Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 43, 27 October 1899 — Page 2

Page PDF (1.29 MB)

This text was transcribed by:  Kekai Robinson
This work is dedicated to:  Margaret Kamae Kahalepuna Olsen

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

2 NUPEPA KUOKOA, OKATOBA 27, 1899.

 

KA NUPEPA KUOKOA

No ka Makahiki - - $2.00

No Eono Mahina - - - 1.00

 

Kuike ka Rula.

PUKA ANA }            1 Pule  2 Pule  3 Pule  1 Mal.  2 Mal.  3 Mal.  1 Mak.

Iniha..              $1.50   $2.00   $2.50   $3.00   $5.00   $6.75   $12.00

2 Iniha..           2.00     2.75     3.50     4.00     7.00     9.00     15.00

3 Iniha..           2.50     3.50     4.50     5.00     9.00     12.00   18.00

4 Iniha..           3.00     4.00     5.00     6.00     11.00   13.50   21.00

5 Iniha..           3.50     4.75     6.00     7.00     12.00   15.00   24.00

6 Iniha..           4.00     5.50     7.00     8.00     13.00   16.50   27.00

 

            O na Olelo Hoolaha a pau e hoounaia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, 'ohe hookomo ia.

 

HOOPUKAIA E KA

HAWAIIAN GAZETTE CO

A. W. PEARSON, Luna Nui.

JOSEPH M. POEPOE, Lunahooponopono.

Honolulu, Oahu

 

POALIMA--OKAKOPA--27, 1899

 

KE KAUA MA AFERIKA.

            Ua loaa maopopo mai nei ia kakou ka lohe no ke kaua ana mawaena o Enelani ame ka Repubalika o Transvaal ma Aferika Hema.  Aole paha hiki ia kakou ke hoohewahewa e loaa ana no ka lanakila ia Enelani maluna o keia wahi Repubalika uuku.  He mea maopopo e opa pu ia ana keia wahi Repubalika e Enelani a lilo i mea ole.

            Elike me ke kaua ana a Amerika Repubalika Nui ia Sepania Aupuni Alii uuku o Europa pela hoi o Enelani Aupuni Moi Nui o Europa e kaua nei me Transvaal i ko lakou mau pono kivila a ke kuleana hooponopono i ko lakou Aupuni iho, na lakou ponoi no e hookele a e hooponopono.  Ua makemake hoi o Enelani e loaa mai ka pono koho balota i na kanaka mai waho aku nei, a e loaa pu hoi ke kuleana lawelawe i na kanaka mai waho aku nei ma na oihana Aupuni o loko o ka aina.  Aole ae iki na Bua i keia manao o Enelani a no ka ae ole ana o keia poe i keia koi a Enelani. ua hookalaia na mea paahana o ke kaua mawaena o laua, a eia laua ke ninini nei i na koko o ko laua mau kanaka.  E olelo ia he poe aloha aina oiaio ka poe Bua no ko lakou makee ana na lakou iho no e hooponopono i ko lakou Aupuni: a o na Pelekane i makemake e kaili mai i keia pono mai keia poe mai, he poe lakou i hiki ke kapaia aku e kakou nei, he poe aloha aina ole.  O keia iho la no ke kulana i ulu mai ai ka hakoko kaloko mawaena o kakau nei.  Makee kakou na kakou ponoi e hookele ko kakou Aupuni, aka, aole nae pela ka manao o kekahi hapa o ko kakou lahui, ua makemake lakou na lakou e alakai ka lahui ame ke Aupuni, a no ia mea ulu mai he hakoko kuloko ana mawaena o kakou iho, a ku ae la kekahi poe o kakou ma ke kulana like loa me ka Pelekane e hana mai nei i na Bua o Transvaal, a o kekahi poe hoi o kakou, ku ae la ma ke kulana a na Bua e hakaka mai la i keia wa.

 

KA OIHANA KUHINA KALAIAINA.

            Elike no me ka makou i hoike mau aku ai mamua aku nei, aia ka mana hookohu luna aupuni maloko o ka Peresidena o Amerika Huipuia, pela no makou e hoike aku nei, aia no ka mana o ka hookohu ana mai i kanaka e pani iho ai i ka hakahaka o ka Oihana Kalaiaina ma ka lima o ua Peresidena la.  Ua hoolaha aku makou i ka Olelo Hooholo Hoohui Aupuni a Newland i kahi wa kokoke loa i kaa hope ae nei, a pela no me na manawa he lehulehu i hala aku, i mea hoike oia ke "Kumukanawai Kuikawa" e paa nei maluna o kakou, oiai e loaa ole ana ko kakou kanawai laulaha mai ka Ahaoloe Nui mai o Amerika Huipuia.

            Ma ko makou manaoio ana, aole hiki ke hookohuia kahi kanaka hookahi i keia wa no ka hoopiha ana'i kela hakahaka, mamuli o na mana kahu a malama aupuni wale iho no i loaa i ko lakou mau luna aupuni poo e noho nei i keia wa.  A ke manao pu nei nohoi makou, ua oi aku ka pono e malamaia na hana o kela Keena e ke Kakauolelo poo e noho la malaila, no keia manawa e nee aku nei a hiki i ka noho ana mai o ka Ahaolelo Nui (Congress) ma ka malama ae nei o Dekemaba.

            Ma ke kumukanawai o ka Repubalika o Hawaii, ua haawiia ka "Mana Hookohu" Luna Aupuni i ka Peresidena o ka Repubalika:

            "Na ka Peresidena, ma ke apono ana o ke Senate e hoonoho i na lala o ka Aha Kuhina, na Lunakanawai o ka Aha Hookolokolo Kiekie ame na Aha Kaapuni," a pela aku, (Pauku 26, Mahele I.)

            Ua hoikeia nohoi ma ka Mahele 2. oia Pauku, penei:

            "ina ua hakahaka kekahi o ia mau oihana iloko o ka manawa e noho ole ana ke Senate, ua hiki i ka Peresidena e hoopiha ia hakahaka ma ka haawi ana i hookohu e pau ana, ina ole i hoaponoia mahope o ka halawai hou ana o ka Aha Senate."

            Aka, ua hoomake loa ia keia "Mana Hookohu" i loaa i ka Peresidena, no na Luna Aupuni i hoikeia ma ka Mahele I, o ka Pauku 26, i hoikeia ae la, a e noho ole ana paha ke Senate, mamuli o ka liko ana o keia "Mana" i ka Peresidena o Amerika Huipuia.

            Ina hoi e hoopaaia ana ka manao, ua hiki no ke lawelaweia keia "mana" e ka "Peresidena" o ke Aupuni Hawaii-Amerika e ku nei, alaila, ke ku mai nei ka nele ana o ka Aha Senate Hawaii i na hoa ole he umikumamalima i koho pono ia e ka poe koho balota o loko nei o ka aina, ma ke Kau Koho Balota o Sepatemaba aku la (o keia makahiki.)  Ua hookiia mai ka hana koho balota no ka Hale o na Senatoa ame ka Hale o na Lunamakaainana e ka Peresidena o Amerika Huipuia.  Ma ia hana ana a ka Peresidena ua hiki ole i ka lahui koho balota o Hawaii nei ke kukulu ae i Aha Senate, ka Hale i loaa ka mana e apono i na Luna Aupuni e hookohu ku i ka wa ia ana e ka Peresidena.  He mea maopopo, mai ka Poakolu mua mai nei o Sepatemaba aku nei, a hoea mai la i keia wa, a nee aku no ma keia mua aku, aohe o kakou "Aha Kau Kanawai."  Aohe Hale o na Senate, aole nohoi he Hale o na Lunamakaainana.  O ke kumu o keia nele ana o kakou i keia Mana, pela ma ka makou hoomaopopo ana, mamuli no ia o ko kakou ae pili aupuni ana, aia ka mana hookohu, hoonoho a hoopau i ko kakou mau luna aupuni i ka Peresidena o Amerika Huipuia ame ko kakou ae ana na ka Ahaolelo Nui o Amerika Huipuia e haawi mai ia kakou i Kanawai Hooponopono Aupuni.  Nolaila, lilo ka Mana Hooko ano nui loa o ke Aupuni i ka Peresidena o Amerika Huipuia, a lilo hoi ka Mana Kau Kanawai i ka Ahaolelo Nui, a ma keia mau kulana elua i loaa i ka Mana Hooko ame ka Mana Kau Kanawai o ke Aupuni Makua, ua manaoio makou, ua hiki ole ia kakou ke hana i kekahi hana hookohu Luna Aupuni ano nui, elike la me ka mea i manaoia, a e makemakeia nei, no ka hoopiha ana i ka Oihana Kuhina Kalaiaina.  A ina no e hookohuia a e hoonohoia ae ana he kanaka ma ia wahi, me ka ae mua ole mai o ka "Mana Hookohu Luna Aupuni Hawaii," e paa ia nei e ka Peresidena, alaila, e lilo ana ia i pohaku hoohihia loa ia kakou.

            O ka oi o ka pono ma ko makou noonoo ana, e waiho aku ke Aupuni Hawaii i na ninau ana i ka Peresidena o na Aupuni Huiia o Hawaii ame Amerika Huipuia: a ina e loaa mai ka aeia ana mai no ka hoonoho hou ana i mea e pani i ka hakahaka o keia Oihana, alaila, maikai loa: a ina no e hooleia mai, alaila, ua ku na Kahu Aupuni Hawaii ma ke kulana maemae imua o ka Mana Hooko o Amerika Huipuia.

            He mea maikai, e hoolilo ia J. A. Hassinger i Kahu Malama Oihana Kuhina Kalaiaina no ka manawa, a hiki i ka wa e loaa mai ai ke kauoha a o ka pane paha mai ka Peresidena mai o na Aupuni Huiia Elua.

 

UHA HEMO MANEO.

(Mai ka Melbourne Age mai.)

            He maneo anei ko ka ili?  He nui loa na ano maneo, a ua lawa ka mea hookahi o lakou e uluhua ai oe.  O ka homoroida he ino ia no ka po: aohe maha e loaa ana i ka mea poino.  pela nohoi ka Eczema: o ka meeau maoli, aohe no he nui loa kona pilikia, aka, ua lawa no nae ia e nui ka pilikia.  O ka Aila Hamo a Doan, he helu ekahi ia o ke kupaianaha no na ma'i oia ano.  Aohe ma'i o ka ili e hiki e pale mai i kona mana hoola, a ano oluolu nohoi.  He nui na kanaka o Honolulu nei i ike i keia mea.

            O Mr. H. Rugall of No. 11, Alanui Grosvenor St., South Yarra, he kanaka kahiko loa ia o Melbourne.  Olelo mai oia:

            "No kekahi manawa loihi, ua loohia au i kekahi ma'i inoino loa i kapaia he Uha Hemo Maneo.  I kekahi mau manawa, aole i kana mai ka nui o ka maneo, o ka oi aku nae i ka po, a ma ka wa wela.  Ua kau au i ka Aila Hamo a Doan i loaa ia'u, a ua hauoli au i ka olelo na aku, ua loaa ia'u ka maha mai keia ma'i inoino mai."

            He lua ole ka nani o ka Aila Hamo a Doan no na ma'i apau o ka ili, e laa ka Eczema, uha hemo, meaau, nahu kanapi a mea e ae paha, na eha na pohapoha o ka ili, a pela aku.  He palekana loa keia laau.  Pinepine loa, he elua a ekolu poho o ke ola no ia o na ma'i paakiki, i ola ole i na laau e ae iloko o na makahiki loihi.

            E kuaiia ana ka Aila Hamo a Doan e na poe kawili laau apau ame ka poe malama halekuai.  He 50 keneta no ke poho, a i ole, e hoonaia aku no ma ke eke leta ke loaa mai ke kumukuai.  Hollister Drug Co., na agena no ko Hawaii Pae Aina.

a ka mokuahi Gaelic ma keia pule ae, mai Kapaiakiko mai e huli hoe mai ai o Lunahooponopono Atkinson no Honolulu nei.

 

LIONA

O KA

OHANA OIUDA

            Ua makemake loa o Rabi Amosa ame kona ohana e apo mai oe i ko lakou aloha.  A, oiai o kona mau la keia e lawelawe ai maloko o ka luakini, nokamea, noloko oia o ka Papa Kahuna o Abia, ka helu ewalu hoi o na papa kahuna Aarona, nolaila, aole o'u ike nui iaia.  He kanaka haipule keia, a he kanaka piha oluolu nohoi me ka lokomaikai.  He kanaka makee loa keia i ka pono o kana poe keiki, a ua piha maoli nohoi oia i ke aloha ia lakou.  Hookahi no a'u hele ana aku nei i ka luakini.  O ka pahale keia o waho mai o ka luakini, he wahi kuaiia o na mea kuai o kela ame keia ano.  E alala ana ka hip, e umo ana ka pipi, e kani ana nohoi ke kuhukuhu, a he nui aku na leo huikau o na holoholona e loheia aku ana e ka pepeiao, a he ku i ka maikai ole keia mau mea apau ma ka'u hoomaopopo aku.  Aole hoi o keia mau leo holoholona wale no kau e lohe aku, aka, o na leo kekahi o na kanaka e walaau ana me ka pioo nui.  Ua lilo ka eehia ame ke anoano o ka luakini i mea ole i keia poe holoholona ame keia poe kanaka e noke ana i ke kuai i ka lakou mau waiwai.  O ka hale hoano i maa ai ko kakou mau kupuna i ka lakou mau waiwai.  O ka hale hoano i maa ai ko kakou mau kupuna i ka malama ana me ka nene ili-kapu loa ana, ua lilo ia i mea ol loa i keia wa.  Me ka hooikaika nui no au o ke komo ana aku a hoea iloko o ka pahale o na wahine.  Ia'u i komo ai ma keia wahi, akahi no au a ike i ke anoano eehia o na mea apau e hoopuni ana ia'u ma keia wahi.

            Ua kulou aku la au me ka haahaa loa ame ka piha eehia nohoi imua o kahi Hoano Loa.  Aole i kana mai ka ilihia o ko'u haahaa ia wa i ko'u hoomanao ana iho, eia au ia wa ke kokoke loa aku la i kahi a ke Akua o ka Isaraela e noho kino mai ai.  Ke ike aku la au i ka punohu ae a ka uwahi o na ipu kuni mea ala.  Aia hoi au ke ike aku la ma o a maanei o'u i na poo o na kanaka he lehulehu loa e oni ana me he ale ana ia na ke kai.  Ke ike aku la au i ke ku mai a ke kuahu, na kahuna e lawelawe ana i ka lakou mau hana me ke kapu nui ame ke anoano nohoi.  Ke ike aku la au i ke kahe mai a ka muliwai koko mai ke kuahu mai, a hoea mai la i na ala anuu pohaku mabalu, a hala loa mai la ilalo.  Hoomaopopo iho la au i ka nui o na holoholona i pepehiia i kela ame keia ahiahi ame keia kakahiaka.  Inei wa nohoi i hoomanao ae ai au i ke aiwaiwa o ka nui o ke koko i hookaheia mai ka wa kahiko loa mai.  O kekahi mea hoi a'u i waeia ai keia holoholona mai waena mai o na holohonola no keia hana?  Nokeaha i lilo ole ai ke ka-o i holoholona mohai hala?  Nokeaha hoi i hiki ole ai ka bipi i alana o ia ano?  He mea kupanaha keia ia'u.

            Ia'u hoi i hoi mai ai mai ka luakini mai ua ike au i kekahi kanaka nui e hele ana maluna o na lio, a malalo nohoi kekahi poe e hele ana i waho o ke kulanakauhale, me he mea la he wahi loihi loa ka lakou e hele ana.  I ko'u hiki ana i ka hale, ua ninau aku la au i ka poe o ka hale no kahi a kela huakai kanaka a'u i ike ai e hele ana, a ua haiia mai la ia'u, e pau nui ana lakou i waho o ke kulanakauhale no ka nana ana ame ka hoolohe ana i na oleloao a kekahi kanaka kupaianaha loa.  Aia kona wahi i noho ai iloko o kekahi waonahele e kokoke ana i ka muliwai o Ioredane, a o kana haiolelo ana ka, aia ia ma ka mana kupaianaha loa, ahole i ikeia kekahi kanaka mana o ka haiolelo ana elike me kana mahope mai o na la o Elia ame Elisai.  O kona hale e noho ai, aia maloko o kekahi ana, a o kana ai, he lau nahelehele no ia, a he meli nohoi o loko o ka waonahele.  Aohe ona inu i ka wai e ae, aka, o ka awi maoli wale no.  E hele mau ana na kanaka e ike i keia kanaka kamahao, a e hoolohe hoi i kana haiolelo ana.  Ua haiia mai nohoi au he kapa hulu liona ka ko keia kanaka.  Pela ka oleloia.  O ko'u manao loa ka hoi, ina he kaula oiaio keia no ke Akua, a keia manaolana nae i hoea ae iloko o'u ua make wale iho la ua hala loa na la oia poe kanaka hemolele mai ke Akua mai.  Ke hopohopo nei au, he kanaka ulaula wale iho on paha keia.  O ka mea kupaianaha nae ma ka'u hoomaopopo ana, oia ka nui o ka poe mahalo i kana mau oleloao.  Nolaila, ua olelo ka hapanui loa o ka poe i paulele i kana mau haiao ana, ua uluhia maoli ia no oia e ka Uhane.  Aloha oe e Papa, a e pule mau aku no kaua e hoihoi hou mai no ke Akua o ko kaua poe kupuna i ka nani o Isaraela.  Owau iho no o kau kaikamahine aloha.

           

            He mokouahi Rukini kai hoea mai ma ke awa o Kou ae nei ma ka la Sabati aku nei, nona ka inoa o Dalmy Vostok.  Mai ke awa mai keia o Kobe, ma Iapana, me na eemoku Iapana no Honolulu nei.  E holo loa aku ana ia no Kapalakiko, a mai laila mai oia e holo mai ai ma ke ano mokulawe koa Amerika a ukana hoi no Manila.

 

Hoopii Koi Poho Koikoi.

            Ua hoopii ae nei o Wong Chan Akana, oia hoi o Akana Kalauki, imua o ka Aha Kaapuni o Oahu nei ia John F. Colburn (Keoni Kolobana) no ka huina poho o $21,000.

            Ua koi o Akana Kalauki e pono e loaa iaia na dala he $10,000 mai ka mea hoopiiia mai, oiai wahi a ka olelo hoopii, ma ka la 16 o keia malama (o Okatoba nei) ua komo aku la ka mea hoopiiia iloko o ka halekuai ame ka hale noho o ka mea hoopii ma ke kihi o na Alanui Moi ame Alakea, me ka lima ikaika, a kipaku aku la me ka lima ikaika i ka mea hoopii ame kana wahine, a pela pu hoi me ka poe e hana ana malalo ona ma ia wahi, a papani ae la i na puka o ua hale la, me ke ki ana a paa, a hoopaaia aku la maloko o ua hale la na pono aahu ame na waiwai e ae o ka mea hoopii, a no ia mea ua loaa iaia ke poho o $10,000.

            He huina hoi kekahi o $5,000 i koiia e ka mea hoopii, no ka hanaino ia ana o ke kino o ka mea hoopii, ma kona hopuia ana aku a kulaiia ilalo, me ka lima ikaika a ua hoehaia kona kino ame kona manao:

            He huina hou kekahi o $5,000 i koiia e ka mea hoopii, no ke kipaku ino ia ana o ka wahine a ka mea hoopii, me ka lima ikaika, mai loko aku o ka hale, a ma ka manawa nohoi e ma'i ana ua wahine la, a ua noho hoi kela wahine "ma'i" me kahi aahu lawa pono ole no kekahi wa loihi loa ma ke alo iho o ka hale i kipakuia aku ai oia mai loko aku.

            He huina hoi kekahi o $1,000 i koiia aku, mamuli o ko ka mea hoopiiia paniku ana a paa na waiwai kalepa hua ai a ka mea hoopii, he mau waiwai paloho wale hoi ia, a pela me na waiwai mea ai e ae a ka mea hoopii.  Ua hoopoinoia hoi kekahi o keia mau waiwai, a ua lilo i mea ole, mamuli o ka hana a ka mea hoopiiia.

 

Na Koi Poho a na Kupa Pelekane i ke Aupuni Hawaii.

            Ma ka Poalua nei i waiho mai ai o Luna Aupuni Amerika Kuikawa Sewall he ekolu mau palapala pili aupuni ia Kuhina E. A. Mott-Smith o ke Keena o ko na Aina E, a he mau pane keia no na ninau a ke Aupuni Hawaii i waiho aku ai i ke Aupuni o Amerika Huipuia, ma kekahi mau kumuhana ekolu.

            Hookahi o keia mau kumuhana, ua pili ia i na koi a na makaainana Pelekane ame kekahi poe kanaka o na aina e, ma Honolulu nei, no ke poho i loaa ia lakou mamuli o ko lakou hoopaahao hewa ia ana ma ka makahiki 1895.  I kahi wa i hala ae ne, ua hoouna aku ke Aupuni Hawaii i na olelo hoike ame na mea apau i pili i keia mau koi i Wasinetona, pela nohoi i ke Aupuni Beritania ma Ladana.

            Ua waiho ae la hoi ka Mana Hooko o Amerika Huipuia i keia mau koi, me na mea apau i pili i na mau koi la i ka Loio Kuhina, oia o Griggs, me ke kauoha ana iaia e hoike mai oia i kona manao kanawai.  Ua hoike mai hoi ka Loio Kuhina i kona manao kanawai ma keia kumuhana, a o ke kope oia mana kanawai kai hoouna loa ia mai nei i ko Amerika "Luna Aupuni Kuikawa" ma Hawaii nei, me kona kauohaia ana mai hoi, e haawi mai oia ia palapala i ke Aupuni Hawaii.

            A ua hoike mai ke Aupuni o Amerika Huipuia ma o kona "Luna Aupuni Kuikawa" la, ua hoole ke Keena Kuhina Nui o Amerika Huipuia aole e noonoo i keia mau koi, a ua kauoha mai la no ke Aupuni Hawaii no e noonoo i ua mau koi la, a e hoao e hoopaaia ua mau koi la mamua o ka laweia ana mai o ke Kanawai Hooponopono Kaloko ia Hawaii nei no ka hooholoia ana e ka Ahaolelo Nui.

            O ka mea maopopo, ua hoihoi mai nei no ke Aupuni o Amerika Huipuia na ke Aupuni Hawaii nei no e hoopau i na pilikia i ikeia ma o keia mau koi la.

 

Make o Ioane Kui.

            Ma ka Poalua nei i loaa mai ai ka lono i ka Hui Mokuahi o Waila Ma, ma Honolulu nei, no ka make ana o kekahi o ko lakou limahana i hilinai nui ia, oia o Ioane Kui, ma ka Poaha o ka pule i hala ma ke awa pae o Ookala.

            He limahana keia no luna o ka mokuahi Helene.  Mahope iho o ka pau ana o ka hoolelel ukana ana mai luna aku o ka moku ma keia awa, ua huli hoi mai la ke kupakako ame ka mea ohi dala o luna o ka moku, ma ka pahu hookuukuu mai luna iho o ua awa nei.  O Ioane Kui ka mea nana e lawelawe keia hana, oia hoi ka hookuu ana i ke kilou hoopaa o ua pahu la.  Ua hala phaha he wa loihi ike o ke kaii ana o Ioane Kui, no ka nui loa o ka nalu ame ka paialewa ia ana o ka waapa, aka, ma ka wa ana i hoaokuu ae ai i ke kilou, oia ka wa i hemo mai a ua kilou la a pa pono iaia, a o kona make iho la no ia.

            Ua hoihoiia aku ke kino make no Laupahoehoe, a ua hoikeia aku na mea apau e pili ana i ka make ana o Kui imua o ka Hope Makai Nui L. D. Swain, oia wahi; aka, ua manao ka Hope Makai Nui he mea pono e malamaia ona Aha Koronero no ka nieniele ana i ke kumu o ka make ana o Kui.

 

He Iwi Aoao Kani Honehone.

            E hoike ana ka nupepa Philadelphia Record, no ke kupaianaha o na iwi aoao o kekahi wahi keiki o Norristown, nona ka inoa o Eddie Warp.  He wahi keiki pilalahi wale no keia o kona kino, a he ka-kau okoa mai no hoi kona mau iwi aoao.  Aia kana hana maloko o kekahi hale mikini ma ia wahi.  E lawe mau ana keia wahi keiki i hookahi holowaa lopi o ka mikini humuhumu ma kela ame keia lima ona, a me keia mau mea paahana e ulele iho ai ia i ka hookanikani ana maluna o na iwi aoao ona, a e kani ana a na ohe i kapaia he "xylophones."  Ma na iwi aoao akau e kaukaulele ai oia i ka leo mele me ka maopopo loa; a ma na iwi aoao hema, e ukali ai ia i ka leo kokua.  O na iwi aoao maluna he mau leo kiekie ko lakou, a o na iwi aoao lalo he mau leo haahaa ko lakou.  He lua ole ke kamahao o keia mea kani a nei wahi keiki.

 

E hoi mai ana

            Maloko o ka nupepa "Star" o ka Poakolu nei i ike iho ai makou e huli hoi mai ana ka o Liliuokalani no Hawaii nei ma ka malama ae nei o Dekemaba; a e hoi pu mai ana hoi me ia ke Keikialii David Kawananakoa.  Hoike mai hoi ka "Pateriaka" o na Roialoti, oia o J. Kanui, he wahi palapala kana o ka loaa ana mai o lilo loa mai, e hoike ana, aole maopopo ka wa e hoi mai ai ke "Alii."  Malia paha e kali ana a hoi pu mai me ka "laulau?"

            Ua loheia nohoi ma keia ku ana mai

 

He Namu Ano Hou.

            Mai Dia Mama-Aloha iu tu machi:

            Iu have sene mi e Kuokoa?  Ai laiki it veri machi.  Tu muchi guru hanahana stori.  Ai ridi thi stori of Alice, Tu machi maikai!  Not onoli tat, but thi stori oloso of "Na Mea Huna Pohihihi Ekolu."  Tu muchi guru hanahana.

            Mai Dia Mama.  Kela Kuokoa, nainui maitai.  Iu no forogeti sene mi pepa everi stima.  Mi hia, baibai Kuokoa kom auta everi de.  Veri gute.  Mi laiki heluhelu everi de.  Mi no lezi, Mama, ridi Kuokoa.  No, no.  If iu aiuki mi lezi, iu ar gereteli misteken, Mama.  Sen Kuokoa tu mi.  Iu no poina mi.  I tinki iu no save mai Inglisi.  Oh, Mama, mai Inglisi, olo semi kanaka Inglisi.  Mi kolo tis kaina namunamu, "He Namu Ano Hou Loa."  Funi kain Inglisi.  Neva maina.  Iu ondastan ole semi, Mama.  Baibai, Mama.

            NAMU ANO HOU

 

Kapena Kini i hala aku la

            Ua hanauia o Kapena Kini i hala aku la ma Sunny Law, Sekotia.  Ma ka la 24 o Maraki, 1877, mareia oia me Miss Charlotte Davis, kaikamahine a ka Mea Hanohano Root G. Davis, Hon. Lunakakawai o ka Aha Kiekie o ko Hawaii Pae Aina.  Na ka Makua Halemano (Hermann Rockmann) Bihopa hoi o Olba, laua i mare maloko o ka luakini o Malie-o-ka-Malu.  Ua loaa mai na laua ma keia mare ana he eiwa poe keiki.  He eono o lakou ke ola nei i keia wa.  He elua aia i na aina e, a he eha, ala me ka @ makuahine.  Ua make aku ke "Kahina" me ka waiho ole ana iho he palapala kauoha hope.

 

Ka Hoolewa o Kapena Kini.

            Ma ka auwina la Sabati aku nei i malamaia ai ka hoolewa o Kuhina Kini, me ka nani ame ka maikai.  Mamua ae o ke kani ana o ka hora?  o ka auwina la, ua piha ae la no na lihi alanui i manaoia ai ola kahi e hookuukuu mai ai ka huakai, oia hoi ke Auanui Moi, pii ma ke Alanui Pupu, huli ma Alanui Vineyard a pii ma Alanui Nuuanu, a hoea i ka Pa Hina kupapau ma "Kawananakoa."

            Eia iho ka Papa Hoonohonoho o ka Huakai Hoolewa:

            Hamuku o ka Repubalika.

            Puali Maka'i.

            Bana Puhi Ohe.

            Regimana 1. Koa Kiai Lahui.

            Konela J. W. Jones, Alihikoa Alakai.

            Batari A. Puali Pukaa Eono o Amerika Huipuia.

            Kapena Marsh, Aliikoa Alakai.

            Puali o na Luina o ka Mokukaua Iroquois.

            Puali Hookahi Pahu.

            Honolulu Commandery No. 1, K. T.

            Na Hui Malu.

            Poe Hapai Pahu.

            Kaa kupapau.

            Ka Wahine, na Keiki ame

            Ka Ohana Pili Loa.

            Peresidena me na Ukali.

            Na Luna Aupuni o ke Keena Kalaiaina.

            Buro Oihana Kalaiaina.

            Na Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

            Agena Kuikawa o Amerika Huipuia.

            Konela Mills, U.S.A. ame na Ukali.

            Na Aliikoa aina ame Mokukaua, U.S.A.

            Peresidena o ka Aha Senate.

            Senatoa.

            Luna hoomalu o ka Hale o na Lunamakaainana.

            Na Hoa Kuka o ke Aupuni.

            Na Kanikela.

            Na Lunakanawai Kaapuni.

            Na Luna Aupuni Kuloko.

 

@  (The right half of this entire last column is blurred out and I am unable to make out the text.)