Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 52, 29 December 1899 — KE KAUA MA AFERIKA HEMA NUI KA POINO O MA PELEKANE I NA BUA AHU-A-LALA KUKUI KA MAKE O NA BUA I NA PELEKANE [ARTICLE+ILLUSTRATION]

KE KAUA MA AFERIKA HEMA NUI KA POINO O MA PELEKANE I NA BUA AHU-A-LALA KUKUI KA MAKE O NA BUA I NA PELEKANE

0 kela mau lono mahope ae nei a makou e hoolaha aku nei ma keia wahi o ko makou pepa la, ua loaa mai ia maluna o ka moMiahi Warimu, i ku mai ai ma ka la Sa!mti nei no Honolulu nei, a hala loa aku la ma kona alahele no Auseteralia, ma ke alahele aku hoi o ka Pae Aina o Samoa. KA POINO WELIWELI I LOAA IA KENERALA BULLER 0 NA KOA PELEKANE. LADANA, Dek. 16. (hort 12:47 a. h.) —Ua loaa mai i ke keena kaua he lono telegsrama e hoike ana i ka halaw-ai ana o Kenerala Buller me kekahi poino nui, oiai ia e hoao ana e a'e aku ma kela kapa o ka muliwai Tugela. Ua lilo aku la mai a iaia aku he umikumamakahi mau pu-kuniahi. Eia iho ka hoike a Kenei'ala Buller i hoouna mai ai ia Haku Lansdowne: CHIEVELEY CAMP, Dek. 15 (hora 6:20 p. m.) —Minamina au i ka hoike ana aku i ka loaa ana ia'u o kekahi poino nui. Ma ka hora 4 o keia kakahiaka i haalele iho ai au i ko makoji kahua hoomoana e kokoke ana i Chieveley. He elua mau wahi o loko o ka muliwai Tugela, e hiki ai ke au aku na koa, a, hookahi hoi o keia mau wahi ka'u i makemake ?i, oia ko makou alahele e nee aku ai. He mau wahi keia he elua mile ke kaawale mawaena o kahi ame kahi. 0 ko'u makemake oia ka onou ana aku i ka nee ana o na 'koa ma kekahi o keia mau alahele, me hookahi pualikoa "birigade," e kokuaia ana hoi e kekahi puali kuwaena oia ano hookahi. Na Kenerala Hart e lele kaua aku ma ka aoao hema, na Kenerala Hildyard ka aoaō akau o ke alanui, a o Kenerala Lytleton hoi ka mea nana e lele kaua aku mawaena konu. a e haawi nohoi i n'a kokua ana i kela ame keia aoao elua i hoikeia ae la. I kakahiaka nui loa, ike aku la au, aole hiki ia Kenerala Hart ke au aku iloko o ka muliwai, a haawi aku la au iaia i ke kauoha e kuemi hope piai. Eia nae, ua hoonee aku la no ia i ke kaua me ka wiwo ole, a ma ko'u manao, ua nui ka poino i loohia maluna o kona bataliona alakai, oia hoi ka puali Connaught Rangers. Ua hoeha kukonukonu loa ia o Konela I. G. Brooke. Alaila, kauoha aku la hoi au ia Kenerala Hjldyard e nee aku imua. Ua nee aku la nohoi ia, a o kona pualikoa alakai ma kona aoao akail, oia ka pualikoa East Surrey, mi noho ae la lakou ma ka hale hoolulu kaa-ahi o Colenso ame na hala e koJ\oke ana i ka uwapo. Ia wa no lohe mai la au. ua hoouna ia aku la ka puali holookoa a'u i hoouna aku ai, oia hoi na puali helu 14 me 66, me na pukaa aina ame na pukuniahi eono mai luna mai o na mokukaua, no ke kokua ana i keia lele kaua ana aku maluna o na enemi, malalo o Konela Long, ua nee aku la a kokoke i ka muliwai, a ua hana o Konela Long

i leeia keehina hana i loaa ai ke kaawa1q kupono e waiwai ai kana mau kipu ana aku. Eia nae, he wahi kela i lehau paa ia $ na enemi, a ua kipu mai la lakou maluna o ko kakou poe koa, a 't>au iho la koJakou mau lio i ka make a, o fia koa kau li6 keia, ua ku ae la lakou ma na aoao o ka lakou mau pu. Ua ikaika 10-a keia mau kipu ana mai a na enemi, a ua pakele mahunehune mai kekahi mau wahi lio elua o loko o ka puulu'lio I kukuluia ai ma kekahi hale. mai o na lio he 18 ka nui, he 13 poe lio i make a he lehulehu loa na "kalaiwa" i nnu i ka make. Aole au i makemake e hoomauia aku keia kulana kupilikii o nei nee ana, nolaila, ua haawi aku lā au i ke kauOljja e kuemi hope mai lakou, me ka maikai. la la 4idlookoa ke ike la au i ka ne& ana ae 0 ha koa he nui o na eni&mi ma ko'u eHfcu akau, eia nae aole loa i loaa ia lakou he wahi e hookokoke mai ai i ko makou kulana, mamuli o ka teleu loa o na pale #na aku a na koa malalo o Haku Dundonald, ame kekahi mahele o ka puali "srigade" o Kenerala Barton. t Ua haalele aku.la makou mahope he 10 mau pu-kuniahi, a poino hoi hooleahi pu mainuli o kekahi poka pahu mai na enemi mai. Hopohopo loa au ua nui ka poino i loohia maluna 0 ka pualikoa 0 Kenera-

la Han. a he uuk\; nalia ka poe i hoehaia. Ca nui nohoi ka poino i loaa iho maluna o na hatari pu-kaa helu 14 ame Gf>. Ua hoi hou aku makou no ko makou kahua hoomoana ma Chieveley. KA PIOO MA LADANA. LADANA, Dek. 16 (hora 4:30 a. m.) —Mamuli o ka hakalia loa o ka loaa ana mai o ka nuhou e pili ana i ka poino i leohia ai i na koa o Kenerala Buller, aohe no he mau mea ano nui a na nupepa o ka hoike ana ae, koe wale no na leo e hoike ana i ke kaumaha no keia poino. E hoike ana ka nupepa Standard, penei: "0 ka hoike a Kenerala Buller, he ku no ia i ka manaonao ke heluhelu iho. 0 ke kaao mau no keia i loaa mau mai* oia hoi,*ka pee ana o na Bua. a o ka maki ana aku hōi o na koa me ka makapo, a ku pono ana i na walia o na pu raifela a ka enemi. Aole kanalua ana, ua lilo keia ano hana i mea e hoomaopopo loa ia mai ai ka nui o ko kakou pilikia ma na wahi apau o ka aina e hooukaia mai la ke kaua. Ke ike maopopo nei ka lahui, me ka hoonaukiuki nui, ame ka pahaohao nohoi, o ka hoopio ana i na kanaka Bua mahiai, oia kekalii o na hana aiwaiwa loa o ka nana i lawelaweia e kakou. mahoue mai nei. o ka haunaele kipi iiuloko o Inia. Ua hoike maopopo lc:\ mai nei na alihikaua Bua, ua hiki ia lakou ke haawi mai i ko kakou poe Kenerala i mau liaawina hoonaauao waiwai nui. me ke kumukuai nui nae. no ke ano o ka hoonee kaua ana o keia au hou. Penei hoi_,na olelo a ka nupepa Times: "Mahope mai nei o na la o ke kaua kipi kuloko o Inia. aole loa ka lahui ku aku he alo a he alo imua o kekahi kulana kupilikii lea elike me keia. O lo mea maopopo loa, ua hoomaluleia ka nee mua ana a ICenerala Buller, a ua like noho ia me ka hoomaluleia ana o na nee ana a Haku Methuen ame Kenerala Gatacre." NA MAKE MA MAGERSFONTEIN. MODDER RIVER, Dek. 13—Ua hala aku la na kaa ame na mea lawe i na kino o ka poe make a hoehaia ma lee leahua kaua. ma ke kakafiiaka o ka la 1 nehinei ma Magersfontein. Ua loaa aku la ke kino make o Birigadia Iveneral-a Wan,chope, ka alihikaua nana i alakal na koa Hilan?, ma kahi.kokoke i ka auwaha eli. Ua ku kona umauma i ka poka, a ua ku nohoi kona wawae. Lehulehu loa na Bua i hoehaia i laweia aku iloko o na "haukipila." E muu mokaki ana na kino make o ka poe Bua ma ka aoao o ka puu, a ma na wahi apau e kokoke ana i na auwaha eli. Hookahi Bua i hoehaia, i hoike mai i kekahi mea kakau o ka Nupepa Hui (Associated Press) no ka nui o ko lakou poino. Ua i ka make

I ame ka hoehaia ka pualikoa SakanaI deirana. Ma ka hoomaopopo aku hoi | i ka nui o na poino o na Bua, elike me na olelo i hoikeia mai e na Bua i hoehaia a i paa pio, i ka 700. O ka nui o ko lakou poino mamuli no ia o na pu mai luna mai o na mokukaua. Ua hoomaopopo na Bua, o keia ko lakou poino nui. Ua huli hoi hou mai la na koa Pele'kane i Muliwai Modder, mamuli o ka nele i ka wai, ma ke kulana i paa ia ai e lafi»u ma ka la i nehinei. Me he mea la, e lilo aku ana ke alakai ana o na pualikoa huiia ia Sir Charles Warren, i hoea mai ai i Cape Town ,ma ka la i nehinei, a oia hoi kona pualikoa pono! iho ame na koa o Haku Methuen. He okoa loa hoi ka mea i hoikeia mai e ka mea kakau o ka nupepa Daily Chronicle mai ka Muliwai Modder mai, | no ka mea e pili ana i ke kuemi h<fpe i ana o Haku Melhuen ma ka Poalua nei, j a penei no ia: "Ma ke awakea Poalua nei, ua hoonee mai la na Bua i ka la- j kou inau kipu ana me ka lakou mau pu j nunui. Ma ia wa i kuemi hope aku ai ' 0 Haku Methuen i kaawale aku ai ia i ame koim poe koa mai ka loaa ana aku | 1 na pu%Fna Bua, a hoomoana aku ia ! lakou ma ka Muliwai Modder." KA HANA A KA PU LADAIDA A NA PELEKANE. MODDER EIYER, P,oalua, Dek. 12.—

Ua lioike maopopo ae na Bua o ke kumu nui o ko lakou poino, oia na poka "laiadida" ana Pelekane. Ua hiki loa i keia ano poka ke luku i lalani kanaka holookoa ina no he kanahiku a he haneri paha ka lohi o ka laina e ku ai lakou, e pili mai ana kekahi kanaka mahope o kekahi kanaka. E ihoike ana no (hoi na Pelekane, ua hakaka no ka poe Bua me ke koa ame ka wiwo ole. He kakaikahi na wa e hala ai na poka a ko lakou poe kipu pololei. Ua olelo ae hoi kekahi koa Hilana o na Pelekane, iaia e -moe ana /me kona eha ma ke kahua kaua, e ike ana ia i kekahi kanaka Bua kulana hiehie a maikai e hele ana me kana pu raifela. He mau ihele'helena Geremania nae kona mau ano apau. He maikai kona aahu, ua hnlakiia 'hoi ikona m>au kamaa buti a hinuhinu. 0 kona palule, he silika no iame 'ke alu pihapiha, a e pu'hi ana oia he iki-ka. E hele ana ia iuaiwaena o na puu lepo a na naonao i hana ai. a e ki ana oia i kana pu raifela ma ke poo o kela aime keia aliikoa Pelekane ana e ike aku ai. Ma ka hapa ,nui o na wa 'ana e ki ai i kana pu e hoohana ana oia i ka ohe-nana. KA POINO O NA PELEKANE MA KE KAUA 0 MAGERSFONTEIN. LADANA, Deikemaba 14.—Mamuli o kekalhi papa hoi'ke i ihooponopono hou ia, no ka nui o na poino o na Pelekane ■ma MagersfonteiH, ua 'hiki ka nui i ka 832. He 15 "ka nui o na aliikoa i make, a 'he eha hoi poe i 'hoehaia, a he elima poe i nalowale, a. ike ole ia ko lakou w r a'hi i nalo aku ai. Ua loaa mai hoi i ke Keena Kaua he hoike e hoomaopopo ;mai ana he 650 'ka nui o na aliikoa i komisina ole ia ame na 'koa o loko o ka Pualikoa Hilana ma Magersfontein. LILO KE AUHEE ANA 0 HAKU METHUEN I MEA PILIKIA NO NA HOONEE KAUA ANA MA AFERIKA HEMA. WASINETONA, Dekenvaba 14.—Ua olelo ae o Mekia W. A. Simpson. ko ke Keena Kaua olohe kilo hoonee kaua penei: "0 ka liopena i ikeia o ka hoonee kaua ana a Methuen ma ka Muliwai Modder. ua lilo ia i mea e hoopilikiaia ai ke kulana 'hoonee kaua a na Beritania. He lehulehu no na lono i loaa mai no na nee ana o ke kaua. aika. ua , lawa loa no nae ia mau mea no ka hoike ana mai no ko na Beritania lele kaua ana aku maluna o na kulana ikaika o na Bua. a hookuemi hope ia mai laihoi lakou. Ua hoike mai o Met'huen, he 12,000 ka nui ona Bua. l T a ike mua no anei ia i keia huina nui o na Bua mamua ae o kona lele kaua -ana aku, a i ole. ua hoomaopopo palia ia i kela heluna imamiuli o ka ikaika o ka lakou lele kaua ana mai maluna ona, o keia ka mea i makemake nui ia e ike mao-

popo ia. Ina ua ike mua oia, pela iho la ka nui o na Bua, alaila, aole oia e pono lele kaua aku, oiai hoi he 11,000 wale no ka nui o kona mau koa. 0 ka lele kaua ana aku o ikekahi <pualikoa maliina o keka'hi pualikoa, i like a like j iko laua iheluna, a oi Iki aku pa'ha 'ke- { kahi, oia (hoi ka pualikoa i lele kaua ia eiku ai e noho imai ana Iloko o na I auwalha ©li, a i lako pono ihoi i na mea ikaua maikai, he 'hana pespehl puallkai na maoli kela i hanaia e ka aoao i j lele kaua aku. j "Aole i ananao o MeMiuen. e hololea ! ana kana lele kana ana ina aole oia i ike, ua oLauku ka iheluna o 'kona maif kanaka mdffiua o ko na enemi, eia nae, j aole ia o ka hopena -i ikeia. Ina 'hoi, i aole io miaoli no oia i ike i ka mii o na , Bua ame ko lakou ikulana ikaika, alai- | la, ua 'haawi mai la ia i kekahi haawij na hoolala kaua ku'hi'hewa loa, oia hoi, I ka lele kaua ana maluna o na enemi ; me kona noii mua ole ana i na mea | apau e ikeia ai ke kulana o na enemL< j He mau kumu alakai waiwai nui IoF i.-ke loaa ana ilako o na kulana hoonee j ikaua a Kenerala White i lawel&we ai i ma Nicfholson Nek, a iā. Gatacre 'hoi ma ! ka;hi kokoke i Ssormberg Junction. 0 ika ninau nui, e ihiki ana anei iaia ke <hoomau i ka paa ana i leaM ana i 'haule 'hope 'hou mai ai. Hookahi no alahao ma/hope ona.. He aneane kanalima

mile kena wahi e heomoana !a ma ka akau aku o 'ka Muliwai Alani, a he 120 hoi mile ma ka huina aku o De Aar.

"0 kona oki pu ia ana aku a kaawale mai keia waihi alahele hookahi e ioaa ai iaia na kokua ana, 'he kulana kupilikii loa ia i oi aku i ko Kenerala White e nah» la uia Ladysmith. Me he mea la, o ke alahele e loaa ai i na koa o Methuen «ka-ai ame na >mea e ae e pono ai lakou, ara no ia nialuna o keia alahao e hele ana mai ka hema aku nei. Ua loaa mai iioi ka lono mai a iaia mai, e ihoike ana e hoomoana ana oia ma kahi ana i 'haule hope mai ai, a e ali auavaha ana hoi ia; aka, he liana nihini'hi loa ia o 'ka palekaua ana e hana ai, aia wale no a maopopo iaia ua palekana ke alahao i ke kiai ia e ia, ka'hi e loaa ai iaia na kokua mai hope aku -nei. "Ke ihoea mau aku la nae na koa kokua mai Enelani aku, a one he moa la ua paa pono no ua alaihao la i n>a koa Pelekane e nee aku ana e kokua iaia. Aka, ina nae pela ke kulaiia o ia ialaihao i keia wa, alaila, 'he keehina liana imaikai lee kuemi hope ana mai. 0 ke (kahua hoomoana o na (koa Pelekane e kokoke ana iaia, oia na koa o Kenerala Farani, e kokoke la i Naaupoort, aneane 185 mile nia ka hema-hi-kina, ma ke ala'hao, ma De Aar aku, a o Ken'erala Gatacre 'hoi, he 100 mile konā ikaawale aku imai laila aku, ma ka hikina. "0 'ka hana ana a hui keia mau pualikoa apau, he keeliina wale no ia e ihoike ana iko Meihuen 'haule 'hope loa ana, a ina hoi e nee ana nn'a ke komo- , ihana aku o Gatacre. oia ka waiho wale j ana i'ho i ke 'alahao inai Stormberg ! mai, a wai'ho pu iho la hoi ia Lae Koleme, Akau iloko o na lima o na Bua. "I keia wa, ua ku na koa Pelekane jna ke ikulana kupilikii maoli, a o 'ke I kuemi hope ana, 'he 'hopena anaikai ole no ia. Oka hui ana ona pualikoa ekolu, malalo o Met'huen. .French ame GatI acre, no ka oni li'ke ana apau i ka wa •hooka'hi no mua, he mea hiki ole ia 'ke 'hanaia i ikeia wa, a ua oi aku ka pono e paa kela ame ikeia o lakou i kona kulana iho. *'0 ka mea wale -no e nana aku ai, oia ka mea e hiki ana ia Kenerala Buliler 'ke liana ma Nalal i keia wa. He ■mea i ivpu mua ole ia i kinohio ka hooimaka ana o ke kaua. aia, ka hapa nui o na koa Beritania, me 'ka alihikaua , nui, i keia wa iloko ponoi o Natal. a ' «mamuli o na lono i loaa mai, oia ana ika aina e lilo aku ana i ikahua no na hoonee kaua ana o keia mua aku, ma %a aoao o na Pelekane. LOAA IA KENERALA FRENCH HE LANAKILA. LANADA, Dekemaba 15.—Ua ioaa mai i ke Keena Kaua mai a Ivenerala Forestier Walker mai ma Cape Town, keia lono mahope ae nei: "L'a 'hoouna olelo mai nei o Kenerala Farani. ma ka la 13 o Dekemal>a, no kona hoouka Q\aua ana ma ka hoi'a 4 o ke kakahiaka, me na Bua he 1,800 e nee ana i 'ka hema no Naauport. Ua 'hoomauia ke kaua ana ia kakahiaka hoiookoa apau. Ua kuemi 'hope aku k i enemi me ka make ana. a 'h'oeihaia ana o kokahi poe o lakou i hiki aku i Ke kanaiha ka nui. oko makou poino hoi, hokahi make, ame ehiku poe i hoehaia, a ihookahi aliikoa me elua koa i nalowale aku." IvA POINO I LOAA INA KOA PELEKANE MALALO 0 KENERALA BULLER. LAOANA, Dokemaba IG.—Ua ihoike mai nei o Kenei ala Buller i ke Keena Kaua i ka nui o ka poino i loohia i kona pualikoa -ma ka hoouka kaua o ka la inehinei. Poe i make, S2; poe i hoehaia, G67; poe i nalowale aku, 34S — huina apau, ua hiki aku i ka 1,097.

E home ana lioi ka papa hoike i hooponopono hou ia o ka poino o na Pelekane ma ka lioouka kaua ana ma Magersfontein r o k.i apau he 903, a ni'ailoko 'ae o keia heluna he 70 he poe aliikoa. NUĪ KB KANAl.UA O NA HOONEE ANA A KBNERALA BULLER. LADANA, Dekemaba 17. —He nui launa ole ke kahaha o na poe apau c i,adana nei, no ke ano i loohia ai na Keneitfla Pelekane. kahi mahope aku o kekahi, i ka popilikia. mamuli o ka onou poo ana aku ia lakou iiho e iliomo ipono ilolo o na kipuka ahele a , ,na Bua. H-eaha la ka mea Lhanaia e'laikou no ka mea e pili a8a 4; ka nana »me ka hakilo pono mua ana i 'ke kulana o ka enemi mamua o ka lele Ikaua ana aku, aole i loaa -mai he 'mau hoike 'maopopo no ia mahele liana a ua "poe Kenerala nei. aka. 'hookhi imea maoipopo a hiki ole «ke -kana'luaia, >he wa'hi •ike «mailuilu loa kai ikeia no ka <mea e 'pMi ana i o na eneml a o ka 'waiwai io .hol o na 'baluna lele i ka lewa, abhe 4 iki ia o ka la'Kou waiwal., • O na lo€£ ike kih> :hoonee kaua o onei nei, na hoopaihaohao 'loa 1a ko lakou noonoo flo keia auhee aaa i 'looa ia Kenerala 'Buller, kekahi alihikaua Pelekane i hilinai nui ia. O ketkahi imea ano nui a lakou i hoo'huoi ae a!, pehea la auanei e 'hiki ai iaia (Kenerala Buller) a o 'kona mau 'hoaloha paha :ke ae i keia keeihina ihana ku maoli i ka hemahema, ke nāna ia aiku na mea i hoike maopopoia tmai e na lono e ; hoike ana i kona ihookuemi hope ia ana, a pela pu nohoi <me kana palapala ponoi i 'kakau mai ai. He <mea maopopo nae, aole i nawaliwali ioa ua Kenerala la, a e Ihiki ana iaia ke hoao ihou, a /mamuli aiianei o ka lhaa<wina i loaa mai daia, e «nui ae ana ikona >makaala, a ima da ano e ihooi loa ia aku ai >ka 'holo pono o leana mau hoonee kaua Ana aku. Ua ikeia 'ke pioloke o ka Aiha Kuhina i keia wa, a, ma ka la inehinei i

nuiiamaia ai ho iialawai knka na kii Aha Kuhina i:;j ka mea e pili ana i k<? kaua ma Aferika Hema. Ke holo awiwi mua loa nei na liuliu ana no ka hoouna akn i mau koa kokna hou. LANAKILA NA Bl'A. K hoike ana kekahi lono telegarama mai Pretoria mai, no k i lele kaua ana aku a na Bua, ma ka Poaha nei, :aialuna o kekahi pualikoa uuku o na Pelokane ma kahi kokoke i Mafeking me ka ihoio pono, a ua wawahi-ia hoi ka papu a lilo i mea ole. Ua hoouka pu ia hoi 'he kaua kihakahaka mawaena 0 na Bua ame na Pelekane ma kahi 'kokoke i Colesburg. Ua lele kaua mai hoi na Pelekane maluna o na Biu ma Yaaikop. N(TI KA POINO I LOAA 1 KA PUALIKOA PELEKANE BLABK WATCPI. LADANA. Deikemaba IG.—E ho ! ke ana ka papa inoa i hoopuk-ua ae e ke Keena aKua ma ka la inehinei i ka nui launa ole niai o k poino i kau iho maluna o ka Pualikoia Ro'ala H'lana, 1 Ikeia nohoi ma ka inoa, Black Wa'toh, ma 'ka hoouka kaua o Magoi*F' f on.tein. 0 ka nui o ko lakou poino, he 335. Na 'lii a!xe na koa i he 42; poe i 'hoehala, 182; 'poe i nalowale lionua aku, 'he 111. POE KOA KOKUA MAI WALE lIEMA HOU AKU. Ua telegarapa a'ku nei ke Aupuni ia Erela Beaueha'mo, ke Kiaa!na o Wale •Hema Hou, e 'hoike aku ana iaia i ko ke Aupuni ae ana i ke noi mailaila mai, no 'kekahi 'poe koa :kokua hou mai Ausetaralla aku no ka hele -ana aku i ke kaua i Aferika Henra. Ua ho ! <ke aku lioi ke Aupuni, lie mea pono ke hoounaia mai he poe 1 makaukau i ko ■kipu, a'maluna hoi la.kou o na lio, a iii laikou no e lawe aku i ko lakou poo lio. HE MAU KIPU HAHANA. Ua hoouna aku o Haku Me-'hu"n i •kOKaai puali pukaa ona no ke kipu ana aku i na au waha eli o na Bua, ame na kulana kuw.iho hoi o ka enemi, a ma ia wa i hooukaia ai keka.hi kipu haihana ana maiwaena o'na aoao elu.i. Ao'le nae i liuliu a o ka pau no ia. Aole he mea i poino : :v.a ka aoao o in Pelekane. Ua nvan.no loa ia o ka n\ii o na Bua mawaena o ka Muliwii Motkler ame aia no ia 'ma.waena o 15,000 ame 20 000 kanaka. Ua laulaiha ae ka lono, no ka uuku an>a mai o ka ai o loko o Mafeking. Ke noke mau 'la i kela ame <keia la na aoao elua 1 ke ki aku a ki mai me na pii'kuniahi nunui. HE WANANA ANEI KEIA NA KENERALA JOUBERT? NU lOKa, Dekemaba 15.—Ua hoo'aha ae nei ka nupepa Ke Ao nei (The World) I kekahi pala-pa'a i kakauia e Kenerala Joubert, ka alih'kau'a o na Bua, ma la 27 o Okatoiba, a 'hoounaia mai 1a i keka'hi hoaloha ona (ma Berelina, a penei na olelo a ua Alihlkaua nei: I "Ua ihalele nui m>ai -nei kau mau o!e-1 10 no 'ka ikalka i loaa ia Enelani, ma fea heluna nui o na kanaka, aka, ma leo'u manao nae, 'he okoa loa -ka mea 1 hoonmopopol'a e a'u. Aole 'hiki ia Enelani ke hoouna nmi i Transvaa!l 'nel i huina i oi a.ku mamua o 85 000 koa me kona unuhi ole ana mai i <kona nvan ikoa apau maloko o kona imau Panalaau. O .kela huina ae la, lie huina <nnl no ia, a.ka, he hapalua wale no nae o lakou ke hiki ana a hoo-hanaia. "He mea oiaio hoi, e hiiki ana ia ?.nelani ke hoopae mai i kona «mau pualikoa ma ka ihapa waena o DP'kenraha ne nei, aka. a hoea aku ia >wa e loohia ana he 10,000 ona poe koa i ka >polno. a mahuka paha. E make ana poe, e paa pio ana ikekah'i, a e mnihuka ana keikahl poe. Nolalla, e mai an.a leeia 'huina a hoea 4 ke 75,000. E hoao ana makou e akeakea aku i ka ■hul ana mai o na koa Pelekane ma'alo 0 Buller, a, ina nohoi e iholo lea ole ann keia hana a >makou o hana aku ai, alaila, aole no e hiki ana i na Peilekane ke loaa na ko-a e oi aku ana mamua o ke 35.000, a o ke leeena aku i koe e ihoonohoia aku ana lakou no 'ke •khi ana i na wahi •hoomo'ana. m -wahi hoahu ai awe ke kiana ana i ko lakou man Kahtra hoonee kaua, "O tehi hooukaia ai ke kaua. aia no ia ma Natal ame Lae Koloni, ihe ili hoi la o 700 kilometera. Ua pakuia ko makon kahm hoomoana e na kuahlwi ekolu, <a ua la.wa ka 500 kanaka no ke k'ai ana la wahi. He malkai loa ke 1 ano o na ihooholo launa olelo ana ma- • waena o makou. Al-a me ko makou poe koa kuwaho, 'he puali na lakou e hoolilo i na lako mea ai apau a IPo i ;trea ote, ma ka wa e ikeia ai, hlki 11 lakou ke paa i .ko laikou mau kulana, "0 ke kulana o ka makou kaua. he kulana kaua wale aku no ia. a ke la-na nei ko makou manao aole loa e loihi ' aku ana ka wa e hooukala ai ke kaua, he kulana kaua ol aku ia o ka mai•leai mamiua o ke kaua lele maoll aku maluna o ka enemi mai ko makou aoao aiku. Ua kamaaina makou i na I oln.nala.pa pali o ke Transvaal am.? j Oran?e Free Sta'to." I "E naio mai ana na Beritania i kela ame kela iniha a lakou e nee mai ai, a ma ia wa hookahi nohol, he mea pono ia lakou ke hoomakaukau mau no ka hakaka ame ka paio ana me elua ame ekolu paha aoao kana e hnli ame ekoiu paha aoao kaua e hull aku ana ia lakon." NUI KE KAUMAHA O KA MOIWAHINE VITORIA. LADANA, 16.—Ua hopohopo loa ia

mawaena o na poai o ko aloalii. o lilu ana palia keia kaua poino a 11.1 iiei uania i mea nana o houkuia koko aku i ke ola o ka Moiwahino Vitoria. Aoh' hiki iki iaia ke hoonv.iuanalo i ka h°wa 'iui launa ole ana i hana ai, niamuli t> kona ae ana e kaua i koa kaua. ka hana nohoi ana i hooinaopopo ai. aoh» kumu kupono v liiki ai ke iianaia nei hana. He S0 ka nui o na makahiki on.t i keia wa. a o ka manawa ni»*a loa " >p a o kona ikeia nna e olelo ana. ua loaa oi i k mai mkahia-a i ka po. T*a ulu mai keia mamuli o na poino lie nui i ioaa i leona mau ko-i. M-»' ka wa i l)'i!»1p1g iho ai o Sir Redvers Bullei' ia Lad'ina nei 110 ka holo ana aku i Aferika Ilonia, ua hoike mai oia iinua n ki? he kaua koikoi a oolea no keia, aka. īmnioiana nn n#o aoie liuliu a pau koke uo. Aka. loaa mai la i ka Moiwahine Ua lono kaumaha 110 kona hoauheeia ana. \ T a ike oia mamuli o keia mau po pilikia i kau moi mnlnna o li-"»» m*»»""»v»»ta o kona poe makaainana i huule iloko o ka mako ma na k"h"a k«"a "n lehu loa na wahine i liooneleia i na kav>e. a o na keiki hoi i ko lakon poo maku q kn"f. KUKAHALAKE NA NUPEPA 0 FARANI. PARISA, Dekpmaha 1«». —T*m honnuka ae ka nunena "La P«jtrie." eia o Mr. Chamberlain ke makemake nei v ulu mni *he knna mnwiena o Ene'ani ame Farani, i mea e h»ki ai ke kuknlu hou i ko"a inoi hanoh'»no imna o na maka o ke ao nei. miniuli o na nolno ana o konn koa ina Bua. Ua olelo pu ae la nohoi ua nnnena la. ina e loaa hou ana ia Beritania he mau auhf>e liou olik*» ln me ko Magersfontein ame ko ka Mnliwni Tupoln. e liio ana ia i mea e. nlu mai ni ke kaua nviwap"a o Enolnni nmp Firani i keia i-i" kupnlau no. A na lioike ae la ia. o ka hoakonkonj;> «n;' o ke A"mok"k->na Akm o P»-<»ct mw hoaia o ko Aumokuknna Karani )>»■» Koiwaennhonua e houhniln ma Tulona. o nn keehina kiai niakaala mua keia a nn lnna aupunl \ lawe ae nei a hana aku. Alaila. olelo ho'» "Q ln ua nunf»"a nei:

"Ho liookahi l{pnrturia oko.i o k*> oln niia o na Uon o RerUon'a. o ko k*> ,l liina i lona i ke D'iko Wolinlon, a pela pu no pnha me kona aumok"kf»na. oin ann linokahi no, ohi lioi. ua ola no lakou ma'nna o k< 1 knniāna inoa waio iho no o Nelekona. Ua hoikeia nini nei ke'a mau aoao nawaliwa.H o kona nnnHkaua e nei kaua ana nia Transvaal. Ike nu ia hot ka liwnM o kc nnnuni imekeriala o Boritania. ka makaukau o!e o kona t>o<' nlak"i o'hnna koa, ame ke kaulann maknni wnlo iho no o kon ma« r»ualikoa. ka noe koa hoi 1 kaulana no ko lnkou ikp'kn i kn hnkaka nna me na Pegana.

Ua hoiUe pu ne pnhnl u;\ \n no ka mnnno o kekahl Kenemla Farani im n nnopo oln kona inoa. e olelo ana la, h« kou ka hnpo i holkela mni e n« alilkoa Pelokane ma ko ano o kn lakou innu lionnpe nna i ke knua. Ho hann keia i iko mua ole ia. A ua ae Vi. na nei. \ia oi *oa aku kft ike, ke akamai omo ka o na koa Bua, ma ka hoonee kaua ana mamua o ko na Pelekane. a pela pu no i»hha mo ka wiwo a maka*u ole.

KE KUIKAHI PILI IA BAMOA.

>VASINETONA, Dok. 14.—I keift la 1 honlpiha nlha la ac al ke kulkahi 1 knkakuka iho.net mawaena o AmeHka Hnln«tfl, Oerpmnnin amn Nni no ka hooponopono ana i na nlnau mawaem o na Aunnna ekolu. no ka e nt't »nn t ka Pao Alna o Samoa. O ka la i kakauinoaia o ua kuiknhl la ma Waslnetona, oia no o 2, MMoko o keia kuikahi e haalele ana o Geremania i kona kuleana aoau o kela nrr>o keia ano. na pono ame na arau, maluna o ka Mokapuni.o Tntntta. nme na mnk'muni e ne o ka Poe Aina o Snmna. ma ka pVu o ka L.anltu 171 knmohAna mai Grennvtrh mal. O enelani hoi kekahl 1 haalelo a 1 hookuu mai i kona mau pnnn j>mn na kuleana apau ma 'a mnu mokupuni. Ila hooki'" a na akn hoi o Amerika Hnipuia i koua mau pnno ame na kuleana Pnau Dia na mokununi o līnolu amp Sava«i. ame na mokupuni anau o ka Pae Aina o Samon ma ke Komohana mai o ka Lonitu 171 komohana mni o ("Jreenwich mai. Ila hana hou ia nohoi he k»'kahi hou. a i ae I keia kuikahi ae la, no-ka hoononononoia ana o na aupuni ma Samoa, oiai ua aellke ia aupuni ekolu e hanaia keia hana. ma ka hooponopono maikalia ara. a e uku nonoia hoi na koi poho a kela ame kela makaainana o kela ame keia aunnni. e noho ana ma ka Pae Aina o Samoa. Ua aelike na aupuni ekolu e wa'hnla keia liana iloko o kekahi Aha Uwao; a o ka Moi o Suedena ame Norewai. ka lunakanawai aha uwao. E kv\ jna maluna ona ke koikol o ka hooliolo ana i ka mii o ke poho e ukuia-e kela ame keia Aupuni. 0 ko makou helu hope loa keia o keia 1899 e pau ana ma ka hora 12 o ka po o ka la Sabatl ae nei, Dekemaba 31. E ku mai ana no Honolulu nei ka mokuahi Mariposa, mal Kapalakiko mai ma ka Poakolu o keia pule ae.

KENERALA SIR REDVERS BILLER