Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 40, 6 October 1899 — OWAI LA KAI HEWA? [ARTICLE]

OWAI LA KAI HEWA?

Mawaena o na ninau i uUi nuii no na mea e plli ana i Ue ano o ko kakon mau lawelawe Aupnni ana i keia mau la iho la. oia no ka mea e pill a»a i na kauoha pili Aupuni i loaa mai nei ia kakou mai a "Papa" MaKinile mai nei o ka Aina Makua o kakou, aole e Kuai hou ia aku na Aina Aupuni elike rae ko ka wa i hala aku mamua aku o ka hoohoioia ana o ka Oleio Hooholo Hui e hoohui ana ia kakou me Amerika Huipuia, elike hoi me na mea i maa mau i ka hanaia e ke Aupuni Hawaii nei. Aole paha hiki ia kakou ke ahewa aku ia "Papa" MaKiniie no keia kauoha ana i hoouna mai nei i Hawaii nei, me ka pupuahulu paha, a i ole, me ka maopopo pono ule paha iaia o ke kulana maoli o kr Aupuni e ku nei i keia wa ma o keia hana la i hanaia iho nei. Ua manao makou, o ke kuleana no ia i \oaa iaia maialo o ka Olelo Hooholo «ui a Newlami. Mamuli o kela Olelo Hooholo, ua hiki loa ia makou ke kapa aku iaia, ma ke kulana Roialiti aku o ko Hawaii nei noho ana i na au i kaahope ae. he Moi oia no Hawaii nei. a ma ka olelo hoi o keia au hou o Amerika e nee nei ma ka hoopalahalaha maua aupuui. he Czar oia no ka Hapa Poepoe Komohana oka honua aei. O ka poloiei nae paha, oia ke kapa ana aku iaia. he Moi Kui oia no na Makaainana Amei'ika no ka manawa e noho ai oia he Peresuiena no lakou, elike me ka haawi ana a ke Kumukanawai o Amerika Huipuia.

Ua puka mai nei ke kauoha a ua Moi nei o ka Hapa Poepoe Komohaua. e papa ana i ka Aha Kuhina Huwaīi, aole e kuai hou aku i na Aina Aupuni. Aole a makou olelo ma ia hana a ua Moi nei o kakou. O ka makou mea i makemake ai e kamailio aku. oia keia; Ma ka malama o lulai aku nei o ka makahiki i hola i hooholoia ai ka Olelo Hooholo Hoohui Aupun!ra ma ka malama mai hoi o Ausate i hookoia ai ka panai ana o ka Alana Poo o ke Aupnni Hawaii a.lilo ia Amertka. Mahope mai hoi oia malama o Ausate a hoea mai i kawa i kakauia ai kela Olelo Kuahaua Papa a ka Peresidena i ko Hawaii nei Aha Kuhina. ua piha ka makahiki okoa a oi, a iloko o keia kowa o ka manawa, e puka mau ana no na hoolaha Aupuni no ke kuai aku o ke Aupuni Hawaii i na Aina Aupuni. Aole ka paha i ike na Luna Aupuni ma Wasinetona i keia mau olelo hoolaha Aupuni Hawaii no ke kuai ana i na Aina Aupuni, ka hana hoi a lakou i manao ai, he hana i hiki ole i ke Aupuni Hawaii ke hana, oiai, ua lilo na Aina Aupuni apau o Hawaii nei ia Amerika, elike me ka hoakaka ana a ka Olelo Hooholo Hui? Nokeaha la i hoike e ole mai ai ka Mana Hooko o ke Aupuni Makua ua hewa loa ka hoolaha ana a ke Aupuni Hawaii, no ke kuai aku i na Aina Aupuni, oiai, ua lilo hoi ia mau Aina ia Amerika? E hoike mai ana anei i keia noho hamau ana o ua mau Kahu Aupuni Amerika nei aole lakou i nana iki i na hoolaha pili Aupuni o loko o keia wahi panalaau ioaa wale ia lakou me ka eha ole o ka ili? Ina pela ke kulana o na Luna Aupuni Amerika, alaila, ke hoike mal nei ia i ka nui maoli ka o ko lakou hemahema. Ke olelo nei makou me ka oiaio loa, aole hiki i na Luna Aupuni Amerika ke hoole mai, aole lakou i ike iki i na hoolaha a ke Aupuni Hawaii no ke kuai ana i na Aina Aupuni mahope mai o ka apoia ana o ke kukai mana aupuni mai a Hawaii aku nei a ia Amerika. Ua lawa keia mau olelo hoolaha Aupuni, e lawelaweia ana e na Luna Aupuni o Hawaii nei. ma ke ano he poe lakou e hana ana malalo o ka mana hookohuia mai e ka Peresidena i mea e hoopaa ai i ka Peresidena o Amerika ame ke Aupuni o Amerika malalo o na ae-

like i aponoia mamuli o ka pane leo ole ana mai o ka Peresklena a hala kekahi \va loihi loa, ma ka aoao papa i na hana a na Luna Aupuni ponoi a ua Peresidena la i hoonoho mai ai. Ke olelo nei makou ma keia wahi, o keia ike e ana o ka Peresidena o Amerika i keia mau hoolaha Aupuni no ke kuai i na Aina Aupuni he "Scienter" ia iloko ona, e paa ai ka hewa ame ka pono ole o na hana i hanaia iho nei e na Luna Aupuni Hawaii ma ka mea e pili ana i na Aina Aupuni, ina ua hewa ka lakou hana ana, elike me ke kauoha a ka Peresi(lena. Alaila, e ili maluna owai ka hoihoi ana i keia mau dala f i loaa mai i ke Aupuni mamuli o keia mau kuai ana? Ke olelo nei makou, e pono e ili ke koikoi o ka hookaa-ana o kela mau dala maluna ponoi o "Papa" MaKinile, oiai, ma ko-« na ano he Poo oia no ka Papa Kahu Malama Waiwai nui na ka Lahui Amerika, aole oia i haawi mai i ka makaaia ana no keia mau kuai aina Aupuni ana ma Hawaii nei'iloko o keia wa loihi i hala ae nei. 0 ka pololei maoii no nae, e ili no nei hookaa dala ana maluna o ke Aupuni o Amerika, aole maluna o ka Waihona Dala o Hawaii, oiai aole keia hana hewa i hanaia mamuii o ka manao maoli iho o na Luna Aupuni maanei, aole. Aka, mamuli no ia o ka hoohemahema o na Luna Aupuni ma Wasinetona. He mea oiaio, o ke kumukanawai i lilo aku ai ke kuleana o na Aina Aupuni .ia Amerika, oia no ka ae ana o Amerika e hookaa i ka huina o $4,000,000 ko Hawaii nei Aie Aupuni. Aoie wahi keneta o kela huina dala a Amei'ika i hookaa mai ia Hawaii nei, a i ole, i hookaa aku paha 110 ko Hawaii Aie. He wahi mea uuku nao paha koia e pili ana i ke kuleana i lilo ai na Aina Aupuni mamuli o ka mana o ka Olelo Hooholo Hui. Pela ia no; aka nae, he mea no nae keia e hiki ai ke noonoo ia iho e ka aoao ae hookaa dala no ka pono o Hawaii. Ke hooki nei makou i ka makou kamailio ana no keia wa ma keia kuniuhana, aka, e kamailio hou aku ana no makou ma keia mua kokoke iho ma keia mea hookahi no.