Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 35, 1 September 1899 — Page 2

Page PDF (1.39 MB)

This text was transcribed by:  Cheryl Mokuau
This work is dedicated to:  Leeward CC Class of 2012

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

No ka Makahiki                      $2.00

No Eono Mahina                     1.00

 

Kuike ka Rula.

 

Puka Ana                    1          2          3          1          2          3          1

                                    Pule     Pule     Pule     Mal.     Mal.     Mal.   Mak.

 

Iniha                            $1.50   $2.00   $2.50   $3.00   $5.00   $6.75   $12.00

2 Iniha                         2.00    2.75    3.50    4.00    7.00    9.00    15.00

3 Iniha                         2.50  @.50    4.50    5.00    9.00    12.00   18.00

4 Iniha                         3.00    4.00    5.00    6.00    11.00   13.50   21.00

5 Iniha                         3.50    4.75    6.00    7.00    12.00   15.00   24.00

6 Iniha                         4.00    @50    7.00    8.00    13.00   16.50   27.00

 

            O na Olelo Hoolaha a pau e @ ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a inaole, ‘oh’ hookomo ia.

 

HOOPIKAA @ ka

 

HAWAIIAN GAZETTE CO.

 

A.W. PEARSON, Luna Nui.

 

JOSEPH M. POEPOE, Lunahooponopono.

Honolulu, Oahu.

 

POALIMA—Sematemaba 1, 1899

 

            O na lono hope loa i loaa mai la ia makou mai Wasinetona mai, ua lilo o “Kahauiki” ame “Leilehua” i mau ka hua hoolulu no na koa Amerika ma Hawaii nei.  O keia na wahi e malama ia ai na koa Amerika e hoouna loa ia aku ai i Manila, Aole nae i maopopo loa ka oiaio o keia lono.

 

            O na uawahi no ia o na kaua ame na lono no na kaua, ame na ma`i ahulau, ma haunaele, ame na wi, e lohe mau ia mai nei, mai na pe`a mai o “kahiki.” He mau kahoaka no anei keia e hooko ana i ka mea i wanana e ia mai i o kikilo loa?

 

            Heaha keia huakai a ke Keikialii Henri o Perusia, e maau aku ana i ke kuianakauhale o Wasinetona, ke oiaio ka lono i loaa mai? E hui ane o Geremania me Amerika no ka paani pu ana me Enelani ma Aferika Hema; a i ole ia, ma Asia no paha?

 

KA HOOULU KAUA MA TRANSVAAL.

 

            O ke paonioni ame ke aumeume e hoouluia mai nei, a e hukihukiia mai nei hoi, mawaena o Beritania Nui ame na Bua o kahi Repubalika o Transvaal, ma Aferika Hema, he hoololi wale ana no ia i ke kulana aumeume i ikeia iho nei, mawaena o Amerika Huipuia, ka Repubalika nui, ame Sepania, he Monakia panaiki no, a, oia hoi keia, ke kue nei kahi Repubalika panaiki o Transvaal ia Beritania, he Aupuni Monakaia i oi aku ia Sepania, elike la me ka oi ana o Emerika Huipuia, mamua o Transvaal Repubalika.

 

            O ka hiohiona, a o ka helehelena iho la keia o ke ku ana o na kulana hookuku a hoohalikelike mawaena o keia mau aupuni ae la.

 

            Ke pahola nei na kokoia o ka manawa i na ouli hoopahaohao maluna o na aupuni o ke ao nei.

 

            He mea oiaio, o ke kumu nui o ka ulu ana mai o keia pioo wawaena o ka ulu nui ame ka ulu iki, a i ole, mawaena hoi o ka hau nui me ka hau iki, oia no nei mea he pono koho balota o ke kanaka ma kekahi aupuni.

 

            O keia ponono ka mea i hookahuli i ko Hawaii nei kumukanawai, a hiki i kona kakaa loa ana a lilo i Amerika oia ma kona mau ano apua, koe nae kahi ola kino maoli ana o na kanaka oiwi o ka aina.

 

            Ke olelo nei ka poe “Bua” o loko o kela Repubalika, he mau pono ko lakou. A ke olelo nei hoi ka poe “Uitalanders” o ua aina la, he mau pono nohoi ko lakou, a he pono e loaa ia lakou ke kuleana e komo pu ai e hooponopono i na hana kuloko o ke Aupuni; a eia mahope o keia poe i ku ai o Enelani me kona ikaika apau.

 

            Ua olelo na poe “Bua” o lakou na kamaaina o ka aina, o lakou na oiwi ponoi o ka aina, no lakou ka aina, a nolaila, o lakou na haku maluna o na mea apau o ka aina, a ua kue lakou me ka ikaika, i na koi a ka poe “Uitalanders;” a no ia mea, ua ala mai la keia kumumanao, “Na ka mea ikaika ka waiwai pio.”

 

            Lele ae la ka Enelani kokua ana mahope o na poe Uitlanders, a kue aku la i ka poe “Bua.” Aia mahope o kela poe “Uitlanders” ka mana holookoa apau o Enelani, mai Inia Hikina mai, hoea i Canada ma Amerika, ma Auseteralia ma ka Hema o kakou aku nei, a ma na Panalaau o Aferika. Mahope o ka Repubalika o Transvaal, oia hoi, ka lahui “Bua,” aole he Aupuni mana nui o ke ao nei e kokua aku ana ia la kou. O Geremania anei? O kela poe “Bua,” ua oleloia he poe Olelo E lakou, oia hoi, he poe Geremania.

 

            He mea maopopo loa nae i keia wa, ina e poha io ana ke kaua mawaena o na Aupuni elua e opa pu ia ana kahi Repubalika uuku o Transvaal e Beritania Nui.  Mamuli o keia kulana, e manao aku nei ko ke ao nei apau, e ae ana kahi Repubalika uuku e hoopauia ka hoopaapaa mamuli o ka ae anaa aku i na koi a Enelani.

 

KA NINAU LIMAHANA.

 

            Aole o makou kanalua iki ma ka hoopuka ana ae, o ka ninau e pili ana i ka loaa ana he poe limahana kupono no ka paahana ana ma ko kakou mau mhiko, oia kekahi o na ninau koikoi loa e kaulakoia aku ai na noonoo ana a ko kakou poe mikiala hana mahiko, o ka oi loa aku nae, ma ka makou hoomaopopo ana, oia no ka Ahaolelo Nui o ke Aupuni makua e noho mai ana, ma ka mahina ae nei o Dekemaba.

 

            Ma ke kanawai a ke Komisina i hoomakaukau ai, ma ka Puaku 2, elike me ia a makou i hoopuka aku ai ma ke Kuokoa o ka la 11 o Augate aku nei, maalo hoi o ke poo “Kanawai karaima,” i ikeia ai, e hoopau ana keia Pauku o ke Kanawai a ke Komisina i ke Kanawai e pili ana i “Na Haku ame na Kauwa,” oia hoi, ka Mokuna 78 o ke Kanawai Karaima i hooponoponoia ai e S. M. Ballou, Esq. A ua hoopau pu ia hoi ke Kanawai e hooponopono ana i ka “Hoopae Limahana,” oia hoi ka Mokuna 93 o ke Kanawai Karaima i hoikeia ae la.

 

            O keia na kanawai nui e hooponopono ana i ke ano o ka loaa ana mai o na limahana iloko nei o ka aina, ame ka hooponopono ana hoi i ke ano e hiki ai i ua poe paahana la ke hooko pono i ka hana i aelike ai lakou e lilo i poe kauwa hana, a ma ka wa e pau ai keia mau kanawai elua, ua laweia na kanawai na laua i koo a i paa i ka oihana mahiko iloko o keia ana. Ua hoopauia ke Kanawai e hoonoho ana i Buro ma ka Oihana Kalaiaina, i kapaia ka Buro Eemoku, no ka hooponopono ana i ka hele ana mai o na limahana, a pela aku iloko nei o ka aina.

 

            O kekahi pomaikai nui iho la keia i loaa mai i ka oihana mahiko o Hawaii nei, ma o keia hoohui ana o Hawaii Mahiko, me na kanaka kepaia, me Amerika Mahiko, me na kanaka paahana kepa ole ia.

 

            Ua maopopo, me ke kanalua ole, o ke Kanawai Kepa Kanaka, oia ke kanawai nana i hoolaupai i ka holomua o na mahiko he nui o Hawaii nei. Mamuli o ka loaa mau ana o na kanaka i hoopaa ia lakou iho malalo o ka aelike e hana i ka hana a ka mea mahiko, i mea e loaa mai ai ke dala a ke kanaka kanu ko, i hoewe pono ia ai ke kuonoono o ka aoihana mahiko ma Hawaii nei. O ka uhane ola keia oia oihana. Nolaila, i ka hoomake ana i keia kumu-ola, oia no ka omilo ana i ke ola o ua oihana mahiko la.

 

            Aka, ina no e loaa ana he makaha e hoea mai ai he poe limahana kupono, i kaokoa ae ko lakou hoopaaia ana ma ka hana, i ko ka poe kepa maoli ia, alaila, e mau ana no ke ola o ka oihana mahiko, A nolaila, ke ninau nei makou, ua makaukau anei na mahiko apau o Hawaii nei i keia wa no kahi e loaa mai ai ka lakou mau limahana kepaole ia, no ka lawe ana ae i na hakahaka e waiho hamamaia iho ana e na poe paahana kepaia?

 

            Ma ka makou hoomaopopo ana, eia kekahi mau mahiko ke hoao mai nei i kekahi mau kulana hoohana limahana, oia hoi, ma ka mahi ana o kekahi poe i na aina, a mahele ma ka puka; a i ole ia, kuai aku paha i ke ko i oo i ka hui. No ka holomua o keia kulana hooulu a mahiko ana, na keia mua aku e hoike mai i ka pono ame ka pono ele, ka waiwai ame ka waiwai ole.

 

            Eia ko makou manao maopopo, o ka loaa ana ona poe limahana kupono no ko kakou mau kula mahiko, he mea ia e hoomauia aku ai ka ulu ana o ke pookela loa o na hana hoowaiwai ia Hawaii nei. O ke ola ana o na hana hooulu waiwai o loko nei o ka aina, e helu ana hoi i ka oihana mahiko ma ka papa helu ekahi o na hana hoowaiwai kuloko, oia ka mea e loaa ai i ke Aupuni kuloko iho nei he loaa auhau makahiki maikai, elike no paha me ko keia wa e helu nei. A ao ka hiolo ana o keia hana, oia ka hina ana o kekahi pou-hana ikaika o na loaa kuloko o ke Aupuni.

 

            Iloko o ka wa kaua kivila ihonei o kakou, a pela nohoi me ke kaua ana iho nei me Sepania, o ka ma`i hi, oia kekahi mea i hoopilikia nui loa i ko kakou poe koa. Ma na ma`i he nui, e lilo ana keia i ma`i kau, a e popilikia ana na poe koa kahiko. O Mr. David Taylor o Wind Ridge, Greeve Co., Pa., kekahi mea i pilikia i keia ano ma`i. Ua inu nae ia i ka Laau Ola a Kamalena no ke nahu, ke kolera ame ka hi, a ua olelo oia, aohe laau ana i ike ai i ke ola hikiwawe o keia ano ma`i, elike me keia. E kuaiia ana e na poe kuai laau lapaau apau. O Benson Smith & Co., na agena no ko Hawaii Pae Aina.

 

            I ko makou nei keena iho la o R.H. Makahalupa, Esq., o Kona Akau, Hawaii, a huli hoi aku la no kona home ma ka Pohu-lai-o-Kona.” He maikai no kona ola. Good-bye, Robert.

 

KO KE AO NEI AUPUNI

 

            Ma ka mokuahi Australia i ku mai ai ma ka Poakolu nei, Augate 30, i loaa mai ai ia makou kekahi mau mea hou ano nui mai na aina e mai, a oia ka makou e panai aku nei, ma keia wahi o ka makou pepa o keia la, no ka pomaikai o ka makou poe heluhelu.

 

KA ULUKU KAUA MA AFERIKA HEMA.

 

            CAPE TOWN, Auguate, 23.—Ke houluulu nei me ka awiwi nui ka pualikaua lio Mafekina. He mau haneri poe koa ohi hou ia i hoea mai ia nei, a ua hoolakoia lakou maanei me na lako kaua, a hui aku la me na koa ma ke kahua hoolulu. Ke halihali mau mai nei na kaa-ahi i na koa hou. Ua loheia mai, aia he 300 poe kanaka Bua (o ka inoa keia o na kanaka o kahi Repubalika o Trancvaal e hoonahoa mai nei e paio me Enelani) i houluulu ae la ma ke ano pualikaua pale ma na kaiaulu kuwaho o Transvaal.

 

            Oiai nae i loaa ole mai ai ka lono maopopo no ka hooholo loa ia ana, a hooholo ole ia ana paha, o ke kumuhana e pili ana i ke kohoia ana o kekahi Komisina hui, no ka hooponopono ana i na kumu kuee mawaena o na Aupuni elua, o ke kulana iho la nae keia e hookaiheleia nei e na aoao a i elua.

 

            PIETERMATRITZBURG, NATAL, AFTERIKA HEMA, Augate 23.—He lehulehu loa na kanaka “Bua” i lilo i poe kupa Beritania, a e hoike ana hoi i ko lakou makee hoopalaimaka no na pono o na kanaka Beritania, eia nae, aia kela poe ke hana malu nei ma ke ano he poe agena kiu no Peresidena Kruger o ka Repubalika o Transvaal, a no ia mea, ua kuahaua ae ke Kuhina Nui o Natal nei, ma ke ahiahi nei, e huli aku ana ke Aupuni i na kanaka o kela ano a e hoopai ana hoi i na kupa Beritania e kokua ana i na enemi o ka Moiwahine.

 

            Ua hoomaopopoia, he nui na mea huna i loaa aku ia Peresidena Kruger, a eia na poe Bua ke hoomakaukau mai nei i na pualikoa hoohalua kimipo, no ka wailana ana i na koa Beritania, ke hoea io mai ke kaua mawaena o na Aupuni elua; a o ka poe na lakou e hoomakaukau ni i keia mau hana kimopo , oia no keia poe agena malu o na Bua.

 

            Ua hoounaia aku kekahi puali makai i Colonso, mamuli o ka loheia ana mai, e wawahi ana na Bua i ka uwapo kaa-ahi ma ia wahi.

 

            BIRMINGHAM, ENELANI, Augate 23.—Ua loaa mai he kauoha i kekahi hui o keia wahi, no umikumamaha miliona owili poka “Mauser” no ka hoouna koke ana aku i Aferika Hema. Aole maopopo kahi e hoounaia aku ai keia mau miliona owili poka, aka, mamuli nae o ka ikeia ana, he poe pu raifela “Mauser” wale no ka na poe Bua, nolaila, ua koho waleia na ua poe la keia mau poka.

 

            LADANA, Augate 23.—Ua loaa mai i ke Kakauolelo o ke Aupuni no na Panalaau, oia hoi o Joseph Chamberlain, ka pane a ke Aupuni Repubalika o Transvaal, no na mea a ke Aupuni o Beritania i waiho aku ai imua oia Aupuni, a ke noonooia nei hoi ia pane i keia wa.  Aia a maopopo ia Mr. Chamberlain ke alahele ana e hana aku ai, oia iho la ka wa e hoikeia ae ai na manao o ua palapala ‘la mai Aferika Hema mai.

 

             LADANA, Augate 23.—Ua hoopukaia ma keia la iho la, he nupepa Ahaolelo, a maloko o laila i kamailioia ai ka honene kaua me Transvaal. Ua hoike ae la keia manao, i ka hoao ikaika ana o ke Aupuni Bua, ma ka makahiki i hala aku nei, e waihoia ka ninau e pili ana i ko Enelani noho mana ano konohiki ana maluna o Transvaal, imua o kekahi Aha Uwo, a ua hoole nae o Beritania Nui i ka noonoo ana i keia ninau.

 

PILEPINE.

E HOPU PIO IA O AGUINALDO.

NU IOKA, Augate 22.—E hoike ana ka mea kakau o ka nupepa World mai Wasinetona mai penei:

 

            I keia la i malamaia ai he halawai kukakuka mawaena o Peresidena McKinley, Hope Peresidena Hobart, Kuhina Root ame Agriggs, ka Loio Kuhina. O ka mea mua loa e hanaia aku ana ma ka wa e  hoala hou ia ai ke kaua ma Pilepine, oia ka hooneeia ana, aku o ke kaua a hiki i ka paa pio maoli ana o Aguinaldo. Ua kauohaia aku o Kenerala Otis e hana aku i keia hana a hoea i ke ko ana o keia manao. Ke manao nei ka Aha Kuhina, o ka paa pio ana o Aguinaldo oia ke mea e hoopauia ai ka hoala kipi ana malaila.

 

            E hoomauia aku ana no ko Kenerala Otis noho alihikaua nui ana no na koa Amerika ma Pilepine.

 

            Aneane e hiki i ke 70,000 ka nui o na koa e makaukau pono ana no ke kukulu Hikina, mamua o ka hoea ana aku i ka la 1 o Novemaba. E oi aku ana paha mamua o 60,000 ka nui o na koa e hoea kino aku ana ilaila ma ia la.

 

            Aole e aeia kekahi nonoi mai a Aguilando mai no ia mea he maluhia, aia wale no a haawi pio maoli mai oia.

 

            WASINETONA, Augate 23.—Ua hoomakaukau ae nei ke keena puuku o ka Oihana Kaua he hoike no na koa e hoounaia aku ana i Pilepine.

 

            “Eia na moku e makaukau ana no ka lawe ana aku i na regimana mua he umi i Manila, a e hoea ana lakou ilaila ma ka la paha o Novemaba: Warren, Puebla, Columbia, Charles Nelson, Sherman, Belgian King, Hancock, Grant, Tacoma, Sheridan, Glengale, Pennsylvania, Valencia ame Zealandia,a me elua a ekolu paha mau moku hou e hoolimalimaia aku ana.

 

            “Aole keia ae la e maua’e ana i ka holopono ana o ka hoea ana aku o na regimana hope he umi i Manila ma ka hapa hope o Dekemaba.

 

            “Ua loaa i ka oihana puuku, he mau moku hou mawaho ae o kela poe moku ae la, no ka lawe ana aku i na regimana hope he umi, a oia keia: Kulanakauhale o Para, Tartar, Ohio, Newport, Indiana, Kulanakauhale o Morgan, Senatoa, Kulanakauhale o Kikane, Sana Paulo, Puebla, mai Kapalakiko mai, ame Toma, Logan ame Meade mai Nu Ioka mai.”

 

LILO HAWAII I OIOINA NO NA KOA AMERIKA.

 

            WASINETONA, Augate 19.—Ua hookaawale ae nei ke Keena Kaua i elua mau apana aina e kokoke ana i Honolulu ma ke ano he mau kahua hoolulu oihana koa. Hookahi apana aina, he, 1,334 eka; a, aia keia wahi, ma kahi he aneane ekolu mile ma ke komohana akau o ke kulanakauhale; a o kekahi apana, he 14,000 eka, aia ia ma kahi he umikumamaiwa mile mai Honolulu aku, a he 9 paha mile mai ke Awa aku o Puuloa.

 

            E kukulu aku ana ke Aupuni i mau halekoa ma keia mau wahi, a e hoonoho aku ana i na koa noho paa ma keia mau wahi. E hoohanaia aku ana ia mau wahi i mau kahua hoolulu no na koa i kiupono e hoounaia aku i Pilepine, mahope iho o ke kinaiia ana o ke kipi ma ia mau Pae Aina.

 

            Ua oleloia nohoi ma ka wa e paa hoolokoa ai na mokupuni Pilepine, he mea pono ke hoomaluia lakou, ma ka noho kino maoli ana aku a kekahi pualikoa, e hoonohonohoia ana a puni na mokupuni. A oiai, he maikai ole ke ola o ka ea o na mokupuni Pilepine, a he mea hoi ia e poino ai na koa e hoonohoia aku ana malaila, nolaila, he mea pono ke hoomahaia lakou mai ia mau wahi mai, ma ka loaa ana he poe hou ma ko lakou wahi. Ina e hoihoi loa ia mai ana lakou i Amerika Huipuia nei, e nui ana ka hana ame ka lilo ma ia hana ana. He maikai hoi ka ea ma Hawaii, a o ka oi loa aku, ma na wahi i oleloia ae la.

 

            Ua manao o Kuhina Root o ke Keena Kaua e hoonee aku i na koe e hoonohoia ana ma Honolulu i Manila, ina e makemakeia ana e loaa na hooluolu ana i na koa i hoonohoia ma Manila.  No keia hana, e nui ana na moku lawekoa e hoanaokoaia ana. E lilo ana hoi o Honolulu i oioina no na hoolako ai ana ame na lako e ae, e pono ai na koa e hoonohoia ana malaila (Honolulu) a ma na mokupuni Pilepine.

 

LAULAHA KA MA  I LUKU MA EUROPA.

 

            MADEIRA, Augate 20.—Ua lauhala ae ka lono maanei nei, ua ikeia ka ma`i luku ma Figueiria, Potugala, a he lono hoi kekahi e hoike ana, ua make kekahi mea i ua ma`i la ma Barcelona. Ua hopohopo loa ia, eia ka ma`i luku ke laha nei. He lehulehu loa na wahi hoomalu i kukuluia ma na apana kuwaho.

 

            He ekolu mau ma`i “bubonika” hou i loheia mai Oporto mai. Ua oleloia nae he poe ma`i lahilahi keia. E hoopii kanawai ia ana ke Kanikela Sepania ma ia wahi, no ka hoike ole ana i keia mea i ke Aupuni Sepania. Ua manao wale ia, o ka nui o ka poino o ka oihana kalepa ma Oporto no ka laulaha ana o keia ma`i, ua hiki aku i ka $500,000.

 

            LADANA, Augate 21.—Ua hoike mai ka mea kakau o ka nupepa Daily Mail mai Madeira mai, ua make hookahi kanaka i ka ma`i luku “bubonika,” ma La Puebla, ma ka wa a ua kanaka la i manao ai e haalele iho i ka aina.

 

            LISEBONA, Augate 20.—Ua hooholo ka Papa Ola e hoomalu loa ia Oporto, kahi i puka ai ka ma`i luku “bubonika,” malalo o na rula ame na kanawai hoomalu ma`i.

 

            LADANA, Augate 21,--E hooia ana ka mea kakau o ka nupepa Daily Mail, mai Roma mai, ua ikeaia na ma`i he nui i loohia me ka ma`i luku “bubonika” ma Palermo ame Napela, a he ekolu a eha o keia poe ma`i i pau i ka make Ua hanaia no na keehina kaupale apau e kaohi ana i ka laulaha ana o ka ma`i aka, aole nae hoike ae o na nupepa no ka ikeia ana o ua ma`i la ma ia mau wahi, i hanaia paha pela, i ole ai ka lehulehu e uluku pioloke.

 

            OPORTO, (Potugala) Augatae 21.—He elua mau mea i make i ka ma`i luku “bubonika” ma keia la, maanei. Ua puka hou ae la he ma1i ma ka Poalima nei, elua ma ka Poaono mai, a hookahi i keia la. O keia ma1i hope, he ano lahilahi loa ia.

 

HAUNAELE MA PAARISA.

 

            PARISA, Augate 20.—I keia la i peha ae ai he haunaele weliweli i komohia aku ai he mau tausani kanaka, a lilo i mea e ho-okala kunahihiia ai na pualikoa e ku ana ma ka aoao hoomalu maluhia. O ka poe na lakou i hooulu ae i keia haunaele, oia ka poe anakia ame ka poe socialiki, a ua lele aku lakou maluna o na poe anti-Semite. A ma ka wa hoi i hoea mai ai na makai, ua lele like aku la keia poe apau—na Anakia, Socialiki ame anti-Semite—maluna o na makai me ka hehena nui.

 

            Ua pahola koke ae la keia haunaele ma na wahi he nui.  Ua lalau aku la na kanaka piha hehena i ka huhu ame ka inaina i na pahi ame na laau, a lele aku la iloko o ka hakaka. E hooho ana kekahi poe, “E ola ka pualikoa!”

 

            (Vive l`Armee) a o kekahi hoi, “E ola ka Repubalika!” (Vive la Republique.) O keia iho la na mapuna leo e maopopo ai he enemi kekahi no kekahi. I kinohi o ka hoomaka ana o ka hakaka mawaena o na kanaka ame na makai, na hoauheeia na makai, a ua a ke ahi ma ka aoao o na puulu huikau.

 

            O na wahi i hoeeia ai ka inaina o keia poe kanaka, oia no na halepule o Sana Maur ame Sana Iosepa. Ua hana ino ia keia mau halepule a i elua, e keia poe kanaka, a ua hoohioloia nohoi. O na “pane” (pain) laahia keia, oia hoi, ka barena laa, ua laweia mai la mai luna mai o na kuahu, a kiolaia aku la iloko o ke alanui, a nokeia iho la i ka hehiia i na wawae. Pau na kii hoano o loko o ka halepule i ka wawahia, o na pahu waiho “eukarita” keia (wahi waiho barena laa) ua pau i ka wawahiia a o na kii pepa hoi, ua pau i ka houhouia a pukapuka. Ua hooikaika nohoi na kahu ekalesia ame na hoahanau e hoopakele i ko lakou mau waiwai laa, me ke kokua pu ana hoi o ka poe makai, ua lilo nae i mea ole i na poe hoohaunaele. Ua ho-aia aku la ua mau luakini la i ke ahi; a ma ka wa hoi a ua poe hoohaunaele nei i holo mai ai mai ua mau halepule nei, ua hoea mai la na kaa kinai ahi a hoopio iho la i ke ahi. Ua hoao aku la hoi ua puulu hehene nei e holo aku no ka luakini o Sana Nikolao, ua paleia mai la lakou e na makai.

 

            O ke kahua hope loa i nee ai keia haunaele ma ka po iho ma kahi hoolulu kaa ahi no ia o ka Hui Alahao Hikina, a malaila i hoopuipuiia mai ai na makai e na koa kiai o ka Repubalika, a lele mai la lakou me na elau imua o na kanaka. Ua halawai aku la no nae na kanaka me ia poe, me na pahi ame ke kipu ana aku nohoi.a A hala kekahi wa o ka paio ana, ua lanakila na makai, a ua paa i ka hopuia he 25 poe hoohaunaele. He po weliweli keia ma Parisa nei. Ua hele na alanui a piha-u i na kanaka, a ma na wahi apau a ka maka e hiki aku ai ke ike, e oloio ae ana na pualikoa.

 

            Ua manao wale ia, ei aku ka haunaele nui a hoea mai, a e paio aku ana o Farani nei me ia pilikia nui e hoea mai ana. O sebastian Faure ka mea mua nana i hooulu i keia haunaele. Oia ke alakai o kekahi puulu kanaka he 1000 ka nui i akoakoa ae, i kakahiaka nui ma alanui Repubalika, a nana i hookikina i keia poe kanaka piha pupule e hoonee i ka haunaele. Ma ka hoike a na luna aupuni, he 300 o na poe hoohaunaele, aia maloko o na halema`i, a he lehulehu o lakou e make ana. Ua pau i ka hopuia e ka oihana makai, he 150 poe kanaka, a he nui aku ana no ka poe e hopuia aku ana.

 

HAUNAELE KULOKO MA AMSTERDAM.

 

            AMSTERDAM, Augate 23.—Ua hoomauia no ka haunaele ma ke ahiahi nei ma Hilversum, kahi i kauia ai ke Kanawai Koa ma ka la inehinei. Ua hailuku ae la ka poe hoohaunaele i na koa me na pohaku, a o keia hoi na koa e noho ana maloko o ke kulanakauhale, a ua lele mai la hoi na koa kaualio maluna o ka poe hoohaunaele, a ua make hookahi kanaka, a he elua i hoehaia. I ke aumoe ana iho, ua maluhia loa.

 

PUPULEIA KA EMEPERA O KINA.

 

            SHANGHAI, Augate 22.—E olelo ana ka mea kakau o ka nupepa Shanghai Mercury mai Pekina mai, ke hoike mai nei ka Emepera i na ouli o kona hele loa ana aku e pupule. E noke mau ana ia i ka namunamu ame ka akaaka.

 

AHEWAIA KEKAHI KEIKIALII O KA VALIKANA.

 

            ROMA, Augate 19.—Ua hoopiiia ke keikialii Chigi-Albani, ka ilamuku o ka ahahui a na Kadinela, e na poo o ka Vatikana no kona kuai ana i kekahi kanaka huli mea kahiko o Enelani, a Amerika paha, i ke kii kaulana loa o Maria Virigine, i hanaia ai e Botticelli, a, ua oleloia ua loaa mai iaia (Chigi-Albani) he 15,000 paona ma ke dala Pelekane.

 

KOKUA O RUSIA NO KA PILIKIA A KA WI.

 

            LADANA, Augate 22.—Wahi a kekahi lono i ka nupepa Times mai Odessa mai, eia ke Aupuni o Rusia ke hooikaika nei e loaa ka hana e hiki ai ke hoomamaia ka pilikia a ka wi e holaplu la ma na apana o Rusia Hema.

 

NUI KA POE MAKE I KA POLOLI.

 

            LADANA, Augate 21.—Ua loaa mai i ka Hui Misionari Ekalesia, he hoike no ka make ana he 40,000 poe kanaka no ka wi ma ke kapakahakai hikina o Aferika.

 

AHAALELE O REED I KONA NOHO MALOKO O KA AHAOLELO.

 

            AUGUSTA, ME., Augate 22.—Ua loa mai nei ia Kiaaina Powers i keia la ka palapala haalele a Thomas B. Reed, ma kona ano he hoa ahaolelo mai ka apana koho balota mua aku o Maine. E mana ana keia haalele ana ma ka la 4 ae nei o Sepatemaba, a ua apoia aku hoi ia palapala e Kiaaina Powers.

 

KE KEIKIALII HENERI O PERUSIA

 

            LADANA, Augate 21.—E holo makaikai aku ana ke Keikialii Henri o Perusia, e noho alii kiekie nei no ke aumokukaua Geremania ma na kai o Asia, wahi a na lono i l,oaa mai ka mea kakau mai o ka nupepa Daily Mail. E holo aku ana oia ilaila maluna o kona moku lawe hae, mahope iho o kona haalele ana iho ia Kina. Ua manaoia nohoi, e hala loa aku ana paha ia i Wsinetona e halawai pu ai me Peresidena McKinley, ka mea hoi i hoouna mai iaia i palapala poloai.

 

            Ina e oiaio ana keia lono, alaila, e loaa ana paha ia Honolulu ka hanohano o ka mahamaha mua ana ae i ua keikialii Geremania nei.

 

KNHINA DAMON NO EUROPA.

 

            Ua loaa mai na lono ia makou e holo aku ana o Kuhina Waiwai Damon, no Wasinetona a hala loa aku i Europa, ma ke alahele kii limahan a Italia no Hawaii nei. E paa puaku ana no ia me na aelike hoopaa hana me ua poe paahana la.

 

            Ma ka noho ana a ka Aha Hooko ma ka Poakahi nei, ua ikeia ke kolo ana ae o na maawe “lauoho uwila” mai ke Kanikela Pake ae imua oia Aha, e hoomaikeike ana no na koi a na Pake i hoihoiia ai i Kina e J.K. Brown, a pela hoi me ka make ana o kekahi Pake ma Kaneohe.

 

            He nui no ko makou mau manao @ hoopaneeia no ka haiki o kahi e hoo@ aku ai i na makamaka.

 

            He ohohia mau no na papalani o @ makou hoa “Ka Makaainana” me na hooheno ana a na mikini uwila o ka makou nei keena pai.

 

            O na meeau he mau mea hoopo@ na keiki liilii a i ka poe nunui pu @ hoi kekahi. O ka aila hamo o DO@ aole loa ia e pahua. He hoopakele @ kole a he hoola hikiwawe. E @ ma na halekuai laau apau no @ keneta.

 

HOOLAHA KUMAU.

 

Koko Maemae

 

OIA KE KUMU O KE OLA KINO MAIKAI

 

KA AYER SASAPARILA

 

            Ka mea e maemae ai ke koko, ikaika na aa-lolo, ono ka ai, pau ka poluluhi, a maikai maoli ke ola. He mau tausani o na kanaka i hoike no ke ola o ka Laau Sasaparila a Ayer. Ke hoea mau mai nei ka lakou mau palapala ma keia ame keia eke leta. Aohe keia he @ no ka hoao wale ana. Ke hooia mai nei kela poe leta apau, “Ua ola au i ka Laau Sasaparila a Ayer.” O Kekahi

 

WAHINE NAWALIWALI

            I hele a pili mau ka ili i ka @ela moe, i hoohia i ka ma`i papalahu ai iii, i hele hoi a wiwi, a pela hoi me ka ma`i i loohia mau ai lakou na wahine, kakau mai la oia no kena ola loa ana. Ina makemake oe e hoopomaikalia oe e ka pomaikai i ikeia e kela poe a loaa ia oe ke ola kino maikai a ikaika alaila, e inu oe i ka laau hoomaemae koko a hooikaika kino hoi.

 

Ka Laau Sasaparila a Auer.

 

            E makaala loa no na laau hoohalikelike kumukuai emi. Ka inoa o keia laau, oia ka AYER SARASAPARILA.  E ikeia ana keia inou mawaho o ka wa-hi, a maloko nohoi o ke kino o kela ame keia omole.

 

NA HUAALE A AYER   I uh@la me ke ko, he ono ka ai ana

No Keaha I HOOKAWELEWE LE LOA AKU AI OE I KELA

 

ANU, KUNU

AME PUU EHA?

 

            Ua kaulana loa ka LAAU KUNU A AYER (Ayers Cherry Pectoral) iloko o na makahiki he aneane 60, ma ka hoola ana i na Ma`i o ka Puu ame ke Akemama, ke Anu, ke Kunu, ka Ma`i La Grippe, ame ka Ma`i Maia o ka pale Akemama. He ono keia laau ma ka inu ana, a he oiaio ke ola.

 

AYER’S CHERRY PECTORAL

 

Na Medala Gula mai na Hoikeike Naui o ke ae.

 

Mai lawe i na Laau Emi i Hoohalikeia me keia

 

Hollister Drug Co. Ltd.

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.

 

KAKELA ME KUKE

(KAUPALENAIA.)

 

Poe Kalepa ma ke Komisina,

 

A HE

 

Poe Lawelawe Kopaa

 

AGENA

2736-tf

 

Metropolitan Meat Co

(HuiKuai Pipi Metropolitan.)

 

G. J. WALLER, (Waia) – Luna Nui

108 Alanui Moi.

 

Poe Kuai a Hoolako i na Moku

ME

Na Io Pipi, Hipa a pela`ku

 

E loaa mau ana na Manu ame na Ka-

Mano i hoohu`ihu`iia Moku o

Ka Hau.

Makepono ke Kuai i na I`o Pipi maanei.

 

TELEPONE HELU---45