Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 36, 8 September 1899 — KA OLELO HOOHOLO A KE KIURE KORONERO. [ARTICLE]

KA OLELO HOOHOLO A KE KIURE KORONERO.

"Ua make o Ane i oleloia, he wahine Hawaii, ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka la 28 o Augate, 1899, no ka ma'i numonia (pneumonia); a ke hooholo nei makou, ua hoohemahema waie ia ka lawelawe v lapaauia ana, a ke hoaiai aku nei e hooia aku ka makaaia ia ana o na lawelawte hana ana a ke Kauka ma ka Hale Haawi Laau o ke AupunL" 0 keia ae la ka olelo hooholo a ke Kiure Koronero i hoopuka ai no ke kumu i make ai kekahi wahine Hawaii, nona ka inoa o Ane. 0 na Kiure Koronero na lakou keia olelo hooholo, oia no o S. Kubey, J. H. Schnack, W. E. Bivens, E. R. Bivens, G. Dillingham ame W. F. Love. Penei ke ano nui o na olelo hoike i puka imua o keia Kiure Koronero. Ua holke o Dr. Cooper: Ma ka hora 7:30 p. m. 6 ke ahiahi Poakahi, ua kaheaia oia e hele aku i ka Haukapila; a i kona hoea ana ilaila, ike iho la ia i kekahi wahine Hawaii ma ke kulana o ka make. Elua paha hora maJiope iho, make iho la ia. Ua hoole hoi oia (Dr. Cooper) aole ia e kakauinoa malalo o kekahi palapala hooia make, oiai .aole ia i ike i ke kumu o ka make *na o kela wahine. Penei hoi ka Pa hoike: Ua lapaauia keia wahine e ke Kauka o ka Papa Ola. Aole i kino keia wahine i kahi o ke Kauka, a pela nohoi ke Kauka, aole no ia i hele mai e nana i keia wahine. No ka makapo o keia wahine i hiki ole ai iaia ke hele i kahi o ke Kauka; a, aole hoi a lakou wahi dala e loaa ai ona kaa e hiki ai i kahi o ke Kauka. Nana ponoi i hele i kahi o ke Kauka a nonoi aku i mau huaale hoonaha, a ua loaa mai. O ka Poaha keia. Aole ke Kauka i ike i keia wahine a hoea wale i ka hora 5 o ka Poakahi. Elua manawa i kii ai au i ke Kauka. Hai aku ia i ke Kauka, ua pau ka iUp. ka lohe o ka wahine ma'i, a pane mai ke Kauka, aia a mahope, hele mai ia. O ka hora 9 keia o ke kakahiaka, a ma ka hora 5 o"ia auina la hoea ke Kauka i kahi o ka mea ma'i. Ua hoike hoi o Dr. Howard, ke Kauka o ka Hale Haawi Laau, penei: Ua ike oia i ka wahine ma ka hora 5 o ka Poakahi, a ma kekahi la nohoi o ka pule i hal&. Aole maopopo ia la. Ua 'hele mai no ua wahine la i ka hale haawi laau. Aole maopopo iaia he kokoolua paha kona. Nana no oia iaia a haawi iaia i mau huaale ame ka laau hamo. O ka pane a ke Kauka no ka ninau elike me keia: "Ua maopopo no anei ia oe, o ka wahine i hele mai ai ma ka Poaha ma kou keena, oia no ka wahine i t ike ai oe ma ka Poakahi?" Pane ua Kauka la: "Aole hiki ia'u ke pane maopopo, o ua wahine la no ia. He nui loa ka poe hele mai i ka hale haawi laau, aole hiki ia'u ke hoomaopopo i ko lakou mau ano apau, a pela hoi ko keia wahine. I kekahi wa, hele mai kekahi poe, a hai mai la i ka inoa me ka hoike pu ana mai i ke ano o ka ma'i. He mea mau nohoi, aole hai maopopo mai kekahi poe, no lakou ponoi iho paha ka laau i makemakeia, a no hai aku paha." Ninau nae kekahi Koronero i ke Kauka: "Aole anei hoi 0 kau hana ia o ka hoomaopopo pono i keia mau mea?" O k&i wale no i ike, ua hele mai kekahi ma keia inoa i ka hale haawi laau, a hai mai, aia kona wahi i noho ai me nei wahine. Ninau ke Koronero i ke Kauka: "0 ka wahine i hele mai i kou keena ma ka Poakolu a Poaha paha, he wahine makapo paha ia, a i ole, he maka ike no paha?" Pane ke Kauka, he wahine hiki no ia ke ijie. Ninau: "Heaha kau oleloao i ke kane a ka mea i make ma ka Poakahi no ka mea e pili ana i ua wahine la?" O ka pane a ke Kairita: "He elua ana manawa i hele mai ai e ike ia'u ma ia la. Hele mai ia i ke kakahiaka, a olelo mai, aia ka wahine iluna cv kahi moe, a makemake ia ia'u e hele aku e ike iaia. Olelo aku au, pono no; eia nae, aole hiki ia'u ke hele aia a pau ka'u hana ma ke keena; a o kona hele no ia. Aole maopopo loa ia'u kana mea i makemake ai; ua inu oia i ka rama, a, aohe hoi ona pane mai ke ninauia aku oia, koe wale no kona olelo ana mai, ua ma'i ka wahine. Ninau aku au iaia, ina paha ua'kii oia i kekahi kauka 6 ae, pane mai oia, ae; ua kii oia ia Dr. Humphris. Hoohikiia ka wahine i hele pu ai me Pa, i ka hale haawi laau: Olelo oia, aohe onk o Pa i ka hele ana a ike i ke Kauka. ī Aole ke Kauka i hoi mai i kona wa e hele mai ai, aka, olelo mai nae mahope. Aole oia i olelo aku imua o ke Kauka, oia ka mea mai. Mamuli o keia mau olelo hoike ae la 1 puka ai ka olelo hooholo a k6 Kiure Koronero, e ahewa ana i na hana hoohemahema a ke Kauka <f.ka Papa Ola.