Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 35, 1 September 1899 — Ka Liona o ka Akau. He Mooolelo no ke Au Manawa o Gustavus Adolphus. [ARTICLE]

Ka Liona o ka Akau.

He Mooolelo no ke Au Manawa o Gustavus Adolphus.

Kakauia e G. A. Henty a unuhiia e kekahi mea imuhi mooleloo ke Kuokoa. MOKUNA XIII. Ma ka līui hou ana o Makamu me kona pualikoa, ua nui loa ka hauoli o kona poe koa. A ma ka wa i halawai pu ai oia me Nikela Gerema, ua pane mai la kona alii iaia, penei; "Aole loa e lele hou ana ko'u oili nou, e Makamu, ke lohe au ma keia hope aku, ua nalowale oe mai loko aku nei o ka pualikoa. O ka ekolu iho la paha keia o na manawa, a i o)e, o ka eha paha o na manawa a'u i manao ai, ua make oe, eia nae, elike me ka hana a ke Akua lapu, ku ana no oe me he mea la mailoko mai oe o ka luakupapau. Nolaila, o kou nalowale ana mailoko aku nei o ka pualikoa ma keia mua aku, e nana aku ana au ia nalowale ana ou ma ke ano he hana hoomah ia nau no kekahi manawa mai kou puali aku, a e' hiki mai ana no ka manawa e hoea hou mai ai oe iloko o kou mahele koa, me ka palekana ame ka maikai. He oiaio, ua paa na makia ana a ke au o ka manawa no ka mea o kaua e waiho ana na iwi i Geremania nei, aka, aole nae o kou mau iwi ke waiho ana i keia aina malihini a kaua i hele mai nei. Oka mea i maopopo ia'u, owau o kaua ke haule e iho ana ma na lepo o Geremania nei. Ma ka'u hoomaopopo, eia oe ke kiaiia nei e kekahi akua wahine kupua i makahehi ia oe." "Aka," wahi a Konela Munei'o i pane mai ai me ka hoomakeaka ia Gerema, me ka olelo ana rfiai, "He mea pono loa nae o Lutanela Makamu e makaala loa ma keia hope aku, i ole ai ia e hihia ika palekoki ona wahine. Me he mea la, aia malaiia ko ia nei walii e pilikia ai. Ina oia nei e hiamoe hou ana me ka noonoo ole, alaila, pau ana na owili lauoho oia nei i ka akoia e kekahi Delila, elike la me ka akoia ana o na owili lauoho o Samekona." Ua hu ae la hoi ka lakou nei aka no keia mau olelo hoomakeaka a Konela Munero i hoopuka mai ai. Ua ninau aku la hoi o Makamu ia Konela Munero no ke kulana hoonee kaua o na aoao elua ia wa, a ua hoakaka mai la o Konela Munero iaia penei: "He kulana ikaika loa ko Makimiliana, a ua hoomalu maikai ia hoi kona kulana e na pu o Ingolstadt. Aole hoi o kona pualikoa wale no ke ku nei ma ke ano akeakea mai ia kakou mai ko kakou hoea ana aku i Viena; aka, mahope iho o ka make ana aku o Kenerala Tile, ua ala mai la kekahi alihikaua kaulana loa o Europa nei, nona ka inoa o Wallenstein. O keia ke kanaka e ku kanalua iki nei ko kakou

nee ana aku imua. Ma keia noho ana o na koa ma Munoeh, ua noho iho la 'na koa Sekotia maloko o ka haleaUi i kapaia ka "Eleetoral Palaee." Ua hoonohoia o Sir John Hepburn i Kiaaina oihana koa ho Munieh. No ekolu pule okoa i noho ai na koa o Gustavus ma Munieh me ke kali ana o ka ike aku i ke alahele hoonee kaua a Wallenstein e hoolale mai ai. Ua komo aku la o Wallenstein me kona mau koa i Bohemia, a kiehu aku la mailoko aku oia wahi ia Arenaheima ame na koa Sakona, a hoohui aku la i kona mau koa me na koa Imeperiela i hoopuehuia aku ai ma ka hoouka kaua ana ma ke kulanakauhale a Leeh; a mahope iho o kona hoonoho ana i kekahi pualikoa ikaika no ke kiai ana ia Bohemia ma Ratisbon, ua hele loa mai la ia me 60,000 koa. 0 kana hana i hana ai, oia kona nee ana ma kekahi wahi e kupono ana mawaena o kahi a Gustavus e hoomoana ana ame Geremanfa Akau, a o ua wahi la ana i manao ai, malaila ia e oioina iho ai, oia no ke kulanakauhale o Nuremberg. 1 lea ike ana o Gustavus o ke alahele keia a ua Kenerala Imeperiela la i manao ai e hana, ua haalele koke iho la ia me ka awiwi nui ia Munieh, a holo mai la ia e kokua i ke kulanakauhale nana ia i hookipa me ka maikai.

Ma'keia nee ana o ua Liona nei o ka Akau, he 17,000 wale no ka nui o kona poe koa, olai ua haia aku kekahi poe koa ona malalo o Ilamuku Hom no Palatinate Lalo. Me keia mau wahi koa kakaikahi i hele aku ai ua Liona nei o ka Akau e halawai me Wallenstein me kona mauJcoa he 60,000, Ma ia wa hookahi nohoi, ua hoouna aku la oia i na kauoha no na koa malalo o Kenerala Banner, Keikialii Wiliama o Weimar, ame Kenerala Ruthven, e huipu mai me ia ma Nuremberg, ina e hiki ana. Me ka awiwi nui o keia hele»ana o ua Liona nei o ka Akau me kona poe koa, ua hoea e aku la ia i ke kulanakauhale o Nuremberg, a hooponopono koke iho la i kona kulana. Ua hoo-

moana iho la ia mamua ponoi o ke kulanakauhale, a ua lilo hoi ke kulanakauhale i mea hoolako mai iaia ame kona mau koa i ka ai ame ka i'a. Ua eli iho la ia a puni ke kulanakauhale i kekahi auwaha eli, aneane 300 iwilei ka mamao mai ke kulanakauhale mai. O ke akea o ua auwaha la, he umikumainalua kapuaī, a he ewalu kapuai ka hohonu; a ma kahi i manaoia ai, oia kahi i ikaika loa ai ka na enemi lele kaua ana mai, ua hanaia a,e la ke akea o ka auwaha a he 18 kapuai ka hohonu. Ma ka aoao maloko o keia auwaha eli, kukuiu ae la ia he ewalu ,mau papu nunui, a hoohuiia ae la lakou e na auoio hale lepo i hanaia a paa loa. Maiuna iho o ua mau papu la, he 300 ka nui o na pukuniahi i loaa mai ke kulanakauhale mai o Nuremberg. Ma ka la 19 o lune i hoea ai o Gustavus me kona poe i keia wahi, a ma ka la 30 iho, hoea mai la o Wallenst&n ame Maximiiian o Bavaria, me ka manao e lele kaua koke maluna o Nuremberg. Aka, i kona ike ana mai i ka pualikaua o Gustavus ame na mea i hanaia, ua kuha'u iho la kona manao hoolale kaua. A hooholo iho la ia, e ]awe pio oia i ke kulanakauhale ma ke paniku ana i na wahi apau e loaa ai ia lakou ka aJ.

Hoomoana iho la ua Kenerala Imeperiela nei ma kahi he ekolu mile ka mamao mai ke kulanakauhale aku, a malaila oia i hana iho ai i kon kulana pale kaua. He wahi puu keia i ulu paa pu ia eka ululaau. Ua eliia he auwaha a puni keia wahi puu, a ua hoonohoia na mea akeakea ikaika apau a puni keia auwaha. A maloko aku o keia auwaha i hoonoho iho ai oia i kona poe koa ma na mahele ewalu, aneane 7,000 koa no ka mahele hoo-1 kahi, a he elua hoi mau pualikaua nui I ona i hoonohoia aku ma Bamberg ame | Palatinate Luna no ke pale a kue ana aku hoi ,i na koa e hele mai ana e ko-, kua ia Nuremberg, a o na koa Koratia' hoi keia, maluna o na 110 a helewawae I nohoi, ua lilo ae la lakou i poe kiai e holo papa ana ma na aina mawaho. O keia iho la ke kulana i paniku ai ua Kenerala Imeperiela nei i ke kulanakauhale o Nuremberg. MOKUNA XVI. Ua lilo na la i panikuia ai ke kulana-v kauhale o Nuremberg e Wallenstein i mau la palaualelo no na koa o Gus-

tavus. A ma keia wa noho hana ole o na koa Sekotia me Denemaka, hookahi hana nui a ka liapa nui loa oia poe, o na hana uhaai wale ana, ua komo l iho la o Makamu i ka oihana ao hana wati me kekahi o na kanaka akamai loa o ke kulanakauhale o Nuremberg. I He ekolu mahina i noho ai na koa o na aoao elua me ka nana ana aku o kahi i kekahi, pela ka loihi o ko Mai kamu ao ana i ka oihana hana wati. Ua hoomaka mai la ka pilikia e ikeia iloko o ke kulanakauhale, mamuli o ka nele i ka ai ame na mea e ae e pono ai ke ola. Ua puka ae la ka ma'i fiva mawaena o na kanaka o ke kulanaI kauhale ame na koa. U ikeia ka pili- | kia o keia noho ana pela. Ke kali aku nei o Gustavus o ka hoeu mai o Wallenstein i ke kaua, a ke kali mai la nohoi kela alihikaua o ko Gustavus lele kaua aku maluna ona. 1 Aia ka Liona oka Akau ke hakilo makaala loa la e ike aku i kekahi keehina hoonee kaua kuhihewa a kona enemi e hoonee mai ai; aka, aole oia i ike aku i kekahi hana oia ano, oiai he kanaka puniu laelae no o Wallenstein ma ia hana. He oiaio nae, e noke ana na Kenerala malalo iho o ua Wallenstein nei i ke koi iaia e lele kaua aku Makou maluna o na wahi koa kakaikahi o Gustavus, aka, aole nae ona hoolohe mai ia mau koi ana. 0 ke kumu nui o ko Gustavus lele kaua.ole ana aku maluna o Wallenstein, no kona ike ena i ka uuku haalele loa o kdna mau wahi koa, ke hoo• halikeia aku me 60,000 koa o kona hoa paio. 0 ko Wallenstein kumu hoi i aa ole ai e lele kaua mai maluna o kona hoa hakaka, oia no kona ike ana he kulana maikai loa ko Gustavus e noho ana ia manawa. (Aole i pau.)