Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 47, 24 November 1899 — Page 2

Page PDF (1.44 MB)

This text was transcribed by:  Sandy Murdoch
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

 

KA Nupepa Kuokoa

No ka Makahiki                      $2.00

No Eono Mahina                       1.00

 

Kuike ka Rula.

==================================

PUKA        1          2       3          1        2       3          4

A@A.      Pule     Pule   Pule    Mal.    Mal.   Mal.     Mal.

_________________________________________________________

   Iniha  |$ 1.50|$2.00|$2.50|$3.00|$5.00|$6.75 |$12.00

2 Iniha  |   2.00|  2.75|  3.50|  4.00|  7.00|  9.00 |  15.00

3 Iniha  |   2.50|  3.50|  4.50|  5.00|  9.00| 12.00|  18.00

4 Iniha  |   3.00|  4.00|  5.00|  6.00|11.00| 13.50|  21.00

5 Iniha  |   3.50|  4.75|  6.00|  7.00|12.00| 15.00|  24.00

6 Iniha  |   4.00|  5.50|  7.00|  8.00|13.00| 16.50|  27.00

__________________________________________________________

            O na Olelo Hoolaha a pau e noouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, @ohe hookomo ia.

 

@@P. KALA @ KA

 

HAWAIIAN GAZETTE CO

A. W. PEARSON, Luna Nui.

JOSEPH M. POEPOE, Lunahoopono ono.

Honolulu, Oahu

_______________________________

POALIMA  NOVEMABA 24, 1899

===================

 

            E nana ae i na honene ame na oni ana a ka moanakai a ke kaua ma ka Hikina o Asia, a hoea i Aferika.

 

            Ua oleloia, e ku ae ana ka Emepera o Rusia e kikoo aku i kona lima awao mawaena o Enelani ame na Repubalika o Aferika Hema.

 

            Ina e hiki ole ana ke hoopakeleia ka mokukaua Kaletona i ili mai la ma na pali pohaku kai o Luzona, alaila, he huina o $1,599,000 ia a Amerika Huipuia i holo-a-ia i ke Kai o Manila.  He ulia pakalaki loa keia.  O ka moku keia nana i hoihoi mai i ke kinowailua o ka Moi Kalakaua mai Kapalakiko mai a hoea i Hawaii nei, a nana nohoi i lawe aku i ke Alii mai Hawaii aku nei no Kapalakiko.

 

            He mau lono maikai kai loaa mai nei mai a Elele Hatawela mai, a pela nohoi me Balu, no ka laua mau hana ma Wasinetona.

 

            Ke ole e olalau wale na lono kuwaho i loaa mai ia makou, alaila, aia o Irelani ma ke alahele makemake e ku'i puupuu ae ia Enelani, a pehea ana la o Sekotia, Inia, Auseteralia ame kahi mau Panalaau e ae o ua Liona Pelekane nei.

 

            Ua loheia mai e haawi pio mai ana o Aguinaldo i na mana Aupuni Amerika, aka, he mea maopopo no nae, he alaheo kahi kanaka, e pahemo ana no ia ma ka apua.

 

            O ke kumukuai i lilo mai ai ka Pae Aina o Pilipine ia Amerika Huipuia he puu dala o $20,000,000 ame ka hanini ana o ke koko makamae o kona poe kanaka, a lilo pu he mau miliona dala.  Me ka eha o ka ili e loaa mai ai ia Amerika o Pilipine; aka, o Hawaii nei ua loaa iaia elike me ka loaa ana o Kauai ia Kamemeha I. ma ka haawi wale.

 

 

Na Elele Hawaii no Bosetona Ka Paina Aloha pu an me C. A. Brown o Waipio, Ewa.

 

            Ma ka Poaha, Oct. 19, hora 1 p.m., ua haawi lokomaikai mai o C. A. Brown he paina hanohano no makou, na kahu elele Hawaii, ma kona home noho ma Thorndike Hotel, ma Bosetona.  Ua kamaaina ko Honolulu ia C. A. Brown, kane male mua a Kahalelaukoa Ii, i kaawale i keia wa.  Eia oia ma Bosetona e noho nei i keia mau la.  Ma ka la i hoikeia ae la ua hooko aku la makou apau ma ka hiki kino ana aku ma ka Hotele elike hoi me ke kono.  A ma keia huakai ua komo pu ke Kanikela Hawaii Gilman.

            Oiai makou e hookokoke aku ana no ka Hotele, ua ike e aku no makou ia C. A. Brown e ku mai ana ma ka ipuka o ka hotele.  I loa no ia makou a hiki haawi ke aloha lululima ma na olelo makuahine o Hawaii, a o ko makou pii aku la no ia no kona keena hookipa.  I hiki aku ka hana e hoohonua mai ana ke kahu o Haili me ke Kanikela Hawaii ame kekahi lede aoo.  Eia ka auanei o ka wahine hoopalau ia a ua o C. A. Brown.  I ka pau ana ae o na kukai kamailio ana me na huaolelo hoolauna pakahi a C. A. Brown, ua alakai loa ia aku la makou no ke keena paina e pili koke ana no ma ia wahi hookahi.

            Malaila ua haliiia he pakaukau me ka uhi keokeo i luluia me na lihilihi pua rose a e kau ana hoi maluna ae o ka paia ma ke poo o ke aniani nana he mau huaolelo i hana noeau ia me na pua rose, a oiai makou e hoolei pau ana i ko makou mau maka ua waiho malaelae mai la ka nani o ka hopuna olelo makuahine "Aloha."  Ua lilo na minute i ke kamailio ana no Hawaii a pela wale aku, a i ka mao ana ae ua panee ia mai na pa olepe, o ka mea ono loa hoi keia i ko Amerika nei poe o ka olepe maka.  Ua panee pakahi ia mai ia makou na mea ai like ole mai ka i-a, ka pipi, ka manu, ka hua ai, ka ice cream, a pela aku; a nona makou i aie nui ai i kona lokomaikai, a wahi ana e hooko ana oia i ka belika male me keia wahine i ka malama ae nei o lune o keia makahiki ae e hiki mai ana.  Ma kahi la ae, Poalima, ua kono hou ia mai no makou no kekahi paina hou aku ma ka Tiffin Club.  O keia papaaina i hoomakaukauia me na ono o Amerika nei na ke kaikoeke ia o O. P. Emerson, J. W. Homer, a he loio ka hana a nei opio.  Ua ai makou a lawa me na hoomaikai piha i ke aloha o nei opio Amerika no na Hawaii.  I ka pau ana ua hoohala pokole ae la makou ma ka makaikai ana i ka Old State House.  Aia ma nei hale he mau mea kahiko kaulana loa ma Amerika nei, o na ano like ole; e laa ke kii o na  kanaka kaulana, na moku, na alihikaua, na pelekikena, na mea kaua, na papa pa'i kahiko, na olelo a manao kanawai e pili ana i kekahi mau hana oia au, a pela aku; a he hale makaikai mau ia keia e na malihini.  A aia ma ke kihi hikina o keia hale a he mau kapuai aole i mamao loa aku, e waiho ana he hoailona maluna o ke alanui aupuni, a me ka paia o kekahi hale, he hoike oia ke kahua mua loa i hookahe koko ai o Amerika me na Pelekane i ke au o Wakinekona, a o keia kekahi o na wahi ano nui i na Amerika a aole hoi he pono i na malihini ke maalo wale ae me ka ike ole.  Mai nei hale aku ua hoi aku makou no ka Park House no ke kauoha a kekahi hoa loio o J. W. Homer.  O keia kanaka opio oia o George Clark, he lala oia no ka hui Boston Athletic Association.  Ua hele aku makou a pau me keia opio i hui pu mai me C. A. Brown a ma keia hale makou i nana akahele ai i na hana like ole o kela ame keia keena pakahi a he kupono maoli no i na haole.  No ka mea o keia ka hale ano nui hookahi i ku no na opio, na poe oo no ka hooikaika ana i ke kino i mea e loaa ai ke ola oolea a waiwai nui hoi e pili ana i ke kino kanaka.  Maloko o keia hale he keena auau maikai, keena palepale, hei, kuwalawala, paina, a nui wale aku, a he 12,000 Iala a oi o keia hui hooikaika kino.  Nui ka makaala ia e na Amerika na hana o keia ano i mea e hoeueuia ai na aalolo, ke olona, ke aa koko, a pomaikai maoli keia hana no ka poe i like me na loio, kupakako, a me ka poe no apau i komo ole iloko o na hana kaumaha.  O ka poe hana mama mawaena o na Amerika ua makaala loa lakou i ka hele ana ma keia hale, a e pono no e loaa ia Honolulu he hale o keia ano.  Me he la aohe kulanakauhale ano nui o Amerika nei i nele i keia hale.  Ma na kulanakauhale i ike makaia e a'u ua loaa pakahi he mau hale hooikaika kino.  Ina loaa i ke kino ka ikaika kupono, alaila loaa pu no ke ola maikai ma ke ano kupono, aka, ina e nawaliwali ke kino a nananakea ke ano, e lilo ana ke ola i mea poino.  Heaha la ka pono o ke kanaka ola kino maikai ke hoomau oia maloko o kekahi wahi pupupu hale nahaha i hele a hiki ole ke pale aku i ke anu o ka makani ame na kauwa eloelo o ka hooilo.  Ke manao nei wau, aole pono o ka hoomauia ma ia ano, e pono e imi koke i ke ano hou.  Pela no ke kanaka e noomaunauna ana i na la o kona ola ana ma ka lealea pau wale o keia ao, a loaa ole ka noonoo ana no ka pono o kona uhane.  Nolaila, ke pili nei ke kino i ke ola, a o ke kino hoi i ka uhane; a he wa pono keia e hoeueuia ai na hana kupono no Hawaii ma ka pono kino ame ka pomaikai uhane.  Mai haalele i na hana lima e na Hawaii, a mai hilahila i ke komo ana i na aahu kupono no ka hana, no ka mea, pela ka pono ma na aina nui e ikeia nei e makou; o ka mea nele, mau no kona nele, a o ka mea lako, mahuahua no kona kuonoono.

 

 

KA IKE ANA IA BOSETONA HIKINA

 

            Ma ke kakahiaka Poaono, Okatoba 21, ua hooholo iho la makou a ekolu e hele e makaikai no Bosetona Hikina, oiai e pili koke mai ana no hoi ia kulanakauhale, a aole hoi he wa a makou i hooholo ai e kipa aku e ike.  Nolaila ua eleu ae la na Rev. J. Kauhane, E. S. Timoteo ame a'u nohoi a iho aku la makou no ka uwapo kahi e holo mau ai na waapa mokuahi hoohikihiki ohua.  He kakahiaka puanuanu nohoi keia o Bosetona, oiai e hoike ana ke ana wela he 48 kekele ke anu, a ua ike io nohoi makou i ka huihui; nolaila, aole makou i hoike aku i ke kahu o Haili no keia manao no ka mea oia no ko makou mea pilikia ke loli mai ke ea pumehana a i ka huihui.  Nolaila, ua kau aku la makou ma ka moku a hiki ana ma kekahi aoao o ke kaikuono no ka 1 keneta ka uku.  Ua hoohalaia e makou a hiki i ke kaalo pu ana ma kekahi hapa o Charles Town, kau hou ma ka moku no ke alahele huli hoi no ka Hotele, a o ke ano nui o keia kulanakauhale he kulana i kukuluia me na halelaau, aole hoi o ke ano maemae loa, aka, o ke ano pili oihana kalepa a pela wale aku.  He mau hale hana hao, a he mau hale kuai, he mau kahua hoahu lanahu, a ua kupono loa ke olelo ae, aole keia i helu ia ma ke ano papa ekahi.

            He lahui ilihune ka hapa nui ma kekahi mau hale, oia hoi i like me na olelo e, na Italia, a ua mahuahua loa na hale o keia ano ma kekahi mau alanui a he mau hale maemae nohoi kekahi a he mau luakini no kela ame keia hoomana ma keia taona aka, he mau lihi wale no keia apau no Makekukeka.

            Ma ka auwina la Sabati ae oa kau ae la makou apau eha, Mr. ame Mrs. Emekona ma ke kaaahi, holo aku la no ke Kulahanai Kaikamahine o Wellesley College.  Ke ku nei na hale kula kiekie ma na puu i hoopuniia me na kumulaau paina ame kekahi mau laau e ae, a he kulana oluolu maoli ke hiki i na kau papaala; a ua kukulu pu ia he luakini ma kekahi kahua maikai ma ke alu, a ua hoopiha ia keia kula hanai me na kaikamahine a ka poe kuonoono.  Ua hiki aku i ka 500 haumana a oi ma keia kula, a he elua kaikamahine mai ka mokupuni mai o Kauai, a o.a na kaikamahine a Samuel Wilcox.  He oluolu a pili Kristiano ke pookumu a he makamaka wahine hoi i kamaaina loa ia O. P. Emerson, oia kona wa ma Peacedale e noho kahu ana.

            Ua malamaia he mau hora e hoomakaikai ai ia makou ma kekahi mau wahi ano nui o ke kula, a ua waeia he mau himeni haipule i meleia mai e na kaikamahine imua o makou apau make keena hooluana o ke poo kumu.

            I ka pau ana na paholaia he papaaina maikai no makou ame na kumu, a i ka hookokoke ana ae i ka hora7 ua haule aku la makou apau no ka luakini.  Maanei ua haawi pakahi ia ia makou apau he mau minute e haawi ai i mau manao paipai a hoolana no ka pono o ke kula e unuhi ia ana e Emekona ma ka olelo haole ka makou mau olelo apau; a ua hookuuia na hana oia po me ka maikai a hiki i ko makou huli hoi ana mai no Bosetana ia po.

 

 

HAALELE ANA IA BOSETONA NO KE KULANAKAUHALE O NU IOKA

 

            I ka hiki ana ae i ka hora 6 o ke ahiahi Poakahi, Oct. 23, ua kau ae la makou ma ke kaa-ahi (na kahu Hawaii eha e alakaiia ana e O. P. Emekona) no ke alahele no New York, ke kulanakauhale nui hookahi o Amerika nei, a pela io no.

            He elua mahele o ko makou alahele, o ka hapa mua ma ke        kaa-ahi, a o ka lua ma ka mokuahi.  Ia makou e nanea nei i ka lawe palanehe a ke kaamahu, aia hoi me he la e huki hope ia ana ko'a hoomanao ana no Bosetona.  No ka mea malaila i hanaia mai ai na hana ku i ke aloha no makou e na kamaaina, a malaila pu nohoi i loaa ai ia makou ka hanohano o keia ike ana ia Amerika nei.  Oiai neia mau mapuna leo hanehane e kikeke ana i ko'u puuwai ua haliu ae la maua me Oliva Emekona a puana ae la i keia mau huaolelo "good-bye Boston."  Aole no i upu iho haulani ana na huila o ko makou kaa no ka uapo o ke awa o Fall River, i alawa iho ka hana o ka hora7 no ia a oi.  Maanei haalele i ke kaa-ahi kau ma ka mokuahi, komo ma na keena, waiho na wahi paiki, haule mai la no ka lumi paina.  He nani neia moku ma na ano apau, a aole wahi a ka maka e hoohalahala iho ai no ka mea ua hana noeauia.  O Priscilla ka inoa o keia lede aukai.  Oiai makou e paina ana, aia hoi na keiki mele ke kuolo mai la i ka lakou mau aha kani, a he ku i ka nanea ke hoolohe aku i ka uwe hone a ka leo o ka waolina.  Nolaila wau e naupu ae nei i ka olelo a ka mea haku Halelu i ka olelo ana mai, "E hookani olioli i ke Akua e na aina apau, E himeni aku i ka nani o kona inoa."

            I ka hooki ana ae o ko makou paina ahiahi ua lawe ia aku I@ makou e hoomakaikai i na keena mikini ame na keena e ae apau o luna o ka moku.  Ua holo mai makou a pili i ka uapo o New Port, a oia ko makou awa hope e holo muliwai nei.  Haalele makou i keia wahi i ka hora 10 o ka po, a kau mai la ka holo no ke awa o New York, e holoia ana hoi 22 mile i ka hora.  Ua hoi aku la makou i na keena o makou, o na Rev. haele palua o Hawaii i ko laua keena o Rev. O. P. Emekona i kona, a o maua nohoi i ko maua.  Maemae na pela, na uhimoe, ke kihei, a me ke keena, a he alahele maikai loa no na malihini.

            Mamua o ke kani ana o ka hora 5 o ka wanaao ua ala e ae la no maua, komo kahi lole haule no ka lumi paina, inu kiaha kope me ka meaono manuahi wale mai, pumehana aku la ka houpo, a mai nei aku maua no ka oneki o luna, a maanei maua i ike ai i ka hulili mai o kukui o uka, aka, o ka mea nani o na hale ipukukui o ka nuku muliwai.  He mau ipukukui keia i hanaia a like me ka anapu ana a ka uwila, a he ku i ka nani na hana kamahao a ke Aupuni e hoomakaukau ai no ka pono o ka lehulehu.  Ua hookomo aku makou ma ka nuku o ka muliwai i kapaia Muliwai Hikina (East River), i ka wanaao poeleele, a pela makou i hookokoke mau aku ai me ke kilohi ana i kela ame keia aoao o ka muliwai i halii paa ia me na hale oihana lehulehu a he ku i ka haaheo ka olelo ae, aohe lua o New York ma Amerika holookoa.  Ua hoomau aku ko makou holo ana a hiki i ke kaa ana malalo ponoi o ka uwapo hao loihi a kiekie o New York, e moe ana mai kahi aoao o Nu Ioka a i kahi aoao o Broklyn.

            Eia makou malalo pono, ua lilo ke kiekie o ko makou moku me na kia i mea ole, ua poholo pu wale no ia i ke kiekie o keia uapo.  Oiai makou e kilohi ae ana malalo, ke holo nei na kaaahi maluna o ka uwapo me na kaa napaumi ua hele a lulumi i na ohua.  Aole hoi oia wale pela pu no me loko o ke awa, e olohio mau ana na mokuahi huhi ukana, e kolo ana kahi na kal@na a aole e hiki ke kuupauia ka holo o ka moku i kau wa mea he nui o ka moku e holoke ana ma kela ame keia aoao.

            Hapa hora koe kani ka hora 7 pili makou i ka uapo a lele e aku la o Emekona e huli i wahi no makou.  Aole i emo aku hoi mai ana a o ko makou holo aku la no ia no ka hotele i kapaia Park Avenue.

            Mahope iki o ka hora 2 p.m., ua kau ae la makou apau no waho o ka Park oia hoi kahi i hookaawale ia no ka lehulehu e ike ai i na mea kaulana a pela wale aku.  He maemae a nani na mea i hookaawaleia no ka makaikai ana, ke ku nei ma keia kahua na kii hoomanao o na kanaka kaulana, a he nui a lua ole na puu dala i hoolilo ia ma nei hana.

            Ua po@i ae makou i keia Park malana o kekahi kaalio, elike me ka hiki, a penei makou i holo ai iloko o ka nan@ a hiki i ko makou hiki ana mawaho o ka hale kupapau o Kalani (General Grant.)

            Ke ku nei keia hale ha@@a@@ huinaha ia me na pohaku mabala nani ma ke kae o ka muliwai (Hudson River).

            Ke waiho nei malalo o ka l@a poepoe he elua paha kupapau i hanaia me na pohaku makua nani.  Hookahi pahu maloko o laila ke kino o ke Kenerala Grant, a hookahi pahu no ka wahine, ina e make oia alaila e waihoia kona kino maloko o nei pahu i hoopili pu ia me ko ke kane.  Ua wehe hamamaia keia hale no ka lehulehu, aka, aole nae i nele i ka hoonohoia ana me na kiai o ke aupuni oia na makai.  Ina nohoi penei ko Hawaii hale waiho o na Alii ma Honolulu i na ua pono loa.  Ua hoohala makou me ka hauoli nui i ka ike ana.  A mai nei aku ua holo aku ko makou kaa ma ke alanui aoao o Hai. o ka muliwai i lohia a nani.  E ike ana makou i na home noho, a me ka waiho laula pu o keia muliwai Hudson River e ku ana na moku manuwa, na moku kalepa, ame na moku no apau.  Ma ke kau ana o ke ano alilahi ua hoohiki loa makou i ka hotele.

            Moe ia po a ao ae, a i ka pau ana o ka paina kakahiaka, hele makou i ke kono a kekahi kokua kahunapule bihopa.  O keia luakini Bihopa a o ka Bihopa kahunapule oia ka mea e hele aku ana no ka hooponopono ana i na mea pili i ka hoomana Bihopa ma Honolulu.  He halepule nani keia a pela pu me kona.  Ogana nani a maloko o kekahi ha@e nui e pili pu ana no, i hoomakauka@a ai @a oihana e ae.

            Maloko o nei halepule 3 hope kahunapule, he mau kanaka opio lakou, a me ia makou i halawai pu ai, a o ka Bihopa aole makou i ike iaia, aka, ua hoikeia mai kona kii ia makou.  Mahope o ka laweia ana o makou e hoomakaikai i na keena kuia, heluhelu, hooikaika kino,  hulahula, ua huli hoi aku la makou no ka hotele.

            I ka pau ana o ka paina awakea, ua hiki mai la o Charles King, kumukula o Waikane, Koolau, a nana a makou i hali aku a ekolu, a mahope ae o Kauhane me Emekona.  Ua komo aku makou iloko o ka hale pai nupepa i kapaia The World.  He hale kiekie keia no ka 12 hale, a maloko o keia hale e paiia nei ka nupepa me ka mikini me ke ano maalahi.  Mai kahi mikini he kukaa pepa keokeo wale no kau i ike aku i ka hele ana a pau pono na mikini ua paa na mea a pau me ka maalahi, a o ka heluhelu wale iho no.

            Ua pii makou no luna o ka puoa a malaila makou i nana ai me ka ike ana i ke kulanakauhale o New York ma ke ano nui.  A ma keia ike i loaa ia makou ua lawa ke olelo ae aohe wahi huna o ke kulanakauhale o koe aku.  Haalele i keia nani kau maluna o ka uwapo kila o Brooklyn Bridge.  Ua helewawae aku makou maluna o keia uapo a kaa ma kela aoao o Brooklyn.  He nui a launale ole ka ike o ka mea nana i hana i keia uapo.  E holo ana na kaa-ahi ma ko lakou alahele, e holo ana nohoi na kaa hapaumi ma ko lakou alahele, a o na kaa kauo a kaalio lealea ma ko lakou ala, a o ke ala hele wawae nohoi.  Ua pau keia mau mea apau i ka hanaia iluna o keia uwapo hookahi.  I ko makou hiki ana aku i waena o ka uapo, aia hoi e hele ana o Emekona ame J. Kauhane mamua o makou.   Nolaila, ua hoi hou aku la o Emekona no ka hotele a hoomau aku la hoi makou no mua.  Hiki ma ka hale hoolulu pii ma ke alapii a loaa ka lumi kuai kikiki iluna pono.

            O na alahao o keia mau kulanakauhale a elua ua hanaia ma ke ano alahaka no 10 a 20 a oi kapuai ke kiekie ma kekahi mau wahi a emi mai nohoi.  Nolaila aia i luna o ka lewa ka hale hoolulu kahi i kau ai elike me ka iliwai like o ke alahele.  Ina pii oe a kau iluna a alawa iho oe i lalo kau ka weli.  Ua haahaa kahi mau hale a ua haahaa pu me ke alanui aupuni.  A ua holo pakaawili ka moe ana o ke alahele ma kahi mau wahi a ua moe pololei nohoi ma kahi wahi.  A peia ke ano o ka holo ana o ke kaa-ahi ma New York nei ame Brooklyn.  A he pono na ka eleu ame ka hoomaopopo, alaila, hiki oe i kau wahi e manao ai.  Nui a hookeke na kanaka i ke ahiahi ame ke kakahiaka.  Haule no kahi poe i lalo a make loa mailuna iho o nei mau alahao.  Aka, heaha la ia mea aole e heluia no ka mea ua nui launa ole na kanaka ma keia kulanakauhale.

            Ua holo pololei aku makou ma keia alahele no ka home imi naauao o Chas. King.  Ke imi nei keia opio i ka ike hana pili i ke kaha ana i ke kii, ka hana ana e pili ana ia ike oia ke ao ia nei.

            Ua lawe aku o Charles King e hoomakaikai ia makou i na keena pakahi o keia home imi naauao.  E pena kii ana kekahi poe o na kane ame na wahine e kaha kii hale ana @oi kekahi, e ko@@ ana hoi kahi poe i na apana laau, a he nui wale na keena o keia mau ike i hoomakaukauia  ai.  Pela makou i nee papa ai a hiki i ka lumi e waiho ana ke kii a ua opio Hawaii nei.  He kii kana no ka wa mua loa o ke poo kanaka i hanaia me ka lepo, a ke nana aku e loaa ana no i keia opio ka ike ma nei hana.  Ua piha loa keia halekula i na kane me na wahine e imi ana i keia ike.  O kekahi keia o na ike waiwai loa no na opio, no ka mea, ua hele ke dala mai lalo a hiki i na kaukani a oi aku.

            Mahope iho o ka makaikai ana ua komo aku makou ma kekahi keena o ke kula a malaila i haawi ia ai he haawina hoolele aka no ka pono o na haumana ame na malihini kipa aku.

            Maanei ua hooleleia mai na kii aka o ka kahua hale o na alii o Aigupita, na hale kupapau, na kino kupapau o na alii ame na kii pohaku, a ua nui na mea i loaa ia makou e kokua ana i ka huli ana i ka baibala.  I ka pau ana a@ ua huli hoi mai la makou ia po, no keia aoao o New York.  Mahope o na launa wale ana ua paina pu iho la makou me Charles King ma k@ makou hotele, a huli aku la ia hoi no kona home ma ke kulanakauhale o Brooklyn, kahi hoi ana e imi nei i keia ike.  Oia wale no ka Hawaii opio ma keia kula.

 

 

HAALELE ANA IA NEW YORK NO WASINETONA

 

            Moe iho la makou ia po no New York a ao ae@la makaukau ka paina kakahiaka.  Haule aku la no ka lumi paina Pau ka paina, a o ka liuliu ae la no ia o na wahi opeope kau ma ke kaalio o ka hale hoolulu moku o na uapo o Hudson River.  Hiki ilaila kau ma ka moku pili ma kela aoao kau i ke kaa ahi no ke kulanakauhale o Washington.  Nolaila, ua nohoia e makou he 2 wale no la ma ke kulanakauhale @@ New York.  Ua holo aku makou ma keia alahele ma ka ike ana i ka loa ame ka laula o kela ame keia aoao o keia alahele.  Ua hiki makou i Washington i ka hora 4 o ka auwina la Poaha, kau ma ke kaalio no ka hotele i kapaia Rigg's House.  Moe ma ia po a ao ae Poalima.  He maikai a pumehana ka la Manao ae la ka ike i na mea ano nui o Washington nei.  Pau ka paina kakahiaka, hoea ana kekahi makamaka o Emekona, o Newman ka inoa. he kahu Ekalesia keia no, kekahi ekalesia haole like me ko makou. lululima pu iho la@ a o ko makou liuliu ae la no ia no ka huakai ike Pelesidena (ma ka hale keokeo).  Ua laweia aku la makou e lululima pu me ka Peresidena o Amerika noi ame Hawaii oia o MaKinile.

            Mahope o ke kuka oluolu ana me ka Peresidena no kekahi mau minute, ua haalele iho la makou i ke keena a hele aku la makou e ike i ke kia hoomanao o Wakinekona.  Ua hahauia keia kia pohaku a kiekie loa he 500 kapua@a oi kokoke e piha 600.  Ua hanaia he papa hoopii a malaila e pii ai no luna loa.  Ua kau makou maluna o keia @apa hoopii a hiki iluna, a mai luna aku o keia wahi i nana aku ai makou i kulanakauhale holookoa o Washington nei.

            Aole no keia he kulanakauhale i piha pono loa me na hale nani, aka, he maemae nae a palahalaha kona mau alanui.  E ulu pu ana na kumulaau ma kela ama keia pa.  E holo ana na kaa hapaumi a he nui laula ka waiho ana o ka aina me na hale.  Mahope o ka pau ana o na minute no ka makaikai i ke kulanakauhale o Washington, ua hoi mai la makou no ka hale hoikeike o ke kana o ka Akau ame ka Hema.  Ma keia hale ua kahakahaia na kii a ua like maoli no me he mea ala e kaua ana na aoao a elua.

 

 

IKE I KE ALII

 

            Mai nei mai huli hoi no ka hotele Hoomaha iki a ma ke ahiahi ua holo aku makou ma ke kaa @apaumi e ike ia Liliuokolani.  O makou a eha ame Emekona na loaa mua aku la ia makou ke keiki alii D. Kawananakoa me Heleluhe mawa@o o ka hale, a lululima pu iho la me laua a komo loa aku la makou e ike i ke Alii.  Lululima pu iho la me ka hauoli.  He kulana ko ke Alii. wahi ana, o ka hele loa aku, he hiki no ka hele a ke malama nei no ke kauka a he wahi ano maikai iki no i kahi wa Aka, aole nae ka lanakila maoli i ka ike aku.  Pela pu ao ko Heleluhe ki@o he onawaliwali no, a ua emi mai ka ike a ka maka.  No ke keikialii he maikai loa kona ola.  Pela pu kona kanaka lawelawe ame ke kaikamahine lawelawe o ke Alii, maikai pono ko lakou ola, a o laua wale ae la no ko lakou mau mea oma'ima'i.  Mahope o na kuka oluolu ana me ke Alii ua hookuu aku la makou i na Lii a huli hoi mai la ma ia ahiahi.  Hiki ma ka hotele, paina, hoomakaukau iho la no ke kono a ke kahunapule nana i lawe ia makou e hoolauna me ka Peresidena.

            Hiki ma ka halepule halawai me ke kahunapule, laweia aku la makou no ke keena halawai; a malaila he anaina nui o na hoahanau e akoakoa ana.  Ua haawi ia mai la ia makou he mau noi pakahi no ka haawi ana i maa manao hoolana, a ua pau makou apau i ka hooko elike me ke noi.

            Mahope iho ua paneeia mai la he mau pola ki no makou apau, na malihini ame lakou hoi na kamaaina.  Ua pumahana loa na manao o na haipule a ua hauoli maoli lakou i ka lohe ana @ ka ike ana i na hana a ka Haka @ inoa mai, a na lululima pu maka@@ i na manao hauoli a hiki i ke kuu @@ na hana oia po.

            Noe ia po a ao ae Poaono @@ kou no ka hale e pai ia ai na @@ ame na kala pepa.  Na keia kaau@@ makamaka o Emekona i lawe ia @@ no keia hale pohaku.  He hale k@ hoop@aia me na paahana @ n@@ ame na wahine, a o ka lakoa hu@@ iho la no ia o ke pai dala.  He @@ okoa ka mikini nana e ko@@li k@@ maluna@ o ka papa keleawe, @@@ okoa nohoi ko ke pai ana, ua @@ piha keia mau keena i na @a@@ hooponopono ana i keia hana@@.

 

 

ONA MILIONA NO HOOKAHI @@ NUTE.

 

O ka ru@@i hope loa oia ka rumi @ dala pepa, a he mau ona miliona kahi makou apa@ iloko o k@@ @ pokole.  Oiai makou e hoolohe@@ olelo a Ka mea kiai dala ua pa@@ oia me ka hoomakeaka ia makou @ oukou e manao e lilo i mau ona @@ i ka wa po@ole alaila penei oak@@ ai."  Ia wa haawi mai la ua  @@ @ nei he ope dala pepa nona ka h@@ he 2 miliona, a paa pakahi a@ ia @@.  A e kuhi ana hoi wau e i hou @@ la e lawe no ia hoi makou i ka @@ mau miliona ina ia ua pau @@ lilo i ona miliona ao Hawaii.

            He keena hiki ole keia ke nou @@ ia i kekahi poe, wahi a ua keo@@ nei.  Ua kela a piha keia keena @@ dala pepa.  Pela iho ia makou @@ i keia lua hu@a o na mea pohik@ ke Aupuni.  O na dala pepa o k@@ puni i hela a palahe he wahi @k@@ kona e hou ia ai e lilo i m@@ olelo @ hope kom@ iloko o kekahi mikini @@ hou i pepa a kuai ia i pepa ha@@ aku.  Mahope o ko makou mah@@ ana ua hoi mai la makou ua ka h@@ a i ka@p@e@ ana o ka paina awak@@hele aku la makou e makaikai i k@@ o na Lunamakaainaua @@ ua S@@.  He lua oie na keena o keia hale a nani ike ole ia ma Hawaii, a ua p@ o ko makou hiki ana mai a o ka w@@ noho ana ka ahaolelo, i na la hoi @ ike wahi hana aia poe.  Ua moe @@ keia hale mai ka akau a i ka he@@ hanaia me na pohaku @i@@i olok@ a penaia nohoi a he 42 ka nui o na kee@ oihana.  Pau ko makou makaikai ana puka aku makou a hele aku no ka hale waiho buke o ka lahui.  The Nation@@ Library.  Ke ku @oke nei keia ba@@ ka hale kau kanawai a @ keia ka oi a o ka maemae a me ka nani.  M@a@@ mea kaulana e i@iki @i i ka maka@@hoohala apau ka makemake.  M@@na buke e huli ai a lawa ka u@@ ua piha loa kekahi keena @@@ ame na wahine e huli ana @@@ ke ao nei i ka lakou mea @@@ ai.  Hele nohoi na @o@o, na @@@ @ukula, a pela aku e imi au@@@ i ko lakou ike mai loko mai o @@@ hewehe naauao a ua kanaka ka @@ kahiko o ke ao nei.  A na@ai hoi e ol@ ka nui o @a ike o ka ha@@ ua hoahu@@ a ku pa paila @ na buke, a o keia i @ makou hale hope a lawa ka ike ana @ keia la.  J.@ EZE@@

 

 

Ko Popo Kolline u Rusi@

 

            1.  E @@ maa ke @up@ n@ @@ ho@lako @ua i na uk@ ka @@ mau pa ia ka hoom@amaa @a @@ ma na hana o ka oihana k@a @@ wiwo ole ai lakou e maikai @@@ kino.  Aole e ae @a ka hoop@l@@ o keia hana nui, koe wahe u@ @ ma@@ @ ae i na h@@iilo dala @@ waihana aupuni.  Ma keia @@ mohia ai ke aupuni iloko o @@ a mai ka maluaia e komo h@@ aupuni Hoko o ke kaua @@ @@@ aupuni e a i @ mea @@ e h@@ nui na pomaikai o ke aupuni @ makaainana.

            2.  Aole e poopau@@eha@@ @@ aku o ke aupuni i @a @@ uk@ aupuni nui me na hana hoe@@ ka hook@m@ ana iloko o ke @ kumu e paa ai i ke aupuu ua @@ welawe kaua o kekahi m@@ e ae.

            3.  Aole no @ hoopalaieha @ pu ana aku o ke aupuni m@ hoopaapaa pili aupuni o na @@ o Europa, a o ka oi aku mae e @@ ma@ia mau hoopaapaa a @@@ @ ana, no ka mea mai ia aupuni kahi mau pomaikai a keia @@ nei i ka hoa.

            4.  E hoouluku a@@ ia k@ @ maluhia Polan@ i kumu @ k@ @@ na mahele apana o ia aupuni @@ nu'anu'a maa ia na poo oihan@ me ke dala a e hoolapuwale ia @@ noho'na o na kanaka.  E hoao @@ puni e loaa kekahi mahele o @@ k@ malaila, a e hoouna pu ia keka@e hele koa malaila, a e hoonoho @ lakou malaila no kekahi manawa a he kumu ia e hiki ai ia lakou ke@ kupa malaila no ka manawa pa@@ Ina e hoopilikiaia ia aupuni e kei@ aupuni pili kokoke, alaila, he mua @@ i ke aupuni o Rusia ke hoomalieli @ huhu o ia aupuni a hiki i ka man@@ paa pono iho ai i na lima ka mea @ kemake ia.

            5.  E Pakaha ia e like me ka @@ mahele aina o ke aupuni o Suedena e hoolilo aku na ia aupuni o lele@@ mua mai.  Me keia mau hana @@ ia e hoala na hookuee ana mawa@@@ Suedena me Denemaka, a peia @@ Denemaka ia Suedena, a pela e @@ ai a e hoomau ia ai ko laua ku@@ ho'na lili.

            6.  E kohoia mai na aliiwahine Geremania na wahine o ko @ako i @ Keikialii, i kumu hoi e hoo@@ila @ na kawowo o na aupuni e elua @ mu no hoi e lokahi ai na aupuni @ ma na oihana o na pomaikai a @@ kuikahi, a he kumu hoi e bu@@ ai o Geremania mahope o ka @@ mau hana.

            7.  E akahele kakou ma na la@ @@ oihana kalepa ana me Enelani.