Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 37, 15 September 1899 — KEIA AO, KELA AO KE KAMAHAO O NA KAMAHAO. [ARTICLE]

KEIA AO, KELA AO KE KAMAHAO O NA KAMAHAO.

l'i>:hiia • }I,r" nM' ir' m> hF. K iU'lI. IA -t y ,} h'A l.All' I IIAHAIIMOKI'NA I. KE KEENA OIHANA O KA AKEAKAMAL Ma ke kau hooilo o ISS— ua loohia au i na maM he lehulehu wale ma' ko'u mau aa-1010, a ua hoea mai keia pilikia maluna o'u, mamuli o ko'u hooika, ika loa Ika hana. 0 ka pilikia nui loa mawaena o keia mau ma'i lehulehu i hekau mai maluna o'u oia ka ma'i i kapaia he insomnia, i ukaliia hoi me ka malohi o ke kino ame ka noonoo. E hoouluku mau ia ana ko'u noonoo e na manao olalau, a oili hopohopo wale hoi. A mamuli o ka hele ana o ko'u noonoo a ikiiki i ka ua mea o ka nui o

ka pilikia i loaa mai ia'u, ua lilo ia'u na leo oluolu e pae mai ana i ko'u mau pepeiao i mau mea hoouluhua loa mai ia'u. Aole hiki ia'u ke hana i kau wahi hana; o k'a hookani pila hoi keia, ka mea hoi i lilo i punahele na'u, ua lilo ia i mea hoowahawahaia e a'u; aohe hoihoi aku o ko'u noonoo i ka heluhelu buke. Ke hele holoholo iki aku au mawaho o ka hale, no kekahi manawa pokole wale no, ua lilo ia i mea no'u e paupau aho loa ai, a makemake ole iho la au i ka maau hele hou aku iwaho.

Mamuli o keia pilikia i loaa i ko'u ola, ua konoia au e kii aku i na lawelawe iapaau ana a kekahi kanaka i kaulana i ke akamai, a o Kauka R kona inoa. Ua kaulana loa oia no kona akamai i ka lapaau i na ma'i o ke aalolo. No na pule lie lehulehu loa i lawelawe ai oia i kona ike lapaau maluna o 4 u. aohe nae he wahi pono i ikeia. No ka puhiii ana o kona ike iapaau i hoohana ai maluna o'u, aoie hiki ke kauia ke ahewa maluna ona. O kahi mea hilu nae o kana fapaau ana, oia ke kulana kuakahi o kana hoao ana e hoola i na ano mai apau i pili i ke aa-1010. Ua ola uohoi k«ikahi poe ana i lapaau ai. a o kekahi poe nohoi. ua paiemo aku la iloko o ka make. O ka poe i make. aohe lakou i lohe hou ia aku; aka. o ka poe i ola. e hookani ana lakou i na mele hoonani nona ma na wahi he nui. a hoouna mai la lakou iaia i na pa dala ame na hinai hua waina, i mau mea hoike 1 ka nui o ko iakou aloha a mahalo iaia.

He kanaka keia i kanlana loa ka mahaloia o kona akaniai ame ka noiau; a o ka hiki ole ana i ua akamai la ona ke hoola. a hoopan ae i ko'u pilikia. e nanali pili aiku ana ia'u. ua manao iho la au, ua pahua kona ike kauka. mamuli o kekahi mea huna ano e iloko o ko'u kino; ka mea hoi i hoopuhili aku i ka noeau o ua kauka nei. he mea huna ia i makaukau ole ai ia e hakoko me ka holopono. I ka- hoomaopopo ana o ua Dr. R —— ua pahu'a kona akamai lapaau. ua olelo mai la ia ia'u e haaleie "au ia Ladana, e noho ana ia wa iloko o na poipu ana a ka uhiwai 0 ke kau hooilo, a e hele aku au e hanu 1 na ea aala onaona o ka rose,- me ka auau ana hoi i na kukuna olino nani o ka la ma Italia.

Me ka hoihoi, apo aku la au i keia oleloao aua kauka nei o'u. I ka lohe ana hoi o ko'u mau hoaloha mai Amerika mai, oia o Konela Everard ame kana wahine opio, ua paa iho la ko laua manao e hele pu me a'u, ma keia huakai imi ola i na kaiaulu o Europa. Ma kekahi ahiahi i ulu paa ia ai o Ladana i ka ohu, ka wa hoi e houhou ana ke anu me ka ikaika, a e aaki ana hoi me he mau niho wikani la no ka holoholona ahiu ma ka ili o ke kanaka, haalele iho la makou ia Ladana. a mahope iho o ka hala ana o na la elua o ko makou au ana i ke kai, ua hoea aku la makou i Cannes. Ua noho ae la makou maloko o ka hotele L——. He wahi ui-keia, ame ka nani nohoi. O loko keia o ka maia, ua paa wale no i na opu laau rose, he kohu waonahele ulu wale ia mea malaila. E pupua mai ana na pua rose. Hookahi alahele i paa pono kona mau aoao a i elua i na kumu alani. E hoomaka ae ana ko lakou niau pua e mohala, a na ia mau pua alani i hoope aaia onaona mai ka ea e lana hele mai ana. Aole i kana mai o ke ala. . Aole nohoi i kana mai ka piha hauoli 0 Mrs. Everard. "Ina aole e loaa ana ke ola hou o kou kino ia nei," wahi ana i pane hoomakeaka mai ai ia'u, ma ka lua o ke kakahiaka mahope mai o ko makou hiki ana ilaila, "alaila. aohe o'u manaolana iki e loaa hou aku ana ia oe ke ola. Nani ka la e alohi nei! He olu kohai maoli keia a ke ahe makani e pa nei! Ua lawa keia no ka hoola ana i ke kanaka oopa, a kiola aku oia mai iaia aku 1 kona mau kookoo poaeae, a poina hoi na hoomanao ana iloko ona, he kanaka ia i oopa i kahi wa i hala ae. anei hoi ou manao pela?" Mino aka aku la au iaia, oiai nae o loko o'u e u ana me ke kaumaha. He oiaio, he nani ka hiona o ka aina e ikeia aku ana ena maka—he oluolu maikai ka ea —a o na ano apau e halana ana ma ke kulanakauhale holookoa o Cannes, he ku i ka hoihoi ame ka ulumahiehie, aka, oia mau mea nae apau, ke ike iho la au, aia ke naholo awiwi la ia mau mea mai a'u aku, oia hoi aohe o'u wahi lihihoihoi. Keikeiho la au, ēia ke hoi hou mai la kela manao a noonoo naluea poluluhi iloko o'u me ka ikaika. Ua hoao iho la nohoi au me ka ikaika e hakoko me ua poluluhi omilo ola la e maau hou mai ana maluna o'u; aka, elike me ka ikaika o ko'u pale ana aku, pela ka oi loa mai la o ka ikaika o ka umii ana mai a ua naluea kaumaha nei.

Hoiio au e hele hololiolo pu me Mrs. Kverard, e akaaka nohoi me ia, a e kamailio pu me ia aku nae, ke ike la noau i ke koikoi mai o na umii ana mai a ua i>ipoa hookalakupua nei. Houluulu mai la au i kuu manao paa apau, a palo al.u la i ka ehaeha e lulumi mai la maluna o kuu kino holookoa apau, a pela hoi me kuu noonoo, ua aneane no au e lanakila ma keia hoao ana. I ka po. ka wa oi loa aku o ka weliweli o na hana a ka ma i maluna o'u. Naholo ak\i la ka hiamoe mai ko'u mau lihilihi maka aku: a poai puni ia ae la hoi kuu poo e kekahi eha konikoni ikaika loa, me he.mea la, e lei ana kuu poo i kekahi lei kakalaioa ooi. E haalulu ana ko'u kino apau: e kani ana hol ka ula o ko'n mau pepeiao. 1 kekalii wa e owe ana na kupinai leo mele ma ko'u inau pepeiao. l'a hiki nohoi ia'u ke hoomaopopo iho na'u ponoi no i haku ia nmu.leo mele: a. ua ike.no au ia mea. O ka mea kupaianaha nae, aoie au i ike i ko lakou hoea ana i ka hopena pau oke mele. He mau mele nohoi keia i hoao ai au e hoonohonoho i ko lakou mau poo-mana (oia ka hua mele hapa-ha) ame ke poo mana-lua (hapa-walu), eia nae, aole loaa ka pae like maikai ana o lakou i ka hopena.

0 ko'u mau hoa nae o ka hele pu ana aku, lie maikai ko laua mau hauoli ana, ke kane no ame ka wahine. E hele ana laua i ka makaikai ma na wahi kaulaua apau, a e kaana ana nohoi laua i na hauoli apau o ka manawa. No'u hoi, mawaho o'u, me he mea la e hoike ana au i ko'u kaana pu ana me laua maloko o ko laua mau hauoli apau, aka, o ka mea oiaio. ua hooluuluuia au e.na haawe o ke kaumaha ame ka ehaeha. Ke ike la la au, ke nalohia aku la na manao lana ohaoha iloko o'u, no nei mea, he auau hou ana o'u iloko o na haawina hauoli o ke ola kino maikai; a ke hoomaopopo la hoi.au. ke makonakona mai la ko'u naau i nei mea he hana, oiai nae, he mea nui ia ia'u i ko'u 'wa kino maikai. He wahine opiopio wale no au i keia wa, a he mau wahi mahina helu wale-no kai kaanaia e a'u iloko o ka hauoli, ma ka wa a'u i helii aku ai i na la omaka mua o ke kanaka makua ana ae. U.a ike au, aia mamua pono o'u, he kula palahalaha i piha i na hana e loaa ai ia'u he mea e mahaloia ai e ko ke ao nei. Aka, i keia wa, heaha la ko'u ano? He lapuwale au o na lapuwale —he ukana hoohihia wale au ia'u iho ame ko'u mau hoaloha—ua like au me kekahi laau waiw-ai nui o kekahi moku i loohia i ka poino ma ka moana, a kiola ia ae la me.he opala la, maluna o ka moana kai o.ke au o ka Manawa. E i-ka wale ia ana au e na hua nalu lelehune o ke au o ka Manawa me he pupu make la nui na aekai o keia ola ana.

Aka, ke oiino mai Ia nae ke alaula o ka malamalama 110 ka hoea ana mai o ka la e pakele ai au mai ioko mai'o keia nohona piiiaiku. Ae —he ola e ola ai au me ka hauoli lua ole —he ola kupaianaha—he oia i moeuhane mua ole ia e a'u.

Aia maioko o ka hotele a makou i noho aku ai, e noho ana kekahi kanaka Italia opio huli akeakamai. nona ka inoa o Rafaela Celini (Raffaello Cellini). Ia mau la, e hoomakaia ana ke ohohia hoohihiia o kana mau kii pena ma Parisa ama Roma nohoi. Ua mahaloia kana mau kii no ka maiau lua ole o ke kahaia ana; aole hoi oia wale no. aka, no ka mamaka maikai o na wai hooluu o ke pena e hoohiwahiwa ana i kana mau kii apau. No keia kulana omamaka maikai o na wai hooluu o kana mau kii. ua olelo ae la kona mau hoa oia oihana hookahi. i hamani iho ko lakon ike i ka pa'ipa'i ana i na penn like ole, ua loaa iaia (Rafaela Celini)—he materia ano e loa. a. oia ka mea i pa'ipa'i pu ia ai kana pena. Olelo ae la nohoi lakou, he omamaka wale no ia mau wai hooluu no ka wa pokole; aole e liuliu. a mahie hapa'upa'u wale ae no. ke hala na makahiki he ewalu. a he umi paha. O kekahi poe olohe e ae hoi o ka hulu pena, ua mahalo iaia nb ka hiwahiwa o kana mau kii i pena ai; a no ka loaa ana hoi o ka mea huna a na olohe pena kii kaulana loa o ka wa kahiko. Ua papahiia maluna ona na mahalo he mii, a ua hoino nohoi kekahi poe, ma ke ano huwahuwa a kekeue iaia. Aka, o keia kanaka nae, aole i hoanoe ia kona noonoo no na leo hoinoino a kona poe enemi, a pela nohoi na hoomaikai ana ae ka poe mahalo mai iaia.

He mau rumi ko keia kanaka ma ka hotele, a ua lilo.ua mau rumi la ona i wahi no kuu mau hoaloha e hoohala manawa ai. O makou nohoi apau kai luana aku ilaila. 0 ka mea kupanaha loa, a kamehai nohoi a'u i ike ai, ua lilo keia ame keia noho ana o'u maloko o ke Keeiia hana 0 ua kanaka Italia nei, i mea e loaa ai ia'u he maha me ka hauoli. He keena kiekie keia, a ua hoonani ia hoi o loko me ka hihimanu nui, a ma ke ano hoi 1 ku i ka hoihoi ame ka makemake o nei mea he kanaka pena kii. Ua hoike mai hoi o Celeni i kona makemake, a kulana pulama makahehi ia'u. Heaha la ke kumu oia hana ana a ua kanaka pena kii nei pela; aole au i ike. Hoomanao au i ko'u holo malu ana mai a Mrs. Everard aku i kekahi la, a hele aku la au e holoholo maloko o kahi mehameha loa o ke kihapai, i mea hoi e hoomalielie ai ia'u iho, no *ko'u loohia ana mai i kekahi uluku pioo ano e loa. Oiai au e holoholo ana me ka pioo, ia wa i ike aku ai au ia Celini e hele mai ana, me ke kulou ana hoi o kona poo ilalo, me he mea la e kaia ia ana oia iloko o kekahi noonoo kulipolipo, a o kona mau lima ua opea kua ia ae la laua. 1 kona kokoke ana mai ia'u, aea ae la kona poo iluna, a nana mai la kona mau maka poni uliuli ia'u. Nana mai la ia ia'u, a me he mea la, ke ike aku la au i ka uhane o ke aloha no ka hoa kanaka i hoopilikiaia, elike me a'u nei, e kiei mai ana ma kona mau onohi maka. Alaila, kaikai ae la ia i kona papale, me ka hiehie i loaa i ke kanaka Italia, a hele aku la me ka pane wahi leo ole ana mai ia'u. Aka, ma ia wahi wa pokole o kona maalo ana ae mamua o'u, ua ikeia e au kekahi mea kupaianaha loa, oia hoi, me he mea la ua o palaneheia mai la au e kekahi kukuna uwila. Ma ia wa koke no, pau ae la ko'u ano e, hekau mai la maluna o'u ka mohala maikai o ko'u noonoo, a lamalama ae la na kukuna o ka hauoli iloko o'u. Me keia haawina hou o ka hauoli, ame keia bapetizo hou ia ana hoi o'u iloko o ka punawai hooulumahiehie o ke ola, huli hoi aku la au i ka

haie. a haiawai pu iho la me iuu hoa loha. Mrs. Everard. a hookahi ko maua noonoo ana no na hana a maua e hana aku ai ma ia la. O ko"u auo apau e hoike la ia wa. he eleu, he hoihol. a h«maikai maoli. a ua lilo keia ano huu ana o'u I mea e haohao at kuu hoaloha. a piha nohoi ia i ka olioli. "Ina penei mau kuu auo e heie aku ai." wahi ana i oieio mai ai ia'u. "alaila, e ola ana oe iloko o hookahi mahina."

Aole hikl iu'u ko hoomiopopo i kumu. a i ok\ i ke ano o ka maaa hoola. kupaiunahu i loaa tuai iu'u ma kt x la nana waU* ana mai no a RafaeUt Celini ia'u me kona mau onohi maka ponialitili, »* haiamuia ana lu»i o ke aloha. Oiai nao i naaupo ai aa ma ia moa. ua mwnoo nao au nio kt»'u hauoli ana. no ko niaha amo ka oluoiu i lt>aa mai ia'u mai kola pilikia ma'l i ioohia ai au. l'a lilo inal la ko ko«»na hana o ua kanaka poua kii uoi i wahi o helo mau aku ai au. A ko hooa au ilaila. aolo loa au o uiha i ka nana ana l kana mau kii i haua ai. liookahi hoi kii i t>autehia loa ai na hialaai ma a ko'u hot>liihi. oia hoi. ko kii i kapaia kona inoa "Na Haku o ko Ola amo ka Mako " O ke ano nui o koia kii o kona hana ia ana. oia keia: Aia ka Poepoo Honua o hiH>punii& ana ena hnlii ai kaalelewa. K aliall keokeo ana, me he hooluu wai dala la na llhl luna o kekahi niau ao. a o kekahi mau ao hoi, ua puoa ae la ko lakou ku lalani ana, a he hooluu ula weweo ko lakou. O ko ano o ka Poepoe Honua e ikeia aku ana. he hapaiua eua i ka malamalama. a he hapalua i ka pouli. Eku kilakila iho ana hoi maluna ona, he kino Anela. Aia ma koua mau helehelena, na hiohiona kaumaha ame ka luuluu, a me ho mea la. ua ikiikiia kona houpo e na haawina o ka minainina. Me he mea la. e kiheahea mai ana na kulu waimaka ma kona mau Uhilihi maka. Aia hoi o paa ana kona lima aku i kekahi pahikaua—oia hoi. ka pahikaua o ka luku—a e o pololei mai ana ka maka o ua pahi la i ka poepoe houua a koua mau kapuai wawae e ku ana. Aia malalo pouo u»' o ka Poepoe Honua a noi Anela i noho mauu ai, ho pouii nui iauna ole uiai. Aia hoi maluna pono ae o ua li» e kiei mai ana he poo kanaka ivai waena mai o kekahi mau puukiuki uo \ kihaehaeia a kaawale. A ma iu w.ihi hoi e o ana ho mau kukuna mauuunl.ima opiopio. Aia ma na hioh ona o ua poo kanaka la o kioi mai ana uiawaon i o ke ao, he.ui, ho ola. 'm* miinuUaui. he aloha, amo ka nauoli; a. ho o.uo hoi ka mea nona ua u m a ka uani. O koia kii, lu* hoiko a o ti"i mea he Ola. aole nao o k * Oia o k»'ia ao, ka mea i piha i na popiliki* imo k i luuluu, a he wahi popo mahu hoi i pu t ae ma ka ili o ka honua. a nalow:-.\-aku —aole oia Oia; aka. o ko Ola e make hou ole ana. a o ko Aloha u«u e Lanakila mau ana. Ke ike la au i ke ano o koia kii ka Honua mo koua mau nawaliwali apau. a o keia Ao ia— ka Anola o ka Mako. k»* kanaka olao i na opala o ka honua, a ohi i ua hua ai oo o ko kihapui - ko Ola Mau Loa ame ke Aloha Hooki ol«-. o kela Ao no ia.

I ko'u wa e hiki ai ma ke Koeua Oihana o Ceiiui. e hakoko man ana ko'u uhane hoohihl makemake me ua hiona o keia kii. Ke hoomaopopo la au i ka poiuiu ame ka hohonu o ka ike am* ka naauao kaha kii i loaa i keia kanaka.

1 kekahi auwlna la. oiai au ♦' uuhu ana me ka nanea maluua o ka uoho pulu. mamua pono o ua kii la. ka \va hoi a ko'u uoonoo e hiolanl muikai anu iloko o na hoomanao ohohla hoihoi ana no ua kil la. ala hoi. ua hooh'kileU'ia au i ko'u lohe ana aku i ku U*o 0 ua kanaka akeakamal nei e kauiailU» aku aua ia Mrs. Everaril. me koua tu»ikeike pu aua aku hoi laia i kekahi mau kii ana i kaha ai. a ia wa i pan*' aku ai au iaia: "Pehea la. mai kou tKu>t\i»o iwmoi no anel i loaa ai na hiohiona o kela Anela o ke Ola. e Signor Oeliui. a i ole. ua laweia mai paha kela mau hiohiouu mai kekahi mea kino mai?" Nana niai la oia ia'u. a mino aka mai la. alaila. pane mal la nohoi: "He wahi helehelena kulike kela ko kekahl mea kino i lilo ai i kumu alakai uo ka'u hana ana." "He helehelena wahlne keia, ok au e kuhihewa. He keu maoli ka ui." wahi a'u i pane aku ai. Alaiia. pane hou mai ia ia: "O ka ui io maoli. he moa ku ole ia 1 ke kane a wahine ana o kahi mea kino." Ma ia wa nae ana i pane mai ai i keia mau huaolelo, ike aku la au i ka lamalama noheahea ana mai o kona mau helehelena apau, a me he mea la. ma ka'u hoomaopopo aku, e owiiiia anu oia iloko o kekahi hihio moeuhane. (Aole i pau.)

O na meeau he mau mea hoopoino i na kelki liilii a i ka poe nunui pu nohoi kekabT. 0 ka aila hamo a 1)0AN aole loa ia e pahua. He hoopakele pokole a he hoola hikiwawe. E loaa n» ma na halekuai laau apau no ke £•> keneta. 0 na wahi lede maikai o ko makou nei hale pa'i, e "hiu ana no a wela, lawe ana no a lilo" i ka ia apopo. Aohe hewa ke auau wahi kai. he ui ia. E hoomaha ana ko makou mau keiki paahana naa ka la apopo. E pau nui ana i ka ''hiuwai."