Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 51, 22 December 1899 — Page 6
This text was transcribed by: | L. A. Marchildon |
This work is dedicated to: | Any Canadians calling Hawaii home...I'm so envious !! |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
6 NUPEPA KUOKOA, DEKEMABA 22, 1899.
Hoolaha Mana Hokoo.
$25.00 MAKANA.
E ukuia aku no ka uku makana o $25.00 no kekahi olelo hoike e laweia mai ana, i mea e hopuia ai a hoahewaia hoi kekahi kanaka a poe kanaka, e nana ino ana, ma na ano apau, i na Papa inoa Alanui (me na inoa) o loko noi o ke kulanakauhale o Honolulu.
ALEX. YOUNG,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Dek, 21, 1899.
2786-3t.
I keia la i hookohuia aku ai o William Hookuanui Esq., i hoa no ka Papa Alanui no ka Apana Auhau o Kohala Hema, Mokupuni o Hawaii, makahi o John Crowley i waiho mai.
Eia na hoa o ka Papa: Geo. Bell, LLunahoomalu; David Koki, ame William Hookuanui.
ALEX. YOUNG,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Dekemaba 16, 1899.
2786-3t
I keia la i hookohuia aku ai o N. Omsted, Esq., i Lunahoomalu no ka Papa Alanui no ka Apana Auhau o Hana, Mokupuni o Maui, a e mana ana hoi ma Ianuari 1, 1900, ma kahi o W. H. C. Campbell, i waiho mai.
Eia na hoa o ka Papa:
N. Omsted, Lunahoomalu;
D. H. Napihaa,
J. S. Garnett.
ALEX. YOUNG,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Dekemaba 19, 1899.
2786-3t
HOOLAHA HUI I HOOHUIIA.
Ma ka @ana e pili ana i ka Hoopau ana i ke Kilauea Sugar Company.
Oiai, ua waiho mai ke Kilauea Sugar Company, he Hui i Hoohuiia, i kukuluia, a i paa malalo o na Kanawai o Ko Hawaii Pae Aina, elike hoi me ke Kanawai ma ia ano hana, ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina, he noi e hoopau ana i ua Hui la i Hoohuiia, me kekahi palapala hooia pu i hoopili pu ia me ia, elike me ke Kanawai.
Nolaila, ke hoolahaia aku nei ma keia i ka poe apau i kuleana ma kekahi ano iloko o ua Hui la i Hoohuiia, e waihoia mai na kumu kue no ka aeia ana o ua noi la, ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina ma ka Poakahi, a mamua ae paha, la 19 o Feberuari, 1900, a o kela ame keia e makemake ana e loheia kona manao ma keia hana, e hele mai ma ke Keena Oihana o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ma ka Hale Oihana Hooko, ma ka hora 10 A. M. o ua la @a, no ka hoike mai i kumu, nokeaha la e ae ole ia ai ua noi la.
ALEX. YOUNG,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Dekemaba 15, 1899.
2786-9t
HOOLAHA HUI I HOOHUIIA.
Ma ka Hana e pili ana i ka Hoopau ana i ka Paauhau Plantation Company, he Hui i Hoohuiia.
Oiai, ua waiho mai ka Paauhau Plantation Company, he Hui i Hoohuiia, i kukuluia, a i paa malalo o na Kanawai o Ko Hawaii Pae Aina, elike la hoi me ke Kanawai ma ia ano hana, ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina, he noi e hoopau ana i ua Hui la i Hoohuiia, me kekahi palapala hooia pu i hoopili pu ia me ia, elike me ke Kanawai.
Nolaila, ke hoolahaia aku nei ma keia i ka poe apau i kuleana ma kekahi ano iloko o ua Hui la i Hoohuiia, e waihoia mai na kumu kue no ka aeia ana o ua noi la, ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina ma ka Poakahi, la 19 o Feberuari, 1900, a o keia ame keia e makemake ana e loheia kona manao ma keia hana, e hele mai ma ke Keena Oihana o ka mea nona @a inoa malalo iho nei, ma ka Hale Oihana Hooko, Honolulu, ma ka hora 10 A. M. o ua la 'la, no ka hoike mai i kumu, nokeaha la e ae ole ia ai ua noi la.
ALEX. YOUNG,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Dekemaba 15, 1899.
2786-9t
OLELO HOOLAHA I NA KALAIWA KAA.
ma o ka mana la i loaa mai ia'u ma o ka Pauku 102 o ke Kanawai 64 o na Kanawai o 1896, ma keia ke hoolaha aku nei au, ua hoopauia kahi Hookio Kaa Helu 4, oia hoi kela wahi ma ka aoao makai o ke Alanui Hotele, ma kela aoao mai o ka puka e komo aku ai i ka Hotele Hawaii.
A o kekahi hoi, o ka Rula 24 o na Rula Hooponopono i hoopauia ai ma ka la 27 o Sepatemaba aku nei, ma keia, ke hoala hou ia mai nei ia Rula a hoololiia nohoi, a e heluheluia penei:
"Rula 24. Ina e ikeia ana kekahi okoa ae, aole ia he wahi i laikiniia, e ku no ke kalaiwa i ka hopuia e kekahi makai, aia wale no a paa ua kalaiwa la i ka hana i hoolimalimaia ai oia. Aole nae e kue na olelo o keia Rula i na olelo o na Rula 9, 10 ame 11.
ALEX. YOUNG.
Kuhina Kalaiaina,
Keena Kalaiaina, Dekemaba 6, 1899.
2784-3t
HOOLAHA I NA HUI I HOOHUIIA.
I kulike ai me ka Pauku 2024 o ke Kanawai Kivila, ma keia ke hoolahaia aku nei na Hui apau i Hoohuila e hana i hoike piha a pololei hoi no ke kulana o ka lakou mau hana no ka makahiki e @au ana i Dekemaba 31, 1899, a e waihoia mai hoi ia hoike ma ke Keena Kalaiaina ma ka la 31 o Ianuari, a mamua ae paha, 1900.
E haawiia aku no na pepa pa'i hakahaka no keia hana ma ke noi ana mai i ke Keena Kalaiaina nei.
Ma ka wa e hooko ole ai kekahi Hui hoike maloko o ka wa i hoikeia, alaila, i Hoohuiia i ka waiho ana mai i ka na ke Kuhina Kalaiaina ponoi iho auanei, a i ole, na hookahi a oi aku paha Komisina e hookohuia aku ana e ia, e kauoha aku e laweia mai na buke ame na pepa o ka Hui i Hoohuiia a e ninaninau aku hoi i kona poe luna malalo o ka hoohiki, no kana mau hana.
ALEXANDER YOUNG,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Novemaba 11, 1899.
2781-7t.
KA MEA HUNA
A KA
KA HAKU OPIO O KAKELAMAINA
KU ALOHA!
PEHEA AU?
He Moolelo Walohia i unuhiia e Hoolaleakauakukala@ale ka mea nana i unuhi "KE ALOHA O KUU MAKUAHINE," Ke Aloha o Ka'u Mea i Aloha Ai."
MOKUNA 1.
HEAHA KE KUMU O KONA MARE OLE ANA.
Aia maloko o ke kulanakauhale o Ladana kekahi Loio kaulana loa nona ka inoa o Ioane Rusekina. He ekolu keia poe hoahanau, a he poe Loio nae wale no lakou apau. O ko lakou inoa oihana i kapaia ai lakou, a i kamaaina loa ai hoi lakou mawaena o na kanaka, oia no Na Hoahanau Rusekina. Ua make hoi he elua o keia poe hoahanau me ko laua male ole ana i mau wahine na laua, a nolaila, mamuli o ko laua make ana me ka hooilina ole, ua ili mai la ka waiwai apau o ko lakou mau makua maluna o ko laua kaikaina i koe iho, oia hoi o Ioane Rusekina.
Na keia poe i malama i na loaa o ka Hale o Kakelamaina, a o ka mea e noho ona nei i keia wa ma ua hale kakela nei, oia no o Beretarana, oiai ua make kona luaui makuakane, a kane hoi a ke Duke wahine Adeliza. Aka, ma na mea nae apau e pili ana i ka hooponopono ana ame ka nana ana i na mea apau e pili ana i ua waiwai la, aia no iloko o na lima o ke Duke-wahine Adeliza, ka luaui makuahine o Beretarana.
O keia Ioane Rusekina, oia ka loio nana e hooponopono ana ma ka aoao pili kanawai no na waiwai apau o ka Haku Opio o Kakelamaina, a oia nohoi ka hoa kuka o ua Hako Opio la.
Ua ili mai la maluna o Beretarana mamuli o ka make ana aku o kona makuakane na waiwai he nui. Aia ka Hale Kake@a o Ruda ma Derebisaea, ka Hale Kakela o Ruda ma Belegaravia, ke Kakela o Craig, ka Papu kahiko o Noretumabalana, ka Hale o Hatona ma Kent ame ka Hale o Cumebera ma ka Mokupuni o Waita. He mau hoolimalima nunui ke loaa ana mailoko mai o keia mau waiwai apau.
Mawaho ae hoi o keia mau loaa makahiki nui launa ole mai, aia na mea gula, na kii hoonani, na lako hale lehulehu, ame na waiwai ame na pono hale e ae he nui maloko o keia mau hale kakela lehulehu i hoikeia ae la. A o keia mau mea apau, aia no ia maloko o na malama ame na kiai ana a ke Duke-wahine Adeliza.
Ua manao nohoi ua Duke-wahine nei e haawi aku i keia mau mea apau iloko o na lima o ka wahine a kana keiki; aka, aohe nae ana wahine e noho nei i keia wa. O keia noho wahine ole ana a ua keiki nei ana, oia kekahi mea nana i hoopilikia loa mai i kona noonoo; a ua hooi loa ia aku hoi keia pilikia o kona noonoo i kona ike ana ame kona hoomaopopo ana, aole makemake iki o ua keiki nei ana e mare wahine.
Aohe hoihoi iki o ua keiki nei ana i ka noho pu ana ma ke anaina a poai hoi o na wahine, aka, he a-he loa ia mai a lakou aku. O ke anaina, ka poai ame ka launa ana a na kane, oia ka mea makemake loa a ua duke Opio nei o Kakelamaina. Ua lilo keia hana a ua Haku Opio nei i mea hoopilikia loa i ka noonoo o kona luaui makuahine.
E noke mau ana nohoi i kona makuahine i ka lawe mai i kela ame keia manawa pono ana e ike ai, he poe wahine ui i ka Hale o Kakelamaina, aka, aohe no he wahi mea o ua keiki la ana, a maliu mai i nei mau nani ana i lawe mai ai. Mawaho ae hoi, o nei hana hoomaikeike nani ana e hana mau nei imua o kana keiki, e noke ana nohoi oia i ke kamailio mau aku iaia no kona kupono loa e mare i ka wahine.
"E Beretarana, he mea pono ia oe ke mare i wahine nau," wahi ana e kamaili aku ai i ua keiki nei ana, me ka olelo ana kau hoi. "O ke kanaka opio waiwai nui elike me oe, a he alii nohoi no ka aina e noho wahine ole a hiki i ka make ana, he mea ia i ike ole ia maloko o ka noho ana o na'lii o Pelekane nei mai kahiko loa mai. He mea pono ia oe ke mareia i ka wahine i lawa pono loa ai ka hanohano ame ka haaheo o kou hale nei; a o ka wahine hoi au e mare aku ai, he wahin@ ia e kohu pono ai kou kulana alii. Ua ike no oe, mahope aku o na 'Lii Poo Kalaunu o Pelekane nei, o na'lii aku o ka hale o ka ohana Kakelamaina, oia hoi oe. Nolaila, he alii kiekie loa oe no Pelekane nei."
Aka, i kela ame keia wa ana e kamailio aku ai i ua Haku Opio nei elike ae la me keia mau olelo, aole no ua keiki la ana e pane aku ana iaia. Aole oia e olelo aku ana iaia, aohe ona makemake e mare i ka wahine, aole nohoi ona hai aku iaia, he makemake oia ia mea he wahine. I kekahi wa nae a kona makuahine e kamailio mai ai iaia no ka mea no e pili ana i kona amre ana, ua aka wale iho la no ia me ka pane ole ana aku no i kona luaui makuahine. I kekahi wa hoi, olelo mai la ua Duke-wahine nei imua o ua Haku Opio nei, penei:
"O na daimana o ka Hale o Kakelamaina nei, ke malama hoopunahele loa nei au ia mau mea, a hiki i kuu wa e ike aku ai i kou apo ana aku i kekahi wahine koko alii o loko nei o ka aina i wahine nau a ia wa au e haawi aku ai ia mau mea iaia."
Aka, o ka pane nae ana e pane aku ai i kona makuahine oia keia:
"Aohe wahine o loko nei o Pelekane e kohu pono ai ko lakou mau hoohiwahiwa ana elike la me oe e mama."
I kekahi wa hoi, e kamailio aku ana ia i ua Haku Opio nei:
"E Beretarana, ina nohoi paha oe elike me kekahi poe kanaka opio e ae, ina nohoi ua pono; aka, ma ka'u hoomaopopo aku i kou ano, heaha la ka hoa like. Aole o'u makemake e noho kukule wale mai oe me ka loaa ole ana he wahi eueu a lana ae hoi o ka manao me ka piha hoihoi. E hana nohoi paha oe elike me na kanaka opio e ae he nui e hana mai nei, oia hoi ko lakou haawi ana i ka lakou mau hoopili ana i nei mea he wahine. Pehea la e hiki ai ia oe ke koho i kau wahine i makemake ai ina e hoomamao loa ana oe ia oe iho mai a lakou mai? He ahiu maoli no oe mai a lakou mai. Aia nohoi o Lede Casanadera, Luravila nohoi, ka lua ole o na kaikamahine ui o Enelani nei, a he kaikamahine waiwai nohoi; nokeaha nohoi kou mea hoao ole e launa pu a hookamaaina loa me ia?"
Aka, aohe pane e ae a ua Haku Opio nei o Kakelamaina e haawi mai ai i kona makuahine, o ka mino aka wale aku no.
Nana aku la hoi kona makuahine iaia a pane aku la me ka leo ano hoohuhu:
"Aole paha ia o kau pane kupono e haawi mai ai ia'u, o ka aka wale mai no. E hoike mai oe i kou manao ma oli. Pehea?"
"E mama, ua lawa ka'u mino aka ana aku la ia oe i pane no kau ninau i hoohuoi mai nei imua o'u."
Hala ae la he umi makahiki o ka noho wahine ole ana o ua Haku Opio nei o Kakelamaina, a iloko o keia mau makahiki he umi e noke mau ana nohoi kona makuahine i'ke koi iaia e mare oia i wahine, aka, he ole ka ae o ua haku opio la.
O ua Haku Opio nei, oia ka helu umikumamakolu o na Duke o Kakelamaina. He umi makahiki o ka waiho ana o kona luaui makuakane iloko o ka luakupapau, a he umi hoi mau makahiki hou i papahi hou aku i ka nui o na hipuu makahiki i loaa i kona luaui makuahine, a oia mau no nae kona wahine ui, ame ka hiehie o kona kulana ma na ano apau.
I ka hoea ana mai o ua Haku Opio nei i keia kiekiena o umi makahiki o kona hoopohala wale ana i na olelo a kona makuahine, a i noke mau mai ai hoi i ka hone iaia, ua ano hoopiolokeia iho la kona noonoo. Umi makahiki o ka noke mau ana o kona makuahine i ka hoouluhua iaia e mare i ka wahine. Aohe la hao i ke koiia mai e ua luaui la ona, a ua hele maoli ia a kuauluhua; a ua hu mai la nohoi ia wa iloko ona ke aloha no kona makuahine.
He mea oiaio, ua makemake loa ua Duke-wahine nei e mare kana keiki i kekahi wahine; aole loa nae ona makemake iki e mare oia me kekahi o na kaikamahine a Lede Evale, oiai o kona hoa paonioni no ia ma na hana hookelakela ui a hanohano hoi. Mai ko lakua mau la opiopio mai ko laua hoomaka ana e poanioni ma keia hana, a ua aumeume pu hoi laua no Herbert ka luaui makuakane o Beretarana, a hiki wale i ka lilo ana ia Adeliza; a mare nohoi ua Lede Evale nei ia Haku Evale, ka mea i kapaia ka Barona Le.
He elua mau kaikamahine a keia wahine, a hookahi hoi keikikane. Ua make hoi o Haku Evale he mau makahiki loihi i kaa hope ae, a ua pani ia aku kona hakahaka e kana keiki, oia o Ata.
O ke kumu nui loa hoi i makemake ole ai ke Duke-wahine Adeliza e mare kana keiki i kekahi kaikamahine a Lede Evale, oia ka hoikeia ana maloko o na buke i paa ai na kuauhau alii o na alii apau o Pelekane o Ata, ka Haku Opio Evale, oia ka hooilina pili kokoke aku i ke Duke o Kakelamaina. Aole makemake iki o Adeliza e komo mai na keiki a kona hoa paonioni iloko o ka waiwai o kana keiki, a ma kekahi olelo ana ae hoi, aole makemake a hoihoi iki o ua Duke-wahine nei e kuleana na keiki a kona punalua.
E noke mau ana ua Duke-wahine nei i ke kamailio i kana keiki i kona piha hoowahawaha a hoihoi ole i kela ohana, a he enemi inoino loa hoi lakou nona.
I kekahi wa a laua i kamailio pu ai, ua hoike aku la ua Duke-wahine nei i kona manao i kana keiki i ka olelo ana:
"He keu maoli ka hoi a ka mea lapuwale nui wale a maikai ole nohoi. He keu maoli no o Lede Lara a ka wahine ano e."
"Heaha hoi kona ano e?" wahi a kana keiki i ninau aku ai iaia me ka hoomau ana aku nohoi i ka olelo ana. "Ma ka'u nana aku la, he wahine maikai loa kela."
"Auwe, e kuu keiki, mawaena o na wahine apau o Pelekane nei a'u i hoowahawaha loa ai, o kela ke pookela o na wahine a'u i hoowahawaha ai. E noke mau ana nohoi oia i ka hooioi ma ke ano e ili'aku ana kou waiwai apau maluna o kana keiki. He keu kela a ka wahine mahaoi. Halawai au me ia i ke ahiahi nei ma ka Hale o ke Kuhina o ko na Aina E, a o kona pane kikoola mai la no paha ia ia'u, 'E, eia paha ko keiki ke makemake nei e hoolilo mai i kuu keiki i Duke no ka Hale o Kakelamaina. Aole i kana mai ko'u ukiuki i keia mau olelo a ua wahine la i pane mai ai ia'u.
Ua pane aku la au iaia me ka uumi ana iho o'u i ko'u huhu: "Aohe manao o ka'u keiki e hana pela."
"Alaila, nokeaha la ka hoi kona mea e mare wahine ole nei i ke ia wa?" E hai aku au ia oe, aole i kana mai ka hauoli o kuu keiki i kona ike ana i kela ame keia la, aole i mare wahine kau keiki.
"Nolaila, e Beretarana," wahi a ua Duke-wahine nei i hoomau mai ai i ke kamailio ana imua o kana keiki, "ke ike mai la oe i na olelo hookano a kikoola a kela wahine i pane oo mai ai imua o'u, o kou makuahine nei. O ke kumu nui wale no o ka hana ana a kela wahine mahaoi elike me keia, mamuli no ia o kou mare ole ana i ka wahine elike me ka'u e koi mau nei ia oe. O keia hana au e hana nei, e kuu keiki ua hoolilo oe ia'u, i kou makuahine nei, i mea o-a wale ia e ka leo hookano o kekahi poe e ae. He keu maoli no kou aloha ole ia'u, e kuu keiki. Nolaila, aole anei hoi oe e ae mai ana i ka leo o kou makuahine e mare oe i wahine nau; aka, aole nae o'u makemake e mare oe me kahi o na kaikamahine a kela wahine hookano nui wale."
Na keia mau olelo a kona makuahine i pane mai ai imua ona i hapai i ke aloha iloko o kona houpo no kona luaui makuahine, a pane mai la ia:
"E kuu mama aloha, e hoomanawanui iki kaua. E hooko aku ana au i kou makemake. A ka la apopo e ike aku ai au ia Mr. Rusekina."
No keia pane a ua Haku Opio nei, ua nana aku la kona makuahine iaia me ka hoopiha loa ia ana o kona helehelena me ke pahaohao loa, a hala kekahi mau sekona, pane aku @a ia:
"E ike mua aku ana oe ia Mr. Rusekina. He keu ka hoi ka mea kupanaha nui wale. Heaha iho la ke kuleana o ka loio ma ka mea e pili ana i kou hooholo ana i kou manao e mare oe i ka wahine? Owau nei o kou makuahine ka mea kuleana ia hana? Aole o ka loio."
Ike iho la ua Haku Opio nei i kona kuhihewa nui ma keia pane ana i hoike mai ai i kona makuahine, a ia wa i hoololi koke ae ai oia i ke ano o kana kamailio ana i mea e nalo ai kana mea i makemake ai e huipu oia me kona loio:
"Aole no i maopopo loa ia oe, e mama, ka'u mea i makemake ai e kamailio aku ia oe, a oia hoi ke kumu o ko'u makemake ana e ike ia Mr. Rusekina. Ua makemake au e huipu me ia i ka la apopo no kekahi hana ano nui loa a'u i makemake ai nana e hana; a ke pau ia wahi hana o ko'u wa ia e noonoo aku ai i kau mea i hoike mai nei ia'u e mama.
"Kupanaha maoli no kau hana e kuu keiki, wahi a ke Duke-wahine i pane aku ai i kana keiki. "Heaha kou ano? E olelo aku au ia oe no ko'u makemake loa e mareia oe i ka wahine i hoopa@ia ae ai ko'u waha-a ia ana mai e kela wahine hookano, a o kau nae e pane mai ai ia'u oia kou makemake ana e ike i ko loio, a ke pau kau hana me ia, alaila, o kou wa iho la ka ia e noonoo ai no ia mea he mare ana i ka wahine. Kai nohoi kamailio aku au ia oe no ka mea e pili ana ia mea he mare a o ka kaua mea ia e noonoo mua ai, aole o na hana pili i ka loio. Ma ke ano okau hana e hana mai nei imua o'u e kuu keiki me he mea no e olelo okoa mai ana no oe imua o'u, aohe ou makemake e mare wahine. Ano, e hoolohe mai oe. He mea maopopo loa e hookoia ana ka olelo hookano a haakei a kela wahine. E lilo io ana no keia mau waiwai apau laia, oia hoi, i kana keiki. Eia nae, ma ka wa e lilo io aku ai o Ruda Kakela ame na waiwai e ae apau o kuu kane i kana keiki, aole la e me malie ana kuu uhane i ka po. Aole. Hookahi wale no mea e maha ai kuu naau, oia ko'u ike ana e hoohioloia ana keia mau hale kakela apau."
"Ua maopoop loa ia'u, e mama, ka nui o kou manao maikai ole i kela wahine no kou manao ana e lilo ana kana keiki i hooilina no kuu mau waiwai apau."
"Aohe no o'u nana ia mea. O ko'u hooukiuki, a huhu iaia, aole ia o ka ninau a kaua e poonoo ai i keia wa; aka, o ka mea e pili ana i kou mare ana. Eia maloko nei o Enelani ke kali nei he ekolu mau kaikamahine ui loa nou, a eia nae oe ke hoomaunauna wale nei i ka manawa ma ka noho mahu ana elike me kau e hana nei i keia wa. He hana lokoino maopopo maoli no keia au e hana mai nei ia'u, i kou makuahine nei."
"Aole loa o'u wahi makemake iki e hooko ole i kau mea i makemake ai e mama."
"O kau olelo no ia ia'u iloko o na makahiki he umi a oi ae i kaahope ae nei. Olelo aku no au ia oe no kou mare ana i ka wahine, aole no nae oe e pane mai ana ia'u; a ina au e hookikina aku ia oe me ka huhu, ia wa oe e olelo mai ai ia'u, aole ou makemake e hooko ole i ka mea a'u i makemake ai. Ua makemake hoi au e mare oe, a o keia mea hoi ka'u i makemake ai e hooko mai oe. A hea la hoi? O ka'u mea e ike nei i keia wa, oia keia, aole loa e loaa ana ia'u ka hauoli i loaa i na poe makuahine he poe keiki ka lakou i hooko i ko lakou mau leo; aka, owau nei la, me ka nui o ko'u hanohano, ka waiwai i loaa mai ia'u mai kou makuakane mai, ame kuu paulele nohoi maluna u, aole loa e loaa ana ia'u hoi maluna ou, aole loa e loaa ana ia'u he wahi huna o ko lakou hauoli. Eia kela poe makuahine ke hii moopuna mai nei, a owau hoi, aole loa au e hii wahi moopuna ana mai a oe mai, a hiki no paha auanei i ko'u iho ana aku iloko o ka luakupapau. Mamuli o keia hana aloha ole au e kuu keiki ia'u, e kiola ana oe ia'u e komo koke aku au iloko o kuu laukupapau me ka hikiwawe loa. Nolaila, e kuu keiki, aole anei oe e aloha mai ana ia'u no keia uwe helu aku a'u ia oe?"
I kela wa huli aku la ua Duke-wahine nei a nana aku la i na maka o kana keiki, oiai hoi ia e nana mai ana me na onohi kuoo, me ka hoike pu ana mai hoi i ke aloha nona, alaila, hoomau aku la no ia i kana kamailio ana iaia:
"O kuu makemake loa, oia no kuu ike ana aku ia oe, e mare ana oe i ka wahine, e Beretarana. Aole paha oe i ike iki i ka nui o ka ehaeha o kuu naau no keia nohona wahine ole ana ou. E hai aku au ia oe, e kuu keiki me ka maopopo loa, o ka mea pilikia hookahi keia o ko'u ola ana. Manao au ina paha o kou makuakane ke ola ana, a i ole, eia nohoi oia ke ola nei i keia wa, ina paha oia la ka mea nana e koi aku ia oe e mare oe i wahine nau i ola ai ka inoa o kona Hale. Aka, ua hala e aku ia mamua o'u, a koe hookahi iho nei au kou makuahine, a owau wahine hoi ia e koi aku nei ia oe, aole nae ou wahi mea a aloha mai ia'u."
"Ua maopopo loa ia'u, ua hana no au i na mea apau e like me ka hiki ia'u ke hana i mea nou e hauoli ai, e mama. Aole o'u wahi hoomanao iki, he wa kekahi a'u i hana ai i kekahi mea e hoopilikia ia ai kou noonoo. Aole hoi o ka mea i hala kahiko, ua hala nohoi ia."
"Pela io no, e Beretarana, koe nae keia mea a'u e koi mau nei ia oe. E akaaka mai ana paha oe ia'u ke hoike aku au ia oe i ka'u mea i kuko ai nou, oiai hoi kou alo e huli ana iluna. Ua kuko au ia wa e mare oe i kekahi wahine koko alii kiekie loa o Pelekane nei, a o ka'u nohoi ia e kuko nei i keia wa. Aka, i ko'u ike ana nae i kou ano, e kuu keiki, aole i kana mai ka hoohokaia ana o ko'u makemake. Hookahi hoi mea maopopo ia'u i keia wa e lilo io ana keia waiwai apau i ke keiki a kela wahine mahaoi.
"E mama, ina nohoi paha i noonoo mua ia keia mea e oe ma ka wa e ola ana o papa ina nohoi aohe olelo ana, penei no la hoi ua kanaka makua loa kau moopuna."
Elike me kekahi mea i hoopuohoia mailoko mai o kekahi hiamoe kulipolipo ana, pela i puiwa ae ai ke Duke-wahine, a nana aku ia i kana keiki, a olelo aku la me ka piha pihoihoi:
"I ka wa e ola ana o papa? Pehea, o kou wa ka paha ia i manao ai e mare i ka wahine?"
"Malia o ko'u wa ia i anehe ai e haawi aku i na manao ana no ia mea he mare ana i ka wahine, aka, he mea makehewa no nae paha ia upu ana o'u e mare i ka mea a'u i manao ai ia wa e mare."
Aole i ulu iki mai na hoomanao ana iloko o ua Duke-wahine nei no kela hora weliweli ana i ku ai he alo a he alo me kana keiki no ka mea i haiia e ka hainaka lilina me kahi owili lipine. O ua wa la ka kana keiki e hoomahui aku ana imua ona, eia nae, ua uhi iho la ka poina haalele i kona noonoo apau. Poina loa iho la ia i na helehelena walohia o Naomi e nana ae ana iaia me na waimaka e hiolo ana ma kona mau papalina. Aohe wahi hoomanao iki ona i kela leo aloha e uwe ana imua o kana keiki me ka i ana hoi: "E kuu haku e Sana Alabana. Pehea au?" Kupouli loa iho la ia, aohe wahi lihi hoomanao iki i kela leo aloha o ua kaikamahine makua ole nei e uwalo ana iaia, e aloha aku oia iaia."
O ka mea maopopo nae, aia ua Duke-wahine nei ke noonoo lalau wale ala no ma ka mea e pili ana i na wahine o ke kulana kiekie i hoopa mai iaia no ua keiki la ana. Aole ona wahi hoomanao iki no Naomi.
"Manao au," wahi a ua Duke-wahine @a i pane aku ai i kana keiki. "He mea makehewa ia kaua ke kamailio hou aku ma keia mea. O ka mea maopoop loa no'u nei no kou makuahine nei, oia ka iho ana aku o ko'u ohohina iloko o ka luakupapau me ka ehaeha launa ole o kuu puuwai nou. I kela pule aku nei ko'u lohe ana mai mai kekahi hoaloha mai o'u i ka olelo hookano ana ae o kela wahine o Lara, o kana wahi i makemake loa ai e loaa, iaia mai kana keiki mai ina e make ana oe me ka hooilina ole, oia o Ruda Hale nei. Aole loa o'u makemake iki e noho oia iloko o ko'u mau rumi e noho nei, me ke ku ana ae o kona ihu iluna. @a maopopo no ia'u, e hana ana kela wahine hookano pela. Nani hoi ia, aole oe i aloha mai ia'u, nolaila, e ku ana no ka-makaia a kela wahine hookano."
Hiolo iho la na waimaka ma na papalina o ua Duke-wahine nei, a ua hoopili kaumaha loa ia hoi ka noonoo o kana keiki. Ia wa pane mai la ia:
"E mama, aole loa au i moeuhanemua, peneia iho la ka nui o ka hoopilikiaia ana o kou noonoo; nolaila, e hoolohe mai oe. E hana aku ana au i na hana apau e hoopauia ai kou kaumaha ame kou pilikia. E hoomaka ana au mai keia hora aku e noonoo kuio no kahi e hooko ia ai kou makemake, e mama. E hoomama oe i kou noonoo. E hai aku hoi au ia oe, aole loa o Ruda Kake@a nei e nohoia e Lara. Aole ia, aole hoi o kana keiki; aole nohoi o kana mau mamo aku. Aka, o keia hale ame na waiwai apau o ka ohana alii o Kakelamaina, e ili ana no ia maluna o ke koko ponoi o ka ohana alii o Kakelamaina. Mama, cheer up Lady Laura shall never have Rood Castle."
(Aole i pau.)
HOOLAHA KUMAU.
Kaa Baisikala
Kalivalana
No 30 la, eia iho na @ Kaa Baisikala Kaliv@ iho:
Kulana 3 $30 Mau @ F
" 35 $40 @
" 61 $50 @
" 66 $60 @
O keia ka wa e k@ aku ana na kumuku@ kahiki ae, 1900.
Honolulu Bike Co.
DR. @. MIT@MURA
Keena Oihana, 427 Ala@ Pahu Leta 842; Telepona @ noho 542 Alanui Nuua@ 12 a. m. ame hora 7 a 9 p. @ Sabati, 2 a 6 p. m.
DR. I. MORI,