Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 50, 15 December 1899 — KA MAALAHI O KA IKE. [ARTICLE]

KA MAALAHI O KA IKE.

He wahi mea maalahi wale no ia mea he Ike. O na hana hoola hoopunipiini wale no ka mea hookae he mea pauaka wale. 0 ka oihana hoola mai 0 ka wa i hala, e lawelawe wale ana ro iakou ma na mea ku i ka moakaka, oia lioi na laau lapaau mailoko mal o na raea ulu mailoko mai o ka honua. 0 ka laau lapaau Sagwa, he iaau ia i owiliia ai na mēa moakaka loa. He laau ia noloko mai o na mea ulu. He laau hoi ia i hanaia me ka ike ,oiai ua houluuluia malaila na mea ulu apau, na aa laau, na ili laau ame na pilali laau. He laau hoomaemae koko maikii loa ia i ikeia i keia wa. a hooikn» ku aua nohoi ia i ke koko. He 90 neri pakeneta o na m-.i'i. e hoomakn mua ana me ke koko ino, a he kanalwa pa keneta hoi o na ma'i e hoola hikiwaweia ana mamuli o ka inu oono ana 1 ka Laau Lapaau Sagawa. B kaiehu ana keia laau i na 'mea ino apau mai loko aku o ke koko, a haawi hoi i kino hou i ke kanaka me ona koko hou. ,\ohe lua e* loāa ai ka Laau Ilikini KXkapu Sagawa. 0 Hobron Drug Co, Agena r rio na Laau Kikapu (Kiekapoo).

ī . : iiaaa 2isasi a ■."■lr*o īia li 3ao2siK 34. "E Papi. aaaā &£• so"bl Ua mopopo ia*«. i:i:sa ;:aio o pāiāiā, &3rx o ke Ak«A zv ko pQ3b«na. a i bm 3okoaaa&eā e pakeie aī 123::o- -£.:■> as: -:• &a poiao aposL" MOKI'NA niMAxrrNrr r\ mea he pii.ikia "£ l2S2iia_" wahl a Haku Car? ī i*ane maj 31: kaaa laikaEialiīiie. ~Eia palapaia iuai j Winuiihama mai. Ke hoike mal nel ia e iioea mai ana ia i Enelani neī īloko o eono mahīna mai keīa 'ia akH. a eīa oia ke kanoha raai nei ia'a e makauiau au i kana maii iLila ab&u aa kona e hiki mai ai īa nrī. o:aī. 'wahi aua e olelo mai nei. \ia ik€ oīa ī kahi e loaa ai lie ola niaīkai no kana mau dala. E kuu keikL manao anei oe. he pono ia'ii ke kakau ake iaia. a:e ka hai ana akii hoi !aia. ua poho kana man (lala apau? Pehe la ka pono a'u e hana ai?" Kuiou iho la koaa poohina ilalo. oiai hoī na waimaka e hiolo ana ma kona mau papalina. l r a ike hoi o lanatīa aoh? ana* aea e hikī al ke hoomama aku i kona makuakane. Ua ike ia ko laaa pilikia. Aole i kana mai ka pilikia. Mahope. aea mai la kona poo o ua elemakule neī. a nana mai la īa i kana kaikamahine. me.ka uwe ana nohoi. a pane mai la: "E knu lei aloha. aohe hiki ia'u ke ola a halawai au me kou Kaikunane. he aio a he alo. he maka hoi a he maka." 0 ke aloha iloko o [anaeia no kona luaui makuakane. aole i kaua mai ka nui oia mea ame ka mahuahua loa ana oia haawina. Ina he mea biki iaia ke Tī3n;i t mei e hoopauīa ai ke kauniaha o koaa lu3.nL aiakuakane .ellke me kana. uwe mai ana imua ona. alaila. e h.aaa aea ao oia i.i mea; aka. «a ike aole- hiki īaia ke hana i kaiii mea e- pau ai ka pilLkīa o kona luaui makuIve ku ola ma ka aoao o kona luka, liorrpo £ OLoakaanialiaia. ame n.-L e IILOIO aaa ma koaa papnli n.-i i tīco> la oia t ura luaul ha- ; a fcrT.nfcrTa n«i ona». ** aoh.o aaa nre- i-?- 'E'aiM īCTim-fk:R eim?; <7t<? la. fc>txi.i Ib~a2 nu&na&UM* peka ae ana r koaa 7WO» ZH>r s;iOE£ QKEtI IIOL. B^xl*o ! z£.<}> jzui-.ii r?cH£Sf 3io) Li E me | Ikii hjCttscn aoui- "" E tP&pta_ ❖ •i' ii t£ ; M ā Ik'-£ra3 1 i-e :«ftnn.."3r.iī ,<?» ia Q ;nii (oaa, wai «e Sy(Wca inoaā 33 Ik 1 ? Ti!i!i-»arM>nw!i»īwa ©aa aaailiana, ©oaa fca s©<aa © Mr. a* ® ta 3K»ea ana maii o wa k-am&ka iei, ada hos. ka inakmakaii-e aai-e kaioaihiii-e noho iaa ie k'eeaoa palapala . Ke naua la ke kaiiamaliine 1 kona makuakane e lalaii ana ī na popa apan e pilī ana § ka xnoraki o K'ummabe Hate ame aa aīna ap3"U ī pīli i us hale la. Ke ike aku la ia, i ka haalnlu launa ole o na Hma o ua luani makuakane nei ona. oiai oia e paa ae ana i ua poe pepa īa, a. ī kela ame keia vra. e huli mai ana ia. a nana mai la hoi iaia, me na waimaka no e hiolo ana ma kona mau papalina. A mahope. pane mai la ia: E kuu lei aloha. o ko kaua pono ame ko kaua pa'lekana. aia no ia iloko o kou poholima. I aloha mai oe ia'u, pa~ kele kaua; aka. i aloha ole mai oe i kou luaui makuakane nei, poino kaua, aohe mea*nana kaua e hoopakele ae." Alaila, hoomaha iki iho la ia a liuliu iki pane mai la: "Ke ole au e kuhihewa, he kanaka opio puuwai oluolu no kela, e lanalia; a me he mea la e komo ana no iloko ona ka manao aloha e hana mai oia i kahi hana oluolu a lokomaikai no'u nei. E kuu keiki, aole o'u makemake iki e lilo aku keia hale iloko 0 na lima 0 ke kanaka makaalnana. Ma ia wa hookahi no nae, aia kekahi mea ke hoolana la lloko ona, e hoea mai ana no he wa e loaa ai he maha. Aka, pehea nae ke ano e hoea mai ai ia mea, a o ka wa hea la hoi ia, ōia na mea i hiki ole iaia ke hoomaopopo. Hookahi paha hora mamua ae o ka wa i manaoia al, oia ka wa e hoea mai ai 0 Mr. Kulurose, ka makaainana ona miliona, ame Mr. Grantley ka loio o ka Haku Care, ua hoomakaukau iho la o lanatia i na meia ai e pono ai ka hookipa ana mai i na malihini e hoea mai ana i ka hale e haalele mai ana iaia ame kona luaui makuakane. 0 ka wa e paina ai, oia no ka hora 7 oia ahiahi. I ka makaukau ana o na mea apau, ua haule iho la oia i keia mau kiliwehi pa, a komo iho la oia i kona mauaahu nani. elike la no me kana i komo ai ma ka po hulahula mamua iho o ka La Karisimaka. Ua hana oia i keia hana. aole no ka hoowehiwehi ana iaia iho i mea hoohihia aku i na hoohihi ana mai a kei kanaka makaainana ona miliona. iala, oiai, aohe ona wahi lihi hoihoi iki iaia, a ma kana helu ana hoi, owai la ia kanaka lopa imua ona; aka. ua hana iho la oia i keia mau kiHwehi ana i mea e hoohauoliia ai ka noonoo o kona luaūi makuakane. elike hoi me kana i kauoha mai ai iaia, lie mea pono iaia ke hookipa mai ia Mr. Kulurose. makaainana me ka hanohano ame ka maikai hoi. He mea oiaio, i ka iiaa pouo afoa o kona paikini hoohiehie oia ahiahi, ua lamalama mai Ia ka nani ame ka ui ma kona mau aoao.apau. Aia kona mau hiohiona apau ke pua aai mai la me ka ui: aia kona oiwi kino. ke hoike mai la

J i ka naEL ,i i»? ae h.«: ma kona ].3B3tG aaao sj«a, e kihea? k.v f aaa? pa;h!ifei l a u: uiao- : no opio s;ei o Kv,rumab-- H:\Io. E S»jw ma&amaka he!«fceh:. e hoomaSS3C !?!0 oe. he oj-»:o o lanat:a i 022-? ais* ,«;oaa p««-arai Hv uhune 4 kOB:i ! ike ole ;a niea he hoohīe. Aole i hoī ; akih?. ka ipo. O koua :\!oha 3 apau. ī:on.i m-»u noonoo ajvīi». a:a no j o kona luaui a o ] 'Kan.i nua aloha hookahi wa'e no ia. | jKE AUI A.ME KA MAKAAINANA. | .Mahope iho o ka pan ana o ke konio kapa ana a i:a alii nei o Kummahe j Hale. ua iho mai la ia a haiawai iho la me kona luaui makuakane e noho hopepe ana nialeko o ka rumi hookipa. nie na helehelena nananakea. o:ai laua e noho ana. aia hoi, lohe ae I:i laua i ka owe ana mai o na huila o kekahi kaa ame ke pohapoha ana hoi o na kapuai o ka lio. Hoomanao ae la 0 lanaiia. o ke kaa ia o Mr. Kuluroke. ka ona miliona—ka makaainana—a o ke kanaka hoi nana e paa ana i ka inoa maikai o kona luaui makuakane ame ka home o kona niau kupuna alii Ma kahi o ke pihoihoi i olapalapa ae iloko ona ma na sekona mamua iho, aia hoi. ua kakoo ae la oia iaia iho me ka noonoo hoomaopopo no kana mau hana apau e hana aku ai imua o ke kanaka makaainana me ka hoohaahaa ole ia ana hoi o kona kulana alii. I keia wa i huli mai ai.kona makua-" kane a pane mai la iaia: : "E kuu lei. e hoomanao oe. aia ko 1 kaua pono ia oe i keia \va. I nui ke aho. e kuu keiki." "E Papa." wahi a kana kaikamuhine | i pane iho ai. "E hooikaika ae oe ia oe. { E lana no kou manao. e kuu makua," Ma ia wa ne i komo mai ai iioko o ka rurai hookipa. he elua mau keonlniaua. hookahi he ka||aka aoo. a hookahi he kanaka opio. Ike aku la o la- ! uatia. o ke kauaka aoo. oia no ka loio | o kona makuakaae. a hoaloha nohoi ' nona. Hoomaopopo iho la nohoi i:\. o | kanaka opio. oia. uo o Mi'- K.ulut"OSe. | I kela va keehi aku la oia i hookahi 1 keehina wawae im.ua. a haawi aku la i i kou-i Lima akau o ke alolia i ka hoalo- [ h:x o koaa euakuakane. oia hoi. \o, Loīt> Gcaacalaiia. huii ae ta ia a |i kttEOU! akit Ta iae ka uui ia Hej; Kuittiiiro§?v aole- hoi oia t h:iawi | ail£Ui D kwi HīEaa £:*&*.. eltfee rae i || 3&WB Jiß fi fcn Bji>t«L r» tke iho- ta Bw &aoKsfca t kwi kaBE<diaj6B a gk* «o>piE® a- tsoitt*s a āKwaia©'? a® »*?* 9v®s2k4 O Eai aaaiiKa teoiā sa e». «a aaam® slhi«i> Ha 53.. ; ihanaa 2 kaimaa •! a3ās i a 3;^ , D2fca mafcaasaaca, j O Asr. Kni3a3V*se 3»ar-, Sa«- .kaaaka' ■ w 3jo 3a, 4t 3\m3ana M'eM'e a au»jfei3 kona.. Hc aaau laalea kona «p hoi&e maa ana i ka oinolu anie 3ta maikii o kona mau ano apau. He loihi kaī kona kino, he lahalaha maikai hoi kona nmanma ame kona man "kipoohiwi. He oolea nae ke ano o kona oīwi kino ke nana aku, kupono no ke kulana koa, a Naita hoi o ka wa kahiko. He keiki oia i hoouluia e kona luaui makuakane iloko o ka hana i mea e loaa ai kana ai, kana ia ame kona aahu. O keia kanaka kulana niakaainana, i aele i ke koko alii mai ka po mai, ke noho alii ana maluna o ka huina miliona elaIa: a o ka lede opio hoi i haawi ole aku ai i kona lima iaia, no ke alolia ana, ka mea i loaa he koko alii mai ka po mai. ke noho alii ana maluna o ka ole ame ka neie. Aka — "He alii no nae au, Ile moopuna au na Umi." He kulana o ke ano kuokoa ke hoike mai ana nia kona mau maka. He nunui mohaha maikai kona mau maka. a he piha i ka oluolu ame ka lokomaikai na hoike ana a ia mau onohi. He kuoo nae kona mau ano ia wa; aka, ma ka wa nae e mahiehie mai ai na mino aka ana ma kona mau papalina, e ikeaia no ka uhane lokomaikai a piha waipahe e hooheno ana ma kona inau onohi maka. He hiohiona kona e kono ia ai ka naau o kekahi wahine e haawi aku i na paulele ame na hilinai ana maluna ona. Ua nana aku la hoi o lanatia i ua kanaka opio nei, me kona kulana alii apau e wehiwehi ana maluna ona. a ia wa i kalawai aku ai kona mau onohi maka piha haaheo me na onohi maka waipahe a oluolu o ke kanaka makaainana. He mea oiaio, ua oni kapalili ae la ka hoohihi makemake iioko o ka houpo o ua kanaka opio nei no ka Ui alii 0 Kunimahe Hale. Ua puka koke mailoko mai ona ka uhane o ke aloha, a lele poai puni ae la ma ke poo o ka Ui nana oia i hoowahawaha aku. Aia kana mau hoohihi ana. ke lalama hele la maluna o ua Ui hookae makaainana nei, aka, o ke puanuanu ame ke ano hoowahawaha, na mea hoike ana e ike aku ana ma ka aoao o ka Lede Opio. Mahope iho haawi ae la o Haku Care 1 kona aloha i kona loio, oia o Mr Grantley, a mahope i ke kanaka of>io. Aole i liuliu mahope mai, kani mai la ka hele a-i, a ia wa i hele aku §i lakou no ka papaaina. Ua hooko pono loa hei o lanalia i ke kauoha a kona makuakane e hana oia i na hana oluolu imua o Mr.'Kulurose. Ma kela ame keia wa a Mr. Kulurose e kamailio mai ai ia'ia, e hoike ae ana ia he mau mino! ata aua ma kona mau papalina, aka, he puamanu nae. Ke ike la hoi o Mr. Kulnrose i keia mea, a hoomaopopo iho | la ia, ua mamao loa mai iaia aku ka ; Lede Opio o Kurumabe Hale. ,

I ka pau ana o ka lakou paiua au.i. ua ku ao hi iakou mai ka papaaiua ae. aia hol. ma i.i wa. ua hele iho ta o KuIuroj?o u h.iawe ': ke anuauu. Mo lu i rao:i ta. m:i kana hooniaoiK>;*o iho. ho ain.i hau anu kahi a kona uiau kapuai o- iu-hi aua. no koaa hoomao[>o;Hi a:?a :ho. ao;o i Kma ht» waht iihi hoih"i ia ona o ka H o Kurumabo H.».U\ Ta he!o aku ia lun ka Haku Oare amo kona loio. a paani prjx\ hahau iho !a. Amaia wa hoi. nonoi ao ta ua Hakn noi ia Mr. Kuluros>o. ina makemake oia e p:\aui pepa 'mu" *Pek A kauo> alaiia. e loaa no iaia he hoa paonioni !t a ma o lanatia la. ■Me ka hauoli. olou aku la ua makaainana ona miliona nei i ka papa "uui Polekaue;" 1 a ia wa hoi vūa i ole'.o :!u» ai iloko ona. o ka \va ia e īioao hou ai oia o hookaiuaaina me ua l'i ahiu uei o Kun'.mahe Hale. ma ka hookaau olelo pu-ana nn- ia. oiai hoi. e nee palan. ao ana na pohaku "Koiu'ne" u laua. I ka makaukau ana hoi o na mea apau. ua hoomakaukau iho la l.imi'e paani. Aia 0 Kulitrose me ka wela ikiiki o kona noonoo v.o ka I,etle lanati:\, aka, ko uoho'mai la nae ua L A de Opio nei. me ke puanuanu launa ole o kona mau ano apau. Hoomaopopo iho la lioi ia. me he inea la i kela wa, ana e noho ana, ma kekalii aoao o ka papa konane. a pela hoi me lanatia. ma kekalii aoao mai o k:s papa konane, ua like laua. me na kanaka elua. e ku ana kekahi ma ka -poai-wa-ena iloko o ka ikiiki wela a ka la. a. o kekahi kanaka hoi ma ka poai ahu akau. niawaena o na mauna hau e ku a <> nee ana ma ia poai. a o ka nioana Pakipika Akau hoi mawaena o l^iua. He elima paha niimue o ko laua hoonee ana'i na iliili konane a laua.'ia wa 1 puoho ae ai lia noonoo iloko o Mr. K'ulurooe e hookamailio aku oia i ka Lede Opio. a nolaila hoomaka aku la ia: "E lanaeia. ke aiani'o uei au. ua kala piha mai no paha oe i ka'u mau hana kamalii apau o ko'u mau la opiopio. ma ko"u \va e hele luau mai aua ia nei uei?" Me ka nauaina haaheo. a puauuanu uohoL yaue aku la o lauaeia: "He hana lokomaikai ole uo ia a'u e haua aī. ina. e hoomauao aua au i ua • kmauaau o kekahi kwiki. uo ke kauaka | taak«a o keia wa. l"a kala aku »i'o-au iia uiau niect apau.^ j No keia t'ati.e a iauatia. ua hamau | iao, ta 0i KttUtro£e tto. kekahi wa pi>koU\ a mai£toipie swnse' kot» t&: ' s A!atī:t. ouukao ua k« ka v w t ka ttta"K ka&a «»«;' ja>s. " S »kw aS aa Ku«uras*.. aw a t\ k«> RUI b Ke h o K«hmv?»\ «a hoiko aw«v }*>}>o nia; ka Le-<ie Op:o i kona h*x\wahawaha inao]>oprt iaia; aka. aoie nae ;a i hooneleia i na manaolana m» ka hoao hon ana: "Pehoa la k<m noonoo no ia m:>n hana a'n?" "l.ilo oe i ka olelo, e make ana k«» Kini.ia'u. E makaala oe o make ananei ia'u." Wahi a lanaiia i pane akn ai me ka oia mau ana o kona- kuoo ame ke kulana liaaheo nohoi. "Ina he kanaka naauao au, alaila o ka hana pono loa a'u e hana ai. oia ka noho mlie ana; aka, ke ike nei nae au i ko'u ano i keia wa, aole pe\a. Ina nohoi e nana iki mai ana ia ia'u, ina no e nana mai ia me na maka huhu. aohe no ia he hewa." -*■ Ia wa no oia i ike iho ai, ua "puaa ia" kana "kini" i ka "moiw*ahine" a lanatia; a ia wa ua Lede Opio nei i pane aku ai: '•Aloha oe." (Good evening). 0 kona ku ae la no ia iluna a haalele iho la ia 3lr. Kulurose. Ua hoi aku la ia iloko o kona rumi me ka maikai 0 kona noonoo no kana mau mea apau 1 liana ai ma ia ahiahi. He oiaio, ua hana aku no oia i na hana maikai apau imua o ka malihini kipa a kona luaui makuakane. Aka, o ka makaainana ona miliona nae, ua pepe loa ia i ka wai o Niulii. (Aole i pau.)