Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 35, 1 September 1899 — KE KANAWAI KUMU NO KE AUPUNI TEPIPORI O HAWAII. [ARTICLE]

KE KANAWAI KUMU NO KE AUPUNI TEPIPORI O HAWAII.

MOKUNA lI—KA AHAOLELO. KA MANA KAUKANAWAI. Pauku 12. He elua hale oka Aliaolelo o ka Panalaau o Hawaii, i kapaia ke Senate ame ka Hale o ka Poe l Kohoia, i hooponoponoia, a e noho kaawale ana, koe ma na ano i lioakakaia malalo nei. E kapaia na Hale elua o "Ka Ahaoieio o ka Panalaau o Hawaii." Pauku 13. Aole e noho kekahi ma ke ano he Senatoa a Lunamakaainana paha iloko o ka Ahaolelo, ina aole oia i kohoia malalo ame ke ano kulike me keia kanawai. KOHO BALOTA NUI. Panku 14. E malamaia ke koho balota nui ma ka Poalua, m&hope iho o ka Poakahi mua o Novemaba, 1899, a. i kela ame keia elua makahiki ma ia hope aku. KA A*HA KIEKIE KA MEA NANA E HOOPONOPONO KE KUPONO O NA LALA. Pauku 35. Ina ua lioopaapaaia ke koho ana i kekahi noho ma kekahi o na liaie elua, a ua ulu mai ka ninau kanawai, o ka Aha Hookolokolo Kiekie wale no o ka Panalaau o Hawaii ka Lunakanawai e hooholo, ina paha ua koho pono ia ka mea ma ia noho; a ina ua manao ka Aha ua malamaia no •T*e koho ana elike me ke kanawai, alaila, nana no § hooholo i ka mea i kohoia. KUPONO OLE 0 KA POE I KOHOIA. Pauku 16. Aole e hiki ke kohoia kekahi lala o ka Ahaodlelo ik)ko o ka manawa i kohoia ai oia, e hookohuia, a e kohoia ma kekahi oihana o ke Aupuni o ka Panalaau o Hawaii. KUPONO OLE O NA LUNA AUPUNI' AME KA POE I HOOHANAIA MALALO 0 KE AUPUNI. Pauku 17. Aole kekahi mea e paa ana i kekahi oihana iloko, a, malalo iho, a i ole ia, mamuli o ka mana o ke Aupuni o Amerika Huipuia, a i oie ia, o ka Panalaau o Hawaii, i huipuia me na Notare o ka Lehulehu, ame na Agena Hooiaio Palapala e kupono e kohoia i ka Ahaolelo, a i ole ia, e noho ma ke ano he hoa no ia hale, oiai ia e paa ana ia oihana. Pauku 18. Aole i kupono kekahi kanakae koho balota ma kekahi koho balota nui ana, maloko o ka Panalaau 0 Hawaii, mamua ae o 1893, he mea hoi 1 kupono, a i koho balota hoi malalo o ke Kumukanawai ame na Kanawai o Hawaii mamua ae o Okatoba, 1897, a mahope mai hoi o lulai, 1894, i hoopaa ole hoi i kona inoa ma ka papa kakauinoa, i mea koho balota, aia oia a hoohiki e kakoo i ke Kumukanawai o Amerika Huipuia. Aole nae i pill keia kaupale *ana, i kekahi mea i loaa la pono koho balota, ma kekahi koho balota nui, ina ua haule ia hoopaa ana ī ka inoa ma ka papa kakauinoa, i mea koho balota, mamuli o ka ma'i, a kaawale ana aku i kahi e mai ko Hawaii Pae Aina aku, malalo o ke kumu kupono. Aole kekahi mea hupo, a pupule, a aole hoi kekahi mea i kipakuia mai ka AHaolelo mai no 'ka haawi ana, a no ka lawe ana psha i na uku kipe, a i ole ia, kokua ana ma ia hana, a, aole nohoi kekahi kanaka i hoahewaia ma ke kanawai no ka aih'ue, kipe, imi loaa ma ka hoopunipuni, a i ole ia, kekahl hihia hewa e ae i hoopaiia i keia mana'wa, a i ole ia, e hoopaiia aku ana paha ma ka hoopaahao ma ka hana oolea, a i ole ia, hana oolea ole paha, no kekahi manawa e oi aku ana mamua o elua makahiki, me ka hoopai dala, a hoopai dala ole paha, e kakau i kona inoa e koho balota, a koho paha, a i ole ia, e noho ma kekahi oihana iloko, a i ole ia, malalo, a i ole ia, mamuli o ka mana o ke Aupuni, ina aole ua mea la i hoopaiia pela i kalaia, a hoihoiia kona mau pono kivila. HOOHIKI OIHANA. Pauku 19. E hoohiki kela ame keia laia i kohoia o ka Ahaolelo, ame na luna apau o ke Aupuni o ka Panalaiin 0 Hawaii, i ka olelo hoohiki mahope Iho nei: Ke hoohiki nei au (a i ole ia, ke hooia nei) imua o ke Akua Mana Loa e kokua no au mahope o ke Kumukanawai ame na Kanawai o Amerika Huipuia, a e hana a hooko pololei me ka ewaewa ole i ka'u hana ma ke ano he lala no ka Ahaolelo, a i ole, he luna Aupuni no ke Aupuni o ka Panalaau o Hawaii (elike me ke ano o ka oihana 1 loaa i ke kanaka.) NA LUNA AME NA RULA. Pauku 20. Na ke Senate ame ka Hale o ka Poikohoia e koho pakahi iho, i ko laua mau luna; e hooholo i na rula no ke alakai ana 1 ka lakou mau hana i kue ole me keia Kanawai, a e malama i buke moolelo.

NA AE AME NA HOOLE. Pauku 21. Ona Ae ame na Hoole o na lala ma kekahi ninau, e hiki no e hookomaia ma ka moolelo, ke makemake ka akahi hapalima o na hoa i hiki ae. KA HAPANUI. Pauku 22. O ka hapanui o na hoa i kohoia o kela ame keia hale ua lawaia he hapanui oia haie no ka hana ana. o na hana i hiki e hanaia e ka poe e koho ana ma ka hapanui. Aka, ma ka hooholo loa ana i kekahi kanawai ma kela ame keia hale e hanaia mamuli o ke koho ana o ka hapanui o na lala i kohoia apau loa oia hale.Pauku 23. Ua hiki no i kekahi poe malalo ka hapanui e hoopanee mai kahi la a kahi Ja, a e koi aku e hele mai ka poe i noho aku, ma ke ano a malaio o na hoopai a keia ame keia hale e hooholo ai. Pauku 24. I mea e maopopo ai ka loaa o ka hapanui, na ka Lunahoomalu e helu i ka nui <1 ka pie i hiki ae. HOOPAI O KA POE AOLE HE MAU LALA. Pauku 25. Ua hiki i kelii ame keia haie e hoopai ma ka uku dala, a i ole ia, ma ka hoopaahao no ka manawa aole e ol aku mamua o kanakolu la, i kekahi mea aole he lala no kekahi o na hale, i hana i keW&hi o na hana hoohaahaa imua 0 ia hale mamuii o ka hoohaunaēie, a hana e ae oia ano imua o ia hale; a 1 ole ia Mamuli o ka lawelawe ana i kekahi 0 na hana pili i ka Hale Ahaolelo ua olelo e hoopoino i ke kino, a i ole ia, 1 ka waiwai paha o kekahi o na hoa oia hale; a i ole ia, Nana i hoeha, hoopaa a kaohi paha i kekahi hoike, a mea e ae paha i.jtauoKUOKOA —Galley 2. Makahune

haia e hele ae imua o ia hale, ma kona hele ana; a i ole ia, ma kona hoi ana mai laila mai; a i ole ia Ua hoopakele i kekahi mea i hopuia ma ke kauoha oia hale. Aka, e hoikeia aku i ka mea i hoopiiia ma. ke kakau i na kumu hoopii e kue ana iaia, a e loaa 110 iaia he manawa e lawe mki ai i kana mau hoike, a e hooloheia no oia ma kona pale ana iaia iho. KA UKU O NA LALA. Pauku 26. E loaa i na lala o ka Ahaolelo no ko lakou hana, mawaho ae o ka uku mile, he umi keneta no ka mi!e hookahi, no ka hele ana mai ame ka hoi ana, he eha hanei'i dala no kela ame keia kau mau, o ka Ahaolelo, e ukuia iloko o ekolu mahele like, ma ka la mua, ka la kanakolu ame ke kanaono o na la o ke-kau; ame elua hpj\eri (lala no kela ame keia kau kuikawa <> ka Ahaolelo. HOOPAI ANA O NA LALA. Pauku 27. Ua hiki no i kela ame keia hale e hoopai i kona mau lala iho no na hana hoohaunaele, a i ole ia, no ka hana pono ole ana i ka hana ma ke ao ana, kapae ana, a i ole ia, kipakii ana. NA HOOKUU ANA. Pauku 28. Aole e hoopaaia kekahi lala o ka Ahaolelo e pane no kekahi mau huaolelo i oleloia ma ka hooko ana i kana. mau hana kau kanawai imua o kela ame keia hale, a imua paha o kekahi Aha e ae. HOOKUUIA MAI KA HOPUIA ANA. Pauku 29. Aole e hopuia na lala o ka Ahaolelo ma na wa apau, koe wale no no ke kipi, hana ana i ka feloni, •a kue paha i ka maluhia, oiai lakou e noho ana ma na kau o na Hale Ahaolelo ame ka hele ana aku ame ka hoi ana mai laila mai. Eia nae, oia pono e pili ana i ka hele ana ame ka hoi ana, aole e oi aku mamua o umi la no ka hele ana ame ka hoi ana. KE SENATE. KA NUI 0 NA LALA. Pauku 30. He umikumamalima lala o ka Aha Senate, a e noho ma ia oihana no na makahiki eha. Peneia nae: 0 na Senatoa i kohoia ma ke koho balota mua, elua mai ka apana ekahi mai; hookahi mai ka apana elua mai; ekolu mai ka apana ekolu mai; a hookahi mai ka apana eha mai; e noho lakou ma ka hana no elua makahiki wale no, a na ka Ahaolelo e hoakaka 1 ke ano o ia hoonohonoho ana.

NA HAKAHAKA. Pauku 31. ona hakahaka i loaa mamuli o ka make, haalele ana, a no kekahi kumu e ae paha, e hoopihaia no ma na koho balota kuikawa no ka manawa i koe. NA APANA SENATE. Pauku 32. O ka mahele ana iloJio o ka Senate a hiki i ka manawa e hoakakaia ai ma kekahi ano okoa e ke kanawai, e maheleia ka Panalaau iloko o na Apana Senate mahope iho nei, oia hoi: Apana Ekalii, ka Mokupuni o Hawaii; • Apana Elua, na Mokupuni o Maui, Molokai, Lanai ame Kahoolawe; Apana Ekolu, ka Mokupuni o Oahu"; Apana Eha, na Mokupuni o Kauai ame Niihau. (Aole i pau.)