Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 4, 26 January 1900 — PEHEA ANA LA KA PONO? [ARTICLE]

PEHEA ANA LA KA PONO?

O keia poe kanaka e hoopaaia mai nei i keia wa ma na wahi hoomaiu, ma ka wa e pau ai Ro lakou manawa e hoomaluia ai, ihea lakou e hele aku ai, a e noho ai hoi? No keia kulana a makou i hoohuoi ae la i ulu mai ai ka , ninau ma ke poo o keia kukulu manao 1 ana, Pehea ana la ka Pono? ! O ka mea maopopo loa) aohe home o kela poe i keia wa; aohe umeke, aohe ipukai. He poe ilihune maoli lakou. He poe pio lakou na ka pau-ahi. Ua haoia aku ko lakou mau wahi e hoomoe ai i ko lakou poo e ke ahi o ka Poaono nei, a pela me ko na la mamua aku, a ua nele lakou ma na ano apau i kahi e noho ole ai, 0 ka hapa nui loa o keia poe, he mau hale, a he mau keena hoolimalima ko lakou i noho iho nei. 0 ko lakou mau home 1 ia. O ka mea i loaa mai ia lakou ma ka imi ana aku me ka hooikaika ame

ka hoomanawanui, oia ko lakou bela, ka lakou umeke ame ka lakou ipukau, aka, mamuli nae o ka lilo ana aku o keia mau mea apau, me ke kumukuai, ole, aka, me na waimaka e heleiei ana ma na papalina o keia poe, i na alelo aiwaiwa o ke ahi, ua kukuluia lakou i poe home ole, i poe nele i na mea e pono ai ko lakou ola ana, a i poe ilihune maopopo i keia la. He poino a he pilikia nui keia 1 hoohanauia mai maluna o ko Honolulu nei poe i pakele ae mai keia mau haawina poino mai, ma ka 'malama mua loa o keia makahiki 1900.

Ke hoomaopopoia mai nei nae, ina ka e pau ka hoomaluia ana o kekahi poe, he mea pono ia lakou ke hoounaia aku ma na mahiko e paahana ai, a malaila e loaa ai ia lakou na me e pono al ko lakou ola ana o keia mua aku. Ua kupono loa paha keia no na lapana ame na Pake; aka, no na kanaka Hawaii, aole o makou manao e hoiopono ana ka ana o nei manao.

| E hoomanao hou ia, he hookahi a elua paha makahiki mai keia la aku, I alaila, hoala hou ia na kauhale maloko | o na eka he kanakolu i hoomalaeiaeia iho la e ke ahi, maloko nei o Honolulu. a oia paha ka wa e hamama hou ai na ipuka o na hale ame na keena hoolimalima elike me ka keia poe i maa iho nei i ka noho ana. Alaila, e kali anei keia poe pilikia e paa mai n«i poe liale maloko 0 na wahi hoomalu a hoea aku ia wa? Malia paha, ma|hope iho o ka wehe hamama hou ia | ana ae o ka hoomalu e paa nei i keia | wa, a hoonoaia hoi ka holo ana Kku i | na mokupuni e ae, e pau aku ana ke--1 kahi o keia poe i ka holo aku ma na ! Mokupuni e ae, a ma na kuaaina aku nei nohoi o kakou; aka, ehia nae la ia poe e h,ana ana pela? 0 ka hapanui i loa o laktou e noho an i no i Honolulu nei. I He ninau nui loa keia e pono ai ke noonooia e na Poo Aupuni, ame ka poe |apau i makee i na kanaka Hawaii. O ko makou manao, oia keia. He mea pono i ke Aupuni, ame na haole kuonoono o loko nei o ke kulanakauhale, ke imi koke a loaa kekahi apana aina nui, elike me kela mau apana aina o Mr. W. H. Cummings mauka ae nei o Kalihi, a pela nohoi me ko Mr. W. C. Aehi, ma kahi i kapaia o Kaiulani Aina, a kukulu i mau hale e pono ai keia poe ke noho; a maloko o ia mau hale lakou e hoonohoia ai, me ka uku ana he uku hoolimalima uuku i ke Aupuni, elike me ka uku ana i ka auhau wai i kela ame keia makahiki, a hiki i ka lilo loa ana oia wahi i ke kanaka. A i ole ia ma kekahi ano e ae paha e ikeia ana he pono. E kapaia keia wahi o ka Aina o na Hawaii. (The Hawaiian Settlement). E kaa hoi ka malamaia ana o keia wahi malalo o ka mana hoomalu o ke Aupuni. •