Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 40, 6 October 1899 — Ka Ninau Aina Aupuni Na Holo Palapala mawaena o ke Aupuni Hawaii me ke Auquni Makua. Owai la kai Hewa? [ARTICLE]

Ka Ninau Aina Aupuni

Na Holo Palapala mawaena o ke Aupuni Hawaii me ke Auquni Makua.

Owai la kai Hewa?

Ma keia wahi u ka makou pepa oj keia la e loaa ai i ko makou poe heluhelu kekahi mau palapala i kukaiia mawaena o ke Aupuni Hawaii nei ame ka Mana Hooko ma Wasinetona, no ka mea e pili ana i na Aina Aupuni e nun& ia nei i keia wa, ame kekahi mau mea e ae pili i ke Aupuni., Mahope iho o ka hooholoia ana o ka Olelo Hooholo Hui e kn Ahnolelo A-mei-ika Huipuia, ua ninau aku la'ke Aupuni Hawaii nei, ma ka )a 4 Augate 1898, i ka Mana Hooko ma \Vasinetona he mau ninau, a e nonoi ana hoi ke Aupuni Hawaii i ua Mana Hooko la e pane mai i na ninau e waihoia aku ana imua o lakou. Eia ilio na ninau a ke Aupuni Hawaii i ninau aku ai: NA NINAI*. 1. Aole anei e pono e hoopihaia na hakahaka e ikeia ana ma na oihana o ke Aupuni Hawaii noi. mamuli o ka pau ana o ka manawa. ke make, a haalēle ana paha, ma o ka hookohuia ana! elike me na mea i hoakakaia ma na ! kanawai o Hawaii? O ke ano o ka liookohu ana i ua mau j luna Aupuni la, ame ko lakou manawa j e noho ai ma ka oihana ua hoakakaia ma ke kanawai, Oka niln nae, o na lun a aupuni maloko o kela ame keia buvo % ua hookoiuu'a e ke poo o ka buro, me ke apono ana o ke poo nui o loko o ke Keena Oihana (Department.) E hookohuia ana na poo o na buro e na.poo nui o na Keena Oihana, me ke apono ana oka Peresidena. Na ka Peresidena lioi, me ke apono ana o ke j Senate, e hookohu aku i na hoa o ka Aha Kuhina, na Lunakanawai o ka Aha Kiekie ame ka Aha Kaapuni ame'i ka Luna Hooia Nui; pela nolioi na hoa o ka Papa Ola. Papa Hoonaauao, Papa Hoopae Limahana. Papa Nana i Paahao, ame na papa oihana e ae elike me ia fce ano, a pela pu hoi me na Lunakanawai Apana. (Pauku 23 oke Kunuikanawai.) Ina paha e make ana, a liaalele mai paha keknhl Lunakanawai Apana,.makai, luna paahao, a luna Aupuni haahaa e ae, aole anei e pono e hooi>ihaia ka hakahaka oia oihana mamuli o ka hookohuia ana o kahi mea elike me na kanawai o Hawaii? 2. Heaha la ka inoa oihana o Dole? Aole anei ia e hoomau aku ma ke kakauinoa ana, ma ke ano he Peresidena no ka Repubalika o Hawaii?

3. E HOOHANA AKU NO ANEI O PERESIDENA DOLE MA KE KAKAUINOA ANA MA NA PALAPALA SILA AME NA PALAPALA KUAI, ELIKE ME KA ĪMEA MAA MAU, MA KE KUAI ANA'KU I NA AINA AtJPUNI, MALALO O NA KANAWAI AINA O HAWAII? 4. Aolf anei e hookumuia na hoopii imua o na Aha, a e hoopukaia hoi na palapala «hoopii mai ka Aha aku, ma ka inoa o ka "Repubaiika o Hawaii," elilee me ka mea i hoakakaia ma ke Kumukanawai ame na Kanawai o Hawaii? (Kumukanawai, Pankii 92, Mahele 3.) Ma ka la 6 o Sepatemaba, ua hoouna ia mai la e Mr. H. M. Sewall i ke Aupuni Hawaii na pane o keia mau ninau ae la, a oia iho keia: Oihana kuikawa o Amerika Huipuia, Honolulu, Sept. 5, 1898. Hon. Henry E. Cooper, Kuhina o ko na Aina E, Honolulu. —Aloha oe: —No ka mea e pili ana i na ninau a kou Aupuni i waiho mai nei, a i hoounaia aku ai hoi e a'u i Wasinetona, ua loaa ia'u ka hanohano o ka hoike ana aku ia oe, ua loaa mai nei.ia'u he pane telegarapa mai ke Kuhina Nui mai, e pane ana no, ua mau nei, a mailoko mai oia pane, ke lawe mai nei au I keia mau mea mahope ae nei, i mea hoike a hoomaopopo aku ia oe. "0 na hoonoho ana ma na oihana,

elike no me ka rula niau, oia ka hoopihu ana i na hakahaka eliko mamua. aka. p pono nae o hoohiki malalo o Amenka Huipuia. "Ua hoikeia ma ka olelo hooholo. aole'e pili aku na kanawai aina o Auiorika Huipuia i na aina aupuni o Hawaii. A K MAl' NO KA MANA O NA I'ANAWAI KI'LOKO O HAWAII. "L T a hiki 110 ia Mr. Dole, 110 ka inanawa e nee noi, o kakauinoa nia ke ano Peresidena no ka Hepuhalika o Hawaii, a e hoohanaia aku 110 na palapala pili kanawai elike me ko keia mua aku nei. O ka hoohanaia h.iui nae o ka hnaoieio liepuhalika. aole ia he niea e hoike, he kuokoa ia. "O na ninau ano nui. o liooholoia nna. no oliko nie kn \vn o ko lakou lioea ana niai." Me ka mahalo, o wau iho no. kau kauwa lioolo)>«, HAROLD M. SI<:\YALL Kuikawa no Aniei'ika Huipuia. Maliope iii;'i oka la o So|)ateina!)a, ua hoomau aku la 110 ke Aupuni i ka hana ana i na mea e pili ana i na aina Aupuni elike mo ka mea ana i hana ai inai mua mai. maiaio no o keia mau kauoha ae la. a hiki i ka wu a ka Hop»Nui i knkmi mni ui lw imlupala i koia Aupuni, e hoomaopopo mai •ana hoi i ko ke Aupuni noonoo ana 110 •ka mea e pili ana i ka palapala kue a ka poe "pa'i aina'* (s<iuatters> i na Aina ina ka mokupuni o Hawaii, aka, aole nae he wahi hoakaka iki maloko o keia palapala no ko ka Mana Hooko kulana. ma \Vasinetona. 110 ka mea e pili ana i ke kuai anu.i na aina Aupuni. Ma ka la 1 o Sepatemaba, 3899 aku nei, uit hoounaia aku la he pane, e hoakaka pono ana i ko keia Aupuni kulana ma keia ninau. (Aole i hoea aku keia palapala i ke kulanakauhale o Wasinetona mamua ae o ka la 13 o„ Sepatemaba.) Ma ka la 11 o Sepatemaba, ua hoopukaia ke kauoha Mana Hooko e papa ana i ke kuai ana 'i na alna Aupui. Eia iho ua kauoha la: O ke kahua 'nui i puka raai ai keia kauoha Mana Hooko mai Wasinetona mai, mamuli no ia o ka paiapala a ka Loio Kuhina Grlggs i waiho aku ai imua o ka Peresi(lena, ka palapala hoi i puka mai noloko mai o ka ninau & ke Kuhina Kalaiaina (o keia wa) i kakauia ma Augate 24, 1899, a i haawiia ae ai hoi e ka Peresidena i ka Loio Kuhina. 0 ka palapala hoi o ka la 1 o Sepatemaba o keia makahiki i hoounaia aku ai mai ke Aupuni Hawail aku nei e hoakaka ana i kana liana, he mea maopopo, aole ia i loaa akn mamua ae 0 ka puka ana mai o keia kauoha a ka Mana Hooko, a makou e hoolaha aku nei. Aole i ioaa mai i ke Aupuni Hawaii, he panē o kana hoakaka i hoike aku ai. Eia iho ua paiapala 'la a ke Aupuni Hawaii;' Honoiulu, Sept. 1, 1899. Aloha oe:—Ua kauohaia mai au e ka Peresidena, e hoike aku i ka ioaa ana mai o kaii palapala o ka la 4, e piii ana 1 ka palapala kue a kekahi poe kanaka ma Hawaii, no ka mea e piii ana I ka hookaawale hou ia ana aku o kekahi apana ainaAupuni, no kahookuouoono ia ana, me ke kope pu hoi okaolelokue a ua poe kanaka ia, a e hoike aku hoi, malalo o ka olelo alakai mai ke Kuhina Nui mai, i hanaia ma ka la 5 o Sepatemaba, 1898, ua hoomau no keia Aupuni i ka hoohana ana i kona mau kanawai aina, eiike me mamua, elike m£ ia i hoike nee papa ia ma ka Pakui "A," i hookomo pu ia me keia palapaJa, me ke komo pu oie ana nohoi o na hoolimalima maa mau. O ka olelo alakai i hoikeia aku la, oia no ka haina no keia ninau: * "E hoohana aku no anei o Peresidena Dole i ka hoopuka ana i na palapala sila ame na palapala kuai, elike me na mea maa mau no na Aina A'upuni 1 malalo~o na leanawai aina o Hawaii?" Eia ka pane i loaa mai:

"Ua hoikeia ma ka olelo hooholo. aole e pili aku na kanawai aina o Amerika Huipuia i na aina Aupuni o Hawaii, a e mau no ka mana o na kanawai kuloko o Hawaii. E hoomau aku no o Mr. Dole e kakau i ka inoa Peresidena o ka Repubalika o Hawaii." O ka kope o na ninau apau i ninauia aku ma ia manawa (Augate 6, 1898,) ame na haina oia mau ninau ke hookomo pu ia aku nei me keia, ma ke ano he "Pakui A." Ua hoomaopopo hoi, ua lilo na olelo kuhikuhi i hoikeia maluna ae nei i mea waiwai nui no na pono o keia aina oiai o ka hooki pu ia ana o na hoolilo aina ana apau a ke Aupuni, he kumu ia e ala mai ai ka piiikia nui ame ke poho ma ke dala i na kanaka he lehulehu loa, ame kekahi poe ahahui kakaikahi. a hookumalie ia mai la ke Aupuni ma ka hoomau ana aku i kana kumuhana, oia ka hookuonoono ana i na kanaka e loaa ona mau wahi apana < aina e noho al. Ma ka nana ana i ka Pakui "B" e ikeia ana, mailoko mai o ka huina o 149 o na hoolilo a kuai aina i hanaia, he 12 na kuai ana ma ke dala kuike, 0 ka hapanui o keia, aia i na hui mahiko. O ke koena iho, koe wale no na kuapo aina i hanaia no na alanui Aupuni. aia i ka poe hookuonoono, o ka hapa nui o lakou ke noho nei, a ke manao nei e noho malnna o na apana liilii i hnoliloia aku ia lakou. a. o keia mau aina apau. mamuli o ka uku hapa ia sna mai o ke kumukuai. a ma ka honmj»emae ana i ka aina, kukulu ana 1 h*le. a oia man mea nohoi elua. He mea makehewa ka poloai ana aku i kou noonoo.no ka mea e pili ana i ka nui o ka hihia e ili ana maluna o keia poe apau, ina e hooholoia ana na liio i ole n«»l<»nala apau i loaa al ke kuleana o ko lakou paa ana i k° ?lra. <nfpi ke Annnni e kanalua ole ana i kon» m»na no na hoolilo ana i oleloia «o t>o? i nn hooko ana hoi l ke kanawai aina o H%waii nei, ua hoopanee- *<» p* Vin»ifp »na o na aina i V"e *<» mai a hoea i ka la 4 o Novemah-, na t<oī he manawa e hoea «»i manao t"»ne mai Wasinetona *e o ka hooholo loa ana s?>r> me ka mahalo, kau u,. v * E. A. MOTT-SMITH, . Kuhina oko na Aina B.

I ke Aupuni ame ka Lahui o ko Hawaii Pae Aina. Mamuli o na oielo o ka Olelo Hooho]o Hui i aponoia ka panaiia ana o ko Hawaii Pae Aina ame ko lakou mau kulana aina ia Amerika Huiia, ua hooholoia. aia a hiki i ka wa e hooholo ai ka Ahaolelo Lahui i na Kanawai no ka hooponopono ana no ke Aupuni o Hawaii, e haawiia no na mana kivila apau, mana hookolokolo ame ka mana oihana koa e lawelaweia nei e na Luna Aupuni o ke Aupuni e ku nei, i kekahi kanaka, a poe kanaka paha, a e lawelawe hoi ma ke ano, elike me ka mea e kauohaia mai ana e ka Peresidena o Amerika Huiia. Ma ka hoohana ana i ka mana i hookauia aku ma ia ano maluna o ka Peresidena e-ka Olelo Hoo!iolo Hui, ma keia ke kauoha ia nei, e lawelawe aku no na mana kivila, hookolokolo ame oihana koa i oleloia ae la e na Luna Aupuni o ka Repubalika o Hawaii, elike no me ia e ku ana mamua o ka hoolilo ana i ka mana Aupuni, me ke ku ana nae oia mau Luna Aupuni malalo o ka mana hiki iaia ke hoopau aku i ua mau Luna Aupuni la, a e hoopiha hoi i na hakahaka. "Oia mau Luna Aupuni apau e kauoha koke ia aku ana lakou e lawe i ka hoohiki hookupa malalo o Amerika, a ua kauoha pu ia nohoi na pualikoa apau e lawe i hoohiki oia ano hookahi. a ua kauohaia hoi na Luna Aupuni i paa malalo o na bona hoopaa e hana hou i ka lakou mau bona i ke Aupuni o Ameiika Huiia. O na mana i loaa i ke Kuhina o ko na Aina E, ma ka wa e hooliloia ai ka Mana Aupuni ame ka waiwai o Hawaii ia Amerika, ua pau no ia, ma na wa apau e pili ana i ka lawelawe ia ana o na hana launa pili Aupuni mawaena o Hawaii Dei ame na Mana Aupuni kuwaho. O na kau kanawai kuloko ana ma Hawaii koe nae na kanawai i kauia no ka hooko ana i na kuikahi mawaena o keia aina ame na lahui e ae, a ke ole hoi ua mau kanawai la e kue i keia Olelo Hooholo Hui, a ua kue paha i ke Kumukanawai o Amerika Huiia, a i kekahi kuikahi e ku nei o Amerika Huiia. e mau no ka mana a hiki i ka wa e hooholoia ai e ka Ahaolelo Nui o Amerika Huipuia. "Aia a hiki i ka wa e kauia ai he kanawai ame na rula hooponopono dute o Amerika Huiia, maluna o ko Hawaii ī'ae Aina, e ttiau no na kanawai hoononopono dute e paa nei i keia wa, mawaena o ko Hawaii Pae Aina ame \merika Huiia ame na Aina E ae, aole e hoololiia. "Malalo o keia mau pauku lehulehu e hoomau aku ai ka hele ana o ke Aununi o keia mau mokupuni me ke keakea ole ia. ' "Kakauinoaia." HAROLD M. SEWALL. Elele Mana Nui a Kuhina Mana Piha o Amerika Huinuia. Honolulu, K. H. P. A., Aug. 12, IS9B.