Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 49, 8 December 1899 — KU ALOHA! PEHEA AU? [ARTICLE]

KU ALOHA! PEHEA AU?

//-■ Mnoh'lo Maluhin i unuhiia r /īnolaleakaua kukalaale ka mrn nana i unnhi "KE AL()lIA 0 K(JU Kr Aloha o Kn'u Mea i, Aloha Air K liiki ana anei ia'u ke kokua aku . •. me ko'u ike ok ana i ke ano o pilikia?" Wahi. a ke kahunapule. *V;n:iu aku ai ia Naomi. r«-la ko'u manao. O ke kokua a ka . iluha oiaio ka'u i makemake ai e . ul mai ia oe mai. I keia hora a'u e 11 akn nei imua o'u, he wahine i' lo i na ohana ame na hoaloha; a elinohoi me ka'u i hai aku nei ia oe, i ka wa e pau ai ka'u mau wahi dala, >I.' nu i ike i kahi a'u e hele hou aku i i !oaa ai la'a na mea e pono ai au. \olr i kahi e loaa ai ia'u he wahi hana, ; nohoi ma kekahi ano e ae. Nola-j i;i. o kuu makua. makemake au i maha i.<> kuu uhane kaumaha, a i laau hoola i noi no kuu ehaeha. Makemake au e • n )ikc mai oe ia'u i ka hana e hiki ai ; i'u ke auamo ae i kuu uhane luuluu." j •'K hiki ana ia'u ke hai aku ia oe ia 1 ni.'a," wahi a ke kahunapule. "He inea maopopo, aohe hiki ia'u ke ike i k* ano o kou piiikia, aka, ua maopopo iuie ia'u, o ka ehaeha e loohia ana i ka uhane o ke kanaka, ua like no ia me ka wela o ke ahi e hoomaemae ana i ke Auhea oe, oiai ua hele mai oe ■ imua o'u, no ke noi ana mal i ka'u mau kokua ana aku ia oe, nolaila, e hai aku au ia 00, ei-a no uc i kou mau Ja opiopio, ;i nolaila. mai hiipoi oe* i na manao piupauaho wale no keia ola ana, a kuko ilk) hoi oe. e kii mai ka make ia oe. K hoolohe mai oe i ka'u mau olelo e 'ioike aku ai ia oe no nei mea ho eha- • 1 i a he kaumaha." ; i.i wa i hoomakii aku ai ua kahuna- ; • nei i ke kamailio ana ia Naoml u- ka leo oluolu a piha aloha'nohoi. ; iloomaka aku la oia ma ka mea e :i, 1 i ana l ka ehaeha e loaa ana i ka h.me o ke kanaka mamuli o na kumu <• n;:i. aka, hookahi wale no nae ehaki e kono ana i ke kanaka e kikoo aku mau lima i ka make, oia no ka -ha a ke aloha. No ke aloha o ke ke.m a kc» Akua i ko ke ao nei t ae ai ( i ka make mainoino maluna o ka , ? iau kt-H. O keia make nae, he make ;in;i ia i hoolaia ai ko ke ao nei. Iloko ka uhane opiopio elike me kou, aohe ••haoha e ae nana e hookikina ia oe e \ kikoo aku no ia mea he make, aka, o ke iloha wale no. Ma na moolelo maa zna.u o na poe lehulehu loa i ikeia mai kahiko loa mai, he kakaikahi loa ka ikeia o ba make ana o kahi keiki no koa3 aloha i kona makua, aka, o ke Uoha o ke kane, a o ka wahine hoi i j kt> kane, oia ka make ana i kapaia i ' kahi wa, ma ka olelo a ka poe haku; mele, he make no ke aloha, a he make , hoi ia o ka ipo no ka ipo. j Hookahi hora okoa a ua kahunapule ? n«>i i kamailio aku ai ia Naomi, a ma j ka wa i hoea aku ai ke kaipaillo ana a ua kahunapule la no ka mea e pili ana j i ke aloha o ka ipo i ka. ipo, o ke kane i hoi i ka wahine, a o ka wahine hoi i ' ke kane, ua hiolo lho la na waimaka 1 ma kona mau papalina, a ma ia wa i kukuli iho ai oia ma ka papahele, me i ka puili ana ae o kona mau lima ma \ alo. ! "Nolaila, e kuu kaikamahine," wahi 1 l ke kahunapule i kamailio iho ai iaia, | O ke ano iho la keia o ka hana a ka j • haeha i'ko kakou mau uhane. Olelo inai nei oe, makemake loa oe e make, i.i pau kou makemake ana i keia ola r.r»; a ina pela, e kuu keiki, e ae mai <• \ ka'u olelo a'o, oia hoi, e haawi oe! kou ola ana no kou Haku no lesu Ka- J ■ *:o. oia hoi, e ola oe 1 ka ola ana no j Home Lani. E hoohaliu oe i kou •!<>ha no lesu.'' Ma keia wa i moakaka maikai mai -i na mea apau imua o ko Naomi mau <»nnoo ana. Ke ike aku la ia i ka nani n.iemae o ke ola lani a ke kanaka o ke x-.ua i hai mai ai iaia. E like me ka | he ana mai o ka wanaao i ka aahu I • o ka pouli, pela i olino mai ai wanaao malaelae o ka hauoli iloko kona uhaae, a naholo awiwi ae la pouli ana iloko ona. Ma ia wa. i

nalu iho ai oia iloko ona, i ka i ana: "O keia anei ka kuu Hoola i kauoha uuii ai i ko ke ao nei, 'E hele mai ou-' kou apau i o'u nei e ka poe lujii ame' ke kaumaha, a Na'u no oukou e hoomamH aku." O ka uhane luuluu anei a kaumaha o keia ao, elike la me a'u nei i keia wa, ka kuu Hoola e kahea nei ia'u, e hele au i kona kanaka, elike me nei kanaka a'u e kamailio pu nei? Ae—o ke ola ana no Karisto, he ola maemae ia ame ka maikai." Oiai no ia e noonoo ana, aia hoi iohe hou ae la ia i ke kamailio ana mai a ke kahunapule: "Ano, e kuu keiki, heaha la ka'u mea e hana aku ai nou? He mea pono ke loaa ia oe he hoomaha ana; e loaa hoi ia oe he manawa no ka noonoo pono ana i keia mau mea i hoike aku nei ia I oe. Ua hiki no ia'u ke imi a loaa he j home e hiki ai ia oe ke noho me ka I maikai ame ka oluolu; aka, o ka mea miia a'u e ninau aku ai ia oe, oia keia: He niea anei kekahi i pili i kou ola ana e hiki ai i kou lunaikehala ke ike iho, he mea ia nou e kupono ole ai ke noiio pu me na wahine o ke kulana hano-. hano a maikai hoi? He mea anei ia au i ike ai me ka oiaio, ina e ike ana lakou ia mea, alaila, e ahewa ana lakou ia oe me ka ikaika loa?" Aka, aole o Naomi i pane koke mai ia wa, eia nae ua nana mai la ia i ke kahunapule me na onohi maka maemae, e hoike ana aohe kinaunau o loko o kona houpo i ikeia e kona lunaikehala. Ua hoomaopopo aku la ke kahunapule ia mea. A hala he mau sekona o ko Naomi nana ana mai i ke kahunapule me ka pane leo ole, aia hoi, pane mai Ia ia: "He oiaio, ua hana paha au he hana heinahema loa i ulu mai noloko o kuu hupo; aka, no ka hewa maoli ana o'u, aole au i ike ia mea. E hoike aku au ia oe, e kini makua, aole he hewa iloko o'u—aole." i "Hauoli loa au i ka iohe ana i keia mea mai a oe *mai. Nolaila, e hahai mai anei oe 'ia'u? Aka, he mea pono ia'u ke hai aku ia oe i kahi a'u e ma- j kemake nei e lawe aku. i Ua lohe anei oe i ka Hale Virigine o Sana George?" "Ae. ua heluhelu nui loa au no na mea e pili ana ia hale," wahi a Naomi. j "0 keia kahi a'u e lawe aku nei ia ' oe. K loaa ana ia oe ka malama maikaiia ana maloko o keia hale. He aui na hoaloha oluolu e loaa ana ia oe ma keia wahi. E hele anei oe mo a'u i keia puuhonua o ka poe naau i iiookaumahaia?" "E kuu makua, ma kahi »u e hele aku ai, malaila aku au." "Ua pono," wahi a ke kahunapule hele kaua." Ia wa i haalele iho ai laua i ka hale, j a hele aku Ia no ka Hale Virig;ne o Sana Geoki. I ko laua nei hoea ana aku ilaila. ua huipu iho la o Rev. Peter Mackay me ka luna virigine nui o loko o ua-hale nei, a hoike aku la hoi oia imua ona i na mea apau e pili aua i ka wahine opio ana i lawe aku ai iaia, Ua ninu mai la hoi ka Luna Virigino iaia nei no kona inoa, a ua hai aku la keia 0 Naomi, me ka olelo pu ana aku, o Ka I inoa o kona makuahine oia o Hester | Leyburn, nolaila, o kona inoa ana i makemake ai e hoopaaia ma ka papainoa o loko oia hale, oia no o Naomi Leyburn. NOHO I KA HALE A KE ALOHA. Ia wa-lawe aku la ka Luna Nui o ua Hale Hoohiki nei iaia nei a hoea i kekahi rumi uuku i hoomaemae maikai loa ia. Maloko o keia rumi i hoonohoia iho al keia, e ka lunanui, me kona olelo ana mai kekahi mau wahi mea ai 1 hoomakaukauia nana. Ua lioni mai la hoi ua luna nui nei iaia nei me ke aloha, a ua o iho la na kukuna o ka hauoli iloko o kona houpo no na hana oluolu a ku i ke aloha i hoikeia mai imua ona. Ua pane mai la nohoi, ua luna nui nei iaia nei, ma ka oleloanamai: "Good-night, and Heaven bless you, dear child." (Aloha oe, a e hoomaikai mai na Lani ia oe, e ke keiki aloha). laia nei i noho hookahi iho ai, ua lehu- j lehu na noonoo i kupu ae iloko ona, a oiai ia e hilumlia. ana eia mau hoopoluluhiia ana, aia hoi, komo mai ana kekahi wahine virigine iloko o ka rumi, a e paa mai ana ia i kekahi pa hali mea ai. I kona waiho ana iho ia mea maluna o ke pakaukau, pane mai la ia me ka leo oluolu: "Ua olelo mai nei-k-a- Luna Nui ia'u. e nonoi aku au i kou olūolu, e ai oe a

p.iu a o imi hoi a pau keia. wahi HoUi 11." "E hoao aii » hix>ko ,- t lui i ka makemake o kela wahin»- ruu7/ai lokomaiKai," wahi a Naoioi. Idu iho Ja k&ia i ln? ti, a ai iho ia i kahi popo palaoa hjc ka. inaikai, a i ka pau ana,, ua naloiia a») la Ka nananakea mai kona n»aj papalina aku, a hoike ae la hoi kona mau helehelena apau i lte konini hou ar.a ae o ke oia maikai iloko ona. / ' Ua moe*iJi<> ia o Naonii iu po, a ao ae, ua hala;vai h-eu mai la" no ia niG na laweiawe o?noiu aua a na virigine o loko o ua haU Mimu'i nohoi o ke onawaliwali i loaa aia, ua Uooman iho la no ia ,i.-W noho ana iioko o kona nimi, a. hoomaū mai la noi>oi ka virigine lawelawē iaia i kana mau kiai ana ame ka malama ana iaia. E hele mau mai ana nohoi ka luna nui e liana a e hui kamailio pu noe ia. No kekalii mau Ia ko ia nei noho a-na i/oko o kona rumi no kahi nawaliwali i loaa iaia, aia hoi, loaa ae la iaia ka oluolu ame ka ikaika o kona kine. I kona oluolu loa ana, ua hele aku ia ia iloko o ka halekuai, a hana iho la malaila me ka elen ame ka lioihoi. Ma ka hoomaopopo aiia aku i kona mau ano apau, oiai ia e lawelawe hana ana malaila, me he mea la ūa loaa iaia ka uhane oluolu ame ka ehaeha ole. Aka, ina nae e hakilo pono loa ia aku kona ano, ua hiki ke ikeia me ka hoohewahewa oie ia, aia ka uhane hoomanawanui ke paa la i kona kino apau. A hala ne mau pule o kona aoho aaa me keja kulana eleu, aia hoi, loohia hou ia iho la ia i ka ma'i. I ka pule īnua o kona waiho ana i ka ma'i, na ikeia e Rev. Peter Mackay ame ka Luna Nui o ka hale, ke ano e o keia mai i loaa ai o Naomi, pela wale no a komo i ka lua 0 ka pule, a hoea i ke kolu o ka pule. Ua piha pihoihol loa ke kahuna^uW*,' a pela nohoi me ka Luna Nui, nolaila, ua kauohaia aku la kekahl kaulea e hele mai e nana pono i keia pilikia i loaa ia Naomi. I ka hikl ana mai o ke kauka, a nana iho la oia ia Naomi, a o h hopena o keia nana ana a ua kauka la, oia kana 1 hoike ae ai i ka Luna Nui. Me ka piha pihoihoi loa hoi o ua Luna Nui, nolaila, ua kauohaia aku la kekahi kauka e hele mai e nana pono i keia pilikia i loaa ia Naomi. I ka hiki ana mai o ke kanka, a nana iho la'oia ia Naomi, a o ka hopena o keia nana'ana a ua kauka la, oia kana i hoike e ai i ka Luna Nui. Me ka piha pihoihoi loa hoi o ua Luna Nui la, kauoha aku la ia i ke kahunapule me ka a-wiwi nui. KE HELE NEI AU ME KA UKANA A KE ALOHA. Ua honua iho la o Naomi Leyburn; aohe hoi mea i ike i kahi ana i hele aku ai. Ua haalele iho la ia, ia loko o ka Hale Hoohiki ma ka wa a na mea apau e noho ana ma ka pule ohana. I ka hoea ana mai o ke kahunapule, ua hoike aku la ka Luna Virigine nui imua ona no ka nalowale honua ana aku o Miss Naomi Leyburn mailoko aku o ka hale hoohiki. Ua hoike pu ia aku la hoi imua ona, ka ike a ke kauka no ke ano o ka ma'i i loaa ai o Miss Leyburn, oia hoi, he hapai keiki; a ua hooia mai nohoi o Miss Naomi Lyburn, ua hapai io no ia. I ka lohe ana o ke kahunāpule i keia mea, aole i kana mai ka nui o ka pono ole o kona noonoo, a ua kaumaha nohoi oia. Ua pane mai la ia imua o ka Luna Nui: "Ua hoehaeha loa ia kuu naau no keia mea, a ua maopopo nohoi ia'u, ua lilo keia i mea hoopilikia loa aku ia oe. "Ae, ua kaumaha loa au no keia mea. E hai aku nae au la oe, owau wale no ame Virigine Mareka na mea o loko nei i ike i keia pilikia. Ua haawi nae au i kekahi kauoha ikaika loa iaia, aole oia hoike aku i keia mea huna i kona mau hoa o loko nei o keia hale, aole nohoi i kekahi mea e ae mawaho o keia hale." "He mea oiaio, he ulia kaumaha loa keia i komo mai iloko nei o keia opu malumalu. Aole loa au i ike mua i keia pilikia. Ua ninau au iaia ma na ano apau, ina paha e hiki ana iaia ke hoike mai ia'u i ka pilikia nana i hoehaeha mai i kona naau, aole oia i hai iki mai ia'u; a ua manaoio loa au, he pilikia kona o ke ano i ikeia e na poe opio noonoo ole, he aloha ipo." "Pehea la; aole anei ou manao, ua mareia keia lede opio i ke kane?" wahi

a k. Viri£iru- i uli&U aku ai i kc kahunapulo. "Inu no uu niare!n oia, aole 110 ia he moa e holoiia ae ai o kana hana alakai hewa ia oe ame a'u." Kulou Iha la ke poo o ua makua uhane nei ilalo, a i kona aea liou ana, ae iluna. aia hoi, hoike mai la oia i na mea apau e pili ana ia Miss Naomi. I ka l»au ana o ka hoike ana mai a ua kahunapule nei i ka moolelo piha o kona halawai mua ana me ka lēde opio, ua ninau aku la ika Virigine, ina paha ua ike oia i khhi i hele aku ai o ka Lede opio. "Aole. Ua lawe aku oia i.'na mea he nui o loko o kona wahi pahu, a ua haalele iho nohoi ia i ua wahi pahu la iloko o ka rumi ana i noho ai. Ma ka » wa i akoakoa ai makou apau iloko o ka ī umi pule, oia kona wa i puka hou mai ai iwalio nei, a hoi aku la i koua rumi. Ma ia wa i hoea mai ai ke kauka, a kii ia ae Ia au e Virigine Agata. I ko'u hiki ana aku, ua kauoha aku la au e kii ia o Kaikuahine Mareta. I kona liiki ana mai, ua hoomaka iho la ke kauka e iawelawe i kana hana. I ka pa\i ana, ua hoike mai la ke kauka ia'u ame Kaikuahine Mareta i kana mea i ike vi, oia hoi, ita hapaiia oia. Me ka ieo oluolu, ame ko'u houpo nohoi i pipiha i ke aloha, ninau aleu la au iaia, ina paha he oiaio l mea, a ua ae mai la ia, nui ke kahe ana iho o na waimaka ma kbna mau papaiiua. Ua olelo aku la'au iaia, e noho oia me ka hoomanawanui, a hiki i ka pau ana o ka pule, oia ko'u wa.e hui hou ai me ia, a noonoo hoi maua i ka hana e pono ai oia. Ua haalele mai ia ke kauka ia loko nei o hooiiiki, a huii hoi aku la hoi au r£fekuahine Maret<a no loko o ka hale-piiie...llooka-h 1 paha hora o ko makou pule a i ko'u hele hou ana aku ( 5 - iea nfmi_o Miss Naomi Leyburn, 'ikeVihcr«,la-au me ke kaumaha ioa o kuu nā'au, ua haaieie mai oia i ka hale nei." j Kulou iho la ke poo oke kahunapuI ie ilalo a puai ae ia ka ula ma koua j mau papaiiha, a puaua ae la ia: : Poor U haalele mai oia i kona j opu maiumaiu—kahi e loaa ai iaia ka j maha!" j Mai ia hora aku, ua hoomaka kela I kahunapule e huli ia Naomi, a ua mau | nohoi kana huli ana no ka lede opio | iloko o na makahiki lehuiehu loa maI hope mai, aka, aole nae ona ioaa iki iaia. Ma kela ame keia wa ana e pule ; ai, e puana mau ana ia i ka inoa o Naomi ma kona mau lehelehe. Aole oia l halawai hou me ia. O kona wahi i hele aku ai, aohe mea i ike. E kuu makamaka heluhelu, ma keia i wahi i hoea mai ai kaua i ka hopena o ; ka mahele mua loa o na hookaauia ana 0 keia moolelo, oia hoi —Ka wehe ana 1 ka nane huna. | Ma keia hapa hope o keia mahele i ike ai kaua, e hapai ana o Miss Winta , Naomi I ka hua a ke aloha, a oia nohoi k-a mea ana i pane aku ai imua o ka Haku Opio Sna Alahana, ma ka la i kipakuia ai oia mai Kakelamaina Haie mai i ka , ana: , "Aloha oe, e kuu haku, ke hele nei au me ka ukana a ko aloha i papahi mai ai ia'u a paa. 0 kuu ike hope ana keia i kou mau maka, aole au e ike hou ana ia oe. E noho oe me ko makuahine, a e lawe au I kuu aloha mai a oe mai. Mai imi ae oe ia'u, oiai he hana makehewa wale no ia au e hana ai. Darlln£, good-hye. Aole aka—farewel! —-ae —forever." Ua nalowale o Naomi mai Sana Geoki aku. Aia la ia ihea—ua huli hou aku anei ka Haku Sana Alahana iaia— ua ike hou ia anei oia ma ia hope mai —ua halawal hou anei oia me ka Haku Opio Sana Alahana—ua hookoia anei kana i hoopuka ai imua o ke Duke-wa-hine, i kona olelo ana ,e hoea mai ana ka la e ku hou al oia ame kana keiki imua ona, a oia ka wa e hoopukaia ae ai ka mamala olelo 'it will be all right' —heaha la kona kulana ame kona ano ma ia hope aku—a, aia la oia i hea. O keia na ninau e weheia aku ana ma keia nee hou ana o keia moolelo. | E pau ana ke poo e kau nei maluna ae, oia hoi—Kuu Aloha, Pehea au?" A ma keia puka hou ana aku e hele aJcu ai keia moolelo malalo o ka inoa: " Ka Mea Huna Pohihihi a ka Haku Opio o Kakelamaina Hale." (Aole i pau.) Ke holomua loa nel ka Hui Hawali Kuai Aina o Honolulu nei. 0 ka nul o kona kumuwaiwai i pau i ka hookaa,ia i keia wa, he $34,750.