Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 50, 15 December 1899 — Page 4

Page PDF (1.47 MB)

This text was transcribed by:  Siira Phoenix
This work is dedicated to:  beauty, truth, and understanding

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, DEKEMABA 15, 1899.

 

KEIA AO KELA AO

HE KAMAHAO O NA KAMAHAO.

@@@@ ia, Hooula@@@ahi@@@@ no KE KILOHANA @OOKELA NA KA LAHUI HAWAII.

            "Ae,"  wahi a'u i pane aku ai me ka piha ana hoi o ko'u naau i ka ilihia no na mea apau a Celini i has mai ai ia'u.  Alaila, hoomau hou mai la oia i ke kamailio ana mai ia'u:

            "E Mademoasela, o ka uwila, oia ka lua ole o na mea kamahao i ikeia e ka naauao ame ka noeau o ke kanaka i keia au holomua o ka honua e hele nei.  Aohe hopena o na mea kamahao lua ole a ko ke Akua noeau e hele nei i kela ame keia au o ka honua.  E hai aku au ia oe o ka uwila ka mea paahana ikaika loa e komo nei iloko o na mea apau.  Aia iloko o na mea kino apau ia mea he uwila.  Ua kapaia hoi keia mea he uwila e kekahi poe akeakamai, a me he mea la e ka hapa nui loa o lakou, ma ke ano he wela.  O ka oaka ana mai o keia mea imua o ka maka, ua kapaia aku ia he malamalama.  Aia iloko o ke kino o ke kana keia mea he uwila.  O keia iho la ka ikaika i lumai ia iloko o ko kakou mau kino.  Eia keia mea iloko ou, iloko nohoi o Heliobasa, a iloko nei nohoi o'u.  E hooma nao oe i kela malamalama i ikeia ai e ku ana me he alelo ahi la ma ka la Penetekota maluna o na haumana a ka Haku he akahi haneri ame ka iwakalua ko lakou nui, a i oleloia hoi ma ka olelo Palapala Hemolele he ahi, aka aole ia he ahi, he uwila kela.  O ka malamalama o ka uwila oia ka malamalama o ka honua nei i ka wa i ike ole ia ai ka malamalama o ka la i kinohi.  O ka uwila he laau lapaau ia.  No ka mea hoi, e pili ana i ka uwila iloko o ke kanaka, ua naaupo loa na kanaka o keia poepoe honua.  E hai aku au ia oe i keia mea kupaianaha.  O ka hauli lele iloko o ke kanaka, a haupu ae la oia no kona hoahanau, kana wahine paha, kana kane paha e noho ana ma kahi mamao loa mai iaia aku, a pela paha me kekahi o kona mau ohana e noho ana ma ka aina e, oia ke kikoni ana a ka uwila i lele a i puka hoi mailoko mai o ka hoahanau nona ka hauli i lele i upuia ae ai, oia hoi, ma ka hapanui o ka manawa, mamuli o ka noonoo ana a o ka hu ana mai paha o ke aloha iloko o ua hoahanau nei, a mea paha i alohaia e kakou, ua hemo koke ka uwila mai loko mai o kona kino, a nee mai la maluna o na ale o ka lewa, a loaa ka hoahanau ana i upu mai ai, a ma ia wa i kikoni ai kela uwila i lele mai la i ka papa uwila o loko o ka hoahanau, a o ka mea aloha paha i upuia, a mohala ae la ka hauli lele iloko o keia mea kino, a hu mai la kona hoomanao aloha no kona hoahanau, a mea paha i alohaia e noho ana ma kahi e.  Ma keia kulana o ka nee ana o keia uwila mawaena o keia mau mea elua, ua like ia me ka lele ana, a o ka holo ana paha o ka uwila maloko o ka uwea telepona a telegarapa paha mai kahi ipu uwila mai a kekahi ipu uwila.  O ka olelo i hoounaia mai kekahi ipu uwila mai, e ikeia ana ia e kekahi ipu uwila ma kekahi aoao aku.  Ua hai mai hoi o Heliobas ia'u, e hiki mai ana ka la ma keia mua aku e ikea ai ke ku ana o na ipu uwila hoouna a lawe olelo me ka loaa ole ana he uwea mawaena o laua.  Ua hookahua oia i keia manao naauao hohonu ona, mamuli o ka loina alakai o ka ike ana o ka hoahanau ia mea he hauli lele, a he haupu ana hoi iloko ona no kona hoahanau ma kahi e, a pela hoi kela hoahanau no keia hoahanau ona i upu aku iaia.  Aole paha oe i poina i ka moolelo o kekahi wahine popilikia i hoea aku ai imua o ka Hoola o keia ao, a hoopa aku ai i ka lihi o kona aahu, a ma ia wa hoi i hoolaia ai ua wahine popilikia ia.  Ua olelo nae ka Hoola ma ia wa i hoolaia ai ua wahine ia, ua hoopa mai no kekahi mea ia'u;  nokamea, ua ike au i ka puka ana'ku o ka mana mai loko aku o'u.  O kela mana i puka mailoko aku ona, he uwila no ia i ume ia e ka ikaika o ka mea lawe, oia hoi, ka ikaika ume o ka uwila lawe e noho ana iloko o kela wahine popilikia, i hooneeia e ka manaoio hana i komo iloko iho ona, i kona i ana:  A i hoopa wale aku au i kona aahu, e ola au.  A ua ola io no, mamuli o ka hemo ana o ka mana mai loko mai o ka Hoola.

            "O keia mana, oia hoi, o keia uwila, aia no ia iloko o Heliobas ma ke kulana ikaika loa a maemae loa hoi o kona malamaia ana ame kona hoohanaia ana.  Ua hoopulapula maikai ia keia mea iloko o kona kino, a ua hanaia hoi me ka noeau loa, a ua paa kona kino holookoa i keia mana kupaianaha, nolaila, o kana hoopa ana mai me kona lima, ka nana ana mai hoi o kona mau onohi maka e halihali pu mai ana ia i ke ola iloko o ke kino kanaka i hoopilikia ia, aka, ua hiki ke hooliloia keia mea iloko ona i mea e poino ai ke ola o ke kanaka.  Aka, no Heliobas nae, aole kekahi huna o ka manao ino iloko ona no kona mau koakanaka ma keia ili-honua.  No kona piha loa i keia mana, ua  hiki iaia mamuli o kona hoonee ana i keia mana (uwila) iloko ona a pa maluna o na noonoo ana o kekahi poe e ae, a ma ia ano e hoohanaia ai lakou elike me kana i makemake ai.  Ina oia e makemake e himeni ia poe, e himeni ana no lakou:  a ina makemake oia ia lakou e hiamoe ana no lakou:  ina makemake oia ia lakou e akaaka, e akaaka ana no lakou.  E Mademoasela, eia keia mana iloko o na mea kino kanaka apau.  O ka mea pilikia wale no, oia keia, aole o kakou hoopulapula a hoomahuahua ae i keia mana makamae iloko o kakou a like kona waiwai me ko ka mana i hooulu pono ia iloko o Heliobas.  Ua ike oe i ke ano e ana o kou noonoo, a o kou hiki nohoi mamuli wale no o kou nana ana mai o ko'u mau onohi maka.  Ua hoohana aku nohoi au i keia mana iloko o'u, mamuli o ko'u hoonee ana aku iaia, oia hoi, i ka ikaika uwila iloko o'u iloko o kou kino, a manao iho la oe ua ike maoli oe i kuu kii maluna o ka lole.  Mamuli o kuu makemake iho, ua hooneeie oe e puana mai i na huaolelo a'u i makemake loa ai e lohe mai ka waha ponoi mai o ka mea a'u i aloha ai, oia hoi, 'Dieu vous garde' (Na ke Akua e malama mai ia oe)   Ke hoomanao la paha oe i kela wahi apu laau a'u i haawi aku ai ia oe?  Ae, o ua wahi apu laau la a'u i haawi aku ai ia oe, oia kekahi o na laau mama loa i loaa ia Heliobas, a na ka ikaika o ia laau i hookahuli ae i kou ano mua o ke ae i kou ano mua a ke kulana hou, a na ia mea hoi i hoopaaia oe malalo o kona makemake, oia hoi o ko Heliobas makemake, oia kou ike ana i kona inoa."

            "Auwe no ka hoi,"  wahi a'u i hooho ae ai au,  "Aole oia i kamaaina ia'u, pehea la oia i makemake ai e ike au i kona inoa?"

            "E Makemoasela,"  wahi a Celini i pane mai ai,  "ina e hoomanao iho ana oe i ka helu ekolu o kau mau moeuhane, e hiki auanei ia oe ke hoomaopopo iho ua makemake oia i ike ia oe.  E hai aku au ia oe, o keia kanaka kamahao, he kauka oia, a'u hoi e olelo ae ai, he kauka oia no ka mana o ka uwila, a ma kekahi olelo ana hoi, he kauka uwila oia.  Ke ike nei kela kanaka i kela ame keia wa i ka mea e hoea aku ana i ona la no ke kii ana aku iaia i kana oihana hoola.  Mamua o ka hoea ana aku o ka mea i makemake i kana lawelawe lapaau ana imua ona, e ike e mai ana no ia, a e hoomaopopo e mai ana nohoi ia i ke ano o ka mea e hele aku ana imu ona, ame ke ano o kona pilikia i konoia ai oia e hele aku imua ona.  Ua kapaia keia ike, he ike i ola-honua.  O kekahi hapa o keia ike, ua loaa i ka poe i kapaia he poe hoonohonoho uhane, oia hoi ka poe spiritualike.  O ka poe Teosopia kekahi poe i loaa keia ike.  O na kaula hemolele o ka wa kahiko, na waihona waiwai nui o keia ike.  He mau tausani a he mau haneri makahiki mamua aku o ka hoea ana mai o kekahi mea maluna o ka ili o ka honua, aia hoi, ua ike e mai la lakou ma ke akaku, ma ka hihio a ma ka moeuhane paha.  Aole anei ou hoomanao i ka olelo wanana a ke kaula i wanana mai ai no ka mea e pili ana i ke kaaahi e holo nei i keia wa maluna o ka ili o ka honua?  Eia kana olelo wanana:

            "Me ka wakawaka o na kila o na halekaa i ka la o kona hoomakaukau ana.

            A e haalulu na ihe paina.

            A e holokiki na halekaa ma na alanui.

            Holo lakou ma o a ma o, ma na ala palahalaha,

            Like ko lakou ikeia ana me na lamaku.

            A holo lakou me he uwila la.

            E Mademoasela, e hoomanawanui oe i ke koena aku o ka mea a'u i makemake ai e hai aku ia oe, a oia keia, i keia wa, he wahine oe i hoopilikiaia e kekahi nawaliwali nui ma kou kino.  Ua hoopaahaoia kou kino e nei mea he ma'i.  Nolaila, o ka'u kauoha ia oe, e hele oe i o Heliobas la.  E hana mai ana oia i ka hana ana i hana mai ai no'u nei.  Ina makemake oe o loaa ia oe ke ola no kou kino, alaila, e hoolohe oe i keia leo a'o a'u i hai aku la ia oe."

            I kela wa i ninau aku ai au iaia:

            "I hea la e loaa ai ia'u keia kanaka kupaianaha?  Ihea la e loaa ai o Heliobas ia'u?  I ke kulanakauhale anei o Parisa?"

            "Ae,"  wahi ana I pane mai ai.  "E loaa no oia ia oe ma Parisa.  Ina makemake oe e hele ilaila, e imi i kou ola, alaila, e hele hookahi aku oe ilaila.  Ua hiki no ia oe ke imi i mea e hookuuia mai ai oe mai kou mau hoaloha mai.  E haawi aku no au ia oe i ka inoa o kekahi lede i kamaaina ia'u malaila, a o kou wahi hoi ia e noho ai.  E ae mai ana anei oe i keia a'u e olelo aku nei ia oe?"

            "Ae,"  wahi a'u i pane aku ai iaia, me ka piha hauoli loa o ko'u noonoo.

            Ia wa kakau iho la ia maluna o kekahi la ia'u.  I kuu nana ana iho, ike iho la au i keia mau huaolelo:

            Madame Denis,         "36 Avenue du Mide."                        "Paris."

            Hooholo iho la au iloko o'u e hele aku au i Parisa, elike me ke noi a kuu hoaloha ia'u;  aka, aia no nae iloko o'u ke pahaohao no nei mea he kauka uwila.  Ua ike no au, he lehulehu loa na ma'i i hoolaia ma o ka mana la o ka uwila i hoohanaia maloko o na mea paahana i hoomakaukauia no ia hana, aka, aole nae au i lohe iki, he kanaka kekahi e ola ana maluna o ka ili o ka honua i hooulu i ka mana o ka uwila iloko o kona kino, elike la me ka'u e lohe nei no Heliobas.

            Oiai au e noho ana me ka nune nui ana iloko o ko'u noonoo, aia hoi, ke ike aku la no au i ko Celini nana pono loa ana mai maluna o'u, a ninau mai la oia ia'u:

            "Pehea la, e hele io aku ana anei oe i Parisa?"

            "Ae."  wahi a'u i pane aku ai iaia, me ka ninau ana aku nohoi:  "Pehea la:  e haawi mai ana anei oe ia'u i wahi palapala hoolauna ia'u nei i kou hoaloha?"

            "Ua hala mua aku nei ia mea ma o Leo la.  A ua hoike pu aku nei nohoi au iaia i na mea apau e pili ana ia oe.  Me he mea la, aia o Heliobas ke kali mai la ia oe, o kou hoea aku imua ona ma ka la mahope aku o ka la apopo.  O kona wahi i noho ia, aia ma ka Hotel Mars, Champs Elysees.  Ua ike no au e hele ana no oe, ke hoike mai nei ia mea mailoko mai ou."

            Ua mino ana iho la au ia wa no ka ike io ana mai o Celini ia manao iloko o'u, alaila, me ka ano hoomakeaka, pane aku la au iaia:

            "O ua uwila nei no paha keia au i Ke haawi aku nei au ia oe i ka'u mau hai mai nei ia'u.  O ka ike paha keia a ka uwila la, aohe mea huna nalowale?  Hoomaikai ana he nui no na mea apau au i hoike mai nei ia'u, ame na hana maikai hoi apau i loaa mai ai ia'u mai a oe mai.  A e loaa aku nohoi ka'u mau hoomaikai kiekie ana ia oe, ina au e ola io ana malalo o na lawelawe lapaau uwila ana a ko hoaloha kupaianaha, oia hoi, o Heliobas."

            "Mamua o kou haalele ana mai ia'u, e nana oe i ke kii au i hana ai no'u."  wahi ana i pane mai ai.

            Ia wa i hele aku ai ia a wehe ae la i ka uhi i paluluia aku ai ka lole i kahaia ai ua kii nei o'u.  I kou nana ana aku, he mea oiaio ike aku la au i ko'u ano apau elike no me ka'u i ike ai mamua aku.

            Olelo hou mai la oia ia'u;  "He mau wahi mea auku koe o ko kii, alaila, pau loa i ka hanaia e a'u."

            Ia wa hoi, nana aku la au maluna o ke kii i hele a punahele loa kona mau ano apau ia'u, oia ka Anela o ke Ola ame ka Make.  Alaila, pane mai la no o Celini ia'u:

            "O keia au e ike nei, oia na helehena o ka mea a'u i aloha ai.  O oe ka mea mua loa i ike, me ko'u hai ole ana aku hoi ia oe, ua hoopalauia au i ka mea a ko'u uhane i makemake ai.  O keia ka oiwi ame na helehelena apau o ua mea la a'u i hoopalauia aku ai.  Aole oia no keia ao, aka, no kela ao no ia ma o.  Nolaila, e Mademoasela, e haalele iho ana oe ia Cannes nei, a i ka wa hea la oe e hele aku ai?"

            "Ma ke kakahiaka o ka apopo e hele aku ai au."  wahi a'u i pane aku ai iaia.

            Alaila, me na hiohiona i lamalamaia e ke aloha, nana mai la oia ia'u, a pane mai ia:

            "Alaila, e haawi aku au ia oe i kuu aloha hope.  Goodbye,  mademoiselle.  Aole paha au e ike hou ana ia oe.  Ua ike no oe i ka olelo hemolele, ma kahi e waiho ai o ka waiwai, malaila no ka naau o ke kanaka; aka, ma ka'u olelo ana nae hoi, ma kahi e waiho ai ke aloha malaila pu no au e waiho pu iho ai.  Mademoasela--aloha--aloha oe--a hui kaua ma kela ao.  Good bye!"                        (Aole i pau.)

 

Mai Honolulu Mai

Ke kahi Hoike Hou o na Huaale a Doan no ke Kikala Hanene me na Puupaa.

            Ina ke mau nei no ka eha ana o ko wahi kua.

            Ina e oni wale ana no oe i o a ia nei i ka po no ka nui o ka Ina e hiki ole ana ia oe ke kulou iho, a ke ku pololei ae paha, alaila, e manao iho oe, o kou mau Puupaa kai pilikia.

            He kakaikahi loa na wa e pau wale ae ai nei mea he eha mamuli o ka pilikia ana o na Puupaa.

            O na Huaale a Doan no ke Kua Hanene ame na Puupaa, oia ka laau maikai loa no na Puupaa poino.

            E ola ana ia lakou na mai o na Puupaa.

            Penei ke ano o ka keia mau Huaale hooko ana i keia hana maluna o kekahi kamaaina o Honolulu.

            Penei ka olelo a Mr. A. J. Cahill o Alanui Papu, o loko o keia kulanakauhale, he kanaka kiai po keia no ka Hui o Davies Ma, Kaupalenaia.  "I ko'u wa opiopio he luina moku ka'u hana, a i kekahi wa ua hana au no ka Hui Hooholomoku Kuloko.  Aka, ua konoia nae au e haalele i ka hele ana i ke kai na ka nui o ka eha i loaa ia'u ma kuu kua ame na puupaa.  No keia pilikia i loaa ia'u ua hoao iho la au i na laau lehulehu loa, aka, o ka laau nana i hoihoi hou mai i ke ola ia'u, oia no ka Huaale a Doan no ke Kikala Hanenee Halekuai Laau o Hollister Ma.  Ua ola loa au i keia mau huaale mahope iho o ka hala ana o na makahiki he nui o ko'u ehaeha ana.  O ka poe e makemake ana i mau hoakaka hou, ua hiki no ke ninau mai ia'u.  E loaa no au ma ka Halekuai o na Lako Moku o Van Dorus, ma Alanui Papu."

            He mea pono ia oukou ke kii i ka laau i ola ai o Mr. Cahill.  E nana pono nae a ike i ka inoa piha Doan's Backache Kidney Pills maluna o ka wa-hi, a e lawe ole mai hoi i na laau hoohalikelike wale mai.

            E kuaiia ana na Huaale a Doan no ke Kikala Hanene ame na Puupaa e na poe paipai laau apau ame ka poe malama halekuai no 50 keneta no ke poho, a he $2.50 no eono poho, a e hoounaia aku nohoi maloko aku o ke Eke Leta ma ka wa e loaa mai ai o ke kumukuai e ka Hollister Drug Co., Honolulu, na Agena kuai kukaa no Ko Hawaii Pae Aina.

 

HE MOOLELO WALOHIA

NO NA

MEA HUNA POHIHIHI EKOLU

Ke Kauaka uhai holoholona opio, owai ia:

Ka Wahine opulepule, i aha ina:

O Hurama ko'u inoa, Owai ia:

 

He Nanea keia i Kakauia e Sylranus Cobb, Jr, k@ kahi o na Kanaka Kakaa Moolelo Kaulana loa o ke ao nei: a i unuhiia mai hoi e HOOULU MAHIEHIE, mai ka olelo Beritania mai a i ka Olelo Hawaii, no ke Kilohana Pookela no ka Kahui Hawaii.

 

MOKUNA XV.

IKEAIA KE KUMU I HEWA AI.

            I ka paa ana o Gilimana i ka nakiikiiia e Hurama a paa i ke kumulaau, ua huli ae la ia a hoi hou aku la i ka hale o Morigiana.  Iaia i hookokoke aku ai i ka hale, aole oia i ike aku i kekahi mea e lele ae ai kona hauli, ma ke ano aia maloko o ka hale na hoa paahana pu o Gilimana, aka, iaia nae i hele aku ai a kokoke loa i ka hale ma ke alo aku nei, aia hoi, lohe aku la ia i ka uwe ana mai o na ilio a ke kanaka opio, a i kona holo ana aku ma kahi ana i lohe aku ai ia laua e uwe ana, ia wa i loaa aku ai laua iaia ua hoopaaia iloko o ko laua hale.  Lalau aku la keia i ke pani o ua wahi hale la, a huki mai la a hemo, a i ko laua ike ana mai hoi iko laua mea nana i hookuu, ua puka mai la laua i waho me ka hoike ana mai o ko laua mau ano apau i ka hauoli, a holo mai la laua a moe iho la ma na kapuai o Hurama.

            Ia wa i anehe iho ai oia e paipai a e hamohamo i ke poo o kekahi o laua, ia wa i lohe ae ai ia i kekahi leo uwe ana me ka hoike ana mai hoi o ua leo la i ka ehaeha nui me he mea la ua pahuia aku kekahi pahi ma ka umauma o ka mea nona ua leo uwe la, i kela wa i haalele iho ai oia i na ilio, a holo aku la oia no loko o ka hale.

            Holo aku la ia a pii aku la ma ke alo aku nei o ka hale, wehe mai la ia i ka puka, a komo aku la oia iloko.  O ka hiohiona hoi ana i ike aku ai ma ia wa, he hiohiona ia e maeele launa ole mai ai kona puuwai menei mea he ehaeha a ka launa ole, a ma ia sekona ua like oia me kekahi kanaka i makiaia iho a  paa kona mau kapuai  a paa maluna o ka papahele.  Ike aku la ia e kukuli ana o Moragiana maluna o ka papahele, e hiolo makawalu ana na waimaka ma kona mau papalina, ame kona mau lima i puiliia ae ma kona umauma e nonoi mai ana ia i ke kanaka e ku aku ana mamua pono aku ona, aole oia e kauo aku iaia mailoko aku o ka hale, a e aloha aku hoi oia iaia, oiai aohe ana hewa i hana ai, e hiki ai la hoi oia ke hanaia me ka maewaewa loa.

            O keia kanaka a Hurama i ike au ai, aole ia he kanaka e ae, aka, o Koletona no ia, a e ku ana hoi ma kahi kokoke iaia, he kanaka okoa, a malihini hoi kona mau maka ia Hurama, a ma kona ano nae apau ma ka Hurama hoomaopopo aku, he kauka oia.

            "E ku ae oe iluna,"  wahi a Koletona i pane iho ai me ka leo hookikina a piha okalakala, me kona lalau pu ana iho i ka lima o Moragiana a huki ino ae la iluna.  "Kulikuli oe.  Aole au i ike i kau kane, aole nohoi o'u manaoio he kane kekahi au.  I kii mai la au ia oe a lawe aku i kahi i oi aku ka maikai mamua o keia wahi au e noho nei.  Ea, e ku mai paha oe e nei wahi wahine pupule.  Ku-ku-e ku oe i luna."

            Aole i puai aku kekahi huaolelo mai a Hurama aku, aia nae ke aki la kona mau ku'i ia wa, a e uwi ana hoi kona mau niho.  Me he olapa ana la na kekahi uwila i ka poiuiu o ka lani, pela iho la ka oniu ana ae o ua kanaka nui nei i kana puupuu lima a lele aku la me ka ikaika loa a poha aku la ma ka a-i o Koletona, a waiho oni ole aku la maluna o ka papahele, oiai hoi ke koko e huai ana mailoko aku o kona waha ame kona ihu.

            Ma ia wa hoi i maule iho ai o Moragiana, a hehee iho la ia ilalo, aka, ua paa e aku la nae ia i na lima oolea o ke kanaka uhai holoholona.  Ma ia wa hoi e ku mai ana kahi wahine kauwa paele me na waimaka nohoi e hiolo iho ana ma kona mau papalina.  A ma kona wa i ike mai ai i ka hehee ana iho o kona haku wahine ilalo, ua lele mai la me kahi ikaika apau i loaa iaia, a hopu mai ia i kona haku wahine, oiai hoi ua haku wahine la ona i paa e aku ai i na lima oolea o Hurama.         "E hoihoi aku oe i kou haku maluna o kona wahi moe,"  wahi a Hurama i pane aku ai me ka awiwi loa i ua wahi wahine kauwa nei, me kona hoomau ana aku nohoi i ke kamailio ana aku iaia,  "a e hooma-u iho hoi oe i kona lae me ka wai huihui.  Aole liuliu a pohala mai no oia."

            "Hapai ae la ua wahi kauwa wahine nei i ke kino wiwi a pilalahi o kona haku wahine, a hoihoi aku la iloko o ka rumi, a ma ia wa hoi i huli ae ai o Hurama a kamailio ae la i ke kanaka malihini ana i hoomaopopo ai he kauka oia.

            "A o oe hoi, heaha hoi kau o keia wahi?"

            Ia wa i hohola ae ai ka haikea keokeo ma na helehelena o ua kanaka nei, a pane mai la ia me ka leo piha makau:

            "Mai pepehi mai oe ia'u.  Ae;  no ke aloha o ke Akua, mai pepehi mai oe ia'u."

            "E pane mai oe me ka polel@@ loa @ na ninau apau a'u e ninau aku ai ia oe."  wahi a Hurama i pane aku ai imua o ua kanaka nei, me ka oni kapalili ana aku o ka welelau o kona manamana @@ ma kuhi imua o kona mau maka, me kona hele ana aku hoi o kokoke iaia.

            "E hoopakele ae oe ia'u, a e pane aku no au i na ninau apau au e ninau mai ai ia'u."  wahi a ua kauka nei i pane mai ai me ka haalulu.

            "Alaila, e pane koke mai oe.  Heaha ke kamu o kou hoea ana mai nei iloko nei o keia hale?"

            "I hoea mai nei au ia nei no ke kokua ana i keia kanaka ma ka lawe ana aku i keia wahine pupule mai keia wahi aku?"

            "A owai kou inoa?  Heaha kau hana?"

            "He kauka au."

            "A-ha.  Mahope iho o kou ike ana i na mea apau e pili ana i keia wahine i kona noonoo ame na mea nohoi apau e pili ana iaia--manao iho la no oe he mea pono ke laweia aku keia wahine hewa ole mailoko aku o kona hale nei?  Mahope iho hoi o kou ike ana i keia wahine e kukuli ana ma kona mau kuli, me ka puili ana ae o kona mau lima ma kona umauma, kona mau waimaka hoi e hiolo ana ma kona mau papalina ame kona leo hoi i hoopihaia me ka walohia e nonoi mai ana i keia kanaka puuwai eleele, aole e kauo huluhulu aku iaia mailoko aku nei o keia hale.  Manao iho la no oe he pupule keia wahine?"

            Aole i pane mai ua kauka nei.

            Me ka leo nui piha inaina pane aku la o Hurama:  "E kamailio mai hoi oe?"

            Me ka leo piha makau loa, kamailio mai la ua wahi kauka nei:

            "Aole no owau ke poo o keia hana.  O kela kanaka e moe oni ole mai la, oia ke alakai o keia hana.  Ma ke ano pili oihana wale no au i hele mai nei."

            "A-ha.  Ma ke ano pili oihana io ka hoi oe i hoea mai nei i keia hale.  Nawai oe i kauoha aku e hele mai ia nei ma ia ano?  Na keia wahine anei?"

            "O ke kauoha i loaa mai ia'u no ko'u hele ana mai ia nei, aole ia mai keia wahine ae, aka, mai kekahi mea okoa mai no.  A ua kauohaia mai hoi au @ hele mai e nana, ina paha he pupule io keia wahine."

            "A heaha kau olelo hooholo?"

            Ua li-o ae la na maka o ua wahi kauka nei, a hoike mai la hoi kona nau helehelena apau i ka makau ame ka wiwo, a ma ia i puka mai ai kahi wahine kauwa i waho, a pane mai la imua o Hurama, oiai hoi la e paa ana i kekahi pa-kini wai holoi:  "Massa Huram, dat man say dat my Missus was stark starin'mad, and dat dey must take her off.  Dat's what he say."

            (E haku Hurama, olelo mai kela kanaka ua hele ka kuu haku wahine a pupule leleiona, a he mea pono lakou ke lawe aku iaia mai keia wahi aku.  Oia kana olelo i hoopuka iho nei.")

            "    , auhea oe, e nei wahi kauka hoopunipuni nui wale, a lapuwale nohoi, ke ike nei anei oe i kela kino e waiho mai la ma kela wahi?"

            "Ae,"  wahi a ua wahi kauka nei i pane mai ai me ka naka haalulu ana ae o kona kino, iaia i ike aku ai i ke kino make o Kaletona e waiho, maiana.

            "Ae.  I hai aku au ia oe, ina aole oe e pane pono mai i ka'u mau ninau e ninau aku ai ia oe, me ka oiaio maoli hoi, aole hoi wahahee, alaila, o oe pu kekahi e hiamoe ana ma ka aoao o kou kokoolua nei.  Nolaila, aole anei o oe, me Koletona nei ame Gilimana ka poe e hoomakakiu ana i keia hale mailoko mai o ka ululaau no aneane hapalua hora okoa ka loihi o ko oukou wa o ka hana ana pela?"

            "Ae."

            "He elua olua i loaa mai nei ia'u iloko nei o keia hale:  a heaha hoi ka manao o ko Gilimana hookolo ana ae nei mahope o'u?"

            "I hookolo aku nei oia ia oe no ka pepehi ana ia oe a make."  a wahi a ua kauka nei i pane mai ai me ka haalulu ana nohoi o kona kino.

            "Oia no ko'u manao."  wahi a Hurama i pane aku ai, me ka hoomau ana aku.  "Ano, e hai mai oe ia'u.  Nawai oukou i hoouna mai nei ma keia huakai pepehi kanaka?"

            Paa iho la ka waha o ua wahi kauka nei, aka, o ka haalulu ana no nae o kona kino e mau ana no ia.  Ia wa pane hou aku la o Hurama:

            "Aole ka paha oe e pane mai ana i keia ninau a'u i ninau aku la ia oe.  Pehea aohe ou hoomanao i kela kino e waiho mai la?"

            "Ae-ae-na Mr. Berkley makou i hoouna mai e hele mai i keia wahi."

            "Pela no kuu manao.  Na kela kanaka io no i hoouna mai ia oukou ma keia huakai pepehikanaka.  Ua loaa paha he uku maikai ia oe no kau hana mai iaia mai?"

            "Ae."

            "A ua kauoha mai paha o Mr. Berkley ia oe, e hoohiki aku imua ona, aole oe e hoike ae i ka meahuna o keia huakai a oukou i hele mai nei?"

            "Ae."

            "Makemake au i hookahi wahi ninau a'u e ninau aku ai ia oe, a hookuu aku au ia oe mailoko aku nei o keia hale, me ka manaoiana ana hoi, aole oe e lawelawe hou aku ma keia hope aku i kekahi hana puuwai eleele loa elike iho la me keia ke ano.  Heaha la ka mea e hanaia mai ai maluna o keia wahine, ina i holopono iho nei ka oukou hana?"

            "E hai aku au ia oe me ka oiaio."  wahi a ua wahi kauka nei i pane mai ai."  Aole hiki ia'u ke hai aku ia oe ia mea.  Ua hai mai nae o Mr. Berkley ia'u, ua makemake loa ia nana e malama i keia wahine, oiai aohe mea nana e malama nei iaia i keia wa."

            "Ua pau ae la.  Ke hookuu aku nei au ia oe, me ke kauoha ana aku hoi la oe, mai noho oe a hookokoke hou mai i keia hale ma kekahi wa ma keia hope aku.  E hai pu aku nohoi au ia oe i keia wa, ke kau nei he hoopai weliweli loa maluna o ke poo o kela kanaka omokoko, oia o Mr. Berkley."

            Mahope iho o ka puka ana aku o ua wahi kauka nei mailoko aku o ka hale, ua lalau iho la o Hurama i ke kino make o Koletona, a auamo ae la, a haalele iho la ia loko o ka hale.  I kona hoea ana aku hoi i waho, ua loaa aku la iaia he kopala e pili ana ma ke kua o ka hale, me ia mea i hele aku ai ia iloko o ka ululaau no ke kanu ana i ke kino o Koletona.                    (Aole i pau.)

 

NU HOU O NA AINAE

            BER@@AN.  @@@

Hoo@@@

@opalo malo@@@@

a ke hoo@@@

ka ik@ki ime @@@

Papu kuia ma @@@ala@@

haha hooip@@u kela ma@@@

mamua o kona @@ an@@@

e hoakika mai i kaha @@@

hei o kela ma N@@@@

Kuka A@@@@@kana o @@@

hine hana pale kaua.

            LADANA   Dekemaba @@@@

mai i ka mea kakau l@@@

Examiner he lono i @@@@@

poo oihana aupuni mal@eia @@@

keia nei ka hana no ki @@@@@

o ka palekana o ke ana o P@@@@

mamuli o ka hoonoho ia @@@@@

hoopahu ame na io@@lo m@@@

pono loa ame ka awiw nui n@@@@

haila mai hou ka mea kakau @@

pena "Examiner." ua lawelawe @@@

mau hana, no ka manau@a aha@@@

aku ia Farani e H@@ka@ @@@

kulana aho hoaloha ole @@@

ole hoi ia Beritania Nui @@@

            MADERIDA.  Dekmaba @@@@

Sepania ke hakil@ nono ola @@

nee mua ana o @a hana hou @@@

raleta.  Aia na Pelekane ae ha  @@

maha ole la mi na ano hana @@ a na holo lea ioa hoi ka loaa @@  lakou o ka loaa ana o na aina @@@ ka papu.  Ke lawelaweia la n@@ ina ka pale aua-pau me ka ho@@  loa.  He 8,900 ka nui o na ka@@ hoohanaia la ma keia hana.  Noa na mai ka nui hewahewa o ka @@ i hoahuia malaila, a na lawa k@@ ka hoolako ana i na aumo@a Beritania no na makihiki he leh@.  Aia ma ka lae ma ka hema @@@@ ai na hatari pa-kaa, ke hanaia wahi e hiki ai ke ku ae i m@@ nui o 110 tona o ka mea h@@@   hoopania hoi no poe kanaka h@@@ pania, i hoohana ia ai mamua @@@  no ka manaoia ana e hoike @@@ auanei lakou i na mea e hanaia.

            PARISA, Dekemaba @@@@@@ iho nei ka Aha Kuko Kiekie o @@@@  mokukaua i na koehina hana houluulu ana o na aninokukana @@@ wa no ke oale ana  i na pono o @@@ ma ka lihi kai o ke Kuwaena@@@@ ma ka wa e lele kaua hikiwawe mai ia.

            RUSIA ME BERITANIA NUI  Ladana, Nov. 22.  Ua loaa ma@@ lono kuikawa mai Viena mai e @@@ hou mai ana no i ka lono, i h@@@@  kona oiaio i ka hebedoma i hala @@ hoi, ua aol@ ae la @@ Rud@@ ma  @@rata.

            O Herala, oia ke kapilala o ke@@@ o na maheie aina komohana o Alan@@ kana.  Ke ku nei ia ma Ma@@ Rud. me ke kiekie o 2,500 kapuai maluna @@ ka ili-kai.  He 390 mile ma ke ko@@ hana mai o Kabula.  Ke hu nei ia @, kahi kokoke i na palona o @@@@@ na .  Peresia, ame ka mahele aina Transeasepiana o Rusia @@@@ke@ik@@.

            Ua kaulana keia kulanakauha@@@ ke ano he kahua ia i hanaia ai @-@@ mau hana kalai aupuni kaulana a @@ la nohoi kekahi mau hakoku kaua @@. Ua hoopunila keia kalana@@ha @@ kahi auwaha wai eh@ a he @@@@@ hoi kekahi e hoopuni ana @@@ akau, a aia hoi ma ia aoao @@@ kiekie i kukuluia malalo o na @@@@ ame na alakai ana o na lu @@@@ kane.

            I keia wa e hele ne@@ ua hio @@@ ano nui loa i kekahi mau mana au@@@ Europa, oiai mamuli o kona ku ana @@ kahi kokoke ia Peresia ame Rusia, @ lilo ia i ki e hoea aku ai i @@egauikau@@ ka aina hookahi hoi e loaa ai hoia hele maalahi a kokoke auhoi i ka @oa papau o laia, ma ke komohana @@ nei.  Ua minaia aku hoi @ Herala @@ ke ano oia ko Enelani halekiai ana.  @@@ no kona Aupuni ma laia @ ake@@ ana i ki Rusia mau hana h@@@ aku ma ia wahi.  Ua lilo nohoi k@@ wahi e hakokoia ai, a e aumea@@@ mawaena o Beritania Nui ka m@ noho mana ana ma Iuia ame @@@ he paa-lalo no Rusia.  @a ike@@@ moolelo o Rusia ma ka mea e pili i ka hakoko ana mawaena o p@@ ame Enelani.  Ma ka malama @@@ @@maba, 1856, ua hio pio mai @@@ Alii (Shah) o Peresia, keia kulana hale o Herata, aka, na lilo hou anae ia Enelani.

            Mahope mai nei, ma ka w@@ Rusia i nee aku ai a kokoke @@ Dukhteran ame Kosh Assish@@@ he kanakolukumamalima m@@  Herata mai, ua lilo keia wahi @@@ ano nui loa i keia wa, a oia @@@@  pili ana no ke kumuhana @ pili @@ Asia waena.  O ka nui o na @@@ keia wahi, he 30,000.

 

ENELANE AME AMERIKA ALASKA.

            HALIFAN, N. S.  Nov. 30.--U@@ mailio ae o Sir Davies, ke Kuhin@@ ana ame l'a o Kanada.  Ma Cla@@ Hou. no ka mea e pili ana i ka hoo@@paa mawaena o Enelani ame Ame@@@@ no ka palena aina ma Alaska.  W@@ ana, ua makemake loa ia e hou@@@ ponoia keia hoopaapaa mawaena @@@ Aupuni elua ma o Kekahi aelike @@@ hooholoia ana e na aoao elua, a ia, e kekahi aha uwao, aka, ia @@ nae o Amerika Huipuia i keia @@ mea elua.  Alaila, ua haawa mai oia Amerika Huipuia, ia Dyea ame S@@way, a e lilo hoi ke Awa o Purem@@@ Canada.  Ua hoole ia no keia o Amerika Huipuia.  E hoomania aku ana na hana hooponopono maikai ana @ waena o na aoao elua.  Ua olelo ae @ o Sir Louis, ua hana a ua lawelawe @ Kanada i ka hana, pololei a ka i ke @@ lana kalaiaina naauao.  Iloko na@ keia wa e hoomalolo ai keia hana mea pono ke hoomania ka noho mea pono ke hoomania ka noho @@ loha ana mawaena o Beritania Nui @@ Amerika Huipuia, a ua hooholo @@ he aelike no ka manawa.

 

NA AUPUNI O EUROPA AINA @@@ OLE IA AMERIKA HUIPUIA NO KE AUPUNI O KINA KIKAKO, Dekemaba 1.--Ua loua @@ he lono kuikawa i ka nupepa Trib@@ mai Wasinetona mai, e i ana:  Ma ninaninau ana mawaena o na luna puni o ko na Aina E maanei, ua @@  na loaa mai he kuia no ke keehina @@ na a ka Aha Kuhina no ka mea @@@ ana i ka hoohamama ana ia Kin@@ ka pono laulaha o ka Oihana K@@ o ke ao nei apau, mai na Mana Nui @@ o Europa.  O ka lakou kahua han@@ ka panai ana mai ia Amerika Huipuia oia hoi keia, e ae ana anei o Amerika Huipuia.  E wehe akea i na moku@@ Pilepine no ka oihana kalepa o na @@@ puni apau o ke ao nei, elike me @@@ e koi nei no Kina.