Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 45, 10 November 1899 — NU HOU HAWAII [ARTICLE]

NU HOU HAWAII

Ua lilo ae nei o Kikila Baraunu i hoa no ka Papa Kalēpa o Honolulu nei. Ua hoopaneeia Ka li ia ana o Ihara a hoea i ka la 4 ae nei o Dekemaba. / Ua hookuuia o George Houghtailing e ke Kiure Hawaii ma ka la inehinei na ka hewa kuai waiona. 'Ke kali nei kekahi poe o Honolulu nei o ka loaa mai o na mea hou nno nui mai na kaiaulu mamao mai. Ua hala aku o Mr. Cummings no lapana, ma ka mokuahi Hongkong Maru 0 ka Poakolu nei. O kekahi lunahooponopono nupepa e maalo mau nei ma ko makou nei keena pa'i, he mamo na Kuilioloa. Wela ka hao. Aole i kana mai ka naku ino o ko makou wahi hoop?ha mea hou i ka ua mea o ka lohi o kaaa mau hoopiha ana mai i na lono makamaka hor ?ca. Ke hoolehulehu loa ia mai nei na limahana aoao palapalu maloko nei o ko makou keena i keia mau la. Heaha la ia i kahi "Gazette"—he uleu ia. Ua loaa mai nei Ka lohe i Hawaii nei e hoea mai ana o Kuhina Damon i ka aina hanau nei ma ka malama ae nei o Dekemaba. E hoihoiia aku ana ke Keena Oihana poo o ka Hui Alahao o Hawaii i Kohala Akau, aole hoi i Honolulu nei, elike me ia i manao mua ia ai. He nui ka pioo o ko makou mau keiki hoonoho hua i Keia wa, oiai, ua hoea aku nei lakou i keig wa i ka poai o na "hoku helelei" o Ewa. Ke omamaka mai nei na hana holomua a ke Kuhina Kalaiaina hou i keia mau la kokoke o kona noho ana ae nei. No ka haule wahi ku-a-ua paha. Ma ke ku ana mai nei o ka mokuahi "Moana" ma ka Poalua nei i huli hoi mai ai o Prof. W. D. Alexander no Hawaii nei. He nui na mea hou kuwaho o ka makou pepa i keia la. A he nui nohoi na mea i koe aku ia makou a no kahi wa hou aku. He 150 a oi ae ka poe i laulima pu aku ma ka paina inu ti i haawiia ai e ke Kula Oihana Kuke Mea Ai ma Honuakaha ae nei va Ka auina la Poakolu nei. He mau mahele koa Amenka ia e ku kiai mau nei makai ae nei o Aina Hou 1 ke ao ka po, no ka hana ana i ka māluhia o na waiwai Amerika ma ia mau wahi. Ua laulaha mai ka iono e holo aku ana o Hon. Williain C Aehi no ka Hoikeike nui o Parisa i keia makahiki ae, a me he mea la o kana wahlne pu no kekahi e ukali aku aua iaia. O ka po Poakolu ae nei, oia ka po o ka la 15 o Novemaba, a oia ka po i oleloia ai e ka poe kilo hoku, oia ka po e helelei ai na holai o ka lani. Aia nae ma ka wanaao e ikeia ai. Ua hoea mai nei i Honolulu nei maluna mai o ka mokuahi Hongkong Maru o ka Poalua nei, he mau wahine Virigine Katolika nou, ame hookahi kahuna Katolika: O ka mokuahi e loaa hou mai ai ia kakou he mau mea hou mai na aina e mai, oia no ka mokuahi "Kina" e ku mai ana no onei nei, mai Kapalakiko mai ma ka la 16 ae nel: Ke kau nui aku nei ka manao o kekahi poe o loko nei o ke kulanakauhale o ka loaa mai o ka nuhou, no ka hakaka kuikui puupuu mawaena o Jeflries ame Sharkey, i ulele ia ai ma ka la 3 aku nei. Ua loaa mai uei ka lono ia nei, aia o Lunakanawai Hartwell ke lawelawe la i kana oihana o ka holo ana aku nei i Wasinetona. laia no i hoea aku ai i ke Kapitalu ua wehe koke no oia i na hoomaka mua ana o kana hana. Ke pau aku nei ko makou mau lioa o ka alo pu ana mai i ka ehuehu o na ha« na a ka maka-peni mai o lilo loa mai, a oia nei hookahi waie no ia e pili hookahi nei me ia iho, o loko o kela poai lehulehu o ka helena mai. Aloha Limaikaika —Aloha Towse! Ua hoea kino mai nei ke Kauka Italia hou i ko makou nei keena, a ua hoolaunaia mai oia ia makou e na keiki "Italia" Hawaii o kakou,-oia o R. W. Wilcox ame R. N. Boyd. He kanaka opiopio wale no keia, Ua noho nae oia no kekahi wa loihi ma Amerika. Ua hoea mai noi o Rev. Dr. Santon, kela Kauka Farani huli kulana ma'i lepera a makou i hoike aku ai ma kahi wa i hala ae nei. Maluna mai nei ia o ka mokuahi Hongkong Maru. Aole e liuliu a holo aku oia no Molokai ke kahua o kana hana i makemake ai. Ma ka Poalua pei i akoakoa poe ae ai na Loio W. O. Kamika, Kikila Baraunu, F. M. Haki, W. R. Kakela ame kekahi mau hoa e ae, elua a ekolu paha o ka Papa Loio me ka Mana Hooko o ke Aupuni a kukakuka iho la no na mea e pili ana i ka Bila Kanawal no ke Aupuni o Hawaii nei. Ua huli hoi mai nei o Mr. A. A. Montano, kela kanaka lawelawe kalepa waiu o uka o Kauakuahine o Manoa ae nei, mai na kaiaulu mamao mai. Ua ike oia i kekahi mau aina o Amerika Hema ame Amerika Waena, a ua ka'ulua loihi hoi oia na ke kulanakauhale o Nu loka. E. hele aku ana o Mr. Moses Palau o ka halekuai o ka "Heiau o na Paiklnt" (Temple of FaBhion) no ke ,fcaapunl traa ! na mokupiini. no ke kuai ana i na mahele kuleana i Koe o ua halekuai nei. He $5 wale no ke kumukuai oka mahele hookahi. Ke lana nei ko makou manao, e holomua ana kana oihana.

KA PILIKIA O KA MAKUAHINE. Ua ili ke koikoi ame ke kaumaha maluna o ka makuahine ma ka wa e mohana ae ana kana poe kaikamahine iloko o ka hoea ana aku i na poai o ke kanaka makua ana. Ina e nananakea mai| ana kau kaikamahine a uwe mai i ka nawaliwali, i ke kaea, ke pa iki aku ka lima i kahi hana; a ina e-loaa pinepine ana ia i ka nalulu, a i ke kikala haneenee, eha ma ka aoao, ina e ano e mai ana kona ano, he huhu inoino, a ono ole mai kana ai, alaila, aia oia iloko o kekahi kulana pilikia loa aia oia ma ke kulana e loaa aku ai oia i ka ma'i Ake Pau. ke ike oe i keia mau ouli, a o kekahi paha o lakou, alaila, e kuai koke oe i na Huaale Akala a Di. Williams no na Kanaka Nananakea. E lilo ana keia mau Kuaale i mau mea kokua i ka ulu maikai ana o ke koko, a hooikaika hoi i na aa-1010 oloko o kau kaikamahine, a peia hoi e kapaeia ae ai ko na loaa ana aku i ka ma'i Ai Ake, a kapae pu ia kona poholo ana aku iloko o ka luakupapau i kona mau la opiopio. Penei ka olelo a Mrs. John Tansey 0 Helu ,130 Alanui Baker, Detroit, Mokuaina o Mikikana: "He wa pilikia maoli kai loaa ia maua no ka maua kaikamahine. Aohe ona ma'i ma ka nana aku iaia, eia nae e emi pu wale aku ana nae kona kino. Olelo ko makou kauka he ma'i ia o kekahi ano koikoi loa, olai he koikoi ka inoa ana i hoopuka mai ai no ua ma'i la, a mahope ilio nae, ike iho la au, he koko howai ke ano o ua ma'i la. "Mahope mai, loaa iho la ia maua kekahi iaau i loaa ai iaia ka pono. Mahope iho o ka hala ana o na mahina ekolu o kona ai ana i keia laau, 1 keia wa, ke ike hou aku oe iaia, aole hiki ia oe ke hoomaopopo o ua kaikamahine ma'i la ia a maua o ka wa i hala ae. Pii emo ole mai la kona momona, aole nohoi i liuliu, ua ola loa oia me ka maikai. O kana laau i ai ai, oia no na Huaale Akala a Dr. Williams no na Kanaka Nananakea. Ua malama mau au i keia mau Huaale maloko o ka hale mahope mai oia wa, a e noke mau ana nohoi au i ka hoike aku ia mea imua o na makuahine he poe kaikamahine l;a lakou no keia mau huaale. Ua loaa nohoi i keia mau huaale kekahi ma-i hoola kupaianaha ana." Mai ka Nupepa Evening News mai o Detroit, Mieh. Aia iloko o keia mau Huaale na huna laau waiwai nui e loaa ai he ola hou a he mea hoi e ikaika ai ke koko. 0 keia na Huaale Akala a Dr. Williams no na Kanaka Nananakea. He mau laau kupono loa keia no na ma'i o na wahine, ke koko inoiho, ka paa o ke koko, ka hanawai ano e, ka nawaliwali o ke kino. E loaa ana ka ikaika o ko*lakou mau kino i keia mau Huaale. E ola ana nohoi ka ma'i o na kane, elike me ka luhi o ka noonoo, a malohi paha ke iuno, a pela aku. E kuaiia ana na Huaale Akala a Dr. Williams maloko o na poho, ma ke 50 keneta o ke poho hookahi, a i ole, he eono poho no ?2.50, a e loaa no ma na Halekuai Laau Lapaau apau, a i ole, e hoounaia aku no maloko o ka Eke Leta e Dr. Williams Medicine Co., Sehenectady, N. Y. Ma ko makou helu o keia la i hoea aku ai kakou apau i ka hopena o ka moolelo walohia o Ke Aloha o Kuu Makuahine, a o ke Aloha hoi o Ka'u Mea i Aloha Ai. Eia no o Hoolaleakauakukalahale ke hoomakaukau nei i na kope o ua moolelo nei e pa'i buke ia aku ana me ke komo pu ana o na kii hoikeike.* E hanaia ana keia buke me ka maikai loa.