Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 39, 29 September 1899 — Hookui Elua Kaa a make he Kanaka. [ARTICLE]

Hookui Elua Kaa a make he Kanaka.

Ma ka hora 8 a oi o ka Poalua nei, ua ulia ae la ka make weliweli makai ae nei o ka uwapo, e kokoke ana ma ka uwapo o Poka Ma, a oia ka ulia i komohia aku ai kekahi kanaka Hawaii, o Kekione Anakolio kona inoa iloko o ka make weliweli. He kanaka kalaiwa kaa lanahu keia no ka Hui o Peek Ma. Ma ka wa i loaa ai keia poino maluna ona, e kalaiwa akq ana ia i kana kaa i maa mau ai i ka hana, ua hele a piha i ka lanahu. I kona hele ana aku, aia kekahi kaa kikane i piha i ka lepo hoomomona, e kalaiwaia ana e kekahi Pukiki, ke hele ae la ma ia alahele hookahi no. Ua hookui aku la keia kaa lanahu me ke kaa o ke Pukiki, a haule aku la o Kekione Anakolio ilalo. A pii aku la na huila o ke kaa no ana i kalaiwa ai maluna ona. Ua pii aku la ka huila ma ka wawae hema a hoea i ka maha akau o kona poo. Ua nahoahoa pu ke poo, a hiki ole ke hoomaopopoia iho ke ano. 0 ka inoa o ke Pukiki e kalaiwa ana i ke kaa i hookui pu aku ai ke kaa o Kekione, oia o Jacintho Miguel. Ua ka'ika'iia aku ke kino make o Kekione a maloko o ka hale lanai o ka Hui Mokuahi o Poka Ma, waihoia iho la. E mau ana no kona hanu ana. A mamua ae o ka hoea ana aku o ke kauka ma ia wahi, a ma ka wa hoi i hiki iho'ai o Hope Ilamuku Chillingworth, i ukaliia e Lutanela Opunui, ua lele loa ae la kona aho. Ua haawi ae la ka Hope Ilaniuku e hopuia o Jacintho Miguel. Aole nae oia ma ia wahi ia wa, oiai ua hoomau aku la no ia i ka hele ana me kona kaa. Ma ka auwina la ae, hora 2:30, ua malamaia he Aha Koronero ma "Kalakaua Hale," no ka nieniele ana i ke kumu i make ai o Kekione. 0 na "Kiure" i waeia, oia o John Kuaana, G. W. Kualaku, Chas. Clark, C. B. Maile, B. Kauinalu ame Joe Kalana. Ma ka noho ana a keia Aha, me ho mea la he eono poe hoike i ninaninau U, a o ke ano nui o ka lakou olelo ike, oia'keia, e loaa ana he kanakolu kapuai ke akea o ke alanui ma ka aoao makai o kahī a Miguel i hele mai ai me kana kaa; a ma ka aoao hoi o Kelaone, he umi kapuai wale no ke akea. E hele ana no o Kekione me kana kaa ma ka aoao ku i.ke kanawai e hele ai oia ma ke alanui. Ua hooia ae la o Dr. Cooper i ka palapala hooia no ka make ana o Kekione. Wahi ana, o ke kumu o ka make, oia ka naha ana o ka iwi puniu poo. I ka hala ana hoi o ekolu hora o ka nolio ana a ke Kiure Koronero, ua hoopuka mai la lakou i ka lakou olelo hooholo: "Ua.make ka mea i make ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, ma ka la 26 o Sepatemaba, 1899, mamuli o ka naha ana o ka. puniu poo, mamuli o ka pii ana o ka huila o ke kaa lawe lanahu ma kona kino ame ke poo, oiai hoi i haule ai ua mea la i make ai, mailuna mai o ke kaa ana e kalaiwa ana, ma ka .hookui pu ana me kekahi kaa e kalaiw.aia ana e kekahi Pukiki. Ua hopuia o Miguela, a ua hoopiiia oia no lea lawe ola ma ke degree mua, Ua bela ia oia no ka huina dala o $1000.