Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 42, 20 October 1899 — Kueia ka Mana o ke Komisina Auhau Hoho Alanui [ARTICLE]

Kueia ka Mana o ke Komisina Auhau Hoho Alanui

Ma ka noho ana a ke Komisina Anhau Poho Alanui i kalii la o kela pule aku nei, no ka hoolohe ana i ke koi a Uwini Aulil, ka mea i makemake e uku aku-ke Aupuni Hawaii iaia i $3 no ke kapuai kuea, i laweia o kona aina no ka pono alanui. He 910 kapuai o ka aina i laweia o mua iho o kona aina, a pela nohoi me kekahi mau aina 2 ae i laweia no elike me ia. Ma keia hihia mua, ua kue mai la o Mr. McClanahan, loio o ka Waiwai © Auld, i ka mana o ke Komiaina e lawelawe ma ia hana. Ua olelo mai la ia, aohe mana o na Komisina e noonoo ai i ke koi o keia ano, oiai aohe i loaa ka mana i ka papa e lawe ai i na waiwai ponoi o na kanaka, nokamea, mamuli o ka lakou hana ana pela, e lilo ai ke kuieana (title) ma ua aina la i ke Aupuni o Amerika Huipuia, a, o ka papa e ku nei i keia wa, aole ia i hoomanaia mai e ke Aupuni o Amerika Huipuia no ia hana. Ua hooleia nae keia kumu kue e ka Lunahoomalu o ka Papa, a ua waiho ka Loio i ka lawelawe pu ana me ke Komisina ma keia hana. Alaila, hapai ke Komisina i ka noonoo ana i na koi a Dr. F. L. Miner ame James F. Morgan. 0 Kikiia Balaunu ko laua loio. Ua kue mai la nohoi oia i ka mana o ke Komisina, malalo o ke kumu, mamuli o ka olelo kuahaua a ka Peresidena o Amerika Huipuia, aol^ 0 lakou mana e lawe ai i na aina no ka pono o ke Aupuni o Amerika Huipuia, oiai o ko lakou mana wale no, ua hoolaiki ia no ia no ka lawe ana i na aina no ke Aupuni Hawaii. Aka, ua hooleia , no keia noi, e ka Lunahoomalu o ke Komisina. Ua lawelawe ke Komisina i ka lakou hana, malalo o ke kue ana a Mr. Brown. Pela no me ka hana e pili ana 1 ka aina o luary Adams, oia ano kumn pale hookahi no. Ua oleloia, ua noonoo mua ka Aha Hooko no keia ninau, a ua hooholo, aole i pili ka olelo kuahaua papa Aina Aupuni a Peresidena MaKinile i keia kulana hana.

Ua hoopii aku nei o Solomon Mahelona i ka Hui Mahiko o Waianae ame Hii (w) no kekahi apana aina e waiha nei ma*Waianae. Ke hoomau mai la no ko Hilo poe ana aina i ke ana ame ka mahelehele ana i na aina Aupuni ma Hilo, a ke komo la no ka na iioi a kekahi poe makemake aina me ka nana ole ae i ke kauoha ame ka Papa ana mai nei a Peresidena MaKinile. Aole makou i ike pehea la 1 puhemo loa aku nei na liana ana o keia ano? Ae nāe hoi; no Hilo no la na haole i kaulana he poe "squatters."