Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 50, 15 December 1899 — KE KAUOHA AINA AUPUNI A MAKINILE. Ka Manao Hoakaka Piha a ka Loio Kuhina o Amerika Huipuia. [ARTICLE]

KE KAUOHA AINA AUPUNI A MAKINILE.

Ka Manao Hoakaka Piha a ka Loio Kuhina o Amerika Huipuia.

! >' I' in niMii oi' .)n.-iirr. \Vii^hin«ton. . 21. I k:t Alolm "»•: . !;"kaiii kauolu .Mana Hooko o ka la i' i S"j>:itcriial)a. ua kauolui aku 1 ■ (»•:: O na liana apau i lawplaweia, ] •- • ,vaiho iifi paha i kfia \va no ko kuai » aku. a no ka hooliio ana aku ]>aha : r.a Aina Aupnni o ko Hawaii Pae Ai- • na o hookiia: a ina hoi ua hanaia ke- | k:ihi mau kuai ana, a o na aelike paha | no ke kuai ana i ua mau Aina Aupuni • ' i mahopo mai o ka wa i aponoia ai j :< ) Olelo Hoonolo Hoohui Aupuni, e j hnikeia aku ka lohe i ka poe i kuai I inai. uu lilo i'a mau mea i mau mea ole | l j\?a ole hoi, a o kela ame keia kumu- j k :ii i ukuia ae i na luna aupuni kulo-| • no na mau kuai la a aelike paha e | i'.'ihoi hou ia aku no ia mau ilala. i T *a hoopukaia keia kauoha mamuli t 0 nok ihi manao alakai i h.iawiia aku ' <■' ia oe c a'u ma ka l:i l) o Sepatsniaha, | bn ninnuo hoi i uoonooin i?i ka o kc Aupuni kuloko o Hawaii ma ; V.-. ! a hoolilo ana aku i na Aina ; •V"puni nwiloko o ko Hawaii Pa? Aina. | .! i hoikeia akn ai hoi ka manao hope,' ei.iinanuili o ke aponoia ana o ka 'U,.'r,,Hooho!o Ploohui Aupuni ua lilo i k« 11 mau Aina i waiwai no Amenka H:iipuia. a, aia wale no mamnli o ke 1 ii iiwai e kauia ana e ka Aliaolelo Nui »• !:iki ai ia mau Aina ke kuai a ke lioo-, I; n ia aku. I *a ioaa mai la hoi ia'u mai a oe mai N p:tl:ipala. me kekahi mau pepa e ae nir ia mea pu mai hoi, mai a Hon Alfv. il Hartwell mai. ka Agena Kuikawa -> ka Hepuhalika o Hawaii ma Watona nei. e noi mai ana ma ka aoao o r«-i psidena Dole, e hapai hou ia ka noonooia ana o kau kauolia Mana Hooko i hopukwia ai ma ka la 11 o Sepateniiiim. 19.00. l'n kauoha mai hoi oe ia'u r nana i keia mau mea. a ma kou aoao hui, » hoolohe i keia mau ninau ame na manao hoakaka a na Elele o ke Aupuni Kuloko o Hawaii. a e hoike nkn h«>i ;»u i ko'u.manao alakai no ia nmi m*>a. H'. lehulehu na kumu i kueia ma? ai ko ku ana o knu kauoha o ka Ia ~ o F»'p:ttpmab«'i. i ke kanawai arae ke k«i ;ma nohoi i ka pono. i hapaiia niai ma k.i aonn o k<? Aupnni o Pere?!tlF-na Ooln. R hoike aku au i ua mau leumn la mp ka noonoo pu ana nohoi ka lalani kailike i waihoia mai ai lakou. O ka mna, na oleloia mai. o na o'elo 0 loko o ka Olelo Hooholo Hoōhuī puni, kp huipuia hoi me ko ba Ahsole!o N'ui kau ole ana i kanawai kuikawa a f:oea mai i keia wa. no ka hooponopnno •n:t ame ka hoolilo ana nku i na \iiia Aupuni o Hawaii. he hoike la no 1 .» iv« Anpuni man;«n ana ««iai e l aliia ana ka \n .vhaolelo Xni (Con- ■ r«s?) Knn nnn t pili f I uniuhana. e hoomau aku no k?» Aupu•ii o Hawall e ku nei i .'ei.i "wa i ka hon'nana ana i kona mau kanawai e kn n. e paa nei i keia wa no na Aina \n•»uni. Va kuknluia keia kumu kue ian'i'.na o na olelo o loko o ka Oleio Hooholo Hoohui Anpuni e hoike ana penei. "o na kanawai Ahaolelo o k> Hp.waii Pae Aina i hooholo ole ia no ka aooko ana p.ku 1 na kulkahi i hoopauia li. i i kue olr hoi i keia Olelo Hooholo Hui, a i kue oJp hoi i ke Knmukina•vni o Amerika Huipuia. aole hoi i fcekahi kuiknhi o Amerika Huipnia e paa nei i keia wa. e mau aku no ia a liki ' ka wa a ka Ahaolelo Nui o Amerika Huipuia ē hooholo ai nw kekahi nno e t T a hoakakaia aku no heia kumu kne maloko o ko'u manao alakal o Sepatemaha 9. tWf». a ke hoike hon akw nei iiu i kekahl hapq o ua manao la: "He mPii pono ke nana aku i iia olelo o ka olelo hooholo ame na lolna alakal kanawai maopopo e hooponopono ana i ka hoomalu ana ia mea he teritori i haawiia mai a i panaiia mai e kekahl Anpuni i kahi Aupuni. i mea e loaa ai he manao hope maopopo lea. oia hoi, mamuli o ke aponola ana o ka Olelo-Hoo-hn!o Hiil Panai Aina, na lilo na Aina Aupuni o Ko Hawaii Pae Aina I Walwai no Amen'ka Huipuia, a o ka mea wale no e hiki ai ke hooliloia akn 4a mnu Aina ma la hope mal, ala no*la niamuii o na Kanawal Kuikawa e kauia ana e ka Ahaolelo Nui. A penei na oielo hoakaka mua o ka Olelo Hooholo Hui: "Oiai. ua hoike mai ke Anpuni o ka Ropuhalika o Hawaii i kona ae ana, f-liko me ke ano i hoakakala e kona e liaawi mai ma ke ano >:.iokon i ī Amenka' Huipuia I na ma- !"> apau o ame keia ano malnna <i na Pap Aina o Hawaii ame ko lakou | ni.ni kaliina aina, a e panai a e hoolilo 1 m;ii nohoi la Amerika Huipuia i..kej kuleana alodio kaokoa (the ahsolute >') ame ka noho ona ana malurfa o na ! kn-moku, na lako kaua. ame na wai-! wai Aupuni e ae apau o kela ame keia' iiiua Aupuni a mau aina lei-ajii hoi. h.ile Aupuni. na awa pae. na.awa'

ano i r>n:!i.« <• ke Aupuni o Ko Hawaii i i'ae .\in:i, a pohi pu hoi m? na pono ame na kuleana apau i pili ia lakou." | A o ka olelo hooholo mahope iho o keia niau olelo hoakaka mua (i)roaniblei oia keia: "L'a aponoia aku ia haawi ana mai, a ua hooiaia hoi, a ma keia ua hoohuiia j mai ua mau Pae Aina la o Hawaii ame ko lakou bau kalana aina i lihi (part) no ka aina o Amenka Huipuia, a ua kaa lakou malalo o kona mana, a o na waiwai ame na pono ame na kuleana apau i hoikeia ae nei mamua. ua pili loa aku ( vestetl) ia Amerika Huipuia." Ke hoike nei keia mau olelo i ka haawiia ana mai ame ka hooliloia ana mai o ke kuleana alodio kaokoa ame ka noho ona maluna o na waiwai Aupuni hoi na aina Aupuni, a mau aina leialii paha. ame na waiwai aupuni e apau o kela ame keia ano i kuleana ai ke Aupuni o Ko Hawaii Pae Aina. Eia hou kekahi mea i hoākakaia ma ka olelo liooholo hoohui: "O na kanawai o Amei'ika Huipuia e ku nei i keia wa e pili ana i na aina aupuui. aole no ia e'pili aku i ua mau aina la ma ko Hawaii Pae Aina. aka. na ka Ahaolelo N T ui o Amerika Huipuia e kau i na kanawai pili pololei j (special laws) no ka hooponopono ame | ka mahelehele ana ia lakou. Eia nae. | o na mea apan e loaa ana mailoko mai 0 na l<ftra o ia mau aina. koe nae na aina i lawelaweia a i nohoia e na oihana kivila. koa a aumoku kaua paha o Anierika Huipuia. a i hookaawaleia pa- ' ha no ka pomaikai o na hana Aupuni | kuloko. e hoolilo kaokoaia no ka poi maikai o na kanaka o ko Hawaii Pae ' Aina. no na hana hoonaauao am? na i hana aupuni e e.'* • 'O ka manao o keia Pauku, oia ka j hoihoi ana i na Aina Aupnni ma Haj waii, malalo o ka malama kahn waiwai kuikawa ia ana, me ke kaupale ana hoi i na loaa mailoko mai o ua man aina la no ka pomaīkai o na kanaka o ko Hwaii Pae Aina. no na hana hoonaauao. a i ole ia. no na hana Aupuni e ae E kaupale wale ana no keia mau olelo 1 ke ano o ka hoohanaia ana aku o na loaa mailoko mai o ua mau aina. aka, , aole nae keia mau olelo kanpale i ka j hoohanaia ana o un mr.«i lona aupuni |la. i mau a'e ak\i i na olelo mna akn [o keia panku. oia hoi ua olelo e haawi [ana i ka ilana kaokoa i ka Ahaolelo ! Xui no ke kan ana (provide) i mau | mea pili i ka hooponopono ana ame ka Ihoolilo ana i keia mau aina aupuni. | O ka manao maoli o na olelo i hoikeia \ ae la. oia ka haawiia ana i ka Ahaolelo ; Xui. ma o kekahi kanawai maopopo la |i kauia. i ka mana kaokoa e kau i kanawai no ke ano e hoohanaia aku ai I na Aina Aupuni o Hawaii. Me he mea ! la no. oia moali no ka manao nul o kn : olelo hooholo. ina no aohe i hookomoia mau olelo. Aka. na hookomo maj opopo maoli ia keia mau huaolelo. nolaj ila. aohe he mea kanalua o ka manao ! maoll no o ka olelo hooholo oia ka hoonele ana i ke Aupuni kuloko o ko 1 Hawail Pae Aina, i na mana apau no ; ka hoolilo ana aku i keia mau aina, ma ; na ano a pan, ke ole ma o Jta mana ; maoli la o na kanawai i kauia e ka Ahaolelo Nui. O ka manao e pili ana ; no ke kau ole ana o ka Ahaolelo Nui, j iloko o keia wa i hala. ae nei a hoea • mai nei i keia wa, I kanawai no ka hoi oponopono ana I ua mau aina la, aole ia he kumu e hoihoi hou ia aku ai l ke Aupuni Hawaii, ka mana mua i loaa ai iala no ka hoolilo ana aku i ua mau aina la. Ua pau kela mana ma ka wa i hookoia ai ka panai aina ana. Ma ia wa i 1110 ai na aina i waiwai no Amerika Huipuia, a aia wale no*ka hiki ana e hoolilo aku i keia poe aina mamuli o na kanawai e kauia ana e ka |Ahaolelo Nui." j Ua kuhikuhi akn hoi au maloko o | ko*u manao hoakaka i na olelo o ka l'Aha Kiekie o Amerika Huipuia, ma ka hihia a Harcourt vs. Gailliard, 12 I \Vheaton. 523, ma ke ano, e hoike ana , }a me ka maopopo i ka manao alakai ikanawai laulaha e hooponopono aaa i keia kumuhana. Aole o'u wahi manao iki, ua hoomaopopo ole ka Wahaolelo o ke Aupunl Hawaii i keia mea maopopo loa. oia hoi, ma ka wa i mana ai ka hooholo hoohui aupuni, ua pau iho la ke ku ana o ka Hepuhalika Hawaii. ma ke ano he Mana Aupuni Nui a kaawale hoi. Ke ku wale nei no ia, ma ke "ano he Aupuni hooponopono i kana mau kanawai kuloko iho elikt me ka manao maopopo'i ikeia ma iaano olelo, a no na hana maopopo hoi kekahi i hoakakaia maloko o ka olelo hooholo, a, o ke kuai ame ka hoolilo ana aku i na aina aupuni. aole ia iloko o keia mahele hope. j Ma kekahi hihia i ulu mal ai ka nij nau no kekahi haawi aina I hanala e i iSepania. m«ahope iho o ka la i kakau'-

inoaia ai ke kuikahi haawi a panai aina. a mamua ae hoi o ke apenoia ana (ratifieation) o ua kuikahi la. ua lioopuka ae la ka Aha Kiekie o Ameiika Huipuia mahope iho o kona hoakāka ana i'-ka manao oiaio niaoli o na aelike kuikahi. ame-k:\ la e mana ai lakou. >me ka mana'o ke Aupuni mana i haawi inai i na aina. m'aluna o na Aina Aununi. oiai lioi e kaliia ana ke aponoia ana •> ka Ahaolelo Nui. i ka manao e 'noakaku ana i ke ano' o k.: mamaia olelo •'nmni'eipai legislation" (hooponopono kanawai kuloko). ua pili wale no ia i na kanawai no na hana ku.oko 0 k-a aina, ame na hana a na kanaka i kahl me kahi, a hoike ae la hoi ka Ah.i Kiekie, o ka hoohanaia ana o ka Mana Aupuni Poo a k.iokoa e !;•-> A ni nana i haawi mai i ka Piaai A'r.a ana, ua pau iho 'a ia, maliope iho o ke kakauinoaia ana o ke kuikahi, "koe wale no na hana kuloko niaoli, koe v. ale no hoi no na haawi aina ana." (Davis vs. the Poliee Jury of Concordia, 9 Howanl, 280'289.) 0 ke ano olelo hookahi nohoi ia, i hoohanaia ai, ma ka hoike ana i na kulana kanawai maloko o ka aina i lilo mai ma ka ikaika o na mea kaua.' Ua olelo mau ia lioi. no na aina o keia ano, ua mau no ka mana o na kanawai e liooponopono a e hoomalu ana i na kanaka. ma ka lakou mau hana.i kalii ame kalii, me ke ku ana nae o ia mau kanawai malalo o ka makemake o ka aoao lanakila; aka, o ka mana o ke Poo Aupuni mua, ma ke kau ana i mau kanawai hou, lawelawe nuina maoli ana elike me kona ano mamua. a haawi a hoopuka paha i nvau pono a i mau kuleana. a hana hoi i mau palapala hoolilo no na 'waiwai aupuni. ua pau. He mea maopopo mamuli o ka olelo hooholo hoohui aupuni, ua hoolilo mai ke Aupuni o Hawaii e ku nei i keia Wa 1 kona kuleana nolio ona ana maluna 0 na Aina Aupuni o Hawaii. A ua like nohoi ia me ka olelo ana, ua hoolilo j mai la ia i kona kuleana ma ia mau aina. oiai, ua pau kona ku ana nui ke ! ano he Aupuni Poo: O kona mau waiwai Aupuni «pau, e komo pu a'na na ! Aina, ua lilo mai la ia Amei'ika Huipuia. a mamuli wale no auanei o ka mana. a o ke kauoha ana hoi a Amerika Huipuia e hiki ai ke hooliloia kela mau aina. Ina he wahi mana kekahi i loaa 1 na luna Aupuni e lawelawe la ma ke Aupuni o Hawaii e haawi aku i na kuleana aina i ka poe kuai mai ame ke- ! kahi poe e ae i kuleana maikai maoli ma ua mau aina la. i lilo mai ai ia Amerika Huipuia, ma o ka olelo hooholo la, «laila, mamuli ia o kekahi mana hookohu hope ma ke ano agena no Amerika Huipuia, a, he mea pono hoi ke hoikeia ia mea maloko o ka olelo hooholo, aka. ma lea imi ana nae i mana oia ano maloko o na olelo o ua oleio hooholo la, aohe loa he mea oia ano. ke nana ia kona -ano ame kona manao maoli. O ka oleio hoonohonoho hope ma keia hapa o keia manao. oia keia. o kela ame keia pono. kuleana. pomaikai. a waiwai i loaa i ka Repuballka o Hawaii iloko o na Aina Aupuni ma ka manawa i mana ai ka olelo ; mai la, ma o ia olelo hooholo la, ia Ameiika Huipuia. a mai ia wa mai i j nele ai na lūna aupuni o ka Repubaj lika Hawaii i ka mana e h'iki ai ke lioolilo akn i ka mana i loaa ma ke kanawai a ma ke kanikela ia Amerika Huipuia, mamuli o kekalii pniapala a nellke e ae paha. Elua. Ua oleloia mai hoi, he mea poj no ke hoololi hou ki ke Kauolia Maiui ! Hooko o Sepatemaba 11, 1899, i olq al īa"e pili aku i na kuai, a i na aelike hoi no ke kuai ana i na Aina Aupuni i haj naia. mawaena o ka la i aponoia ai ka j olelo hooholo hui ame ka la 12 o Auga- ' te. 1898, ola hoi ka la, i lawelaweia ai j na hana (ceremonles) ma Honoluln, e j hoike ana i ko Amerikii Huipuia lawe ; aupnin maoli ana mai i ko Hawaii Pae Aina. Heaha Ia ke ano o keia mau hana (ceremonies) «ole «u i haiia mai, koe wale no ka hukiia ana o ka hae Hawaii i lalo. ame ka uula ana ae o ka hae Amerika ilnna, imua ponoi hoi o ka luna aupuni mua o Amerika Huipuia ma Hawaii ame na luna aupuni o ko Repubalika o Hawail. Penei ka olelo a ko kakou Aha Kiekie no ka mea e pili ana i keia ano haua o loko o na kanawai iahui: "0 na kuikahi «pau, no ka panai aina ana, a me na hana e ae hoi, ua paa no ia maluna o na aoao hana aelike, mai ka la mai 1 kakauinoaia ai lakou, ! ke ole hoi e hoakakaia ma kekahi ano | e ae. O ke aponoia ana (ratification) t o ia mau mea, ua pili no ia i ka wa i j kakauinoaia. Vattel. B. 4. C. 2, Sec. 32; Mart Summary, B. 8. C. 7 Sec. 5. ! "He oiaio nae, ma ke kuikahi no ka hoohni aina ana, e mau ana no .ke 'kn <an& o kona ano lahul, no na hana kalepa apau; aka, o ka mana poo Aupunl maoli, ma ke ano o kona hoohana la ana, aole ia e lilo aku i ka lahui i hooliloia aku ai ka aina, a liiki i ka wa e haawi maoli ia aku ai ia. Aka, ho moa oiaio nohoi. o ka hoohaiiaia ana o ua mana poo Aupuni la e ke Aupuni nana i haawi aku i ua aina la, ua pau iho !a nohoi ia, koe wale no ma na hooponopono kanawai kuloko ana. nie he mea la nae, no ka haawi ana i na aina. A oia kumu alakai hookahi nohoi ma keia mau ano elua: nokamea, mahope iho hoi o ka hanaia ana o ke kuikahi, aole i komo malaila ka huipu ana o ka mana hiki e paa i ka alna ame ke kuleana ma ua alna la, \ me« e loaa al ka

noho ona ana ame ka lawelawe piha ana aku. (plenum ileminium et utile». T mea e leaa ai ia pono. alaila. he mea pono ke ku ke kuleana maoli ma ka waiwai (jus in rem) a oia hoi, ka niea i kapaia ma ke kanawai o ka Manao o E;u'.ani. ka pono o ka paa ana i kekalii waiwai. (juris ei seisinae conjunci! >. i O k'eia k inawai laulaha pili i ka v. i!.; pi'r aku no i:t i ke kuleana ka aina i haawi pili Aupunl ia. noiioi me kona pili ana i na kuh .ina ej>ae. a ua lokahi like na manao II ka pno kakau kanawai lahui apau ma k'.'ia loina alakai kinwai. PufftMi(lorf par Harl)> yi af. li)>. 4 e. !♦. spe. S. note. 2." iDavis vs. Tlie Poliee :lury'oi Con- . onlia. !> Havanl. 28D.) 0 ka manao maoli o keia loiiu ka-i-.awai. elike me ia i hoikeia mai ai e n:t Alia KaiuWai. oia hoi. ina e ueia ana ka mana hoohui aina niai e hana aku i i:a luuiwi aina ana ame ua aelike na no na aina, pela hoi me na pono ame na pomaikai mawaena o ka la i kakauinoaia ai ke kuikahi aine ka la o ke aponoia aua o ua kuikahi la. e hooneleia auauei kekahi aoao liana aelike i ka pomaikai -o kekahi hapa waiwai nui loa o loko'o'ka waiwai paa i aelikeia «i e ia e loaa mai ana. Ō ka ī'ula maoli hoi, oia keia, mainua ae o ke kakauinoaia ana o ke kuikahi, aole lioi mahope iho o ka hoomakaia ana o ka aelike no ka haawi a panai aina ana. e hiki ai ke haawiia na aina; a ina mahope iho o ka panaiia aua mai o ka aina, alaila, aia wale no ka pono a aponoia e ka mana Aupuni i haawiia aku ai ua aina la. He mea maopopo loa hoi ina e hiki ana i kekahi Mana Aupuni ke hoohana i ke kuleana o ka liooliio ana aku i ka Aina Aupuni mahope iho o ke kakauinoaia ana o ke knikahi, a mamua ae hoi o kona aponoia ana, e hiki ana auanei iaia ke hoololi nui m;ioli ae i na launa ana o na kanaka o loko o ka aina i panaiia mal i kahi ame kahi, a knkulu hoi i kulana hooponopuo kaokoa loa mai ke kulana i hoomaopopoia maka wa i hoolioloia'i ka aelike, "Aole i aoia ma na kanawai o na lahui ka hoomauia ana o ka Mana Nui (Supreme Powev) iloko o ke Aupuni e haawi ana i ka Aina (territory) maluna o ua aiua la. mahope iho o ke kakauinoaia ana o ke kuikahi, a ua loaa paha kekahi mana nui e ae no ka hoohana ana aku maluna o ua wahi la i liaawiia ai koe wale no ka mana kupono no ka malama ana i lea maluhia o ka lehulehu ame na hana kalepa, ame ka Aialama ana hoi i ka aina i hoohuiia mai ma kona kulana waiwai io i kinolii, a hiki i ka wa e haawi maoli ia mai ai ia mea." (Davis w. Poliee Jurv of Concordia, supra.) Aole hoi o'u nianao. mamuli o ke ano e o ka hana panai aina i lawelaweia 111 a ka mea e pili ana ia Hawaii, he mea ia e ano e ae ai ka rula hoakaka kanawai, mai ka rula mai e hoohanaia ana ma ka hoakaka ana, ina mainuli o ke kuikahi maoli ke ano o ka hanaia ana o ka panai aina. 0 na kumu alakaii knpono i kekahi. ua kupono no ia imi no he kuikahi kai hanaia. O ka oleio o ka olelo hooholo. aia na ma ka wa ano (present tense). K hoike ana hoi, penei." "Ua aponoia aku ia haawi ana mai, a ua hooiaia h'oi, a ma keia ua holiuiia mai ua mau Pae Aina la o Hawaii ame ko lakou mau kalana' 'aina i Uhi ipart) 110 ka aina o Amerika Huipuia, a ua kaa Inkou malalo o kona mana, a 0 na wniwai ame na pono ame na kuleana apau i hoikela ue nei mamua, u;\ pili loa aku (vested) ia Ameilka Hpipuia." E ukali aku ana keia olelo hooholo 1 kekahi mau olelo hoakaka e hoike maopopo ana no ka ae ana mal o ke Aupuni o ka Repubalika o Hawaii elike me ka mea i hoikeia maloko o kona Kumukaa&wal, e haawi kaokoa mai me ke koe koena ole hoi ia Amei ika Huipuia i na kuleana apau o ka noho Mana Aupuni Poo ana, a pela aku. Ina hol lilo na hana (ceremonies) I hanaia ai ma ka ia 12 o Augate, 1898, l mau mea hoike no ka oiaio o ke aponoia ana o ka aelike mawaena o na Aupuni elua, a ina hoi e manaoia ua konio pu ke Aupuni o Hawaii iloko oia mau hana, alaiia, he mea kanalua ole hoi, ua lilo ka laua mau hana ana l moii no ka olelo hooholo e mana al ma ka l aponoia ai ua olelo hooholo la, a nolalla. e mana ana hoi ua olelo hooholo la elike me na olelo maloko ona, ma ua l.i ala i apouoia al ia, aole hoi, ma ka la mahope mai o ka lawelaweia ana o kt> la mau hana (foremouies. Auk. 1-. IS9S). Aole hoi he mea i oleloia maloko o ka olelo hooholo no ka mea e pili ana ia mea o ka haawl maoli ia aua mai o ka aina, a i ole, o kekahi mau hana hoohiwahiwa e ae paha e paa ai ka hooliloia anaomai ma ke auo kaokoa loa ke kuleana ma ka aina ia Amorika Huipuia. Ke ku nei ka olelo hooholo, ua holo loa ka hoohui aupuni mamuli 0 ko «ponoia ana o ua olelo hooholo la, ma oin mea la hol i hoikefa al ko Aiueiika Huipuia ae ana i ka men a ka Repubalika o Haw«il i haawi niai ai. Nolaila, ke alakai aku nei au ia oe ma ko'u manao, ma ka mea o pili ana 1 na Aina Anpuni, ua mana ka olelo hooholo ma kona la l aponoia ai. oia hoi. ka la 7 o lulai, IS?S. _Ekolu, Ua kuliikuhi mai ka /\gena Kuikawa o ke Aupunl o Hawaii i kekahi palaiwla mawaena -o- Mr. Sewalt. ka Agena Kuikawa o Amerika Huipuia nei ma Honolulu ame ke Keena Kuhina ma Wasinetona, ma ke ano he mea ia e apono ana i ka hoohanaia ana o n\aj\a kuai aina e ke Anpuni o Hawaii mahope mai o ka hui ana. Ma ke noi hoi a ke Aupuni Hawaii, ua waihoii mai ia keia ninau mahope ae nei i ke Keena Kuhlna ma ka ia o Aueate IS9B.

i- Aole anei o Peresidena Dole e hooinau aku 1 ke kakaiwuoa ana i na mlapalH Sila ame na Palapala Kuai ma na hana maa mau e pili ana i »u Aina Aupuni malalo o na kauawai aiua o Hawaii?'! A ua paneia aku hoi ia ninau e Mr. Sewall. elike me ka olelo i loaa aku iaia. elike nie keia: "l'a hoakakaia maloko <> k.i Ohlo Hooholo. aole t? pili aku na Kauawai Aina ti Amerika liuipuia i na Aina Aupuni ma Hawaii, a e jnau nohui ka niana o ka hooponopono kanawai knloko ana o Hawaii." Va manao na Luna Aupuui o llawan. o keia p:tnc ua like i:\ 1110 ke kukala ana o ko Kt>ena Kuhina i ka iauua" ua loaa ia lakou (ua luna aupuni ll:waii )<■ liana i na haawi aina aupan: me kc kaukai ole ia an.i o ki'kihi k.inawai e kauia ana e k:> Aliauli-ln \u; K ikeia ananei, o kt ,; a p;-ne ika ninau a ke Aupuni H iwaii. oia no ka i hoike hou ana aku i na o'»'!o niaopopo i o loko o ka olelo hooholo. po- . hihihi loa ka o!i j lo at)a a« i , u.i matui<'' >' ka. Agena lvuikawa o k«* Keeiia Kuhina j ma o keia pane ia, he haina ia ma ka ' aoao hooia aku i ka ninau, aka n:u j . i hc mea maopopo no e kohoia ana k.i manao ma ia ano. Aka, o koia ninau. he ninau ia e hooulu Aai ana i k.'kahi mana ololiaka— oia hoi ka mana e hoolilo aku i na aina o Amerika Huipuia, me ka ae oie ana o ka Ahaolelo Nui. plike mi' ke Kumukanawai. Aole keia j he ninau pili i ka manao maikai (jiootl ! faith) o na luna Aupuni Hawaii, t>iai, I aohe kanalua ia o ko lakou manao mai- j kai. 0 ka manao kuhilu wa i ulu mai i no ke ano o ka pane i hoounaia aku »• | Mr. Sewall, aole-ia he mea e maua ai I ka hoohanaia ana t> kekahi mana i ka- ! uoha kanawai ole ia no ke kuai ana | aku i na ain:i, a loaa hoi i ka mea i lilo aku ai ua mau ainn la i nele ni ke Anpuni Hawaii i ka mana no ka hoolilo ana aku. ke noonoo pono ia ke k.inawai. Eha. l'a hoike ia mai hoi.'he l«*huleliu loa na aina aupnni i hanaia e ke Aupuni Ilawaii no ka hooko ana i kana :uiiu aelike ponoi iho e pili ana i ua mau aiua la, a i hauaia lioi'maniua'aku o ka la 12 o Augate, 189s. l'a maopopo ia'u keia mau ano kuai ana, oia hoi, aia kela mau kuai i paa malalo o na aelike hoopaa, a i ole ia, o na nonoi i waihoia mai e ka poe kuai aina mamua aku o ka olelo hooholo hoohui aupuni. a e loaa ana hoi i ka meu kuai aina, a o ka mea noi paha he palapala sila no na aina la. O ka'u i olelo ae nei no ka lilo aua mai o ka mana o ke Aupuni Hawaii no ka h'ana ana i na kuai aina ame na hoolilo aina ana hoi mahope mai o ka haawila ana mai o ua'mau aina la. ua pili no ia i keia ano kuai ana. O ka mea pohihihi, oia ka hoomaopopo ole ia ana ua pau iho la ka mana kuai a hoolilo aina aku i loaa ui i ke Aupuui , Hawaii, ma kOna ano Mana Aupunl Poo. a ua lilo hoi kona mau'mana ipau o leela ame keia.ano ia Amei ika Huipuia. Pela no ma na mea t pili.ana i na | aina malalo o na aelike kuai. a m ilalo ! paha o ka aelike hoolimaliuia, elike la | me na aina i pili o!e ia »- kekahi kvii»- ! ana i paa malalo o ke kanawai kaulike. H<> niea kanalim ole no nae, ua hiki no ke hilinaiia mai ke Aupuni o Amei'ika iluipuia nei. ma k( 4 ano e h ina .ma no ia i ka me.i pono no ka poe apau i loaa na koi pololei eliko mo keia ke ano, He niea kanalua ole hoi. e kau ana no ka Ahaolelo Nui he kanawai 'no k.« liaawi ana ame ka hoopaa ana i na kuleana o keia ano. O k i nin ni wali' no no ka'u olelo hooholo, he m ina aiiei kekalii oia i\nt> iloko n k»> Aupnni ll i» waii. aole o'n manao lie inau.i k' kahi oia ano. iCl!nifi. l'a poloai hou ia niai hui k a ! noonoo ia ana o ke Kauoha Mana Ho- ! oko, e noonooia nei. oia hoi ke kmoh i e hoihoi hou ia na «lala i ukuia uku i ua luna aupuni kuloko no n* aiua i kuaiia aku mahope mai o ke aponoia aua v> ka olelo hooholo hoohuoi aupuni i ka poe i kuai mai ai i na aina. a. aohe hoi he kanawai" e hooman i ana, a e ae ana hoi I ka hoohanaia aua o ke ilala iloko o ka \Yaihona Dala H iwaii no ia liana. Ina he oialo keia, alalla, e hiki ole ana ke hookoia kela hapa o ko kuuoha Mana llooko. ~\o!m no au i manao e hanaia ana keia hookaa dala ana ma ke ano kue i ke kanawai kuloko nme na hooponopono kuloko ana o Hawail, a i ole 1«, e loaa hol ke dala no ia liina, ma ke auo ku ole i ka pono, aku, m«muli wal«> no o ke keehina hana kanawai e ioaa ai ke <lala u hoohana ia aku hol kela hana. Me ka mahalo loa, Kakaninoaia. •10HN W. CiRIO,(;s, Loio Kuhina.