Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 5, 2 February 1900 — NA MEA HUNA POHIHIHI EKOLU [ARTICLE]

NA MEA HUNA POHIHIHI EKOLU

XX. OMNO A K LA i K K AO MA LAMALAMA —MOMAI-A MAI KA HAUOLī. E kuu maknmiikn i,.'iUihclii. ke ike nei oe. ei;i o Mor?.sriana. ka luaui makuahine o V:i kaua hiwahiwa opio iloko o kekahi uluhia nui ia ana me ka weliweli loa e kekahi pilikia i oi aku ke koikoi i ka mea i ikeia maluna ona Ina wa i kaahope ae. Mamua, he wahi ara olalau wale no kona, aka, i keia v:a, ua poipu maoli mai ka pupule maluna ona a ua hooliloia kona noonoo i mea uluahewa loa. A ma keia lioomaka hou ana o ka kaua moolelo, ma keia mokuna, e ike ana oe, e kuu makamaka heluhelu, aia o Moragiana maloko o ka hale o Sir 01iva Mineta, a e moe ana hoi ia maluna o kekahi bela nani loa maloko o ua hale la, maloko hoi o kekahi keena i hookaawaleia nona. Iloko o keia wa ana e wāiho ana maloko o keia keenā, e holapu ana kekahi ma'i fiva ikaika loa maluna ona, a e lawelawe lapaauia ana oia e kekahi kauka. 0 ka mea nana oia e malama ana i keia wa, ma ke ano he kahu maiama iaia, oia no ka Ui Opio Adelia Mineta, a e kokuaia ana hoi ua lede opio la e kona luaui makuahine. Ua hoihoiia ua luaui makuahine nei o ka kaua hiwahiwa, e kuu makamaka heluhelu, maloko o ka hale o Sir Oliva, mamuli o ka makemake o ka Lede Opio Aelelia, a i aponoia ai nohoi e kona mau makua. Aia ma keia wa a ua wahine nei e waiho ana iloko o keia pilikia a ka ma'i fiva, e uluahewa wale ana no kona noonoo ma na mea he nui. I kekahi wa e kamailio ana oia no kana kane i kaawale loihi mai iaia aku, a i kekahi wa hoi no kana keiki i haalele tnai iaia, a i kekahi wa e kamailio ana oia no ka mea huna o loko o kahi pahu laau oka. Aole hiki iaia ke ike a ke hoomaopopo mai i kekahi mea. I ke ahiahi o kekahi la, a oia hoi ka piha ana o hookahi pule okoa o kona waiho ana maloko o ka hale o Sir Oliva, ia wa 1 hoea hou mai ai ke kauka, «bke nohoi me ka mea mau iaia, no ka nana ana i ua wahine ma'i nei i liele a pau ka ike ame ka lohe. Ma ka wa a n ua kauka nei i komo aku ai iloko o ka rumi, a nana aku la ma na helehelena 0 kana ma'i, ia wa i olina ae ai kekahi hiohiona hauoli maluna ona. Ma ia wa hoi, e hiamoe ana o Moragiana, e ikeia aku ana ma kona lae •ame na maha o kona poo ke kahe ana mai a na kulu hou. He ano mau hoi kona ili, a pal'upalu nohoi, a ua maikai hoi na pana ana a kona pana. I kela wa a ke kauka e nana nei ia Moragiana, e ku ana mahope o ka moe ke kanaka opio, a ma kona aoao hoi, e ku ana o Adelia. Aia he hiohiona o ka hauoli ma na maka o ua kanaka opio la, aka, ke nana la no nae ia me na onohi maka pihoihoi i ka ke kauka hoohele ana 1 kana mau nana ana maluna o kona luaui makuahine. Ma ka wa i haalele iho ai ke kaūka ia loko o ka rumi, ua kahea mai la ia i ke kanaka opio e hahai aku mahope ona.

)a laua i hoea aku ai ma ka holo mawaho, ia wa i huli mai ai ke kauka a kamailio mai la i ke kanaka opio: "E kuu hoaloha, e hai aku au ia oe i ka nuhou maikai, ua hala ka popilikia mai kou makuahine aku. I keia wa, eia oia ma ke alahele o ka loaa ana iaia he ola i oi aku i ko ke ola i kaanaia ai e ia no kekahi wa loihi." Me ka hnuoli lalau aku la ke kanaka opio i ka lima o ua kauka nei, a pane aku !a mo ke pihoihoi nui: "Ma ka inoa o ke Akua lokomaikai nui wale, ke haawi aku nei au ia oe i ka'u hoomaikai ana." "0 ka'u kauoha wale no e hai aku nei ia oe. he mea pono' ke hoala ole ia oia i keia po," wahi a ke kauka i pane mai ai. me ka hoomau ana mai nohoi i ke kamailio ana: "Ke ole au e kuhihewa e liiamoe malie ana ia i keia po, a hoea i ke kakahiaka o ka la apopo. Aka, he mea pono no nae oia ke kiai ia me ka makaala loa. I nei wa hoi i komo mai ai o Hurama. a lohe iho la ia i na olelo apau a ke kauka i kamailio mai ai i ke kanaka opio, a ua hoohauoli loa ia kona noonoo. Aka, mamua ae o ka haalele ana iho o ua kauka la i kahi a lakou e ku ana, ia wa i kamailio mai ai o Hurama iaia: "E. mamua o kou kaawale ana aku mai a nei aku, makemake au e ninau aku ia oe. Aole anei oe i hoopu-a wale aku i kahi mea e pili ana i kahi e noho nei keia wahine?" "Aole." "Aole hoi kekahi mea e pili ana i kana keiki?" "Aole. O ka mea oiaio loa, aole hookahi kanaka o loko o ke kulanakauhale i hoomaopopo iki ua hoi mai ko kaua hoaloha opio nei." "Makai loa," wahi a Hurama i pane mai ai, a ma ia wa hoi, haalele mai la ke kauka ia laua. Oiai ke kauka i hala aku ai, kamailio mai la o Hurama i ke kanaka opio: "Aole loa o Berkley i hoomaopopo iki i ka nui o na mea a'u i hoomakaukau ai no kona hoopaiia no kana mau liana hewa he nui i hana ai. Ke kokoke roai nei ka hora o kona hoopaiia ane." Nana aku la ke kanaka opio maluna 0 Hurama me ka hoopihaia ana o kona houpo me ke pahaohao nui, alaila, paa, aku la oia i kona lima, a olelo aku la: "He nui loa na manawa a'u i makemake ai e ninau aku ia oe i mea e hiki ai ke weheia ae kekahi mea huna pohihihi a'u i nalu nui ai iloko iho o'u 1 na manawa he lehulehu i hala ae nei, a e mau nei nohoi iloko o'u i keia wa, *a ka-uaia nae au i ka hoomanao ma- ae, no ka'u olelo hoohiki i haawi aku ai la oe mamua, aole loa au e hoao e imi aku ma ou la i kahī e weheia ae ai ia mea huna pohihihi. Aole anei hoi au 1 hooko pono i ua hoohiki la a u l liaawi aku ai ia oe?" tt Ua maopopo ia'u, ua hooko pono loa oe i ua hoohiki la au i haawi mai ia'u," wahi a Hurama i pāne mai ai *Alaila. makemake loa au e hookuu

laelae mai oe ia'u mailoko mai oia hoohiki." "Ke huikala aku nei au ia oe, e kuu hoaloha opio, mailoko aku o ua hoohiki la au." "l T a pono, ake haawi aku nei'au ia ce i ka'u hoomaikai ana. Ano la, e ninau aku au ia oe: Owai la oe? Heaha la kou pili ia'u? Heaha la au nou? (Ja ike anei ce i ko'u inoa oiaio i heaia ai au e ko'u makuakane? Ua olelo mai nei hoi oe ia'u, ua kokoke loa mai | nei ka hopena o na hana lokoino a Berkley i hana mai ai maiuna o';i ame kuu luaui makuahine, nolaila, makemake au e ike i na haina o na ninau a'u i ninau aku la ia oe. "Heaha la au nou? Ua ike anei au i kou inoa oiaio? Oia na ninau au i ninau mai la ia'u. . E hai aku au ia oe. Na ka leo ponoi o kou makuahine e hai mai ia oe i ko'u kulana i pili ai ia oe, a nana ponoi nohoi e hai mai ia oe i kou inoa. No keia wa, e hoomaopopo oe, he hoaloha au nou." "Ua maopopo kahiko loa ia mea ia'u. He oiaio he hoaloha oe no'u. Ae, he mea oe i oi aku mamua o ka hoaloha. Aka, ua makemake loa au e lohe mai a oe ponoi mai i kou ano oiaio i pili mai ai oe ia'u. Makemake au e lohe mai a oe ponoi mai i ko'u inoa i heaia ai au e ko'u mau makua ina ua ike oe ia mea. Ke olelo mai nei nae oe, aia ko'u ike ana i keia mau mea mai na lehelehe ponoi mai o ko'u luaui makuahine. He mau makahiki lehuiehu loa kona noho ana iloko o ka palaka ame ka hoomaopopo ole ana no'u nei, oiai, ao#le loa au i lohe iaia e hea mai ana ia'u ma kekahi inoa. Aole. E kuu hoaloha, mai kaohi mai oe ia'u no kekahi wa hou aku. E ae mai oe i ka'u noi, i keia wa no oe e hoike mai ai ia'u." I nei wa i pane mai ai o Hurama i ke kanaka opio: "Ina e loaa ole ana ia oe na haina au i makemake ai e loaa aku ia oe niai a'u aku i keia wa, ina ka la apopo, aiaiia, na'u no auanei e wehe ae i ka uwepa i hoopaaia ai ka *mea i lilo ia oe i mea huna pohihihi, a waiho molaelae aku au ia mea imua ou. O ka'u mea e hoike aku ia oe i keia wa, oia keia, o ka hana i lawelaweia ai e a'u me ka hoomanawanui loa iloko o na makahiki he nui i kaahope ae nei, ua kokoke loa mai ia i kona hopena. Ma ka wa e weheia ae ai ka paku e uhi nei mawaena ou ame a'u, oia auanei kou wa e ike ai i ke kumu o ko'u lilo ana i hoaloha nou. E hiamoe oe me ka hoopioloke ole ia ana o kou noonoo i keia po, a ma ka la apopo e hoonaueia ai kou uhane e na mea e wawahiia ai na pale o kou mau waimaka. Ma ka la apopo e hoea mai ana ia nei kekahi poe luina o ka moku nana oe i hoihoi mai a pae hou i ka aina nei, a ma ia wa hookahi nohoi e hoea mai ai ia nei o Berkley. Aole loa oia i hoomaopopo iki eia kaua ia nei leahi i noho ai. E hoea io mai ana oia ia nel nei mamuli o ke kauoha a ko kaua njakamaka maikai, oia o Sir 01iva. Nolaila, e kuu hoaloha opio e liiamoe oe me ka hauoli, a e ulu hoi kou mau manaolana iloko o ka mohala maikāi, nokamea, apopo weheia na mea huna pohihihi ekolu. Ma ka wa no i hone ai ka manu o ke ao i ka wanaāo o kekahi la ae, ia wa i I haalele aku ai ke kanaka opio ia luna o kona moe, a hele aku la ia no ka rumi o kona luaui makuahine. Wehe aku la ia i ka puka, a komo aku la. Ike aku la ia i kahi kauwa wahine paele e lapuu ana nohoi ma Kona wahi e moe ana. Hele aku la ia a hoala aku la iaia me ka malie loa, a olelo aku la iaia e hele aku oia iwaho. Oili aku la ua wahi wahine nei iwaho, a noho iho la ua kanaka opio la ma ka aoao o ka moe a kona makuahin'e e moe ana. Puana ae la ia he mau hua pule, a i ka pau ana lele aku la ia a honi iho la i kona makuahine ma kona lae.

Ia wa i kaakaa ae ai na maka o kona makuahine, nana ae la ia no kekahi wa pokole, a pili hou iho la kona mau lihilihi maka, me ka paa ana ae o kona lima ma kona lae. A liuliu oaka hou ae la kona mau maka, a namunamu ae la ia: "Eia la au ihea?" "E mama, e mama, e kuu mama alolia e. Auhea oe?" wahi a kana keiki i kahea iho ai iaia, me ka lalau iina iho i kona lima paa ae la. "E 01ando, o oe anei keia e kuu keiki. 01ando, kuu hiwahiwa, o oe 3o anei keia e hea iho nei i kou makuahine?" wahi a Moragiana i pane ae ai. "Auwe," i hooho ae ai ua kanaka opio nei, me' ka ninau ana iho i kona makuahine: "E mama, o ko'u inoa anei ia au i hoopuka mai la? O Oiando io anei ko'u inoa? Ina pela, e mama, owau no keia o 01ando o kau keiki." Ma ia wa e maamaama aha no ka malamalama o ke kukui ia loko o ka rumi, a ua hiki pono no ke ikeia na mea apau e na maka o ka mea e nana ae ana ma ia wa. Oiai keia malamalama e hoomaamaama anā ia loko o ua keena la, na liuli pono ae la ua wahine nei, a nana ae la i ke kanaka opio, a hala kekahi wa loihi, oaka mai 12 kona mau lehelehe, a pane mai la: O ka inoa ia o ka'u keiki, o ka lei aloha hookahi a'u i lei hoomanawanui ai. He mea oiaio, ko ike aku nei au iaia, aka, he mea io anei ka'u e ike nei, a i ole, he moeuhane paha? Oiando, o oe no anei keia?" "Owau no keia o kau keiki, ka mea au i hea mai nei o Olando. Malla paha ua like keia au e ike mai nei ia'u, me he moeuhane la i kou manao ana, o ka mea oiaio nae, owau no keia, o kau keiki. Hookahi pule i hala ae nei kou waiho ana iloko o kekahi ma'i kukonukonu loa, aka, i keia wa, ua ola oe." t "Auwe no ka hoi, hookahi pule okoa 0 ko'u waiho ana iloko o ka ma'i. Pe la io anei hoi? E 01ando e, e hapai ae oe ia'u, i nana pono loa aku ai au i kou mau helehelena." Ia wa kaikai ae la ke kanaka opio 1 kona makuahine, me ka paepae pono ana mai hoi i kekahi mau uluna mahope ona, a loaa iaia ke kulani maikai o ka nana ana mai iala nie ka maikai. Pane mai la ia: '•Hookahi pule anei o ko'u waiho ana iloko o ka ma'i? Aole. He mau makahiki loihi loa ko'u waiho ana iloko o ka pilikia. Ae, he mau makaōiki koliuliu loa keia a'u e hoomaopopo nei. Ke hoomanao nei au he wahi bebe ka'u—ke ike nel au i na helehelena o ua wahi bebe nei au iloko o kona ui apau. Ke hoomaopopo nei au, ua hea au i kona inoa o 01ando, aka, mahope mai nae aole au i hea ho uaku iaia ma

ia inoa. Ke hoomanao nei nohoi au he luaui makuakane no kou wahi bebe nei a'u; aka, aloha ino kela makuakane o ua wahi hehe nei a'u. Auhea la ia? I kela wa i hiolo mai ai na waim.''k i ma na papalina o ua wahine nei, a noho mumule iho la ia. me ka pane ole ana mai. A hala kekahi mau sekona pane mai la ia: "Ae, ke hoemanao nei au 1 na n\oa apau i keia wa. O ka wa a kuu kane i hele aku ai, a haalele mai ia'u, he kakahiaka maikai ia a nani nohoi. Mamua nae o kona heie ana aku, ua honi mai la oia ia'u me ka paa aua mii 3 kuu lima, eia nae, ke hoomanao nei au. iaia i honi mai ai ia'u, ua ike iho la bu i ka haalulu ana ae o kona li;n?L Ua lilo nohoi kona hiohiona ma ia kakahiaka i mea e lele ai ka hopohopo iloko o'u, a kaohi aku la au iaia, aole oia e pono e hele aku ma ia kakahiaka, aka, ua olelo mai la oia ia'u, aole liuliu a hoi mai no ia. 0 kuu ike hope 1 loa ana ia i kuu kane, aole au i ike hon i kona mau maka." "Alaila, ua haalele maoli mai oia ia oe?" "E kuu keiki, nawai la i hai aku ia oe, ua haalele mai oia ia'u?" wahi a ua wahine nei i ninau mai ai iaia. No kekahi wa i kaulua iho ai ke kanaka opio, aole oia i pane koke aku i kona; makuahine, a mahope iho, hooholo iho la ia e kamailio aku i kona makuahine: "E mama, ke hoomanao nei au, ua lohe pinepine loa au ia oe e olelo -ana ua haalele mai oia ?a'u. Mai'ka.wa i loaa ai ka noonoo ia'u, ua lohe mau au ia oe, e mama, e olelo mau ana oe, ua haalele maoli mai kuu makuakane ia oe. Ke ole au e kuhihewa, o ka umiI kumansaono keia o ko'u mau makahiki 0 ka lohe ana ia oe e kamailio ana pe--1 la; nolaila au i manao ai, ua haalele | maoli mai ko'u makuakane ia oe, e ma.j ma. M ! Alaila, hapai hou ae la ua wahine I nei i kona lima a paa hou ae la i kona lae, alaila, kamailio mai la oia i kana keik i • I "Ina pela, alaila, ua kamailio aku au ia oe iloko o ko'u wa e hiamoe ana. E kuu keiki, aole. Aole kou makuakane i haalele mai ia'u, i kou makuahine nei, me ke ano ua hoowahawaha mai oia ia'u. 0 kou makuakane, ua aloha oia ia'u me kona naau apau, a ua aloha nohoi au iaia. I kona liele ana ma kela kakahiaka, ua olelo mai no oia ia'u, e hele ana no oia a hoi mai, aka, aole nae oia i hoi iki mai. Ke 'noomanao nei au, hookahi hora pana mahope iho o kona haalele ana mai ia'u, ua hoea mai la kekahi poe kanaka i ko maua hale, me kekahi kino make. I ko'u hapai ana ae i ka uhi i palulu ia iho ai maluna o na maka ame na heleihelena o ua kino nei i pau ka hanu ame ke ola, aia hoi, me ka manaonao loa, ike iho la au i na helehelena o kuu kane. Ua puanuanu kona kino, a ua laau hoi, a o kona koloka keia, ua 'nele a paumaele i ke koko. Hai mai la keia poe kanaka ia'u, oiai na waimalea e hiolo iho ana ma ko'u mau papalina, ua komo aku ka oia iloko o kekahi hakaka lua ana (duel) a ku oia i ka pu, a kaili ia aku la ke ola mai iaia aku. Ua lele iho la au maluna o kino 1 puanuanu a uwe iho la au me ka ehaeha loa, a mal ia wa mai i nele ai au i ka ike ana i kahi mea e pili ana ia'u iho, aole nohoi i kuu wahi bebe. He mea oiaio nae, ua kuni paa loa ia leo'u mau helehelena maluna o kuu puuwai. E kuu keiki, ke hoomanao nei au o na pua ko'u mau hoa kamailio iloko oia mau la poeleele i loaa ia'u."

I nei wa, haule hou aku la lee poo o Moragiana ilima o ka uluna, a pili iho la kona mau maka. He mea oiaio, he nui no kona nawaliwali, a he mea pono hoi ke loa& ka hooluolu ana iaia. Ma ia wa i hoi mai ai kahi kauwa wahine paele, a ia wa i haalele iho ai o 01ando ia loko o ka rumi, a puka aku la oia iwaho. laia i hoea aku ai i ka holo, ua halawai aku la oia me Hurama, ame ka hauoli hoi, hopu aku la oia i kona mau lima, ame ka haloi ana ae 0 na waimaka ma kona mau maka, pane aku.la ia i ua kanaka nei "E kuu hoaloha, he oiaio loa elike me leau i hoike mai ai ia'u i ka la inehinei i keia la au e ike ai i ko'u inoa i heaia ai au e ko'u mau makua, mai ka waha ponoi mai o ko'u makuahine. He oiaio e hai aku ia oe, ua ike au i kuu makuahine i keia kakahiaka, a ua hoike mai oia ia'u i ko'u inoa, oia o Olaneio. A e hai aku au ia oe, ua pau ka ma'i o kuu luaui makuahine. Ae, ua lioike pu mai nei oia ia'u i kekahi moolelo walohia loa no ka mea e pili ana i kuu makuakane. Ua hai mai nei oia ia'u, ua haalele mai oia iaia me kona hooia ana mai hoi, e hele ana no ia a hoi hou mai; aka, ma kahi nae o kona hoi ana mai i kuu makuahine ma ke kino ana i hele aku al a kaawale mai iaia aku, 'ua hoihoiia mai la oia he kino puanuanu i nele hoi i ka hanu. Mai ka wa mai ana i ike ai i ke kino make o kuu makuaKane i haaleie mai ai ka noonoo maikai iaia, aka, e hai aku au ia oe, e kuu hoalhha, i keia kakahiaka, ua pau kona pilikia, ua olino hou mai ke ao malamalama o ka noonoo maikai iloko ona, a ua mohala mai hoi ka hauoli oiaio ma kona uhane. Ua ola kuu makuahine, aka, o kuu makuakane nae, ua hala aku ka oia mai keia ao aku." Aia i kela wa ke hiolo la na waimaka ma na papalina o 01ando, a o ke kanaka uhai holoholona keia e ku mai ana imua ona, ua haalulu ae la kona kino, puai 'ae la ka ula ohelohelo ma kona mau papalina ame na lima i pu ia ae ma kona poo, haule Iho la kona mau kuli ilalo, a puana ae la oia i kekahi mau huaolelo pule e haawi ana i na hoomaikai ana i ke Akua mana loa no ka pomaikai nui ana i hana mai ai nona. Ma ka wa i pau ae ai ka pule ana a ua kanaka nei, a ku ae la hoi oia iluna, oia ka wa i komo mal ai Oee kauka no kana huakai oia kakahiaka. Ua hoike aku la hoi o 01ando lala no ka mea e pili ana i kona makuahine, a 1 ka lohe ana o ua kauka la i ka nuhou maikai, ua hele koke aku la ia a komo aku la iloko o ka rumi oMoragiana. Ua maamaama loa ae la hoi i keia wa, oiai ua o mai la na kukuna opiopio o ka la ma ia kakahiaka. Ia wa nohoi i hoea mai ai o Adelia ma kahi a Olando ma e ku ana, a oia ka wa i haawi aku ai ua kanaka opio la i kona lima akau iaia, a uhaele aku la laua noloko o ke kihapai piia. A i ko laua hoea ana aku ma kekahi noho laau e ku ana ma kahi kokoke i kekahi opu laau roke, noho iho la laua, a malaila o

01ando i hai aku ai ia Adelia i na mea apau i ke ola ana o kona luaui makuahine. O Hurama hoi keia, ua hoi aku la ia noloko o kona keena no kona hoomakaukau ana iaia iho'ma ia kakahiaka, a i kona oili ana mailoko mai o kona keena, a hele mai la a hoea hou i ka liolo, ua loli loa ae la kona ano i keia wa mai kona ano mau mai i na wa i hala ae. O ka umiumi loihi= puhuluhulu keia e uhi paapu ana i kona auwae ame kona mau papalina, ua kahiia ae la apau, a waiho malaelae mai la hoi kona helehelena apau me ka maikai. Aole iho la ia e aahu ana i kona aahu huluhulu elike me ka mea maa mau iaia, aka, aia maluna o kona oiwi kino he aahu o kekahi keonimana hanohano loa, a he kulana hiehie me ke kapukapu kona e hoike mai ana ia wa. Aia ka hiohiona oluolu ke mohala mai la ma kona.mau maka. He mea maopopo, aole keia o Hurama, ke kanaka uhai holoholona o na ululaau o Viriginia. Ma ka wa i hoi hou mai ai o 01ando ame Adelia, a hoea i kahi e ku ana o Hu-ra-ma me ka luaui makuahine o Adelia, aole hiki iki i ua kanaka opio la ke manaoio o kona hoaloha no ia e ku mai ana imua ona. A hala kekahi mau sekona o kona nana ame kona hakilo pono loa ana maluna o ua kanaka nei, ike iho la ia me ka maopopo, o ua hoaloha io nei no keia ona. Ia wa oia i olelo wale iho ai no iloko ona ina pela ke kulana hanohano ame ka hiehie o kona luaui makuakane i hala aku i ka make, alaila, aole 110 he mea nona e kaumaha ai ina no e lilo āna keia kanaka. i makuakane hookama nona. Oiai hoi lakou apau e ku ana ma ia wahi, uā, hoi mai la ke kauka mailoko mai o ka rumi o Moragiana, a hoike mai la oia imua o lakou nei apau, me ka olino ana ae o ka hauoli ma kona mau maka, ua pau ka pilikia o ka mea ma'i, a ua hiki ia lakou ke komo a ike iaia, eia nae, wahi a ua kauka nei i olelo hou mai ai, ua oi lea pono e hoopanee iki ka ike ana iaia a hoea i ke awakea oia la. Ma ia wa hoi, lalau aku la o Hurama i ka lima 0 ke kauka, a huki aku la iaia ma kahi aoao o ka holo, a ma ia wahi laua i kamailio iho ai no kekahi mau sekona. 1 ka pau ana o ka laua kamailio ana, ua hoi aku la ke kauka a hele mai la o Hurama, a huki aku la ia 01ando ma k'ahi e, a olelo mai la iaia:

"Ua hai mai nei ke kauka ia'u, ua hiki 'no au ke hele aku e ike iaia, nolaila, makemake au e liele pu oe me a'u i keia wa iloko o kona rumi, a nana no auanei e mai ia oe i kekahi mea huna pohihihi i ake loa ai oe e ike. E hoomanao oe, hookahi mea huna i. ikeia e oe i keia wa, oia hoi, kou inoa i heaia ai oe e kou mau makua i kou wa ōpiopio; a he elua hoi mau mea huna i koe ia oe, aka, aole no nae e liuliu a ike no oe ia mau mea huna elua i koe. Ano, e hele aku kaua noloko o ke keena o kou makuahine." Hoi mai la laua a ma kahi e ku ana 0 Adelia ame kona luaui makuahine, a hoike akn la o 01ando ia Adelia no ke noi ana mai o ko lakou hoaloha iaia, elike me ka olelo a ke kauka, e lawe aku oia iaia iloko o ka rumi o kona makuahine, a nolaila, e kala mai laua no ko laua hele ana aku ia wa. Alaila, hele aku la laua, a i ka hoea ana ma ka puka komo, ua komo e aku la o 01ando mamua, a ike aku la no ia 1 kona luaui makuahine e moe mai ana no maluna o ka moe. O kona helehelena nae ana e ike aku ana ia wa, he helehelena ia i hoopahaohao loa mai i kona noonoo. Ua like me ka hiohiona o kekahi anela, pela iho la ke ano o ka nanaina e mohala mai ana maluna ona. I kona ike ana mai i kana keiki, kahea mai la oia me ka leo maikai: "01ando, e kuu keiki, e hele mai oe a kokoke ia'u, i kou makuahine, i nana pono hou aku ai au ia oe. Ae, e honi mai oe ia mama. Ano, e hai mai oe ia'u. pehea la kau ike mai ia'u? Aole hoi oia wale no, aka, e hai mai oe ia'u no na la i kaahope ae i noho kokoolua ai kaua. I ka pili iki ana iho nei no o ko'u maka, ike aku nei ka hoi au i keleahi wahi pupupu hale iloko o ka ululaau —he kihapai pua kekahi e hoopuni ana i ua wahi pupupu hale nei. Eia ka hoi keia wahi iloko lilo o ka ululaau. Pehea la, eia no paha kaua ilaila i keia wa? Eia la kaua i hea? Aka—" Aole hoi i pau pono loa mai ia hopunaolelo i ka paneia mai e ia, aia hoi, ike mai la ia i ke ku ana aku a nei kanaka kino nui kulana me ka maikai. Aole hoi i lilo kana ike ana mai i'.ua kanaka la i mea nona e pihōihoi ai, a hoanoe ia hoi kona noonoo. Ua kau ae la ia i kona lima ma kona mau kue maka, a pane ae la: "E 01ando." "Heaha ia, e mama?" "Hopohopo wale mai la no ka hoi au e hoi hou aku ana paha au i ka aina moeuhane i noho mau ai au i na wa i kaahope ae nei. Ke hoi hou mai nei ka paha ke ano pohihihi hou o ko'u noonoo?"

"Heaha keia e mama? Nokeaha kou mea i manao ai, ua ala hou mai ia mau noonoo iloko ou?" wahi a Oiando i liinau aku ai i kona makuahine. "Ke ike aku la no anei oe i kela mea kino e ku nei ma ka aoao o kuu moe? Ke ike aku nei anei oe i kela kino■wailua?" "Aole paha keia he kinowailua, e mama. E nana mai hoi oe. Eia no oia ke ku nei, a o keia ko kaua ht>aloha oiaio loa." "Pehea? Aole io anei keia he kinowailua? Aole paha," wahi a Moragiana i namunamu ae ai. "E Moragiana/' wahi a Hurama i kahea iho ai me ka leo oluolu loa, oiai hoi ia i nee aku ai a kokoke i ka moe, a lalau iho la i ka lima o ua wahine la. Alaila, huli ae la na maka o ua wahine la, a nana hou ae ia ia Hurama. Ua aneane paha e piha ka minute hookahi o kona nana pono ana ae iaia, aia hoi, oiino mai ia ka hauoli ma kona mau helehelena, ia wa pane ae la ia "E, e kamailio hou iho oe ia'u. E kahea hou iho oe i kuu inoa elike me kau i kahea iho nei ia'u. 0 ka leo, o ka leo no ia—aka. aole paha. "Ua kuhihewa paha au. E kahea hou iho oe, ia Morapiana. E kuu Akua, mai ae oe e lanakiia hou mai ka pouli maluna o'u." "E Moragiana, he oiaio kau i ike mai la," wahi a Hurama i pane hou iho ai. "Aiaiia, i hookahi huaolelo 1 koe, a maamaama loa ae kuu pouli. E kahea hou iho oe."

"E Moragiana, e kuu wahine," a uwe maoli ae la ua kanaka nei me kona puili ana iho i kana wahine, a me na waimaka e hiolo una ma na papalina o Moragiana. lalau mai la oia i kana kane, a uwe iho la. Oiai ke kane ame kana wahine e liookuu ana i ko laua aloha kulipolipo no kahi ame kahi, ia wa i hooho pioo ae ai o 01ando: "Auwe. o kuu makuakane anei keia a'u e ike nei me kuu mau maka. a i ole. ke alakai hewa nei paha ka lokomaikai o na lani ia'u?" Ia wa lele aku la ia a paa aku la ia Hurama, a ma ia wa hoi, i pane mai ai ua kanaka uhai hololiolona kamahao nei iaia: "E kuu keiki, e kiiu keiki, he oiaio ke ike nei oe i kou makuakane. Owau no keia o kou luaui makuakane. E kuu wahine, e kuu keiki hoi." A hala kekahi mau minute o ka uwe ana o ua kanaka uhai holoholona nei, ua hookuu hou aku la oia i kana wahine ilalo maluna o ka uluna, holoi ae la i na kulu waimaka i kiheahea iho ma kona mau papalina, alaila. pane aku la ia i kana wahine: "Mai kanalua iki oe, e kuu wahine. ka onohi o kuu aloha. Owau no keia o kau kane. Owau no keia o ke kanaka au i hoopili paa mai ai i kou aloha i kou mau la opiopio, a'owau nohoi ka luaui makuakane o kau keiki nei. E nana mai oe ia'u. Mamua hoi o ka napoo ana o ka la i nei la, e kaalo ae ai ke ao kaalelewa hope loa nana e hoopouli i ka huina aouli o kou noho ana aku o keia hope aku me ka hauoli. Nolaila, e nana mai oe ia'u, e kuu wahine, ka makua lioi o kuu keiki. Ia wa huli mai la ia a kamailio mai la ia 01ando: "E kuu keiki, e 01ando e. Ua weheia ka lua o na mea huna pohihihi i hoopuniia ai kou ola ana. I keia la i ike ai oe i kou inoa i hea ia ai oe, a i keia la i ike ai oe i kou luaui makuakane. Hookahi mea huna i koe a o ka weheia no ia o na mea pohihihi ekolu i pili ia oe." "Ae," wahi a Moragiana i pane niai ai i kana keiki. "E 01ando, o kou luaui makuakane keia, a o ko kaua makua nohoi. E nana e kuu keiki i kou makua. Ua hoi hou inai oia ia'u, aia oe nohoi mamuli o ka lokomaikai o ke Akua."

Alaila, huli ae la ia a kamailio ae la i kana kane: "Aka, e kuu aloha pau ole, e hai mai oe ia'u, pehea la oe i pakele ai mailoko mai o ka make a'u i ike pono ai rae ko'u mau maka nei. Ua ike au i kou kin'o i paumaeleia i ke koko; ua ike au i kou kino i hele a oolea, ua pau ka hanu, a ua hai mai nohoi na kanaka na lakou l hoihoi mai ia oe i ka hale, ua make oe. Aka, ke ike nei nae au, aole ka i hookaawale aku ka make ia oe mai a'u aku? I kela wa hoi, i huli aku ai o 01ando a nana aku la iwaho ma ka puka aniani, a ia wa i hooho ae ai ia i kona ike ana aku ia Roswell e pii mai ana makai mai o ka muliwai. Nana aku la nohoi o Hurama, ma ia wahi hookahi, a ike io aku la no ia Berkley, a ia wa i huki mai ai ia i ka pulima o. kana keiki, a hawanawana mai la iaia e hele koke aku ia e hai ia Sir 01iva no ka hoea ana mai o Roswe]] Berkley( a e hai pu aku hoi ia ia Sir 01iva, aole liuliu a hoea aku oia noloko o ka rumi hookipa. Ua hooko aku la o 01an<lo 3 keia kauoha a kona makuakane. Hookahi mea huna pohihihi i koe. a o ka hoea aku no ia ou, e kuu makamaka heluhelu, i ka hopena o keia moolelo. (Aole i pau. TJa hoomahuahua hou ia ae nei ka huina kumupaa o ka Hui Kaa Uwila me Aina o Honolulu nei a hoea i ka $300,000, a pii pu ae la ka heluna o na mahele a hoea i ka 2,500. Loaa ae la ko na Pake kulana aina e ku ai ko lakou mau liale; a e loaa aku ana no paha hoi ko na lapana aina okoa aku; paa iho la o waena nei i na iliili ulaula anei me iliili keokeo? O ka nui o na make ma Honolulu nei, iloko o 30 la o lanuai'i aku nei, ua hiki aku i ka 170. • Mai kai mai o ka uwapo ma Alanui Nuuanu a hoea i Aalanui Moi, ua weheia ae ka hoomalu Aupuni.