Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 38, 22 September 1899 — LAWE HAAHEO KA HOKU [ARTICLE]

LAWE HAAHEO KA HOKU

Ka Paani Ohohia i Ike ia—Haule Hilo ' 1 na Malihiui. (Mai ka nupepa "Ka Elele Hawaii" mai.) Mahope iho o ka hala an.i o na la loihi o ke kakali hoomanawanui ana o ko Hilo nei, o ka hoea mai o ka hui kinipopo Hoku, aole no ia lie mea e hoopau ia ai ke ohohia ia a hiki wale no i ke kakahiaka Sabati iho nei, ka la hoi i hoike ia mai ai e ke eelepona, ua ku ae la o Helene ma ke awa haulani o Mahukona, a ua lilo iho la ia lono i hiki mai i mea hoohauoli i ke kulanakauhale. 1 ka hora ā oia la pili ana na nene aukai la ma ka uapo o Lei Lehua me kana mau malihini, ka mea hoi.a ko Hilo uei i kau nui aku ai na maka. a hookipa pumehana ia mai ia iakou e ko Hilo uei mau kini no ka hotele. He kalae a maikai ia la, a he ahuwale hoi na kualono me ka hene o na kuahiwi, a ma o na kukai olelo ana. hooholo ia iho la o ka Poakahi ae ka la e uniki ai laua ma ke kahua hoonou popo ma ke Kula Hanai. Aka, i ka oili ana mai oia la, ua haule mai la kamalii kolohe o »ia aina ua kaulana nei, a liooma-u iho la i ka honua. a ua hooHiau ia muu omuka wui a hiki uaie uo i ka Poalua a po ia la. a ano 'poho ka manaolana ina e mau ana ka na-ha o na mano wai o luna> Ma kalii nae oia manao, ua mohala au la he hauoli, nokamea. ua oili ruai lu ku Poukolu uikona nani kiiakila, kalae na paia lani. oili nuii la ka Ui me kona ma'.i kukuna olinolino a hoopumehana iho la i ka honua, ike ia aku la o Mauna Loa me kona niau hene ohuku e lapuu mai ana me he puhi la, oiai hoi o Mauna Kea me he moa uakea la i ka malio, a lohe ia mai la ka lono hauoli e paani ana na hui kiuipopo i ka hora elua uu* h;ipa o koia auina la. Ua like keia Uuio me he uhiwai la i uhipaa iho a ka'i ae. e nki' uua o ka hiki mui o ka uiauawa a ike ia uku'.Ui hoi ua keiki kaeaea o Honolulu ma ke kahua hookuku. A o ka ninau nui o ka la. nawai ana la ua ui a laua. na na malihini paiia, na ua kamaaina pahu? Maalo ae la ka hora U' iloko o ke aheahe malie, a hookokoke\uai la hol ka manawu a ua mau oiohe nei e hut ai he alo a he ulo, a ike ia aku la iu kanaka o na lahui like ole. momoku ana no ke kahua lealea. Mamua ue o ka wa e pannl aU ua hoopiha ia ue la ke kahua e na poe makaikal e ake aiia o ka ike aku i ka paani ana a na keiki 0 Kauakukalahale o Honolulu, ka hui hoi nana i lawe haaheo mai nei ka inoa moho o keln klkinu kinlpopo o tlouolulu. 1 ka hiki pono ana i ka manawa. ua hookuene pono ae ia na aoao elua. a ia wa i ike ia aku ai o na malihini ka mawaho. a o na kamaaina maloko. a he wa pihoihoi loa ia o ke anaina, e hauoli ana a e paipai ana hoi, oiai hoi kekahi poe e ikuwa ana ko lakou mau leo me he la e haehae ana i ke kaomi malie ana a ka Malanai. I komo mua ana a ka hui Hilo. he eleu no na hili ana. e wili ana. e lapuu ana. e uhau ana i ka makani oiai hoi na kino e lele ana i o a ia nei me ka lapun ana. oiai hoi ka aoao kue (Hokui e iawelawe «īalie wale mai ana no. A 1 ka hope loa ua ike ia aku la he hua palahu ka mea e kau mai aua ma ka papa eleele. Komo hoi ka Hoku. a he hookahi a lakou pnni, a kipaku nui ia ana e hoi iwaho. Komo elua ana he pahee wale no ;a i ka pa a ka makani he Onou. a loaa ae he elua omaka a ko Hilo nei mau keiki. oiai hoi ka Hoku ia komo ana he hua kaka ka lakou. a hoi uui ana iwaho e lelele ai. Komo ekolu ana a Hilo, loaa hou ia lakou he hua kekake. a pau nui ana i ka holo. Komo mai ka Hoku no ke kolu o ka manawa, a he elima a lakou puni. Pokeokeo no! Welakahao!! I ka eha o na komo ana. he ekolu a Hilo, a iie elua hof a ka Hoku. A ke hele wale ala no i ka nani. Oia! Komo elima ana. he hua pelehu ka Hilo. a he hookahi manu nene ka ka Hoku. I ka eono o na komo ana. loaa hou ia Hilo he ekolu puni, oiai hoi kona hoa paonioni he elua wale no ana puni. Pau keia komo ana me ka piha hauoii mau no o ke anaina i na wa apau, mai ka hoomaka ana a hiki wale no i keia komo ana, e 010 ana ka pihe a haalele wale. I ke komo ehiku, ewalu, me eiwa a ka Hilo he mau mahina poepoe wale no, me he Ia o ka po ia o Mahealani.

Komo ohiku amo ow;i!ii nru a ka Hok:; ua loua hk« i ia haawina he mahlaa r*v j» Ot\ Aole lukua i paau: i ka Ukou komo oiwa ana. I ka !u»ike ia ana ma: o ka papa «.-UvU\ he > puni a Hiio i ka U a ka Hoku. a ia \va i oliao iho o: na kukuna o ua Hoku n**i me ka haux hoo nui maluna o Hilo iloko o ka oli o ka hanohano. Eia iho «a inoa o ka hui Hilo la paani ana: Easton. Brown, Sup*\ Rowland, Marshal, HaKiwin. Souh\ Makaimoku, Brush. Eia iho ko ka Hoku: <.iorman. Jackson. Davis, Moort\ Thompson. Price. Kiley, Holt, Mi Lean. I ke kilohi a nana ana i ka paani h na aoao a elua. aohe mea e uema aku ai, aka. o ka haawi wale aku no i na malialo ana. Aole hoi he olelo ana no ka ht:i kinipopo Hoku. oiai. he moho oia uo Hawaii Pae Aina. No ka hui Hilo hoi iie niahalo nui i a kona. oiat. aole i upu mua ia pela iho la ke kufaaa loaa nnn iaia nm iu la. l'a hnaa iakou i ka hana me ka hooikaika. aka ua lawe a lilo ae la no na malihini. Aolo no hoi i lilo kela kaliua huinahio i mea 110 na malihini e kaukaulua iho ai. aka. ua like no nie ke kahua i maa ia lakou, oiai hoi ko kakou mau keiki kinipopo ua hele a paulehia i kela kahua apuupuu a alualua uo hoi. A iwa paha a hele aku i ko lakou la kahua. ua like ko kakou mau keiki me he mea ole la. a lilo hoi i niea paani lealea wale ia no. 1 ka lu>ra L'::sā » k*>ia auina !a e ul*le hou ai ua mau hi:i la. me kekahi mau hoololiloli hou ]»aha ina ko Hilo aoao O ka paani hope keia a huli hoi aku ua j>oe keiki Ja »o ko lukou uiau honie ina ka mokuahi Heleue o ka la apopii e haalele iho ana ia Hilo nei. Ke upu ia aku nei o kekuhi aua keia o ua paani wikani ana i ike oU> ia e ko Hilo nei 110 kekahi wa. A oiai lie la kuiuia aupuni keia. uole no e ne/e aua ka huopiha ia o ke kahua paaui e ua poe makaikai, a luaa hoi he wa inua a hope lo.i e ike ai ko Hilo nei poe, pela ka e paani ai, a he hoihoi a hauoli ka uiaka ke nana aku. l'a nui ko lakou uiahalo u»> na hookipa a ko Hilo nei. <tiai lukc»u me kakou i keia niau kt. l'a hoohih' nui no i ka l. i _i,»hua o lliio. Ma ka paaui ana u keia nuu hm ; kela Poaono i hala. ua liio hou no k*eo i ka Hoku. He M mumi t llilo ia 13 a ka Hok»!