Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 38, 22 September 1899 — NA ELELE HAWAII NO BOSETONA. [ARTICLE]

NA ELELE HAWAII NO BOSETONA.

NEE NO KE KULANAKAUHALE 0 CHICAGO. Po ia la. hoaumoe hou ma ka hote!e no ka po hope loa. Ao ae Poaha. ahiaht i»rasiei, haalelei ke kulanakauhaEe o Omsba ao ke © CMcago ka ilioa. Moe ma. {» kaaaM ia po» e alo ana i aa. paa. i aaoava. na aapa. a pela aku; a. e like no nae ke ano otaa o ka ike 1 ke pe£a. mo kwa. hele ana mai. Oi ka. hoi ke hoomaopopo a nama ma*rti, Cora! o&rar* A I ao ae ka. haiuL, ke hookokoke aku nei makoa eo ke kulanakauhale, a aole no I emo pUi ana makoa i ka. hale hooluiu kaaahi o Chkaso. Hora S a ol o ke kakahiaka. kau ma ke kaa o ka hotele, na. ke kalaiwa kaa. kat hana. Maanel haalele makou ia Miss Massie Nape no kona alahele no ke kulanakanhale o Nu loka. Hiki i ka hotele i kapaia o Auijtorium Annex Hotei, a o kekahi keia o na hoiele nani a pii loa o na mea apau. Aka, he mea liilii waie no ia pii i ko maua alakai Hanale. Aole i nui na wahi a maua i ike ma keia la, aka, ua loaa no nae he wahi holoholo pokole ana. O ke kulanakauhale o Omaha, he helu hea la ia no Chicago nei. Nui a kiekie na hale pohoku eleele e like me na pohaku o na hale o ke Kula Kamehameha. He 21 hale ke kiekie o kekahi mau hale, a ua hiki maua iiuna o kekahi o keia mau hale. He nui a lehulehu na hale kuai. Hookahi no hale kuai pau na mea apau. Hookahi nae a'u mea kupaianaha o ke kumukuai. Ma kahi mau mea kulike loa me ko kakou, ua oi aku ke eini o ko kakou mamua o ko nei mau kulanakauhale, mai KaleP°ni a hiki i Chicago nei. Ma kahi no hoi ua emi maoli no. Na hua mea ai piki, pea, waina, etc., he 3 hua piki no ke 10 keneta; 1 paona waina* keokeo no ke 10 keneta. Lehulehu loa na kanaka o ke alanui o na iahui like ole mai ka paele, Falani, Pukiki, keokeo a Malaka, a o na lahui Pake me Kepani, aole wau i ike. Eia la lakou i hea. Ma ka Poaha, ua lawe aku la ko maua hoaloha% Hanale e hoomakaikai ia maua me kekahi keiki haole, kane a kana kaikamahine hanai me ka wahine mua ma na hale oihana pookela loa o keia kulanakauhale. Laweia maua ma kekahi banako nani, a he mabala ka pohaku o loko. Maanei ua hoike mai ua leanaka opio nei ia makou o kona kaikuaana- kekahi hoahui o loko. Ua hoike pu mai nohoi ua hiki loa i kekahi wa ae nei mamua ke lilo i mea ole ka paa o na pahuhao waiho dala, e lile me na hanako o kakou ma Honolulu. I ka ike ia ana he mea ole ka paa, a he hana maalahi no hoi ka nalowale o ke kolohe, ua huli hou ae la na mea hana pahuhao i mau mea paahana o ke ano hou loa i loaa ole ma na aupuni e aku 0 ke ao nei. Mahope o ka makou makaikai ana i na lumi waiho dala ua huli mai la makou no ka hale e hanaia ai na papa laka o ke ano hou loa. Oiai makou malaila ua hoplaunaia aku Ia makou i ka ona o ka hale kuai me na hope. Ua hoike pu ia aku he makemake keia mau keonimana a kahu Ekalesia hoi mai Hawaii mai e ike 1 na mea ano liou o kana oihana. Ia wa ua huai pau mai la ua kanaka nei ia maua. A, o ka mua oia no ka papa hao kila e hanaia ai ka pahu hao. Wahi ana, ina e wili kekahi mea i kela papa hao me na mea paahāna i loaa iaia e puka no ka apana i ka piha ana o 24 hora. Ia wa lalau aku la ua haole nei i kekahi pauku hao, a hoike mai la. "me keia wahi mea paahana e hiki no ia'u ke hou a puka keia apana iloko o 3 minute." 0 ka hoomaka iho la no ia o ua haole nei e ki i ka uwila, a ia hoopili ana aku no i ua pauku hao nei, me ka onou pono aku imua o ka apana hao manoanoa emoole o ka puka no ia. Malaila e ku ana kekahi pahuhao wiho dala. Komo aku la makou apau iloko, ia wa kuhikuhi mai la ua haole nei ia loko a puni o ua pahu nei, me ka hoike pu mai, ina e manao kekahi mea aihue e hou i keia pahuhao i ke kui pine a mea e ae paha, e loaa koke ana oia me ka maalahi loa. Ia wa hou aku la ua haole nei i ka maka o kana pahi pelu i ka paia hao o loko, i hakalia no a pa o ke kani mai la no ia o ka bele nui i kauia ma kekahi wahi o ka hale kuai. Ia wa hoike pu mai aole he mea nana e hoopau i ke kani &na o keia bele aia wale no a hiki aku ka mea nana ia pahuhao ma kahi e waiho ai ka mikini uwila a nana e hoopaa. Ia wa, kuhikuhi mai la ia ia maua i ka pahu uwila e kau ana no iloko. Ua like no ka nui me kahi pahu uwea olelo o kakou o Honolulu. Ia ki ana aku no o ka pau ae la no ia o ke kani ana. Ua hou aku ua haole nei ma na wahi like ole o ka pahu, pela no ko maua lohe ana i'ke kani o ka bele. A mawaho ae oia, ua hoomoe pu ia he uwea a hiki i ka hale oihana makai o ke Aupuni. No ka hiki o kekahi aihue a lawelawe e hana i na hana i mea e loaa ai iaia ke dala e kani ana ka bele. a aole o ka bele wale no, aka, o ka puali makai pu kekahi ma ia wa hookahi. Nolaila, e o'u mau hoa aloha o Hawaii, ke ike pu mai la kakou i ka hana a ka naauao, aole e moe ko lakou po no ka imi ana i na inea e Pale aku ai i ka poino o ke dala o ka lehulehu. Ua hoike akn wau i ko'u manao i ka mea nana i mai e pono ia Honolulu e loaa ona p®iu waiho dala o keia ano. Malia o kuai ko maua alak"i i Dahu o keia ano. No ka mea, wahi ana. aole he maluhia o na pa.hu ma o ke hiki kekahi o keia poe aihue akamai loa. No ka mea. ua hoike pu mai no ka haole me ka mea paahana i aihiie 1n ai na nahnhao mamua nei. a mai ke kumu o ka imi ia ana o keia ano hou. TTa nau fa e heie akn kakou imua me hiki ole no i«'u ke hnike pau aku. no ka mea. he nnku loa ka manawa a'u p Vonf» nei. O k» nn o'a k«»hi wa kaawpie Iki. m«»i ka hora 10. 12. a i kekahi wn. nole hlki: aka. nn ka nomaikai o nop helnhoin o ke "TTnokoa." ke ho?ke nei wau i ka mea hiki. Ma keia hele ana no. na ike ia na wa-

hi lehulehu loa, a ua piiia e makou ma ka papa hoopii kekahi hale «ihana, nona ke kiekie he 21 hale. I ka puka ana iluna a kau i ka aleo o luna loa, ua ike ia ke kulanakauhale mai oao, a koe aku kahi i uhi paa ia e ka uwaiu. No ka mea» he hale no me ka pukauwahi. o ka pii iho la no ia o ka pukauahi e like me ka pii ana o ka hale. nolaila, ua pouli i ka uwahi na haie i kekahi wa; aka, ua ike aku nae maua mai keia puoa aku i ka 'waiho ana ame ka moe ana o na alanui o ke kulanakauhale. Nana iho oe i ka loa ame ka laula. E oili mai ana na puo'a o na luakini o kela ame keia hoomaoa like oie, a he aani na mea a ka maka i ike aku ai. A ina hele ae oe makai pono o ke kuianakauhale. oia hoi. i ka hikina akau. e waiho kahela mai ana ka loko laula a nui palena oie o> Michigan. E holo ana na moku kia kahi. kiaiua» a pela aku. mai kahi kulanakauhaie a i kek&hi: kohu moana kai akea. A ke hoomaopopo akw oe i kona ioa ame ka lauila h« mea makahewa. aoie e halawai oe me ka ike ana i kona mau j>alena, a o ka lihi e pili nei i Chioag<> oia wale co kau e hoomaopopo iho. HAALELE I KE KILOHI ANA I KA NANI LAULA 0 KE KULANAKAUHALE XO KE KAHI'A HOIKEIKE I KAPAIA .BI*FFALO BILL"S WILD WEST.—KA HIENA O KE KOMOHANA. He haie keaka lio keia, a he kanaka kaulana loa nohoi keia o kona moolelo ma ka wiwo ole, Ua komo oia iloko o na hakoko hana me na Ilikini, a ua lanakila oia a hiki i keia \va, ke hele nei oia me na Ilikini, haole, Hawaii ponoi no ka hana hoikeike. Ma keia wahi ua halawai maua me na Hawaii ponoi. No lakou na inoa o John M. Kulia, George Makalena, K. Nakea, W. Hoapili, Rebecea Nakea (w), Eliea Berry (w), ame D. Kipi. No Honolulu no kahi poe o lakou nei a pau, a he maikai ko lakou malamaia ana; aka, aole o lakou poina ia Hawaii. a ua hoopui wa loa ia lakou i ka lohe ana he mau leo Hawaii mai ka puulu mai o na makaikai nona ka huina o 1600. Ua puka mai keia poe Hawāii maluna o na lio e paa ana kekahi o lakou i ka hae Hawaii. O na wahine me na pa'u ula akala a ua aahu iho i na aahu hiena, e huikau ana hoi iloko o.na hoohololio nona ka huina o 18 ano hololio 0 na lahui like ole. A he kahua hookahakaha keia. Nana oe i ka Ilikini a he ahiu no hoi ke ano ke nana aku. Ua hoike ia mai ke ano o ke.kaua ana ma San Juan hill, a me he la oia io no na hoolala ana ma ano kaua. E kani ana na pu kuniahi, na pu kaupoohiwi, a pela aku. A o ka lawelawe o ke ano kaua oia ka mea i hoike ia mai a me na hana he lehulehu loa aku; a o ua Buflalo Bill nei e hoike ana i kona kaua ana a lanakila maluna o na Ilikini. 1 kekahi wa ua puhili na kaa hali leta, ua hoea mai na Ilikini mai ka ululaau mai, a o keia Haole ka mea nana i ulupa ia lakou me kona mau hoa hele. Ua hiki i kana pu raipala ke ki i na kinipopo aniani i nou ia i ka lewa oiai e holo ana ka lio a he ku i lea hiehie ka ike o nei kanaka. He 24 ka huina pau o na mea i hoikeike ia mai, a he mau mea kamahao wale no lakou' a pau. MaEope o ka pau ana o na hana ua hele aku la makou e hui pu me na Hawaii no lakou na inoa i hoike ia ae la, a ua pihoihoi loa ko lakou mau ano i ka ike ana mai a e hoomau ana no lakou i ka lakou hana a hiki i Omaha. Lawa na liana o keia la, hoi ma ka hotele, moe ia po aao ae Sabati. Haele maua no ka pule, apau huli hoi mai. He maikai na hana hoomana a ka aoao Babetizo oia ka maua luakini i komo ai, no ka mea ua hele na kahu Ekalesia o ka aoao hoomana ku i ko maua aoao i ka hoomaha, no ka mea, he mea mau i na kahu Ekalesia ma ne ia aina ka hoomaha i kahi wa. O keia no kekahi hana pono loa i na Ekalesia Hawaii e hookuu i ko lakou mau kahu e hoomaha, aole paha e hoomaha hana ole, aka, e ike i na mea ano nui o ke ao nei.

Ina he mea hiki io'u mau hoa kahu Hawaii ke kokua mai na mana lani e pono no e hele mamao mai Hawaii mai a i na wahi like ole o ke ao nei. He oiaio o ke dala oia ke kumu nui, aka, nawai la ke dala i hana? Ua ike kakou apau e o'u mau hoa kahu he hlooponopono wale ana iho n<? ka ke kanaka, a o ka mea io oia no o lehova, a ua paa kuu manao e hiki mai ana no he wa hou e kaahele no wau ma keia mua aku ke kokua mai ka Haku. 0 ke kahu Hawaii lohe ole a oki loa lee hoike iki mai i kona manao ma ka olelo haole ua lawa oia ma Hawaii e noho ai, a mai manao he aina keia no ka poe mumule. O kou kamailio oia ka pono. I na ua hemahema ka namu $ohe ia o kau olelo e hooponopono iho ai, aka, e namu e like me ka hiki kupono, a oia ka'u e pakake nei no maua. Nana no nae oe aole o maua pilikia i waena o na namu lehulehu. He like no ka namu haole me ke kanaka lawaia e kuu ana i kana maunu iloko o ke kai. he maunu ai ole ia e ka ia, e maikaP wale no ka maunu a o ka ono ole o ka ia, aole no e aki mai. Aka, ina he hoopono ke kahuaa he makau ip ikeAkua, aole ou mea e nele ai. E huki mai ana kou kulana i ke kanaka kiekie a pili ma kou aoao a hookahi ke kamailio pu ana. Ma na wahi apau a maua i noho ai e like me ka hotele o Kaleponi, ua kipa mai na poe kiekie e hui pu me maua a he maikai ke kuka ana. Ma keia ke hooki ae nei wau i na mea pili loa np keia kulanakauhale. Aia pu nohoi i keia kulanakauhale ke noho nei hookahi kaikamaiine Hawaii o Lewa losia ma ke Kula Kaikamahine o Kamehameha kona hoonaauao hope ia ana, a ke noho nei e ao ia mai no ka ike ao kumu. O Miss Pope, kaikaina o Miss Pope o Kameham&ha, oia kona makuahine o Chicago. He maikai no lee kulana o kona malamaia ana. Ua holo mai oia me ka manao e loaa ana maua i ke kakahiaka Poalima ma ka hotele, eia nae, ua hala iho la hoi maua i ka makaikai. A ma ke ahiahi Sabati, August 26, ua loaa iho la maua ma ka hotele no ka lua o ka manawa. He keu ka hoomanawanui o ka imi ana mai no ka mea he loa no kahi e noho nei, a ma ke kaaahi e hiki mai ai. O ka auina la Poakahi A , ' ,T '>?t 28, oia ko makou la e haaleie ai i keia kulanakauhale. E hoomanawanui mai pc kahi wa hou aku. J. M E7ERA. E na Hawaii iloko o ke aloha o ke Akua e hele la ma na -iina e, o ke Akua pu me olua, a Nan" ro e hoonn-

niaikai i ka olua huakai uo ka pono o ko olua ldhui oiwi nei. Ke pule mau nei ke Kuokoa, e hoolehulehu mai ko ke Akua hoonauea ana iloko o na poe kuonoono o ka aina nei i lehulehu ai na Hawaii pouoi e hoouiuna uo Amerika no ka pono o keia iahni kacata. Na ke Akua e hoopomaikii mai ia Hahale •"Lokomaikai" ame koua ohana.— L. H.