Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 42, 20 October 1899 — Na Elele Hawaii no Bosetona. [ARTICLE]

Na Elele Hawaii no Bosetona.

Ma ia auwina la ua laweia maua e kekahi kahunapule e hoomakaikai ma kekahi mau wahi ano nui o Bosetona nei maluna o ke kaa uwila, a he nui ka nani o na kulanakauhale o Newton. I'a hoopuniia ka hale me na kumuiaau uliuli, na pua e ku ana ma na puu, na ka-e muliwai, a aole he mea a ka maka e hoohalahala ai, o ke kaena wale no i ka nani. Ua hoohalaia e maua me keia kamaaina na miie 18 iloko o :j hora. Eia iloko o keia kulanakauhalo e ku nei na halekula hanai. na liuklni nani. a peia aku. Ma ka Poakolu, Sepatemaba G, ua konoia maua e ke Kanikela Hawaii, G. D. Giln\an, e nalna pu me ia ame kona oluina ma kona home noho-ma Newton. I ka hiki ana aku ma kona home e noho mai ana kana wahine aiue na kaikamahine, a o ke keikikane he wahi okoa aku no kona: lululima pu iho la me ka hoohala pokole ana ma ke keena palapala o ke Kanikela Hawaii, ua hele a uluwehi i na mea mai Hawaii mai. I ka pau ana ae o ke kuka olelo ana, ua alakaiia aku la maua no ka papa aina i hele a luluu i na ono o Bosetona nei. A mnmua ae o ko makou paina ana 1 ka aina ahiahi. pane mai la ke kuhina, eia na mea ai o nei aina, o ka mea ono hoi 0 ka poi, aole ia e ioaa maanei. He kanaka keia i makaukau i ka Olelo Hawaii a he home nani a oluolu kona. Ua hoohalaia o niaua a hala wale ka hora 10 o ka po, akahi no maua a hookuu la mai. Kau ma ke kaa hapanml, ke hoi nei maua no 7 mile ka loa a hiki i ko nmua home. He nani ke kuiar.akauhaie o Bosetona nei i ka po. Kia no ia oe ka ike aku l na kukul like ole ma kela ame keia mau home noho. mal n» hotele. na haiekuai. na halepuie. na halekaaahi. na halekeaka. a o ka halo 01 aku oia no ka haie olhana aupuni tState HuuseK Ue puoa poepoe nui n\e kaht aleo huinaha maiuwa pono. i hoopunUa me n» kukui uwiia, a lua e nana mai oe n\a kahi mamao e ike no oe i na kukui e a poai ana me he lei ilaimana 'la. A hoomanao ae ia wau i ka olelo a kuu Hoola: ke kuianakauhaie i kukuluia ma kahi kiekie. aole ia e nalowale." He oiaio. aoie io no e nalowale i ke ao anu» ka po. ua hikl kc ikeia; no ka moa. ke ku nei koia hale nui me kona mau keena oihana like ole. maluna t> ka puu; nona wau e poina ole nei i ka luaklni o ka Haku mn Ewa i Kaiahamauleo, oiai ma ia kahua hookahi, Aole loa e poina l na kamaaina o Ewa, aole nohoi i na malihini holo kaaahi: no ka mea, ua hookumuia maluna o Haupu, ka hale o ke Akua. Ma ke kulanakauhaie o liosetona nei ke holo nei na kaa hapaumi e hoohoio ia ana e ka mana o ka uwila, malalo o ka honua i eliia a poopoo. a kukuluia me na pouhao, pohaku, me he hale pohaku maoli ala no. Ho 10 aoi kapuai ke kiekie, he 20 kapuai a oi e emi mai ka laula ma kekahi wahi. E holoia ana he mile a oi a emi nmi ma kahi walii, alaila puka aku iluna o ke alanui aupuni. He 3 mana o ke alahao e holo ana kahi laina i kona ala okoa, a pela lakou apau. Ua hoomalamalamaia e na kukui uwila. He mau hale olii kikiki ko lalo, a he piha i na kanaka, na kane me na wahine. E ike ana oe e iho ana he mau haneli kanaka a e ike aku ana no oe he mau haneli e oili mai ana i kela ame keia hapalua hora. E hele ana ke ao me ka po. Ua hanaia keia mau alahao malalo o ka lua no ka haiki loa o ke alanui aupuni, nolaila, ua eliia a puka me ka nui no o ka lilo.

E waiho ae au i ka hoike pokole ana no ke alahao uwila o Bosetona e holo nei maluna o ka aina ame ka lua pao me ke kamahao nui. Oiai maua e kaahele kokoolua ana i ka loa ame ka laula o Bosetona nei, aia hoi ke hookokoke mai la o Emerson ma e hiki mai no Bosetona nei, oiai, ua loaa mai la he lohe ia maua, aia lakou ma ke kulanakauhale o Detroit, a e liuliu ana no ka holo mai. I ka auwina la Poaono, Sepatemaba 9, hora 3, hiki loa mai la na "Levi" o ka Mokupuni o Hawaii, oia hoi o Rev. S. L. Desha ame James Kauhane, e alakaiia ana e Rev. 0. P. Emerson. Hui iho,la makou he alo a he alo, me na puili lima o ke aloha hoahanau. . Nolaila ua hooholoia iho la e noho makou ma ka hale a maua e noho nei, oia hoi "The Otis." Aia makou apau ke noho nei ma keia hale maeamae me na ea oluolu e hanu ana i ke ao me ka po. Ma kekahi la ua holo makou e makaikai i na kula nui o Cambridge i kapaia "Cambridge University," a lua ole no ka ike ana i keia mau home hoonaauao i kukuluia ma na mahele like ole. Ma ke kakahiaka hora 8 a oi iki, haalele iho la makou ia Bosetona nei a holo loa aku la no Ware e ike ai i ka makua Rev. C. M. Hyde. O makou no apau a eha e alakaiia ana e Henry Waterhouse, oiai o ko laua hoi ana mai nohoi ia ma ke ahiahi Poalima. I ka hiki ana aku ma keia kulanakauhale e ku ana no ke keiki Henry Hyde me na kaalio no mako'u, leie ilalo, kau ma na kaa no ka hale hana lole ka pahu hopu. Maanei ua lawe ia makou e hoomakaikai i na lumi like ole me na hana like ole nohoi, a he mea lua ole a ku nohoi i ka pahaohao ka ike ana i ke ano o ka hana ia ana o ka lole. 0 ka mua, oia ke keena pulilpulu me kona mikini, a mailaila aku no ka hale ae o luna; a malaila e ike aku ai oe, e miloia mai ana ka pulupulu ma ke ano maawe nunui, a mai keia papa mikini aku a i ka hale ae maluna e milo ia anaPa makalii, me he maawe lopi ala, a pela i pii ai a hiki i ka mikini hope loa. Aohe mea i koe 0 ke komo wale iho no. Ke hanaia nei ma keia na lole kane, wahine, na ahinahina, kinamu, a pela wale aku, a ke ku nei keia mau hale mikini hana lole 1 hoopihaia me na limahana 2,00 o na kane ame na wahine: a o kekahi no keia o hana lole nui 0 Ware. a o ka inoa oia keia: "The Otis Mill."

I ka pau ana ae o ka makaikai ana, ua lawe ia aku 'la makou no na wahi ano nui o ke kulanakauhale; me ka ike pu ana i ka hale Banako a ke keiki Henry Hyde e noho luna nui nei. A oiai makou e kilohi ana ma o a maanei, ua hoea aku Ia na kaa o makou ma ka home noho o Henry Hyde, a maloko o nei home e noho mai ana ka Makua Hyde me kona kahiko oihana ame kona kulana makua. Ua apo mai la me ke aloha i na lima ame na waimaka e hiolo ana. A he mau minute keia i kukai ia me ke aloha pumehana.

I ka mao ana ae, ua haule aku la makou no ka lumi paina. A he oia mau no o Mrs. Hy(ie, aka, no ka Makua Hyde, he kulana nawaiiwaii kona, a eia ka mea lua ole wahi a Hyde wahine. aole oia i hooki iki i kona kakau ana i na haawina o ka Hoahana. a wahi ana i pane mai ai e haalele ana oia ia Ware no ke alahele hnli hoi 110 Hawaii. Pau ka paina awakea, luUUinui hope me ka Makua o na Hawaii. na hoa Kahu hoi o'u mai Hawaii a Kaual. Ke manao nei no wau, aole oukou i poina nona, aka, ke hele aku nei konn mau la e komo i ka malu o ka po, oial. ua ikaika loa ka ma'i maloko o kona kino; aole nae oia i poina no Hawaii. a ke noi ae nei au e haawi i ko.oukou mau leo pule i ka mea kiekie loa.

Mai keia home aku makou no ka h:ile e hanaia ai ke kamaa. He ano like no keia me ka hale hana lole. ile lumi no me kana hana, a o ka hopena oia no ke komo iho. Ma kekahi lumi he nuiu paahana e oki ana i ka apana ili o lalo o kapuai, a mai kahi keena a liiki i ke keena hope loa, ua pau loa ae la ke kamaa holookoa ika hanaia. l'a hanaia na mikini no ke oki ana, humuhumu ana, kakia ana, inika ana, a ua paa ke kamaa holookoa iloko o na minule pokole loa. O na kane ame na wuhine haole na lima hana, i lik'e no me ka hale hana lole: a he ku i ka eleu.anu? ka lua ole ka hana a ka naauao o ka haole.

Pau ka makaikai ana. huli aku la makou hoi no ka hale hooluiu ka;\ahi, hora 3 ia a oi o ka auwina ia, haawi ke aloha iululima me Henry Hyile, kau ma ke kaaahi no Bosetona ka pahu hopu; e pii ana, e iho ana, e nihi ana, ma na kumu o na puu. e hoio ana ma na papu, a he mea ole ia i ka holo a k« kaaahi, ua iiio ka loa i mea ole. He ululaau ka hapanui. Ma keia mau wahi e ku ana na hale i hoopuniia me na kumulaau hua ai a ho ano kuuain'i nohoi, aka nae, he ulluli ame ka oluolu maikai na kualono a he hiki ole ke olelo ae, no ka moa, ua piha a lui kii'u puuwai i ka mahaio i na hale ma kria mau wahi.

Hikl ka huh», au»y la p<» a a<> ai' u i ko «hl«hl kmi iho la muuu <» Hov« Doshu> O, Kmmou uo k<' s<»morvUlo 'l'own, u muluilu muk<»u i holko pukuhl uku ui l nu hunu u ku Huku mu Uuwail, l ku lumkl anu m' uu luluUnm i>u Ihu In nm nu lumhunuu, u kuu hi»u l ko kuu no ku homo.

W\\\ k« hunu otu \\<\ «»'«*» |V>uK(U\i. konolu mni 1» mukou o kokuhl UhU* e klpu I konu homo. u Hko m»» k»» nul i Uov>ko <n uku ul 110 umlkul uu kuka nun. pulna t ku uluu uhluhl. u l ku hulu unu uo \> nu hom kuiumo v> \so uhlnhl hnlt mut tu hot. At» «»» l'ouluu h«h) mukou m»» H»mh\v Wuh*rhnum» »' mukulkul I ko kuuuhl uuku Uu\.u k» k u»> nol. « kuhl mooU>U>. «Mo ku konoui nluilu komo lloko »> k» s k«hl jm. u muloko o kolu pu U» 4 wuUl kuunUl uuku Utkt nt» I u'u ko U»»i»u Iho n uuu» mo uo i ko kuu. oiu na»\ u:\ hlkl toi\ I kotu wuUl kuuuUl k«» Uuki lu n\:\kou n he nnenno i» LM> ko mnkou nut tn»» ku holo poni nnn. H»» nu»n hou k«»ln mnnnot. Nn knnnhl nunul luunn 010 u mnnnei pu noliol ko knnnhi uuku loa; n uu hai ia mai o lnwoia nku nnn i Honolulu t kela mua nku. Hala ka l'oaluu n\«» kana hnna. hooa mat ka Poakolu, Sopatemaba 20. hora 2, hoomakn na hana 0 ku Aha. a oin kn'u o hoouna nku noi 1 ka papa kuhikuhi o na hnna amo na kalaimanao i puka ma kn nupopa no ka pono ame ka pomaikai o ka nupopa Kuokoa. A loaa he wa pono o olii hou aku ana no.