Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 51, 22 December 1899 — NU HOU ONAAINA E [ARTICLE]

NU HOU ONAAINA E

LADANA, Dekemaba 11.—L T a lialawai mai la ka pualikoa Pelekane malalo o Kenerala Gataere me leekahi poino nui a ke kaua, oiai ia i nee aku ai no ka hoouka-kaua ana aku.maluna o Stormberg. 0 kahi i ku ai keia k.ilanakauhale, aia no ia ma kahi he kanahiku mile mai ka palena aku o ke Aupuni Kuokoa Alani. LADANA, Dekemaba 11.—Ua hoolaha ae nei ke Keena Kaua i keia lono uwea olelo mahope ae nei mai a Kenerala Forestier Walker mai, e noho ana ma Cape Town: Ka hoike a Gatacre: "Me ke "kauinaha kuHohonu au e hai aku nei ia oe, ua halawai mai au me kekahi kuia nui ma ka hoomaka kaua a'u i hoonee aku ai maluna o Stormberg. Ua alakai hewa ia au e na alakai, a ike iho la au he wahi hiki ole ia ke hele ia." LADANA, Dekemaba 11.—Ua hoolaha ae nei ka nupepa Times i ka lono mahope ae nei, i loaa mai ai mai Moileno mai: "Ua hoao o Gatacre e iele kaua aku maluna o ke kulana o na Bua ma Stormberg ma ka "wairaao o keia la (La "Sabati"), Ua alakai hewa ia aku"ftiakou e na alakai o a, ua hoopulwa loa ia makou, ma na hora o keia kakahiaka a, mahope iho hoi o ko makou nee ana ma la po me ka hoomaha ole, a iloko nohoi o ka hoomanawanui. He maikai no ke kulana o ko makou kuemi hope ana, aole no me ka pupuahulu loa. Ua maikai k'e kulana paio a na pualikoa Northumberland ame ka pualikoa Raifela o lerelani, me he mea la, aia lakou e paahana ana me kekahi la paikau hoikeike.

"Haalele aku la ka pualikoa ia Mottens ma ka hora 9 o ka po nei, a nee aku la me ka awiwi nui maluna o ite a, a e pii a e iho ana i na oawa ame na kahawai. O ka halulu wale no o na kapuai wawae o na koa ka mea lohe ia, aohe mau mea e ae. Ma ka hora 11:30 napoo ka mahina. Hoea maalahi aku la na koa ma kahi he umikumamakahi mile mai kahua hoomoana mai, a ku iho la na pualikoa apau mamuli o ka poha ana mai o kekahi leo kahea awiwi loa "E ku!" (Holt). la wa no i huaiia mai ai he mau kipu oolea loa ma ke alo ponoi mai o na koa Pelekane, a pela nohoi ma ka aoao akau mai. O ka mahele koa eiua keia 0 ka Pualikoa Airiki, ua holo aku la a pili aku la ma kekahi puu e ku kokoke mai ana, a malaila hoi i naholo aku ai mau mahele koa e ae. Ikeia iho la, ua paa o luna o keia puu i na pu a na Bua, a he poe pu ikaika loa keia v 1 oi aku i ko na mea i ike mau ia no na pu o ia ano i na wa i hala ae. I kela iwa ua nee aku la na mahele koa i apau no kekahi wahi he aneane hapalua mile ke kaawale mai ia wahi aku, oiai hoi, he elua mau batari pukaa e noke ana i ke ki aku i na Bua.

Ua hele loa ae la i ka nui na kipu ana a na aoao elua, a lele kaua maoli mai la nohoi na Bua. Ua nee aku la he puali kaua lio i ka akau no ka lele kaua ana aku ma ka aoao akau o ka enēmi. Ia wa i ikeia aku ai ka nee ana mai a kekahi mahele koa Bua mai ka akau mai, a hoounaia aku la na koa Aiiiki ame na koa o ka Mahele Elua 0 ka Regimana Northumberland. Aoie hoi i liuliu, ikeia iho'la he mau pu mikini ka na Bua i lioonohoia ma na kulana maikai loa, a ua onou poo aku la no na Pelekane e paio pu no me lakou. Aka, i ka ikeia ana 0 Ka ikaika loa o na kipu ana mai a ka enemi, a pela pu hoi me ke kulana mai- ' kai i loaa ialakou, ame ka nui o ko lakou heluna, ua kuemi hope mai la na Pelekane, a hoea i Motteno, Ua uhai mai )a nohoi na Bua me elua mau pukuniahi. Ua manaoia, aole no i nui loa ka poino o na Pelekane. PAA PIO NA PELEKANE EHIKU HANERI. PRETORIA, Dek. 11.—He eono haneri ame kanahikukumamalua poe j kane i pio ia ma Stormberg. Ma ka hakaka ana nohoi ma ka muliwai Modder ma ka la i nehinei. Ua paa no Kenerala Cronje i kona kulana, a lawepio aku la he kanalima poe koa Pelekane. LADANA, Dek. 11.—O na lono hope 1 loaa mai nei no ka mea e pili ana i ka poino ana o na Pelekane, s e hoike I ana ia ina aole mamuli o ka eleu ame ka makaukau maoli o ka hoohana ana ! a na batari pukaa Pelekane ma ka hoouka kiAa ana me na Bua, ina ua loaa maoli he poino nui hewahewa loa i na Pelekane oiai ua pioo lakou i o a ia nei. O ka mea maopopo loa, ua hoounaia aku na Pelekane e hana i kekahi hana ku i ke pohihihi o ka hookoia ana, a huipu hoi me ke alakai apuhiia ana e ko lakou poe alakai. Mahope iho o ko lakou hele ana me ka ikaika loa no na hora he umikumamaona, ua iele kaua aku la lakou ma ka aoao o na Bua i kupono ole ia lakou ke lele kaua aku. Aia na Bua maluna o kekahi puu a o ko lakou nui hoi, aia no ia ma kahi o ka 6,000, aole hoi he 2,500 elike me ka mea i haiia mai e na kiu. He auhee no keia i like loa me ke auhee ana o na koa Pelekane mi ka hoouka kaua o Nichoison's Nek. LILO PIO KEKAHI PU HOWITZER A NA BUA. LADANA, Dek. 12.—Ua hoolaha ae

nei ke Keena Kaua i ka lono i loaa mai, mai a Kenerala Buller mai: "Lono mai a Kenerala White mai, Dekemaba 11, e hoike ana: "I ka po nei ua puka aku la o Konela Metcalf me 500 poe koa o'ka Mahele Elaa o ka Puali Raifela no ka le\e kaua a\ia aku maluna o ka enemi. Ua lilo pio mai ia lakou kekahi pu Howitzer a na Bua. Ua hoea aku la-lakou iluna o ka puu me ka ike ole ia ana e na eiiemi, a hoauhee aku la lakou i na enemi, a hoolilo iho la i ka pu i mea waiwai ole. I ka huli hoi ana mai, ua halawai mai la ia me kekahi pualikoa Bua, a hoomaak iho la ka hoouka kaua ana. Aia na koa Pelekane ke nee mai la me na elau pu, a puka no oia ma keia aoao o na Bua. He nui na poe i make o r»a Bua. Ma ka aoao o na Pelekane, ua make o Lutanela Ferguson, ame umikumamakahi poe koa.* 0 kapena Paley, Lutanela elua Davenport, Lutanela koa, pau i ka hoehaia. He eono poe iPelekane i hopu pio ia, a.oia ka poe i hoonohoia aku mahope no ke kiai ame ka nana ana i ka poe i hoehaia. KA HOOUKA KAUA MA KAHI KOKOKE I KA MULIWAI MODDER. CAPE TOWN, Dek. 12—Ua lauiaha ae ka lono, ua loheia ke kani o na pu ma ka la i nehinei ma ke kukulu e moe mai ana mai ka muliwai Modder mai. Pretoria, Dekemaba 11. —Ua lilo pio mai i na Bua he ekolu mau pu a na Pelekane ma ka hoouka kaua ana a Kenerala Gatacre me kona mau koa ma Stormberg.

O ka puka ana mai o na koa Pelekane mailoko mai o Kimberley ma keia Poaono aku nei, he hana hoao ia e lawe pio i ke kulana o na Bua ma Kampderdam, a e lilo aku hpi ka oihana hoolako wai. \ 0 na kipoka ana mai a na Pelekane, ua puhalu pu wale iho la no. Ke kaiiia aku nei ka ioaa mai o na lono mai na mahele koa kiai kuwaho mai o na Bua mi k muliwi Modder mi. Ua laulaha mai ka lono, ua nee mai la na Pelekane ma ka aina papu, a ua manaoia e loaa ana he hoouka kaua ikaika loa. No Prinz Loo ajne Kenerala Cronje e alakai ana i na Bua. MODDER RIVER, Ahiahi Saba'ti, Dekemaba 10—I keia auina la i kukulu hou ia aku ai ka pukuniahi 4.7 iniha anawaena mai luna mai o lea mokukaua, ma ka- akau o ke kahua hoomoana, a o na batai*i pukaa "howitzer," ua kukuluia ae la ma ka hikina hema. ma ka hema raai o na Bua. Ua hoolele aku keia mau pu i na peka pa'hu; | a ua panai mai 'hoi nia Bua ma ke lei ana mai i na pukuniahi he uniikumamalua, a pela i ikeia aku ai ko lakou kula-nia i ku ai, a oia hoi ka mea i makemake nui ia i keia hoeu ia ana aku o keia mau kipu ana. Mahope iiho o 'ka.'hala ana o hookahi hora o ke kipu ana, ua pau mai' la ke kani ana ona pu ana Bua. Ua imi aku la hoi na pu i na auwaha maluna o na puu, a • ikeia aku la ke ku mai o ka e'a o ka lepo. i ulaa pu ia ena poka pahu. Ua hoopoineia kekahi pukuniahi loihi a na Bua.

Ua "maopopo loa i keia wa, na ma(Hemake loa na Bna e hooukaia ke kaim ma Magersfonitein. He mea maopopo niohoi, aole i k'iaiia o Spyfontein, ā i ole, a.ole no pat\a >na Bua i makemake e hoike mai i ko lakou kul'ana ma ia wahi, oiai o na kipu ana apau ma ko lakou aoao mai, mai na pukaa raai no ia ma Magersfontein. POHIHIHI KE KUMU 0 KO KENERALA GATACRE HOOAUHEEIA ANA E NA BUA. LADANA, Dekemaba 12.—Ua loaa mai nei i ke Keena Kaua ka lono mai a Kenerala Porestier Walker: CAPE TOWN. Poakahi. Dekemaba 11. —lea hoike a Gatacre, penei: "0 ka lele kaua ana aku maluna o Gatacre f ua manaoia no ia e holopono ana, aka, ua halahu nae ka'u koho ana \ ka manao o kahi i *helei<a e makou, a pela nohoi na al&kai o makou. He maka'i ko makou mea nana i lawe aku a hala kekahi mau mile, a nolaiia, ua hoomau makou i ka hele ana mai ka 'hopa 9:30 p. m. aku a hoea i ka hora 4 a. m., a ua >hoea aku la hoi makou ma kekaihi kulana piiikia. Aoie o'u manao, me ka mamaoino keia alakaiia ana o makou. Ua ihoomaka* mai la na Bua e kipu ia makou mai luna mai o ka piko o kekahi paii hiki ele. ke pii ia aku, a he nui wale ko makou poe kanaka i ihoehaia, oiai hoi makou e ku ana ma kekahi kula walho wale. Ua 'hoato ka Mahele Elua o na Koa Northumberlands © hoonee mai i na enemi iwaho, aole nae hiki. Lawe ae la 'hoi na Koa Airiki Mahele Elua i kekahi wahi puu e kokoke ana ma ia wahi, a paa i'ho la hoi i ua waihi puu la me ke kokuaia ana e na koa pu kau-poeihiwi maluna o na lio ame ka puali maka'i o Cape Town. Maikai ka hooh'anaia ana o na pu malalo o | Jeffreys. Aka, minamina nae au i ka hoike aua aku ihookaihi pu i kakaa a'ku iloko o ke awawa, a o kekaihi pu hoi ua piholo aku la iloko o ke one-a'e. A ua hiki ole keia inau pu ke hoopakeleia mai ko laua mau waJhi i haule aku ai ma ka wa pono no ka hoohanaia, "I ko'u ike ana i keia kulana. ua 'hoouna aku la au i kekahi elele ma7una o ka Tio i Molteno me ka lono e pili ana ia makou. Ua 'hoakoakoa *ae la a unuhi mai la i ko makou mau koa, ma kia nee ana imaluna o na puu

no aneane eiwa mile okoa. Maikai ke kpiu nna mai o na Bua. Ua hiki ke lele pololei ka lakou mau p?ka 'no ki mamao o 5000 i-*a. Eia au ks paa nei ia Bushmans Hoek ame Cyphergat. Ua liaoinia aku nei au i na Koa Raifela Airiki am& na Koa Northiimberlands i Sierksstorm no ka hooluolu ana. Ua lawepioia mai e ka poe Bua he ekolu t3wn. Oka nui ona poe Northumberlands i nalowaie he 36G, aole he 30G i elike me ka mea i hoike mua ia aku. | KA HOIKE A NA BUA NO KE KAUA MA STORMBERG. PRETORIA, La Sabati, Dekemaba 10.—Ua hoouna mai o Peresidena Steyn i ka lono mahope ae nei no ke kaua ana ma Stormberg Junction: "Ua lele kaua mai la na Pelekane.l me eono pukunialh,i maluna o na Bua, malalo o Swanep-»el ame 01iver, a kipu mai la i na kulana o na Bua m:ū luna imai o na puu. Mahape iho o .keka.hi hoouka kaua haihana ana, ua haawi pio mai la ltfkou. ona poe i pio, oia no Meki-a Sterges, me eorio nlii ame 200 poe aliikoa haa!haa ame na koa Airiki. He mea poMhihi ka hoikp ana aku i ka nul o ka poe i mako a i hoehaia o na Koa Pelekane. Ua lawepioia mai e ka poe Buahe ekolu mau pukunialii ame elu'a mau kaa lawe lako poka ame pauda. MAOPOPO ŌLE I NA BERITANIA KA NUI 0 NA BUA MA CAPE COLONY. - LADANA, Deke.maba 22.—Ua nui launa ole ka inaina ana Beritania Nui nei, no ka ihupo maoli o ka Oihana Huli Kulana Kaua o Beribania nei, ma ka 'hoomaopopo ana i ka' nui o na Bua ma Cape Colony. Ua hooia mai na poe e ae i kamaiaina a i ike i ka heluna nui o keia poe, aia no ko lakou heluna imaluna aku o ka 15,000. a he mea p'ono ke kipakuia aku keia poe maloiko aku o Cape Colony mamua ae o 'ka 'hoomaka ana e a'e akn ma kela kapa o ka Muliwai Al^ni. KULANA MAOPOPO OLE. E hōike. ana kekahi loilo mai Naauwport mai, ma ka Poakahi. Dekemaba 11, ma ka hoomaopopo aku, aohe wahi manao o ICenerala French e unuhi imai i kona mau koa ma Arundel, a nolaila, ua ihopohopo loa: ia, oia paha ke kumu o ka hoavrheeia ana o na koa o Kenerala. Gatacrē. . Ua >hoike mai hoi o Kenerala French, ua onou aku 'kona puali pu-kaa ma' ka la 11 o Dekemaba aku nei, i na mahele koa mua o na Bua ma ka hema o Eolesburg, a haalele iho ia ia poe i ko lakou luilaila a nee aku .la ; 'lakou mahope o Vaalkop.

KEKAHI MAU LONO NO MAFEKING. Ua .lioea aku la na koa Pelekane RoclesiaJia, no ke koluia ana ia Mafeking, i ka Papu o Gaberonnes, Dekemaba 2, a i'ke iho la, ua haalele iiio na Bua ia wahi. Aia lakou ke haha hou la i ke olahao oiai no lākou e n?e ana imua. E ihoike ana nV lono 'hope loa mai Mafeking mai, ua keniia aku o Konela Baden--Powell e 'hoee.ni iho i na haawina ai a na koa ame na kanaka, aka, he nui no nae ka wai. HOOKIKINAIA KA MOI MENELIKA O ABISINIA E PAA IA SUDANA. NU lOKA, Dekemaba 12.—E hoike ana kekialii lano uwea olelo mai Ladana mai, penei: E hoike maopopo loa ana-'iia lono mai Kah*o a mal Roma mai ina hana hoalaala kaua a kekahi mau Mana o Eumpa, no ke kue ana ia Beritania, -mamuli hoi o keia pilikia e leaa nei ia Enelani ma Aferika Hema. Penei ka hoike mai Cairo mai: "Eia ka Emepera Menelik o Abisinia ke nee mal nei, ma ke poo o keka'hi pualikaua nui, -no ka hoea ana ae i na panalaau o Beritania ma White Nlle. I keia wa, aia kona kahua hoomoana ma kahi kokoke i Adis Abeda. Aia na elele o Faruni ame Rusia ke paipai la iaia e kue ikaika mai i na pono o Beritania, ke koi la iaia e ihoopaa oia i kona kuleana mana maluna o ka aina i kuleana ai oia. He ano ulolo»lii no ka Menelik nee ana. Ma na 'lono hope inai nei, \ia kanalua ola no ka ihoala ana ae i ke keehina huna oolea loa. Aia ke alo alii ihiihimanu o ua Moi ne.i ke hele pu nei no me ai, a mahope mai hoi na pualikoa. Penei 4w>i ka i'ono mui Rama mai: "Ua (hoike mai o Kapena Ciccodicola, ka elele Italia i Abisinia, no ka mea e piii aaa i na hana 'hoeueu ,kaua -,maiu a kekahi mau Mana Aupuni e lioaiaaia ana ia Menelik e kue i na Beri'tania ma Sudana. Hoike mai o Coccodlcola i kona hopohopo e wlu io mai aoa he kaua." RUSIA AME SEPA^A. Ua loaa mai ka lono mai Berusela mai, eia o Rusia ! ke kukiakuka nei me Sepania no ka panaiia ana o ke Awa 0 Ceuta,. oia ihoi kela aoao ma Aferika mai e «huli pono ana i ke Gibaraleta. Ua kukalaia ae nae ma Maderida, aole ia waihi (Ceuta) e kuaiia aku ana i kekalii Aupuni e aku. 0 ka mea maopopo nae, ima ka wa « ulu mai a.l 'he kaua ma Europa, e kokua ana kekahi mana ia Sepaaia ma 'ke akeakea ana 1 ko Enelani ihopu ana a paa o Ceuta. RUSIA MA PERESIA ME TUREKE. E ihoike ana na lonō mai Sana Peteroboro mai,'e hoopuipui hou ia aku ana ka nui o na koa Rusia ma ria palena o Peresia ame Tureke, mamuli o ka oni ana o na hana a Geremania ma Asia Uuku. Ua loaa ia <3'eremania ka pono ala'hao ma ia wafoi. E 'hoomahuaiiuala 'ana nohoi ka nui o na mokukaua o Rusia maloko o ke Kai Eleele.

RUSIA, FARANI A OWAI LA KE KOLU? Ua hoike maopopo ae ka nupepa Daily Mail, penei: "He mea maikai no ko makou poe heluhelu ke hakilo aku i na oni ana a Rusia, Farani ame kekahi mana hou ae, mi ka wa e loaa h'ou mai ai na >hookuia hon ia ana o ko kakou mau koa ma Aferika Hema. Ua hooii mati ko makou mea kakau i ka nee ana o na hana a Rusia ma Ceuta ame Tanglar, a ma Asia Waena a ma Abisinia. GEREMANIA MA KA PAKIPIKA. NU' lOKA, Dekemaba S.—E hoike ana kekahi lono mai Bermingham mai i ka nupepa La: l Ua /hoike ae >ka nupepa Pou. ua makemake o Geremania e hoolilo ia Samoa i kahua hoolulu mokukaua ikaika nona, a i kahua hoohana oolea hoi nona ma ka Pakipika nei. E kohoia ana he poe aliikoa wae na lakou e hoomak'aukau i ke kukulu ana i na papu pale. E kukuluia ana ma Samoa ihe iliale hoahu lako kaua, he kahua h'oahu 'lanahu ame kahi kapili moku. E hoolilo aku ana o Geremania he $150,000 no keia hana iloko o keia. ma- ! kahiki. BERITANIA NUI MA KE KAIKUONO 0 MEKIKO, MA KA NUKU 0 KE j ALAWAI OKI 0 NIKARĀGUA. WASINETONA, Dekemaba mul io ka olelo hooholo i waihoia ae e Senatoa Lodge o Masakuseta ma ka 1?. i nehinei i hoomaopopoia ai, eia o Beritania Nui ke hoao nei e lilo iaia na Mokupuni Galapagos mai ke Aupu'ni mai o Ecuador. Aole nae i loaa i ka Aha Ku'hina o ke ma Wasinetona 'he mau mea hoike e hookeia ai ka maleemake o ka olelo Aiooholo a ke Senatoa. He .mea oiaio, no kekahi mau makahiki lehulehii loa i hala ae nei i laulaha ai ka lono no ke kuaiia ana o ua mau m'okupuni nei e ke Aupuni o Ecuador, a ihe lehule'hu loa hoi na Aupuni i helu papa ia ae ma ke ano o la'kou na poe e kuai ana 5 ua Pae Aina nei. Ua lauiaha pu ae nohoi ka iono o Amen'ka Huipuia keka'hi i owiliia aku, ma ke ano oia kekahi mea i makemake i ua m:ni mokupuni la, a ua loaa mai hoi ia Maihanl oiai ia e noho kuhina ana uo Amevika Huipuia ma Ecuador, he aelike mai ia Aupunii mai, no ka lilo ana mai o ua mokupuni la ia Amerika Huipuia. 0 ka mea olaio paha, aoie makeovAke iki o ke Aupuni o Ecuador e l'ilo ia Pae Aina mailoko mai o kona mana; a ua hoole oa.i i na noi a na Aupuni apau no ke kuai ana, a no ka loa'a ana nohoi lie walii kahua h'o.ahu lanaliu. Ua ldheia, o ke kumu nui o ka makemake ana o Beritania Nui e lilo aku iiaia keia mau mokupuni i hiki ai iaia ke hoonoho aumokukaua ma ka uuku o lee alawai oki ma ka Puali o Panama, oiai nae 'he 500 mile ke kaawale o ua Pae Aina la mai ka nuku aku o ke alawai e manaoia ne ie ōki. Ma ke Keena Kuhina Beritania, aole i loheia kekaihi mea e pili ana no ka lilo ana o ua Pae Aina <la ia Beritania Nui. Aole no i manaoia e kftai ana o Eeuador i ua mau mokupuni la i keia wa. olai ua minamina loa oia ia wahi.