Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 48, 1 December 1899 — KAULUKOU NO KONA MAU HOA IWI O KA AINA HOOKAHI. [ARTICLE]

KAULUKOU NO KONA MAU HOA IWI O KA AINA HOOKAHI.

0 na manao i hoopukaia e Hon. John \j. Kaulukou, ka "Lunahoomalu" o ka Hale o na Lunamakaainana o Hawaii nei, ma kela po ahaaina o lia la 23 aku nei o kela mahina, i haawiia ai ma ka Hotele Hawaii, he manao ia o ke kanaka Hawaii i makee i ka pono nohona makaainana o kona mau hoa oiwi o ka aina hanau hookalii. Aole o makou kanalua iki, ua lilo kana mau mea i hoopuka ai ma.kela ahiahi i mau olelo koikoi loa e kikeke ana i na houpo o ka poe apau i akoakoa ma ia wahi, Maanei ke kakoo aku nei makou iaia ma keia koi ana no ka popo o na oiwi ponoi o ka aina. 0 kekahi kumuhana koikoi keia a makou i kamailio nui ai i kahi mau wa i hala ae nei, he mea pono ke nanaia mai na Hawaii oiwi e ko lakou mau hoa Hawaii ilikeokeo, i llanau paha ma Hāwaii nei, a i liookama paha iaia i aina kulaiwi a "home hanau elua" hoi ma ka nohona o keia ao. He mea oiaio loa ka Hon. Kaulukou i olelo ai, eia no i keia wa a kakou e noho nei, he poe Hawali i wahawaha maoli i na ilikeokeo, a nolaila, ua kaa ke koikoi nui o ka hoopau ana i keia

kulana maiiao maikai ole iwaena o keia poe nialuna ponoi iho o na ilikeokeo, oia hoi, e hoike lakou i ko lakou makemake io ana i ka nohona lokahi loke o*na ilikeokeo ame na Hawaii ma ka hana, aole ma ka olelo wale nb.\ Ke kuhikuhi nei oia, e hoea mai ana ka la e ku ai na kanaka Hawaii maoli me kekahi mana e paa ia ana e ko lakou mau lima, a lilo ia mana i mea waiwai nui īM)sg. noho aupuni ana ma keia mau mua aku. Manao no makou, he olelo oiaio; Keia, a e hooko io ia ana no keia ollfo ma kahi wa, aole no i mamao loa aku mai keia wa aku. Ina e lokahi na Hawaii maoli apau a hoakoakoa ia lakou iho maloko o kekahi apo o ka nohona lokahi, a hoohana like i kela ikaika e loaa ana ia lakou ma keia mua aku, alaila, e lilo io ana ia ikaika i mana no lakou, a ma ia ano e loaa ai na paulele ame na hilinai kalai aupuni ana a na aoao kalai aupuni kukaawale e ku aku ana ma keia mua aku; aka, ina e kiwala-o e kauiiilii a mahaehae keia ikaika e loaa ana i na Hawaii maoli, alaila, he ikaika kauliilii ia, a he ikaika waiwai ole hoi ma ke ano laula. Ua hoowawai keia ikaika, i loaa i ke kanaka, iaia ponoi iho, aole i kona mau hoa aku i kaawale mai iaia aku a i mamao ai hoi oia mai a lakou mai. 0 ka rula oiaio aioha, ua hoakaka maopopo'ia mai ia ma ka Olelo Hemolele, oia hoi: "Ina he kapa ole ko ke kaikaina paha, ke kalkuwahine paha, a i nel9 hoi i ka ai i kela la i keia la, A i aku kekahi o oukou ia laua, 0 hele olua mo ka pomaikai a e hoopumehaia, a e maona nohoi, aole hoi oukou e haawi io aku ia laua i ka mea e pono ai ke leino, heaha la ka pomaikai?" —