Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 33, 18 August 1899 — Page 2
| This text was transcribed by: | Dawn Hoshino |
| This work is dedicated to: | Mrs. Archer's Class |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA
Nupepa Kuokoa
No ka Makahiki $2.00
No Eomo Mahina 1.00
@@@P@CAIA KA
HAWAIIAN GAZETTE CO
O SEPH M. POEPOE, Lunaho@ ponopono.
Honolulu, Oahu
POALIMA AUGATE 18, 1899
KA PONO KUPA AMER@@@ AME KA
PONO KOHO BALOTA.
@a manao kekahi poe mawaena o na Hawaii o kakou iho ne, mamuli o ko lakini hoomaopapo ana i na mea i hoimela ma ka Bila Kanawai a ke Komisina e waiho mai @a @lok@ o ka Ahaolelo Nui (Congress) elike @ue ka lakou I ike ai ma na anpepa mai Kaleponi mai ame ka makou pepa nei nohi. O ka Pono Koho Balota. Ua kalelela kela manao maluna o ka Pauku @ o ka Ho@ke I @oololiia a ke Ko@ite o ko na Aiea Eo loko o ka Aha Senate e olelo @@a
“O na kanaka apau I lilo I poe kupa @o ka Repubalika o Hawaii ma ka la 12 o Augate 1898 @a keia ua kukalaia he poe kupa laou no Amerika Huipuia.” Oia hoi, he “citizen.”
I ko makou imi ana I ke ano oia mea he “citizenship” ma ke Kumukanawai o Amerika Huipuia, @a kanalua ole makou ma ka olelo ana ae a hooia puaku nohoi. Aole mamuli o ka lilo ana o ke kanaka @ “citizen” no Amerika Huipuia, oia ka mea e lo@ia a@ ka pono koho balota iaia. Ua kapaia ka Pono Koho Balota he “Right of Suffrage” ma ke Kanawai o Amerika Huipuia. He ma@ peno kukaawale loa kela @ kekahi ame kekahi aka ma ka o@@@o mae m@ he mea la @a hiki ke olelola pe@ei:
“O kela ame kela kupa Amerika aole la he mea koho ba@oca aka o kela ame kela mea koho baloca ma Amerika @@ kupa no la.”
He kakaikahi lou ka mea E komo ole @loleo o keia @la. @@a @@kou ke waiho aku nei imua o ko makou poe heluhelu I kek@mai maui olelo a makou I @@we mai ai mailoleo mai o @@@ @@@@ I kapo@@ “ A Dictionary of American Publics.” No ka mea @ pili @@@ ia mea he citizenship kupai @@@ ka Right of Suffrage Pono Koho Baloca
Acitizen is a member of a common @@@@@ who is entitled to full protection in the enjoyment of what are called private rights. The fourteenth amendment to the constitution declares that all person born or naturalized in the United States and subject to the jurisdicsion thereof are citizens of the United States and of the State in which they reside. The term is as broad sense includes both women and children and the right to @@@ is and an important @@@@@ of citizenshop Sufferage is the privilege of participating in the government of a State by voting at an election of officers or on a change in the fundamental law.
The Constitution of the United States does not guarantee the suffage to any citizens of the United States.
Eia iho ka makou u@@hina Hawaii o keia ma@ olelo ae la
O ke kupa (citizen) he lala oia noloko o ke Aupuni kuloko (common wealth) I loaa ke kuleana o ka hoomalu piha ia ana, ma ke kaana ana I na pono I kapaia na pono pili-kino (private rights). Ua hoike ae ka Hoololi Umikumamaha o ke Kumukanawai o na kanaka apau I hanauia a i hookupaia paha ma Amerika Huipuia a e noho ana malalo o kona mana, he poe kupa lakou no Amerika Huipuia ame ka Mokuaiana i noho ai lakou. Ua komo malaila na wahine ame na kemalii a o ka pono koho balola a@le ia he pono pili paa no ke kulana noho kupa ana. O ka pono koho balota (sufferage) oia ka pono o ka laulima pu ana ma ka hooponopono ana I ka Mokuaina mamuli o ke koho balota ana i na luna aupuni.
Aole I hooia ke Kumukanawai o Amerika Huipuia e loaa ka pono koho balota (sufferage) i kela ame keia kupa o Amerika Huipuia.
E hoomanaoia nohoi. Penei ka heluhelu ana o kela Pauku 4, ma ka Bila Kanawai I Hoololiia a ke Komisina elike me ia e puka aku nei ma ko ma kou pepa o kela la.
“Pauku 4. O na kanaka apau. i lilo poe kupa (citizen) no ka Repabalika o Hawaii ma la 12 o Augate, 1898, ma keia, ua kukalaia lakou he poe kupa no Amerika Huipuia.”
Ua pili kela i ka noho kupa ana o na kane, na wahine ame na kamalii, i loaa ia l@kou ia pono ma Hawaii nei. Ma ka la 12 o Augate. 1898 ka wa i hookoia ai ka hoohui maoli ia ana o na Aupuni elua. O kela poe i loaa ia kuleana ma ia la a mamua aku pana o lakou no na kupa Amerika i oleloia ma keia Pauku 4, o keia Bila kanawai a ke Komisina.
Nolaila, e hapai hou I kekahi ninau elike me keia: Owai la na kupa o ka Repubalika o Hawaii ma ka la 12 o Augate, 1898 a mamua ae paha oia wa?
E loaa ana ka pane maopopo o kela ninau ma ka Repubalika o Hawaii a penei na olelo oai Pauku:
“O na kanaka apau i hanauia a i
“O na kanaka apau I hanauia a i
Ania a i noho malalo o ka mana o ka Repubalika he mau kupa lakou no ia Repubalika.”
A ke manao nei makou, ua komo pu no ma ke apo puni ana o na olelo o ka Pauku 4 o ka Bila Kanawai a ke Komisina, ka poe I hoakakala ko lakou kupa ana no ka Repubalike o Hawaii nei. e like me ka mea I hoikeia ma ka Mahele 2 o ka Pauku 17 o ko Hawaii nei Kumukanawai.
E hoomanaoia, o na huaolelo “o na kanaka apau” i hanauia ma ko Hawaii Paeaina, ua pili ia I na kane. na wahine ame na kamlii I hanauia ma ko Hawaii ne Paeaina; aka e hiki no anei ke oleloia. mamuli o ka lilo ana o kahi wahine I kupa no Hawaii nei mamuli o kona hanauia ana ma Hawaii nei, ua loaa iaia ka pono koho blota? Ke manao nei makou: Aole.
Nolaila aole o ke kupa Amerika ana o ke kanaka. oia ka mea e loaa ai iaia ke kuleana a pono koho balota. aka. he pono ke loaa keia pono I ke kanaka “kupa” o ka Repubalika o Hawaii. Elike me ka mea I hoikeia ma ka Pauku 60 o ka Bila Kanawai I Hoololiia a ke Komisina e olelo ana penei”
“I mea e kupono ai e koho no ka Lunamakaainana e loaa no I ka mea koho keia mau mea:
“Ka mua. He kupa kane no Amerika Huipuia.
Elua. Ua noho oia iloko o ka Panalaau aole emi maloa o Hookahi makahiki mamua koke iho, a maloko hoi o ka Apana koho lunamakaainana ana I makemake ai e hoopaaia kona inoa aole e emi iho mlalo o ekolu mahina. mamua koke iho o ka manawa ana I makemake ai e hoopaaia kona inoa.
Ke kolu. Ua piha na makahiki he I wakalua-kumamakahi iaia.
Ka ha. Mamua iho o kela ame keia koho mau ana. iloko o ka manawa I hoakakaia ma ke kanawai no ke kakauinoa ana ua hookomo oia I kona inoa iloko o ka papainoa o ka poe koho I na Lunamakaainana no kona apana.
Ka lima. M@mua Iho o ia hookomo ana I kona inoa. ua hookaa mai. ma @@@ la ma @@ o Maraki a mamua iho poha oia la ma ka manawa e kakauia ai @@ inoa. i na a@hau apau e @@@ ai ia I ke Aupauai.
Ke ono. E hiki iaia ke kamailio ke @@@@@@@@ a ke kakau I ka Olelo Beri@@@@@ ame ka Olelo Hawaii.”
Ma@uli o keia @@@ hoakaka ae ia. @@ maopopo keia manao: O na kupa apau o ka Repubalika o Hawaii. i lilo i poe kupa no Amerika Huipaia. @@ m@li o ka hookoia ana o ka panai a hoohui Aup@ai. @@waena o Hawaii Aup@ai ame ke Aup@ai o Amerika Huipuia. @@ ka @@ @@ o Augate @@ @@@@@@ ia lakoa ka pono kupa e hiki ai ke koho bal@@@: aka he pono kaokoa no ka pono koho balo@@ e loaa ana I ke kamaka kupa Amerika a mamuli wale no o ka @ookapono ana oia kamaka iaia iho @e @@ mea a @e @anawai I @@akaka mai ai. e loaa ai iaia ia pono.
Aka mamuli o kela mau mea I @@@@@ia ae la @a ulu hou mai keia ninau.
E loaa ana anei ka Pono Koho Baloca I na Roiali@@ e nele nei I ka pono koho balota I keia wa mamuli o na mea I hoikeia ae nei.
No keia ninau ke olelo nei makou me ke kanalua ole. E loaa ana no ia pono I na Roialiti kane apau I loaa na makahiki he iwakalua-kumamakahi. Aole he mea kauplae ma ke Kanawai a ke Komisina e hoonele ana ia poe ia Pono Makamae.
KA LAIKINI O KA HALEKEAKA OPIUMA
Ma ke noi a Mr. Charles S. Desky e hoopukaia ona palapala mandamus e kauoha ana I ke Kuhina Kalaiaina e haawi mai ia I laikini no ka halekeaka :Opiuma” a I noonooia ai hoi imua o ka Aha Kiekie. ua hoopuka ka Aha I ka olelo hooholo e hoole ana I ke noi a Mr. Desky.
He hookuku kinipopo ko keia poaono iho mawaena o ka Hui Kinipopo o Maui ame ka poe limahana o ka Hui o E. O. Hall & Son, ma ka pa kinipopo ma Makiki I ka hora 3:30 p. m. ponoi. O D Koki ke kapena o ka Hui o E. O. Hall & Son.
KE KANAWAI KUMU NO KE
AUPUNI TERITORI O HAWAII
E hoomanaoia e ko makou poe heiuhelu, o ke “Kanawai” a makou i hoolaha aku ai ma ka aoao elua o ke Kuokoa nei. o ka pule I hala oia no ke kanawai I hoopuka mua ia aku e makou ma ke Kuokoa o ka la 30 o Dekemaba 1898 i hoomauia ma ka pepa o ka la So Ianuari, a ma ka pepa o ka la 13 mai. Aole I hoololiia kekahi mau Pauku I hoikeia ma ia mau manawa o ka puka ana a pela no hoi ma ka puka ana ma kela pule aku nei oiai no nae aia ma ke Kuokoa o ka la S o Ianuari o keia makahiki aoao elua I hoolaha aku ai makou no ka pomaikai o ka makou poe heluhelu i “Na Hoololi” o keia “Kanawai.” ka mea a makou I kapa ai “Ka Bila Kanawai a ke Komisina.”
A ma keia hoopuka hou ana aku a makou I keia mea hookahi no, ke makemake nei makou e hoomaopopia e ko makou poe heluhelu. ame ka poe nohoi apau e ake nui ana e ike I kauwahi mea e pili ana I ke ano o ke kulana aupuni a Amerika e haawi mai ai ia kakou ma ka noho ana mai ka Ahaolelo Nui (Congress) ma ka malama ae nei o Dekemaba, i ke kulana maoli o na “Bila Kanawai” la “a ke Komisine” e ku nei I keia wa ma ka papahana o loko o ka Ahaolelo Nui e noho mai ana. elike me ia I hoololiia ai
O ka “Bila Kanawai” e ku nei i keia wa. me na hoololi aia ia ma ke kulana no ka heluhelu ekolu. Penei.: Ma ko la 6 o Dekemaba. 1989, hookomo aku la o Mr. Cullom, ka lunahoomalu o ke Komisina Hooponopono Kanawai no Hawaii nei. iloko o ka Aha Senate I ka “Bila Kanawai” mahope iho o ka pau ana o ka heluhelu mua ia ana o ua “Bila Kanawai” la I ke Komite Senate no ka na Aina E, a ma ka la 21 mai o Dekemaba, ua hoike mai la o Mr. Cullom I ua “Bila Kanawai” la no me na hoololi.. A nolaila o ke kulana hoololiia o ka “Bila Kanawai” ke ku nei i keia wa iloko o ka Ahaolelo, e kali ana hoi no kona hooholo loa ia ma kona heluhelu ekolu ia ana.
E hooholo loa ia ana anei keia “Bila Kanawai” ma keia noho ana mai o ka Ahaolelo Nui aole paha? He ninau keia I hiki ole ia makou ke pane ae me ka maopopo I keia wa. O ka makou nae e olelo ae ai I keia wa. He mea pono e hooholoia keia Bila Kanawai, a I ole ia, o kahi “Bila Kanawai” e ae paha ma keia noho ana mai o ka Ahaolelo Nui I hoopauia ai ko kakou kulana oehaa e ku nei i keia wa.
E hoomanaoia ma ka “Bila Kanawai” kumu, he 107 ka nui o na Pauku, aka ma ka “Bila” I hoololiia, he 105 pauku
O na Pauku i hoololiia, oia na Pauku 3, 4, 10, 11, 16, 17, 21, 40, o ka “Bila Kumu” hoopau loa ia ka Pauku 43. O ka pauku 44 o ka “Bila Kanawai” mua, lilo ae la ia I Pauku 43 no ka Bila I Hoololiia. Hoopau loa ia ka Pauku 46 o ka “Bila” mua, a nolaila, lilo ka Pauku 47 oia Bila I Pauku 45 no ka “Bila kanawai” I hoololiia. Hoololiia ka Pauku 47 o ka “Bila” hou. Hoololiia ka Pauku 49, oia nae ka Pauku 51 o ka “Bila” mua. Hoololiia ka Pauku 55 o ka “Bila” e ku nei; ka Pauku 56; Pauku 62; Pauku 80; Pauku 81; Pauku 100. Oia hoi ka Pauku 102 o ka “Bila Kanawai” mua; Pauku 101 ame ka Pauku 105 o ka “Bila” e ku nei.
O ka Bila Kanawai e ku nei, ua maheleia ma na Mokuna. A penei ka hoonohonoho ana:
Mokuna 1 Pauku 1 he mau hoakaka: Pauku 2, ke Teritori o Hawaii; Pauku 3, ke Kulana Aupuni o Hawaii; Pauku 4, ke Kulana “Kupa no Amerika Huipuia;” Pauku 5, ka pili ana o ke Kumukanawai ame na Kanawai o Amerika Huipuia ia Hawaii nei; Pauku 6, ka mana ana o na Kanawai o Hawaii nei: Pauku 7, na Kanawai Kivila, Kanawai Karaima me na “Kanawai o na Kau Ahaolelo” i hoopauia: Pauku 8, na Oihana Aupuni I hoopauia; Pauku 9, na inoa oihana I hoololiia; Pauku 10, ka wehewehe ame ka hoakaka ana I ke ano o na Kanawai o Hawaii e paa nei i keia wa: Pauku 11, ka inoa Aupuni no na palapala ma ke Kanawai, elike me na palapala kena, hopu, a pela aku.
Mokuna 2 He 54 ka nui o na Pauku ma keia mokuna, oia hoi na Pauku 12 a ke @@ a ua pili keia mahele, no ka Mana Kaukanawai o ke Aupuni.
Mokuna 3 He 16 Pauku ma kela mokuna, oia na Pauku 66 a 81: a na pili keia mahele no ka Mana Hooko o ke Aupuni.
Mokuna 4 He 5 Pauku ma keia mokuna: a ua pili keia i ka Mana Hookolokolo o ke Aupuni.
Mokuna 5 He 4 Pauku maloko o keia mokuna, oia na Pauku @@ a @@: a ua pili I na Luna Aupuni o Amerika Huipaia.
Mokuna 6 He 15 ka nui o na Pauku maloko o keia mahele, oia na Pauku 91 a 105: a ua pili I na olelo o kela ame keia a@o.
KA UNUHINA ANO NUI O KA BILA KANAWAI E HOONOHO ANA I AUPUNI NO KE TERITORI O HAWAII.
E hooholoia e ke Senate ame ka Hale o na Makaainana o Amerika Huipuia i akoakoa ma ka Ahaolelo Nui.
MOKUNA 1. NA HOAKAKA LAULA
NA HOAKAKA ANO.
Pauku 1. O ka mamalaolelo “na Kanawai o Hawaii.” i hoohanaia ma keia Kanawai, me na huaolelo hoakaka ole e ae, oia no ke Kumukanawai ame na Kanawai o ka Repubalika o Hawaii, me ke komo pu ana hoi o na Rula Hooponopono i mana elike me he Kanawai la, ame na olelo hooholo a ka Aha Kiekie e paa ana manaua koke iho o ka hooliloia ana o ka Mana Poo Aupuni (Sovereignty) o Ko Hawaii Pae Aina, ia Amerika Huipuia.
O ke Kumukanawai ame ke Kanawai o ka Repubalika o Hawaii I mana ma ia wa oia no na Kanawai i hoikeia ma ke Kanawai i hoohuihuiia e Sidney M. Ballou, malalo o ke kauoha o ka Ahaolelo, a i hoolahaia maloko o elua buke I kapaia “Na kanawai Kivila” ame na “Kanawai Karaima,” a maloko hoi o “Na hoololi Kanawai a ka Ahaolelo o ke Kau o 1898.” a i oleloia ma keia Kanawai, “Na kanawai Kivila,” “Na Kanawai Karaima,” ame “Na Hoololi Kanawai.”
PANALAAU (TERITORI O HAWAII.)
Pauku 2. O na mokupuni I @@aa mai ia Amerika Huipuia, mala@o o @e Kanawai Anaolelo, I Kapana “Ka Olelo Hooholo Hui e @oo@ui ana I K@ Hawaii Pae Aina me Amerika H@@puia: nei, @ aponoia ma @u@ai, (ia) ekolu, 1898, e @@eia no, Ka Panalaau ( Territory) o Hawaii.
KE KULANA AUPUNI O KE TERITORI O HAWAII.
Pauku 3. Ma keia, ua hoonohola @e Aupuai Tertori maluna o @a Panalaau (Territory) me kona kuianakanuhale poo Aupuni (Capital) ma Honolulu, ma ka mokupuni o Oahu.
NA KUPA.
Pauku 4. O na poe apau i lilo i poe kupa (citizens) no ka Repubalika o Hawaii, ma ka la 12 o Augate, 1898, ma keia ua kukalaia lakou he noe kupa no Amerika Huipuia.
KA PILI ANA O NA KANAWAI O AMERIKA HUIPUI.
(Ua like no me ka mea i hoolaha mua ia aku.)
NA KANAWAI O HAWAII
Pauku 6, Pauku 7. Like u@ me na mea i hoolahaia aku.
NA OIHANA I HOOPAUIA
Pauku 8. Like no me ka mea i hoolahaia aku. Aole i hoololiia.
HOOLOLI I NA INOA OIHANA.
Pauku 9. Ma kahi i ikeia ai na huaolelo “Peresidena o ka Repubalika o Hawaii,” a i ole, “Repubalika o Hawaii,” a o ko lakou mau like ana paha, maloko o na Knawai o Hawaii @ hoopau ole ia e keia Kanawai, ua hoololiia lakou ma keia nei, a e heluheluia “Ke Kiaaina o ka Panalaau (Territory) o Hawaii.” a i ole, “Ka Panalaau (Territory) o Hawaii,” a i ole, “Ke Aupani o ka Panalaau o Hawaii,” a i ole, o ko lakou mau like ana, elike me ka manao e ikeia ana maloko o ke Kanawai.
HOAKAKA ANA NO NA KANAWAI E PAA NEI.
Pauku 10. O na olelo hoopau @@@@, na aelike, na pono hoopii kivila, @a hoopii ma ke Kanawai a ma ke kaulike,na hoopii karaima ame na olelo hooholo a ka Aha e ku ana, mamua o ka mana ana o keia kanawai, e mau aku no ko lakou paa ana, me he mea Ia, aole I hooholola keia Kanawai; e o na aelike ame na pono oia ano, no ka pono a pomaikai o, a e kue ana paha i ka Repubalika o Hawaii, i lawe ole ia mai, a i hoolilo ole ia mai hoi ia Amerika Huipuia, ua like no a like ka mana ana ma ke Kanawai oia mau mea, ma ka aoao o ke Aupuni Panalaau o Hawaii, a i ole ia, ma ka aoao paha e kue ana iaia. O na ofeni apau i ku i ka hoopaiia e na kanawai e mana @@@ ma ia wa, ma ke ano he mau ofeni ia e kue ana i ka Repubalika o Hawaii, e hoopaiia no ma ke auo he mau ofeni no ia e kue ana i ke Aupuni Pa@alaau o Hawaii, ke ole nae ua kanawai la e kue I keia Kanawai, a i ole la e hoopauia a e hoololiia paha e ke Kanawai. O na hoopii Karaima apau, e ku ana iloko o na Aha Hookolokolo o ka Repubalika o Hawaii, e hanaia @@@ no ia mau mea a loaa ka olelo hooholo hope loa ame ka palapala hoomalu waiwai ma ka inoa o ka Panalaau o Hawaii; oia mau hana ana apau, na hoololi a@au ma ke Kanawai, na hoopii ma ke Kaulike, ame na hoopii e ae apau, e ka ana ma ia wa, maloko na Aha o ka Repubalika o Hawaii e lawelaweia aku no a hiki i ka loaa ana o ka olelo hooholo hope ame ka palapala hoomalu, maloko o na Aha Hookolokolo o ka Panalaau o Hawaii @ pili ia mau hana. O na palapala apau I hoopukaia ame na olelo hoopai I kauia mamua o ka mana ana o keia Kanawai, e mana no a e paa nohoi me he mea la ua hoopukaia a ua kaula ma ka inoa o ka Panalaau o Hawaii.
KE ANO O NA PALAPALA KENA.
Pauku 11. O ke poo o na palapala apau e komo no ka inoa o ka “Panalaau (Teritori) o Hawaii,” a o na hoopii Karaima apau, e lawelaweia no , ma ka inoa, a ma o ka mana la o ka Panalaau o Hawaii.
(A keia pule ae.)
A. P. KA@AUKOA UA HANA.
Ua haalele mai I keia o@a ana o Aberahama P. Kalaukoa, ma Niolop@, Honolulu i ka hora 8:13 p. m. Augate 11, 1899. Ua hanaula ola ma Kaupu@eha, Kona Akau, Hawaii. Na Opu@@mona (w) ame Nauha (k)
I kona mau la opio ua hoo@@@@@@ ia oia ma ke kula apana a me ke kula wae kuokoa a G. W. Pilipo, ma Kona Akau, i kona puka ana mai ke kula mai ua holo oia a nho ma Kona Akau, a ma ka makahiki 18@@, mal@ iho la oia me Kahakukaalani Waianuhea, a na l@@@ mai elua kaikamahine e ola nei me na moopuna lehulehu.
I kona mau la ma Kohala ua hooikaika oia e loaa ka makaukau ma na mea Baibala malalo o ke aiakai ana a Rev. E. Bona. A he lehulehu wale hoi ana manawa i hoounaia ai @ elele kula Sabati i ka ahahui kula Sabati a Euanelio mai Kohala mai. Aua loaa puno hoi iaia na apono ana no kona hoounaia I na aina o ka hema no ka hai ana I ka Euanelio a Kristo, aka, ua alai ia mai ia alahele, no ka make e ana o kana wahine I ka 1870.
He manawa pokole mahope mai uamare hou oia me Lulia Waianuhea, kaikuaana a hoahanau ponoi o kana wahine m@a I make. I kabi wa mahope mei, ua hoi laua no Koolaupoko, Oahu, a noho me W. E. Pii, kaikunane o ka makuahiae o kana wahine, a mai liala mai no Kawananakoa ma Maemae, Honolulu. Iaia malaila i ka 1876, ua kohoia i Lunamakaainana no ka apana o Honolulu mamuli o ke kokua ana a kona mau hoa Poola a me na hoahanau o na ekalesia apau oiai e holomua ana kana mau hooikaika ana m na hana pono o na mea pili ekalesia. I ka 1877 ka lua o kona komo a lilo ana Lunamakaainana, a he alakai ikaika a holomua oia, ka mea hoi nana I hookaulana aku I ka Apana o Maemae a puni ka Paeaina ma na hana @@@a Sbati.
I kahi manawa he kakauolelo no ka Ahahui Kula Sabati Nui o ka Paeaina. Mahope mai ua lawelawe I ka oihana Loio ma na aha malalo. Ama ia mana ua kaawale aku na ka Mokupuni o Kauai no kahi mau makahiki loihi.
Ua hiki hope mai no Honolulu nei no kahi mau mahina I hala aku e@. Ua aneane paha e ekolu mahina o kona haawe ana I na enaena a ka mai ake pau (hokii) a hala aku la mai ka pulma pauaho ole ana a kana mau kuikamahine ame ka ohana me ia.
NA HAINA O NA NINAU KA@A@A@PUNI O KA NUPEPA CALL
E ike ana ko makou poe heluhelu ma keia wahi o ka makou pepa, o keia la, I kekahi mau haina i loaa mai ia makou, mai kekahi mau oiwi Hawaii mai, no na ninau a ka nupepa “Call” o Kapalakiko, Kaleponi a mah@@ i hoolaha aku ai ma kahi wa i hala au nei.
I kuu nupepa aloha ke “Kuokoa.”
Aloha oe. Ma kou hela o ka la @ o Augatenei, ua ike iho au ma kekaau@ kou mau kolamu penei ke poo manao “ He mau Ninau Kalai Aupuni.”
No ka ninau ekahi. Ua manao au I aupuni Teritory ko kakou me ka Ahaolelo o elua hale Senate ame ka @@@@ o na Lunamakaainana, na ka lahui mae e koho na hoa o keia mau hale.
No ka ninau elua. Ua manao au @a oi loa aku ka pono e hookohuia na hoa o ko kakou Aha Kiekie e ka Peresidena o Amerika Huipuia. Eia na kumu@. Pela ka Aha Kiekie o Amerika Huipuia, na ka Peresidena e hookohu ia lakou. 2. He mea ku ole I ka pono ke hoololiloli ia kekahi Aha Kanawai Kiekie iloko o kekahi aina, koe wale no a hoopii Luna Nui ia kekahi hoa oia Aha no kekahi hewa e noho lakou a paa ke ola ma ka oihana. No na aha Kaapuni ua manao au e koho balota ia lakou e na poe i loaa ka mana koho i eono makahiki.
No ka ninau ekolu. He kakou ikaika loa au I ka hoomau ana ina hoa oia Aha e noho nei i keia wa, he nui na kumu a u @ makemake ai e wehewehe, aka, no kekahi wa okoa aku. O ke kumu oi loa aku nae I kou manao oia keia: Ua kamaaina I ke @@@ keia lahui kanaka, aole wale ho@@@@ aka, i na hooponopono ana i na hoopii palena aina a oia ke ano maoli o keia lahui kanaka, o keia ko u manao ponoi.
No ka ninau eha. E kohoia ke “Governor” e ka Peresidena o Amerika Huipuia, mailoko ponoi ae o kaou maanei, oia ka pololei maoli he kue au i ka poe malihini (carpet beggars).
No ka ainau elima. Ua manao au e kohola na luna aupuni e ae apau @@@ ka balota.
No ka ninau eono. He lolo au no kekahi mau Hui Mahiko e hoopii ana i na poe e kue ana i ko lakou aelike kepa. aka. ina ma ke alahele pololei loa o ka noho ana Aupuni Repubalika ua manao au he hana pono loa ke hoopau ia kahi e olelo ana :e hoopaaha@ ia.” Na ka mea hoi e pili ana I ma@ kanawai e pono ai a e pulama ia pana ka pono o na haku hana aole au i makaukau i keia wa e pane aku.
Ninau ehiku. Aole i makaukau e pane aku i keia wa. No kahi wa aku.
Ninau ewalu. E haawi laulahaia keia pono oi kelakela I na kupa o keia aina, a me ka lakou mau mamo, me na kupa Amerika apau, koe ka ae ana i ka lahui Asia. E ae ia ka poe i hookupa Amerika ia e koho balota.
Mamuli o ka haiki o ka manawa aole paha I piha pono loa kau haina, aka, e Mr. Lunahooponopono e oluolu e lawe aku I kau mau hoakaja pokole.
Aloha kana a nui,
JAMES MATOON.
Kaukaiwa. Kihalani, N. Hilo, Hawaii.
Augate 11 th , 1899.
HAINA O NA NINAU KA@A@ AU PUNI.
1. O ke auo aupuui a kau @@@@@@ I manao ai i ku i pono ao kaou i keia wa o ke ano aupua@ Teritori, a hiki i ka wa e lilo ai i aupuai mokualua.
2. O ke koho balota ana i @@ hoa o ka A@@ K@ek@e ame na Aha @a@a@a ihe he k@@ ia i ka Mahele 11. Pauku 11 ame ka Mahele 1 Pauku !!! ! ke kumu kanawai o na mokuaina @ Amerika Huipuia.
3. Ke kokua @@@ au i ka @@@@@ ia ana aku o na luna aupuai o ka @@hana @@@@kolokolo @ @@@@ @@@ @@@ ka lakaou @@hana i keia@@ elike @@ ka Mahele 1 Pauku 111 o ke kumukanawai o Amerika Huipuia.
4. Ia manao au ua o aku ka @@@@ na kakou ua e koho I ka kakou mae luna aupuni aka @@ @@@ ana ia o kakou i ke kumukanawai. i ka @@@@ hookohu luna aupuni o ka Peresidena i ka @@@ ana I makemake ai mailoko ae o na kanaka o na mokuaina @@@ a Teritori puha.
5. Ua manao au ua oi aku ka pono o ke koho balota ana I na luna aupuai Teritori, mamua o ka hookohu ana mai a ke Kiaaina.
6a. Aole au ma ka @@@@ o ke kanawai hoopai paahao o ke kanaka i kepa ia aka eia au ma ka aoao e hoopau loa ana ia kanawai hookau wa kaupa@.
6b. O kou manao hoakaka no keia hookahi no kanawai e loaa iike ai ka pono kaulike mawaena o na aoao elua oia ke kanawai o na selike waha ke hooko pono ia e na aoao elua.
7. O kou manao hoakaka no keia ua lawa na mahiko a puni ka Pae Aina ame na hana mikiala e ae me na lima hana o loko nei o ka aina, ke hooko pono ia ka makemake o na aoao elua ma ka aelike waha ana.
8a. O kou manao e haawi laula ia ka pono koho balotame ke ana waiwai ole, koe wale no ka poe oo ole, pupule a hupo paha ke ole nae la he mea e kue ai i ke kumukanawai ame na kanawai koho balota o Amerika Huipuia.
8b. E loaa like ka pono koho balota i na poe apau i hanau i Hawaii nei o na ano lahui like ole o ke ao nei koe ka Ilikini auhau ole ia elike me ke kumukanawai o Amerika Huipuia.
Kou oialo.
S. H. K. NE
Kohala, Hawaii, Augate 11, 1899.
HOOLAHA KUMAU
Ka Ayer Laau
Hoomaemae Koko
SARSAPARILLA
E hoomaemae oe I kou koko me Ayer Laau Hoomaemae Koko (Sarsaparilla), o keia ka laau pahua ole o kona ikaika hoola. Kupono maoli keia laau no ka mai Alaala, mai hono. Puha, mai Aai, mai Kuapuhi mai Puupuu ooiohu, mai Kane pohaka ame na mai no apau e ulu mai ana mailoko mai o ke koko ino. Ue ku pono loa nohoi keia LAAU HOOMAEMAE KOKO A AYER no ka mai nalulu (catarrh), ruma@ika ame ka @@ matika pehu.
Ma ke ano he laau hooikaika kino la aohe ona lua. E koku@ ana ia i na mea paahana o ka opu ma ka hoowa@@ ana I ka ai, hooikaika I ka hana ana a ke ake-paa nawaliwali, hooikaika hoi i na aa-lolo a hooikaika pu @@@ ke kino i hele a nawaliwali mamuli o ka luhi ame ka hoomailo ana a ka mai Ua ike na kauka lapaau ma na wahi apau, he Laau maikai loa keia Laau Hoomaemae Koko a Ayer. He laau keia i loaa no loko mai o ka paipai ame ke kawili a hooh@@@@ naauao ia ana o na laau hoomaemae koko a hooikaika kino ikaika loa. Aohe laau hoomaemae koko elike @@ keia a i makemake nui ia @@ho@ elike me keia.
Ka Ayer
Sarsaparilla
Hoomakaukaula e
DR. J.C. AYER &CO.
Lowell, Mass, U.S.A
Ola ka Mai Awa
Awahia o ka @@@ @ @ Huaale a Ayer
No Keaha HOOKAWELEWE LE LOA AKU A OE I KELA
ANU, KUNU
PUU EHA?
Ua kaulana loa ka LAAU KONO A AYER (Ayer’s Cherry Pe@@oral) @@ke o na makahiki he aneane @@, ma ka hoolu ana i na Mai o ka Puu ame ka Akemama, ke A@u ke Kunu ka Mai La Grippe, ame ka Mai Ma@a o ka p@@@ Akemama. He ono keia laau ma ka inu ana a he oiaio ke ola.
AYER’S CHERRY PECTORAL
Na Medaia @@@ ma@ na @@@@@@@ @@@ o ka @@
Mai lawe I na Laau @mi i Hooka@@@@@ @@ @@@
Hollister Drug Co. Lt.
Na Agena ma ka @@@@@@@ @@@@@@
KAKELA ME KUKE
KAU@A@K@@@@
Pue Kalepa ma ke Komisina
A ME
Poe Lawelawe Kepoa
AGENA
@@ @@ @@
Metropolitan Meat Co.
(Hui @@@ @@@ @@@@@@@@@)
G. J. WALLER.( WAIA) @@@@ @@
@@@ @@@@@@ @@@
Poe K@ai a Hoolake i na @@@@
@@
Na Ie Pipi, Hipa a @@@@ @@
@ @@@@ @@@ @@@ na @@@@ @@@@ na @@
Mano I hook@@@@@@ @@@@ o
ka @@@
Makepono ka @@@@ I na @@ Pipi @@@@@@
TELEPONA HELE
PAUENA LAAU OPU NANU
Ke poloalia aku nei @@ @@@@@ @@@noo no keia lanu maikai loa. O ke @@@ kela keia o na laau @@@@@@ lou @@ @@ o nelno ke @ahu o na @@@@@@ @@@@ poe a@@@l no@@. E loma ana ka ola me ke kupanaha, i @@ mai apaa o @@ opu ame ka eha oia wahi. A@@@ AAA make oloko a op@uma paha.
THE @WAHAN REDOCINE COM. E h@awi wale ia ana na k@kak@@@ me @@ nanata ana o na mai o ka @@@, hora !! awakea. @@@ kui ana I @@@@ @@@. Hora @@ @ @@ @ Halepohaku o Lineola. (@@@@). @@@@@ Moi, Honolulu.