea Kahiko; Mokuna 12. Hoonaauaoia ana o na Opio Hawaii ma na Aina E: pauku 150 a 156, Kokua i ka Papa Hoonaauao; Mokuna 14. Kuhina Kalaiaina; pauku 166 ame 168, 174 ame 175, no na Aina Aupuni; pauku 190, Papa o na Komisina o na Aina Aupuni; pauku 424, Buro Oihana Ma"hiai me Ululaau; Mokuna .31, Oihana Mahiai me Hana Lima; Mokuna 32, Ramie, Mokuna 33, Talo Palaoa; Mokuna 34, no na Loaa Kuloko; Mokuna 35, Oihana Mahiai, pauku 477, na Hao Kuni; Mokuna 37, na Palapala Sila; Mokuna 38, na Pono Kakau Kope; pauku 556 ame 557, uku kokua kaa-mahu: Mokuna 47, uwaeaolelō Pakipika; Mokuna 48. no na Halema'i; Mokuna 51, no na Dala; Mokuna 54, Hoohuihui ana i na Aie Aupuni; Mokuna 56, Hale Leta; Mokuna 57, Hookuuia mai na auhau poo leta mai; 58 Eana'ko Hale Leta; 62, Ineome Tax; 65, na Dute Komo mai; 66, na waiwai komo mai; 67, na awa kumoku ame na apana ohi dute; 68, na Luna Dute; 69, kakau Hoopaa ana i na moku; pauku 1011, na kai a Oihana Dute: pauku 1102, na Koho Balota; pauku 1132,*, koho ana i na Lunakanawai; pauku hone o ka mahele mua ame ka mahele elima o ka pauku 1144: mahele mua o ka pauku 1145: Mana Hookolokolo; pauku 1173 a 1178, Unuhi ana i na olelo hōoholo o ka Aha Kiekie; pauku 1188. na Kakauolelo o ka Aha; pauku 1329 nme 1331, 1332. 1347 a i ka 1354, no na Jure: nauku 1509 a. i 1514. no na Hookolokolo moku: Mokuna 102, Hookupa |ar>a: pauku'l67B, Palapala Kuu Kino; Mokuna 108. Homi ana i ka Poe Aie; na mahele 6, 7, 10. 12 a 14 o ka Pauku 1736, no ke Ganasi; pauku 1755 a i ka 1758, na a Hoomoe ana mailuna o na moku: ame na pauku 1828 a 1832, na Pono Wai.

KANAWAI KARAIMA. Mokuna 6, Kipi; pauku 65 a i ka 67, upiki ana i na wawaer mokuna 17, kue ana i na Kanawai Leta; pauku 314, Kuamuamu; pauku 371 a i 372, aea haukae; pauku 411 a i 413, hana ana i ka waiona; mokuna 45. na Hewa ma na Kai Kiekie; £?uku 595 ame 602 a i 605, Mana Hoōkolokolo; pauku 623, Lawelawe ana ma na Hihia Karaima; pauku 700 ame 701, na Waiwai komo mai; pauku 715, Laikini Kudala; pauku 745, na poe kalepa kaahele; pauku 748 a i 755, na pu; pauku 796 a i 809 f na moku holo pili-aina; pauku 811 me 812, kalewa ana i na waiwai mai na aina e mai; pauku 813 a i 815, Hoopae ana mai i na holoholona; paiiku 819, na waiwai komo mai; pauku 886 a i 906, Hoomalu (Quarantine); pauku 1137, na Kanikela; Mokuna 67, na moku okohola: pauku 1145 ia 1179 ame 1204 a i 120$, ku ana mai, komo ana mai a holo ana aku o na moku; mokuna 69 a i 76, Holomoku ana ame na mea e ae maloko o ka mana kaokao 0 Amerika Huipuia; pauku 1347 ame 1348, hoopuka ana i na waiwai i na aina me ke kolohe; Mokuna 78, na Ha- - ku ame na Kauwa; Mokuna 93, Hoonaelimahana; pauku 1010, 1608. 1612, j Oihana Mahiai me Ululaau; Mokuna 196, na Ofeni Hoala Kipi, ame ka Moku--1 na 99, na Rula no na Moku. NA HOOLOLI ICANAWAI. Kanawai 15. Koho Balota; Kanawai 26, na Dute; Kanawai 27, Hookuu ia mai na Dute mai; Kanawai 32, Kakau Hoopaa ana i na moku; pauku 4 o ke Kanawai 38, HQokomo ana mai i na holoholona; Kanawai 48, Hoohuihui ana i na Aie Aupuni; Kanawai 64, na Awa Kumoku; Kanawai 68, Hoopaelimahana Pake. Pauku 8. O na oihana a ka Peresidena, Kuhina o ko na Aina E, Kuhina Kalaiaina, Kuhina Waiwai, Kuhina Hoonaauao, Luna Hobia Nui ame Hope Luna Hooia, Luna Ana Aina Nui, Ilamuku ame Hope, ua hoopāuia. Pauku 9. Pili keia'psmku no ka inoa "Kiaaina o Hawaii" ame ke "Aupuni o Hawaii." Pauku 10. O na olelo hoopaa apau, na aelike, na hoopii kivila, na hoopii karaima ame na olelo hooholo e ku ana ma ke ano paa ma ke kanawai mamua aku o ka mana ana o keia kanawi, e mau aku no ko lakou paa ana. me he mea la aole i hooholoia keia kanawai; aona mea hoi no ka pono, a e kue ana paha i ka Repubalika o Hawaii; i lawe ole ia ae, a i hoolilo ole ia mai hoi ia Amerika Hpipuia, ua iike no a like ka mana no ka pono o ke Aupuni o Hawaii, a i ole ia. e kue ana paha iaia. 0 na ofeni apau i ku i ka hoopaiia e na kanawai e mana ana ma ia wa, ma ke ano he mau ofeni ia e kue ana i ka Repubalika o Hawaii, e hoopaiia no ma ke ano he man ofeni

no ia e kue ana i ke Aupuni o Hawaii, ke ole nae ua kanawai la e kue i keia Kanawai, a i ole ia, e hoopaiiia a e lioololiia paha eke Kanawai. 0 na hoopii Karaima apau e ku ana iloko o na Aha Hookolokolo o ka Repubalika o Hawaii e hanaia aku no ia mau mea a loaa ka oello hooholo hope loa ame ka palapala hoomalu waiwai inaloko o na Aha o ke Aupuni o Hawaii i pili ia mau hana; o na palapala apau i hoopukaia ame na olelo hoopai i kauia mamua o ka mana ana o keia kanawai, e mana no a e paa nohoi me he mea la ua hoopukaia, a ua kauia ma ka inoa o ke Aupuni o Hawaii. Pauku 11. O ka inoa aupuni e hoopukaia ai na palapala apau, oia keia, "Ke Aupuni o Hawaii." KA AHAOLELO. Pauku 12 ame 13. Aia maloko o ka Ahaolelo ke Senate ame ka Hale o na Lunamakaainana, e noho kaawale ana, koe ka mea i lioakakaia mahope ae nei. Pauku 14. Ē malamaia ke koho balota laula ma ka Poalua mahope iho 0 ka Poakahi mua iloko o Novemaba, 1899, a i kela ame keia elua makahiki mahope aku. Pauku 15. O ka Aha Kiekie ka lunakanawai hookahi nana e hoolohe ma na wa e hoopaapaaia ai ke koho balota ana. Pauku 16. Aole e hiki ke kohoia kekahi lala o ka Ahaolelo iloko o ka manawa i kohoia ai oia e noho ma kekahi oihana Aupuni maloko o ke Aupuni o Hawaii. Pauku 17. Aole leekahi mea e paa ana i kekahi oihana malalo iho o ke. Aupuni, i hui pu ia me na Notere o ka Lehulehu ame na Agena Hooiaio Palapala, a kanaka paha i hoohanaia e ke Aupuni e kupono e kohoia i ka Ahaolelo, aole hoi e kuleana kekahi kanaka e koho balota ma kekahi koho balota ana mamua mai o 1903, oiai nae ua loaa iaia ke kupono ana (ma ke kanawai e koho balota) a i koho hoi malalo o ke Kumukanawai ame na Kanawai o Hawaii mamua aku o Okatobt, 1897, a mahope mai o lulai, 1894, i hoohala i ka hoopaa ana i kona inoa i mea koho balota, aia wale no a lawe oia 1 ka hoohiki e kakoo i ke Kumukanawai o Amei'ika Huipuia. Aole pili keia kupono ole ana e koho balota i ka poe i akeakea ia ko lakou hoopaa ana i ko lakou mau inoa mamuli o ka ma'i ana, a ma ka hele ana aku paha nlailoko aku paha o ka Pae Aina. Pauku 18. E hoonele ana i ka pono koho balota i ke kanaka pupule, poe hupo, poe kipe a lawe i ka waiwai kipe, a pela aku. • Pauku 19. Ka hoohiki oihana. Pauku 20 rf Na ke Senate ame ka Hale o na Makaainana e koho i ko laua mau luna iho, a e kau hoi i ko laua mau rula hooponopono iho. Pauku 21. E kakauia na Ae ame na Hoole, ke makemake ka hapa-kolu o na hoa e noho ana. Pauku 22. Ua lawa ka hapanui o na hoa i hiki mai e lawelawe i na hana; aka, o ke koho hope loa ana no ka hooholo loa i kekahi pila kanawai, he mea pono ke loaa ke koho ana a ka hapanui o na hoa apau.

Pauku 23 ame 24, no ka hoakoakoa ana mai i na hoa ame ka hoomaopopo ana i ke koramu. Pauku 25. Pili no ka hoopai ana i ka poe i lilo ole i poe lala Ahaolelo. Pauku 26. Uku o na lala, he $400 ame 10 lceneta no ka mile, $200 no ke Kau Kuikawa. Pauku 27. E hoopaiia no na lala mamuli o ke aoia ana, kapaeia ana a kipakuia ana. Pauku 28. Aole e hoopai ia kekahi lala o ka Ahaolelo e pane no kekahi mau huaolelo i oleloia ma ka hooko ana i kana mau 'hana kau kanawai. Pauku 29. Hookuuia na lala, aole e hopuia, oiai e noho ana ma ka Ahaolelo, a e hele ana a e lioi mai ana mai laila mai. KE SENATE. Pauku 30. He 15 lala i kohoia no eha makahiki. E noho ana no na kau pokole ma ke koho balota mua ana. Pauku 31. E hoopihaia ana na hakahaka ma o na koho balota kuikawa ana. Pauku 32. Ua maheieia ka Panalaau i na apana ko'ho balota Senatoa, penei: Ka mua, Mokupuni o Hawaii: ka lua, na Mokupuni o Maui, Molokai, Lanai ame Kahoolawe; ke kolu, Oahu; ka ha, Kauai ame Nilhau. Pauku 33. Na hoonohonolio ana o na Senatoa, ka Apana mua eha; apana elua, ekolu; apana ekolu, eono; apana eha, elua. j Pauku 34. Na mea e kupono ai no ke koho ana i na Senatoa, he kupa (citizen) kane oia no Amerika Huipuia, '30 ona makahiki, ua holo ma Hawaii ekolu makahiki, he waiwai kona aole emi malalo o 12000 ka waiwai io, a i ole ia, he loaa makahlki kona aole emi malalo o $1000. KA HALE 0 NA LUNAMAKAAINANA. Pauku 35, 36 ame 37. He kanakolu ka. nui o na'hoa o ka Haie, a e noho lakou no elua makahiki. E hoopihaia ana na hakahaka ma o ke kolio baiota kuikawa. Pauku SB. Eia na Apana koho Lunamakaainana. Ka mua: Puna, Hilo ame Hamakua; ka lua, Kau, Kona ame Kohala; ke kolu, na Mokupuni o Maui, Molokai, Lanai ame Kahoolawe; Ka ha, kela wahi apau o Oahu ma ka hikina ame ka hema o Alanui Nuuanu ame ka laina e moe ana mai ke ala o ua alanui la i hooloihiia aku, mai ka Pali ae o Nuuanu a i ka Lae o Makapuu; elima, o kela aoao apau e waiho ana ma ke komohana ame ka akau o ka Apana eha; eono, Kauai ane Niihau. Pauku 39. Penei ka hoonohonohoia ana o na Lunamakaainana. Apana ekahi, eha Lunamakaainana; Apana elua, eha Lunamakaainana; Apana ekolu. he eono Lunamakaainana; Apana eha, eono Lunamakaainana; Apana elima, eono Lunamakaainana; Apana eoho, eha Lunamakaainana. Pauku 40. Na mea e kupono āi e lilo i Lunamakaainana: he kane kupa oia no Amerika Hpipuia; 25 ka nui o kona mau makahiki; ua noho ma ka Pae Aina ekolu makahiki; he waiwai kona aole i emi iho ka waiwai io malalo o $500, a i ole ia, he loaa makahiki hoi, aole emi malalo o $250. NA KAU 0 KA AHAOLELO. Pauku 41, 42 me 43. E noho ana ke Kau mau mila loa ma Ua Poakolu ekolu iloko o F6beruari, 1900, a ma kela ame keia elua makahiki mahope aku. Pauku 44. He 60 na la e noho ai ke

Kau; aka. ua hiki no nae i ke Kiaaiua ke heoioihi aku a hiki na la lie 00, a e kapaia ue Kau Kuikawa. Pauku 45. O ka pauleu e hooholo ai i ke Kanawav"E hooholoia e ka Ahaolelo o ka Panalaau o Hawaii." O na hana apau o loko o ka Ahaolelo e lawelaweia no ma ka Olelo Beritania, Pauku 46. 47, 48, 49, 50, pili i ke poo o ke Kanawai, ka heluheluia ana, ka hooiaia ana ame ke kakauinoaia ana. Pauku 51. Ua hiki i ke Kiaaina ke vito i ka bila Kanawai, ame kekahi mahele o ka Bila Haawina. Pauku 52, 53. E hooholo loa ia no ka Bila Kanawai ma ke kapaeia ana o ka vito e ke Kiaaina ma o ke koho ana'la a ka elua hapa-kolu o na hoa o kela ame keia hale. E lilo no ka bila Kanawai i Kanawai mamuli o ka vito ole ia ana, a kakauinoa ole ia ana paha. Pauku 54 a hoea i ke 56, pili i na haawina dala. MANA KAU KANAWAI. Pauku 57. Aole hiki i ka Ahaolelo (Legislature) ke haawi aku i keleahi ahahui i hoohuiia (corporation), hui, a i kekahi kanaka paha i kekahi pomaiKai, pono a kuleana,kuikawa a kaokao paha, me ke apono ole ana o ka Ahaolelo Nui (Congress; aole nohoi ia e haawi aku i na palapala hohui (charters) kuikawa, aka, ua hiki nae iaia ke haawi aku ma ke kana-wai pili laula, e ae ana i na kanaka e hohuli ae ia lakou iho i mau aha i hoohuiia no ka hana ana, a pela aku. * * * Aole e aeia kekahi oki mare, aia wale a ua noho ka mea noi maloko o ka Panalaau i hookahi makahiki mamua o ke noi ana. Aole eae ia ka oihana lotere, a o ke kuaiia ana paha o na tiklki lotere; aole e hookaawaleia ke dala o ka lehulehu no ke kokua ana a hoopomaikai ana hoi i kekahi kula pili hoomana, a i kekahi kula- pfiha, aole i kaa holookoa kona mana malalo o ke aupuni; aole hiki i ke aupuni ke hoaie aleu i kona inoa maikai no ka pomaikai o kekahi hui i hoohuiia; o ka huina nui o ka aie e aieia ai e ka Panalaau, a o kekahi mahele aie paha iloko o ka makahiki hookahi. aole no ia e oi aku mamua o hookahi pa-keneta no ka waiwai io o ka waiwai i auh'auia; o ka huina aie apau o ka Panalaau aole no ia e hoomahuahuaia aku a kaa aku mawaho o ehiku pa-keneta o ka walwai io o ka i auhauia; o ka huina aie hoi o kekahi mahele aie, aole, no ia e oi aku mamua o ekolu pakeneta o ka waiwai i auhauia. Aole e kauia kekahi kanawai no na hana i hala e mamua.

Pauku 58. Ua hiki I ka Ahaolelo ke hoonoho i mau taona, kulanakauhale (city) ame'na mahele aina e hooponopono kulokoia ana e lakou iho, a e ha.awi aku hoi (ka Ahaolelo) i mau kanawai hooponopono kuloko no ia mau wahi. Pauku 59, 60. Aole e hopuia na poe koho balota ma ka la koho balota, a e hookuuia hoi na koa mai ka lakou hana mai ma ia la. Pauku 61. <Ke ano e kaho ai i na Lunamakaainana. Pauku 62. Na mea e kuponoai na poe kolio i na lunamakaainana: I ka'ne kupa; ua noho iloko o ka Panalaau i hookahi makahiki, a ma ka apana kolio balota hoi i ekolu malama mamua iho o ka manawa no ka hoopaa ana i ka inoa ma ka papa inoa koho balota: he 21 ona mau makahiki; ua hoopaa i kona inoa ma ka papa inoa koho bafota o loko o kona apana; ua 'hookaa i koiva niau auhau; hiki ke •heluhrlu a kaknu i ka olelo Hnwaii a olelo Beritania paha.

Pauku 63. 64. Pili i ke ano e koho ai I na Senatoa, a pela pu hol me na mea e kapono ai ka poe koho no na Senatoa. He mea pono ke loaa 1 na poe koho balota no na Senatoa mawaho o na mea e hookupono ana no ke koho ana i na Lunamakaainana he waiwai paa aole emi kona waiwai malalo o $1000, a i ole, he loaa makahiki kona o $600 ma ka makahiki mamua ilio. Pauku 65. Aole aeia kekahi mea maloko o ka Panal(iau i pili aku i ka nualikoa aina a aumokukaua paha, e koho. Pauku 66. Pili i na kanawai koho balot'a i hoikeia ma ka Buke Kanawai Kivila i hooponoponola ai e Loio Bal- | lou o Honolulu nei, a ua hooponopono hu ia hoi ua mau fcanawal la. Ua hoopau ia na Papa Nana Koho balota | 0 keia wa, a na ke Kiaaina e koho ana he poe Papa Nana Hou, e ekolu mau hoa o ka papa, a e noho lakou no ka manawa o eha makahiki. He 40 la mamua ae o ka la koho balota, e hoonuka no ke Kiaaina he olelo kukala koho balota. Pauku 67. Ua hiki no i ka Ahaolelo ke hoololl i na palena o na apana koho balota, a hoonohonoho aku hoi i na Senatoa ame na Lunamakaainana. ICE KIAAINA. Pauku 68, 69, 70. Ua haawiia ka Mana Hooko i ke Kiaaina i hookohuia no eha makahiki; aole e emi iho kona mau makahiki malalo o ke 35; e noho ana ia maloko o ka Panalaau; oia ka alihikaua nui o n pualikoa; he mana kona e kala ai, (a pela aku), me ke kaukaiia ana no nae na ka ka Pereslden olelo hooholo, mana hōi kona e kaohi 1 ka palapala kuu kino; e kukala i ke kanawai koa. O na mana apu ame na hana i loaa i ka Peresidena o ka Repubalika o Hawaii, a i ole ia, i kekahi Ttuhina paha, ua kau aku ia' mau mea apau maluna o ke Kia^ina. Pauku 71, 72, 73, 74. Pili i ke Kakauolelo o ka Panalaau (Kuhina Nui), ka Puuku (Kuhina Walwai), ka Loio Kuhina, me na mana maa mau i loaa ia poe, ma na aupuni panalaau, a pela pu hoi me ka lakou hana. Pauku 74. E mau no na Kanawai o Hawaii e pili ana 1 na Aina Aupuni. He mau hoololi i kekahi mau inoa e pili ana i na Sila aina, ma ka olelo Beritania, elike me "Royal Patent." ua hoololiia ae la he "Land Patent," oia hoi ka "Palapala Sila Nui" ma ka olelo Hawaii." na "Komisina Aina Aupuni" i "Kuhina Kalaiaina." Aole e haawiia ka hoolimalima o kekahi aina mahiai, kuaiia aku, a hana hou ia paha e ke Aupuni o Hawaii no ka manawa i 01 akii mamua o elima makahiki, a hiki i ka wa e kauoha ai ka Ahaolelo Nui. Pauku 76. E mau no na Kanawai e pili ana i na aina mahiai ame na ululaau; koe wale no ka lilo ana o ka oihana buro mahiai ame komisina ululaau i ke kanaka i kapaia kona inoa "ne

Komiāina Oihana Mahiai me Ululaau. Pauku 77. Ua hookaawaleia he $15.000 no ke kokua ana i ke Kunina Oi-! hana Mahiai no ka huli ana i na Kanawai no na aina, na ululaau ame ka oihana mahiai o Hawaii. | Pauku 78. Ua lilo i ka Luna o na | Hana Hou na hana a ke Kuhina Ka- ■ laiaina e pili ana i na alanui ame na hana o ka lehulehu. a pela pu hoi me na hana a ke Kuhina Waiwai e pili ana i na pailata ame na luna awa. I Pauku 79. Luna Nui o ka Oihana Hoonaauao, e ili maluna ona na hana a ke Kuhina Hoonaauao. Pauku 80. Ka Luna Hooia ame kona hope, maluna o laua na hana o ka Luna Hooia Nui ame kona hope i keia wa. Pauku 81. Ana Aina, maluna ona na hana a ke Ana Aina Nui o keia wa. koe wale no nae ke ana huinakolu me ke kilo lani ana, ma ka Pae Aina. Pauku 82. Makai Nui kona mau hope, o lakou ke lawelawe i na hana a ka Ilamuku ame kona mau hope. Pauku 83. Na ke Kiaaina, ma ka ae ana o ke Senate, e koho i ka Luna Kae ae o ka Aha Kiekie, na Lunakanawai Aha Kaapuni, Loio Aupuni, Puuku Waiwai, na o na Aina* Aupuni me Oihana Mahiai, na luna nui o na hana hou, luna nui o ka oihana hoonaauao, luna hooia ame kona hope, Ana Aina Aupuni, Makai Nui, na hoa Papa Ola, na Komisina Papa Hoonaauao, na hoa o ka Papa Luna nana Paahao, na papa hoopaa inoa koho balota amo na luna nana koho ba!ota. ame kekahi papa pili aupuni e ae i hoonohoia ma ke kanawai. Ua liiki 1 ke Kiaaiia ke hoopau i kekahi luna aupuni, ko=} na lunakanawai, ma k.i hoopii luna nui lakou e hoopauia ai. He eha makahiki e noho oihana ai, koe nae na lunakanawii o ka Aha Kiekie, e lawelawe lakau i ka hana oi?ō e mau ana ka poir, o ka lnkou hana; na lunakanawai kaapuni, Ue eono o lakou makahiki e noho ai, * o na luiia o na papa komis»UH .:pau na ke kanawai e hoakaka ko lakou manaw£ noho oihana. 0 na ukn ona lur,a Aupuni e koho ole ia g l.a Psresidena, na ka Ahaolelo e hoakaka ia mea, aka, o na uku nae o na iunakanaWu ! o ka Aha Kiekie, aole e hoemiia olai ko lakou manawa e nono oihana ana. OIHANA HOOKOLOKOLO.

Pauku 84. Ua haawiia ka maua 1.00- 1 kolokoio o ka Panalaau iloko o ka Alu\! Kiekie ame na Aha haahaa olike me ka hoonoho ana a ka Ahaoleio. Pauku 85. Aia iloko o ka Aha Kiekie he Lunakanawai Nui ame olu i m.n hoa lunakanawai. Pauku 86. 0 na Kanawai e pili ana i na lawelawe hihia ana ma ke ano kivila a karaima hoi e mau po ia. O na kanawai e pili ana i na Ki'»ro kanaka maoli ame na haoie*ua hoopauui. Aole e loaa ka pono hookolokolo i kekahi mea hoopii a hoopiiia paha iloko o kekahi hana maloko o kekahi aha e liookolokoloia e ke kiure i wae kaokao wale ia mai no mai na kanaka mai o kekahi ano lahui hookahl. Pauku 87. Na mea e kupono ole al kekahi lunakanawal a kiure paha e no - ho ma kekahi hihia/ Pauku 88. 0 ka hookolokolo hoopii luna nui aia no ia imua o ka Aha Senate. Pauku 89. E kohoia ana ka Elele Lunamakaainana i ka Hale o na Lunamakaainana o Amerlka Huipuia, no ka lawelawe ana i kela nme ke{a wn e noho ai ka Ahaolelo Nui e na poe koho 1 kupono e koho i na iunamakaainana.

Pauku 90. E lioonoho ana i upana hookolokolo no Amei'ika 1-luipuia ma ka Panalaau o Hawaii e ikeia o ku apanu hookolokolo kaapuni eiwa o Amerika Hpipuia. Ma Honoluiu o 110ho ai na kau mau ola aha ma ka Poakahi eiua iioleo o Aperila ame Okatobt. a ma Hilo ma ka Poakolu houe iloko o lanuari o kela ame kela makahikl. Pauku 91. E lilo ka panalaau o Hawaii i apana ohi auhau kuloko no Ame-ī-ika Huipuia, a o ka Luna Ohi, ma Honolulu e ku ai kona keena, a o na hope luna oi hoi ma na apana e ae ma kelu ame "keia mokupuni elike me ke kuhikuhi ana a ke Kuhina "Waiwal. Pauku 92. E lilo ka Panalaau o Hawai i apana ohi dute no Amerika Hulpuia, nona na awa komo a hoolele ukana o na moku ma Honolulu, Hilo ame Kahului. Pauku 93. E mau no na uwapo, na awa-pae, a pela aku, malalo o ka mana 0 Hawdii, a nana no e ohi i na pomaikai apau oia mau mea. Aole nae e kauia na auhau maluna o na moku Amerika. Pauku 94. Aole e kuai hou ia na poo ieta Hawaii, a pela aku, a"ka. e holoi a, e hopau loa ia ia mau poo malalo o na kauoha ana a ka Luna Leta Nui o Amerlka Huipuia.* Pauku 95. E mau no na waiwai aup\mi i panaiia mai mamuli o ka olelo hooholo hui ma ka malama ana a ke Aupuni Hawaii, malalo hoi o kona mau lilo ponoi iho a hiki i ka wa a Amerika Huipuia e lawe ae ai. Pauku 96. 0 ka uku makahikl o ke Kiaaina he $5,000, Kuhina Nui o ka Panalaau $3,000, Ilamuku $2.000, Loio Kuhina $2,000. E loaa ana nohoi he $500 i ke Kiaaina no na lilo no na lako kakau, a pela aku, ame na lilo kaahele, a he $2,000 no kana kakauolelo. Pauku 97. O na waiwai komo mai mai Hawaii mai a i Amerika Huipuia 1 ku i ke dute ia, aole hoi ia he mau waiwai Hawaii ponoi, a pela hol na waiwai i laweia i Hawail mahope mai 0 lulai 7, 1898, a mamua ae hoi o ka man#ana o keia Kanawai, e uku no 1 na dute elike me ko na waiwai i komo mai ka aina e mal. Pauku 98. Hoomanaia ke Komiaina o na I'a ame na Kai Lawaia o Amerika Huipuia e huli a e noii pono 1 ke kumuhana holookoa e pili ana 1 na kai lawaia ame na kanawai e pili ana i na pono lawaia iloko o ka Panalaau o Hawaii a hoike i ka Peresidena no ka mea e pili ana ia mea. Pauku 99. 0 na kanawai apau o ka Repifbalika o Hawaii i haawi i na pono lawaia kuokoa i kekahi kanaka a poe kanaka paha ma keia ua hoopauia, a o na kai lawaia apau ma na kai o ka Panalaau o Hawaii, i komo ole hoi iloko o na loko, a mau wahi i pa ia a paa, ua noa ia mau kai i na kupa (citizens) apau o Amerika Huipuia, me ka nanaia ana no nae o na pono konohiki no lakou ia mau kai; aka, aole e mana hou aku ua pono konohiki la mahope aku o ekolu makahiki mai ka la

uii e in.ui.i a e paa ai keia Kanawai, . ,i wale t;o a hoopaaia «a pono koM»hiki la »»!ike me ka mea hoakakaia uihopo nn nfi. Pauku O kela ame keia mea mau koi kana no kekahi o ua mau lawaia la. e waiho oia i kana hoomiia <> kokahi Aha Kaapuni o ka • ilaau o Hawaii, iloko o elua maki maiiope iho o ka mana ana o t Kanawai. me ka hoakaka ana hoi ina koi no ua pono lawaia la, a e •koia na paiapala lioopii la maluna •%a lioio Kuhina. ka mea nana e laweiwo i ua hihia ia ma ka aoao o ka analaau, a e lawelaweia hoi tia hihia olike me ka hihia kivila maoli ma kanawai. f\iuku I'i(j. A ina hoi e hookoia ua i- ana pouo lawaia la, elawelawe aku . ke Kiaaina o Hawaii, ma ke ano i iakakaia ma ke kanawai no ka hooi ana i na waiwai no ka pomaikai o < N'hulohu, oia hoi, e hoolilo i ua po- :!■> iawaia ia no ka pomaikai o na kupa \njorika iiuipuia mamilli o ka ukuia im aku o ia pono ma ke (lala, a e ana hoi ia mau dala mailoko aku :: i <iala maioko o ka Waihona Wai- « i: o ka Panalaau o Hawaii, ina he ni i'i -iala ia i hookaawale ole ia no ke- •. i iu hana e ae. i'.mku 101. E hoonoho ana i na kai.i hoomalu o na Eemoku malalo o • kauoha ame ke kuhikuhi ana a ke Kauka Oki Nui o ka Oihana Halemai M.ivina o Amerika Huipuia, e kaa ana >. ia mau wahi malalo o na hoopono- ; :i'» ana a Amerika Huipuia. E hoi•i ina i ke kahua hoomalu o na eemoi imo ka aina ma ke awa o Honolulu ;i: ilo o ke Aupuni o Amerika HuipuO na kanawai kuloko hoi pili •• ola o ka lehulehu e mau no lakou ilaio o ka hooponopono ana a ke Auni kuloko, a e lilo hoi na Amerika ; ipuia e uku i ka hapalua o na lilo ■i malama ana i ka kahua hoomalu ; i lepeva. a l'auku I'>2. Pili keia no ke kakau oopaa ana i na moku Hawaii i poe :.)oku Amerika. I'auku 103. O kela mahele aina o ka iuilehu i ikeia mamua aku nei ma ano he Aina Leialii ma keia ke ku:!.iia nei, he walwal no ia no ke Au'v.ū Hawaii, ma ka wa i hoolilaio ai M.ina Poo Aupuni o Hawaii ia Amerii i Huipuia, a e pau hoi na kuleana o kela ame keia ano e paa ana : Ma mau aina la, ina he mau kuleana ! i'.u a ohi waiwai wale no ia mamnli " haawi ana a ke Kanawai (elike :i > ka pono trust). E hiki no i keia i aina ke hoolilola aku elike me na ikaka ana a ke kanawai. 0 na hooilima ku nae i ke kanawai no ke'hi mau wahi o ua mau aina Ia e paa i•* no i keia wa ma keia ua hoopaa loa ■' a mau hoolimalima. f\mku 104. No na hana e pili ana n t hookupa ana malalo o na kanaw n ) Amevika Huipuia, he mea pono r " • iike ka loihi o ka noho ana <ma Hawaii Pae Aina mamua ae o ka H > " mana al keia Kanawai me ka ■ ' i'i o ka noho ana ma Amerika Huia o ka hoike mua ana hoi i ka "i.oMo haaiele i na pono malalo o ke*.ii mana aupuni e ae, aole ia e pili 5 i>oe i noho ma na mokupuni no na he elima, ka helu haahaa loa, o ka mana ana o keia Kana-*.-u. s'anku 105. 0 na !Pake ma Hawaii, ka wa e mana ai keia Kanawai, e ao ia lakou ke loaa na palapala

hooia o ka noho ana (eiiKe me ka mea i kauohaia ma na kanawai o Amerika Huipuia) a ke pau ia makahiki hookahi, alaila, aole e manaoia ua ku i ke kana'wai ka noho ana ma Amerika Huipuia, ina e loaa a e ikeia ana ia poe malaila me ka nele i na palapala hooia. Pauku 106, 107. E hiki no i ka Ahaolelo o ka Repubalika o Hawaii ke kau i na Kanawai e kue ole ana i na olelo o keia Kanawai mamua o kona mana ana.