Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 50, 15 December 1899 — HE MOOLELO WALOHIA NO NA MEA HUNA POHIHIHI EKOLU [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO NA MEA HUNA POHIHIHI EKOLU

Ke Kaiuikauhai hol*»ln»loua opio, owui ia: Ka Wahiue opulopuie. i aha ina': 0 Hurama ko'u inoi 1, ()»'ni i</; ll( .Wiiwi b ia i K'ikaoiū r .<>/U anu-< ( J*. < l:ahi o ua Kanaka h'nkiin Mml* lo A'U'' Uina u»'.i 1' kt ar> nei; a t uiiuhiia mai hoi e liOOl'l.l «KII kii <>UU> i:>ritania mai a i ka Olehi 1/uuaii, »<> kr KiM,ana u» I.ahui 1 l:\naii. MOKUNA XV. IKKAIA KK Kl'Ml' I HKWA Al. 1 ka paa aua o Oilimana i ka nakiikilla e Hurama a paa i ke kuuuilaau. ua huli ae la ia a hoi hou aku la i ka hale o Morigiana. laia i hookokoke aku ai i ka hale, aole oia i ike aku i kekahi mea 0 lelo ae ai kona hauli, nm.Ue ano aia maloko o ka halo na iioa paahana pu o Gilimana. aka, iaia nae i hele aku ai a kokoke loa-i ka hale ma ke alo aku nei, aia hoi, lohe aku la ia i ka uwd ana mai o na iiio a ke kanaka opio, a i kona holo ana aku ma kahi ana i lohe aku ai ia laua o uwe ana, ia wa i loaa aku ai laua iaia ua hoopaaia iloko o ko laua hale. Lalau aku la keia i ke pani o ua wahi hale la, a hukl mai ia a hemo, a i ko laua ike ana mai lioi i ko laua mea nana i hookuu, ua puka mai la laua i waho me ka hoike ana mai o ko laua mau ano apau i ka liauoli, a holo mai la laua a moe iho la ma na kapuai o Hurama. la wa i anehe iho ai oia e paipai a e hamohamo i ke poo o kekahi o laua, ia wa i lohe ae ai ia i kekahi leo uwe ana me ka hoike ana mal hol o ua leo la i ka ehaeha nui me he mea la ua pahuia aku kekahl pahi ma ka umauma o ka mea nona ua leo uwe la. 1 kela wa i haalele iho ai oia i na ilio, a holo aku la oia no loko o ka hale. Holo aku la ia a pii aku la ma ke ■alo aku nei o ka hale, wehe inat la ia i ka puka, a komo aku la ola iloko. O ka hlohkma hoi ana l ike aku ai n\a ia wa, he hiohiona ia e maeele launa ole mai ai kona puuwal menei mea he ehaeha a ka launa ole, a ma ia sekona ua like oia nie kekahi kanaka l makiaia iho a paa kona mau kapuai a paa maluna o ka papahele. Ike aku la ia e kukuli ana o Moragiana maluna 0 ka papahele, e hiolo makawalu ana na waimaka ma koua māu papalina. ame kona mau lima l pulUla ae ma kona umauma e nonoi mai ana ia i ke kanaka e ku aku ana mamua pono aku ona, aole oia »> kauo aku iaia mailoko aku o ka haie, a e aloha aku hol oia iaia. oial aohe aua hewa i hana ui. e hiki ai la hoi oia ke hanaia xne ka maewaewa loa. O keia kanaka a llurama i ike au'ai. aole ia he kanaka e ae, aka. o Koletona no ia, a e ku ana hoi ina kahi kokoke iaia, he kanaka okoa, a malihini hoi kona mau maka ia Hux*ama, a ma kona ano nae apau ma ka Hurama heoniaopopo aku, he kauka oia. "E ku ae oe iluna," wahi a Koleiona 1 pane iho ai me ka leo hookikina a plha okalakala, me kona lalau pu ana iho i ka lima o Moragiana a huki ino ae la iluna. "Kulikuli oe. Aole au i ike i kau kane, aole nohoi o'u manaoio he kane kekahi au. I kii inai la au ia od a lawe aku i kahi i oi aku ka maikai mamua o keia wahi au e noho nei. Ea, e ku mai paha oe e nei wahi wahine pupule. Ku-ku-e ku oe i luna." Aole i puai aku kekahi huaolelo mai a Hurama aku, aia nae ke aki la kona mau ku'i ia wa, a e uwi ana hoi kona mau niho, Me he olapa ana la na kekahi uwila i ka poiuiu 0 ka lani, pela iho la ka oniu ana ae 0 ua kanaka nui nei i kana puupuu lima a lele aku la me ka ikaika loa a poha aku la ma ka a-i o Koletona, a waiho oni ole aku la maluna o ka papahele, oiai hoi ke koko e huai ana mailoko aku o kona waha ame kona ihu. Ma ia wa hoi i maule iho ai 0 Moragiana, a hehee iho Ja ia ilalo, aka, ua paa e aku la nao ia i na lima oolea o ke kanaka uhai holoholona. Ma ia wa hoi e ku mai ana kahi wahine kauwa paele me na waimaka nohoi e hiolo iho ana ma kona mau papalina. A ma koha' wa i ike mai ai i ka hehee ana iho o kona haku wahine ilalo, ua lele mai la me kahi ikaika apau i loaa iaia, a hopu mai ia i kona haku wahine, oiai hoi ua haku wahine la ona i paa e aku ai i na lima oolea o Hurama. "E hoihoi aku oe i kou haku maluna o kona wahi moe," wahi a Hurama i pane aku ai me ka awiwi loa i ua wahi wahine kauwa nei, me kona hoomau ana aku nohol i ke kamaiiio ana aku iaia, "a e hooma-u iho hoi oe i kona lae me ka wai huihui. Aole liuilu a pohala mai no oia." "Hapai ae la ua wahi kauwa wahine nei i ke kino wiwi a pilalahi o kona wahine, a hoihoi aku la iloko 0 ka rumi, a ma ia wa hoi i huli ae ai o ! Hurama a kamailio ae la i ke kanaka malihinl ana i hoomaopopo ai he kauka oia. "A o oe hoi. heaha hoi kau o keia wahi?" Ia wa i hohola ae ai ka haikea keokeo ma na helehelena o ua kanaka nei, a pane mai la ia me ka leo piha makau: "Mai pepehi mai oe ia'u. Ae; no ke

«» K»' Akna. m.ii !»•■}»' 11: m••• ia'u." "K mui u.' u»«' k.i iM»;*.!-; ita iiinau apau a u »• uiu.iu al\.i t! \ > «.',l*." wa'ui a Huiaiua i i»an«' aku ai un'i.: 0 ua katta!<a n, i. Ka t»ni kapaHil a)».t aku 1» ka ueU'lau <> kt»na iu.uiamaua t; taa kuhi iniua o kona niau maka. ui« ki»na an.i aku Uoi u kokok<- i:\ia "K hoopaki'K- ae o»' ia'u, a paiu aku no au i na. ninau apan au •• uinau mai ai ia u." wahi a ua kauka m»i : ' [>atu< inui ai nit' ka haalulu. j "Alaila. o pauk' koke luai o<- Heaha k» 1 kumu o kou ho*'a aua mai i !U»k > | m v i o kein haU 1 ?" | I "l ho»»a mai ium au ia u»*i uo ke I kua ana i keia. kanuka ma ka Ut*e aaa aku i kt»ia wahln» 1 pupul<- mai kfia wa;hi aku?" | "A t»wai kou-inoa?- it« i aha kau.hana?" ■' j "He kauka au." 1 "A-ha. Mahopo iho o kou ik*- aua 1 na mea apau e pili una i kHa wahin^ 1 kona noonoo ame na m*?a nohoi apau 1 0 pili nna iaia—manao iho la no o».« h«mt»a pono ke laweia aku keia wahln*' liewa ole mailoko aku o kona halo uei? Mahopo iho hoi o kou ikf ana i k<»ia wahine kukuii aua ma kt»na mau kuli. me ka puili ana ae o kona mau lima ma kona umauma, koua mau waimaka hoi 0 hiolo ana ma kona mau papalina i ame kona leo hoi i htK»pihaia me ka walohia e nonoi mai ana i keia kanaka puuwai eleele. aole e kaxto huluhuiu aku iaia mailoko aku nel o keia liale. manao iho la no oe h» k pupuh' keia wahine?" Aole i pane mai ua kauka nei. Me ka ieo nui piha inaina pau«* aku )a o Hurama: "E kaniaili.» niai hoi oe?" Me ka leo piha makau loa. kamaiiio mai la ua wahi kauka nei: | "Aole no owau ke pot» o keia hana. O kela kanaka e moe oui ole mai la. oia ke alakai o keia hana. Ma k*« auo pili oihaua waie uo au i heie mai uei." "A-ha. Ma ke ano piii oihana io ka hoi oe i hoea niai nei i k*ia haie. Nawai 00 i kauoha aku e heU* mai ia nei ma ia ano? Na keia wahiu»- au*'i■.'•• "O ke kauoha i ioaa mai ia'u uo ko u hele ana mai ia nei, a<»le ia mai keiu wahiue ae. aka. mai kekahi mea oko.a mai 110 A.ua kaut»haia mai hoi au •• hele mai e nana. ina paha h«* pupul.* io keia wahine. "A heaha kau .»l«-lo hooholo?" l'a li-o.ae la na maka o xv\ wahi kauka nei. a hoike mai )a jn>i kouu uiau heleheleua apau i ka makau ame ka wiwo. a ma ia i puka mai ai kahi wahine kauwa i waho. a pane mai la imua l 0 Hurama, oiai Uul ia »♦ paa ana. i kt- i kahi pa-kini wai holoi: "Mas.sa llu I ram. dat mau say ilat uiy MiHBus stark starln'maa...uutl''dat ilev nxuM lake lxer off. I>at's what he t»ay " (K haku Hurama. olelo mai kela ka naka ua hele ka kuu haku wahin*' a pupule leleioua. a he mou poxxo lakou ke lawe aku iaia mai keia wahi aku . Ola kana olelo i hoopuka iho uei."> ! " . auhea oe. »• n«'i wahi kauka hot»- 1 punipuni nui wale. a lapuwale nohoi, ke ike nei.anei o«« i k»'la kino » waiho mai la ma kela wahi?" "Ae." w;iiti a ua wahi kauku ne» i pano mai ai me ka naka haalulu atu» ae o kona kino. iaia i ik»' aku ai i kf kiuo inak»' e» Kale'ona »■ w;uh>> mai ana. "Ae. t Uai akxi au ia «•*•. ina aoU* «»•• e piine pono mai i ka'u mau niuau »• j ninau aku ai ia oe. m«' ka oiaio mat»lx j hoi. aole hoi wahahee. ulaila. o oe pu j kekahi e hiamoe ana ina ka aoa»> o ! kou kokoolna nei. Nt>laila. a*>ie anei I o-oe, nxe Koletona nei ame llilimana | ka poe e hoomakakiu ana i k«'ta ha!»> | mailoko mai o ka uluiaau 110 anean» j hapalua hoxn\ okoa ka loiUi o k»> onk«»»t wa o ka hana aha pela?" "Ao." "He elna olua i (oaa mai u» i ia u iloko nei o keia hale: a heaha hoi ka manao o ko Oilimana hm)kolo ana ae nei mahope o'u?" "I hookolo aku nei oia ia oe no ka pepehi ana ia oe a inake." a wahi a ua kauka nei i pane mai ai-me ka haaiuiu ana nohoi t> kona kino. "Oia no ko'u manao." wahi a Hurama i pane aku ai, me ka h»H>mau ana akxx. "Ano, e hai mai oe ia'u. Nawai oukou i hoouna mai nei ina keia huakai 1 pepehi kanaka?" [ Paa iho la ka walia oua wahi ka- | nka nei, aka, o ka haalulu ana no nae 1.0 kona kiuo e mau ana 110 ia. la wa pane hou aku la o Hurama: "Aole ka paha oe e pane mai ana i keia ninau a'u i ninau aku la ia <>e. p»>hea aohe ou hoomanao i kela ktn»> e waiho mai la?" "Ae—ae—na Mr. Berkley makou i hoonna mai e hele mai i keia wahi." "Pela no kuu manao. Na kela kanaka io no i hoouna mai ia onkou ma keia huakai pepehikanaka. Ua lo- ' aa paha he uku malkai ia oe no kau hana mai iaia mai?" "Ae." •'A ua kauoha mai paha o Mr. Rerkley ia oe, e hoohiki aku imua ona. aole oe o hoike ae i ka meahuna o keia huakai a oukou i hele mai nel*»" i "Ae." I "Makemake au i hookahi wahi niuau ' a'u e ninau aku al ia oe, a hookuu aku au ia oe mailoko aku nei o keia hale. me ka manaolana ana hoi. aole oe e lawelawe hou aku ma keia hope aku t kekahi hana puuwai eleele loa elike iho la me keia ke ano. Heaha la ka ; mea e hanaia mai ai maluna o keia wa- ! hine, ina i holopono iho nei ka oukou i hana?" "E hai aku au ia oe nxe ka oiaio " ! wahi a ua wahi kauka nei i pane mai ' ai." Aole hiki ia'u ke hai aku ia oe ia mea. Ua hai mai nae o Mr. Berklev ia'u. ua makemake loa ia nana e malama i kela wahlne. olal aohe mea nana e malama nei iaia 1 keia wa." "Ua pau ae ia. Ke hookuu aku nei au ia oe, me ke kauoha ana aku hol ia oe. mai noho oe a hookokoke hou mai 1 ma keia hope aku. B hai pu aku nohoi au ia oe i keia wa. ke kan nei he hoopai weliweli loa maiuna o ke poo o kela kanaka omokoko. oia o Mr. Berkley." I Mahope iho o ka nnka ana aktx o ua ' wahi kauka nei mailoko aku o ka hale. ua lalan iho la o Hurama i ke kino make 0 Koletona. a auamo ae la. a haalele iho la ia loko o ka hal»\ I kona hoea ana aku hoi i waho. ua loaa akx; la hiia he kopala e pili nnn ma ko kua o ka hale, me ia mea i hele aku ai ia iloko o ka ululaau no ke kanu ana i ke kino o Koletona. I (Aole 1 pau.) '