Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 5, 2 February 1900 — KA HAKU OPIO O KAKELA MAINA [ARTICLE]

KA HAKO OPIO O KAKELA MAINA

':.,t '>wan o oe, a i ole ia, owau ma . n.ihi, alaila. aole loa au e ole ka ana aku i na mea apau i ko'u ...'uhine; a hoakaka pono aku hoi ~i i ko'u pilikia." Aole. Aole hiki ia'u ke hai aku iai yr>īa mea. He mea keia nona e * koke ai. He wahine haaheo loa . a h» hiipoi hoi i kona kulana, no- . ..i. i kona wa e lohe ai, ua mareia i m*- Naomi, ka wahine ana i hoowa--.«iwiiia ai me kona naau apau, aole . i ae e ola hou raa keia ao. Aole ■ho: be hana maikai na'u e hana ai nri ona, mahope iho o ko'u hunakele •n.A i ko maua mareia ana me Naomi, t hala kekahi mau makahiki loihi loa, noike aku au la mea iala." Ina nela, o ka'u wale na e hai aku » ia o«»," wahi a ka loio i pane mai ai, i a k#?ia. Ke hopohopo loa nei au, o ■ •'i noho ana elike me keia ke ano he • a la e pomaikai ai o Lede Evaie." A oi'» anei he alaheie ma ke kanawai aiia'u ka palekana mailoko mai keia pilikia?" Ae. Aia no he alahele e loaa ai ia he paiekana: aka, he kanalua nui .ve ko'u, ina paha e aa ana oe e lawei«e aku ia aiahele. 0 keia aiahele, .La no ko oiua okiia ana mai ka beri- » mare mai, mamuli o ke kaawale loii! ana o Naomi mai a oe aku, a maho•e iho hoi o'kau mau hooikaika ana ma na ano apau 1 mea nona 6 hoi hou nai ai me oe. Aka, he mea keia e hoo--.aulana wale ai no ia olua imua o ke .kea. a he hana nohoi keia e hoopili-! r.ia loa aku ai i kou makuahine. Ao- • paha ou makemake e hookaawaleia! ■ a mare mawaena o olua?" j "Aole." ! ■'Alaila, e ninau hou aku au ia oe," *.ahi a ka Loio i pane mai ai. "Aole tnei o* i ike i kekahi wahine e ae, nahopo mai o ke kaawale ana aku o N'aomi, a kau aku hoi kau mau hoohiil ana maluna o.na?" "Ao>." wahi a ke Duke i pan'e aku "Elike no me ka'u i hoike 'aku nei a op namua, pela no au e hal hou aku '»«-i ia oe. Aohe wahine hou ae nana .■ hopu pio i kuu puuwai elike me kona nepuia ana a paa e Naomi. Aole o'n nakf mnkp ia hana. Heaha la ka oi a*;i o ki olelo hooholo a na auahooko•knlo o keia ao i ka oielo hooholo a .Uip. Aole loa nae au i ike i ka'u (• h.ina aku ai i keia wa, a heaha •?.-i !.i hoi ko'u hopena, ina e hoomau 7.nr.a kuu makuahine i knna mau - <: ana ia'u e mare, a o > •1. F.vale hoi .na kekahi aoao mai e • ; ]»: mai ai oo ka hookoia ana :» kai mi i mopnhane. Me he mea la eo>u jv.»i i aku anu paha iu e har a aku k,\ hnii.i a'u i loa ai ! ki ho-i-.i aii:i 'iku." "O ki' olelo hope wale no e hai aku • »#'. H ' mea pono e waihoia aku kei hnnr» mi ka lima o kekahi makai- - >j ka ihma loa u Pelenane nei. Ua -v,i!,m.i l-.a oia no na hihia pohihihi »a i ulu pu ia ko lakou mau aoao am. A"'»' hoi ana hihia i lawelawe ai nel» 1 k; n.i hoea ana aku i ka pahu,r>pu o k.i ikeia ana o na mea apau i O keia ka'u kanaka 1 .akemaKi- ai ia oe e hoolimalima

"Aol.»« hewa o ka hoao hou ana n»a t O hea la V.ma wahl noho?" "E'r ao ae a'u kuiia wahi e loaa a5. ii',- kanaka hapa Ruki;il keia, a ma Enelaiii n<?i hoi kona wah! i hanauia ai. He Kukinl kona makuakane a he Pelekane K;»na makuahlne. Owau nohoi - kamaiiio aku nei ia oe, owau kekahi - ike pono i na hana akamai loa a keia I ole kana mau Kokua ana a*u. ina aole e loaa ia'u ka lanakila na kekahi o ka'u mau hihia ano nui >oa. O ka inoa o keia kanaka, oia no 0 Mik.v-te Doroski. O kona wahi noho, fla)e Iv l«tona, Finchley. Manaoio loa iu. ina r haawi ana oe, e kuu haku, na keia k.inaka, e huli i keia mea huna iohihih'". e loaa ana no." "Al.iila, o ka'u kanaka io ia e haawai p ? aku ai, a kamaiiio pu hoi me i no k< ia hana," wahi a ka Haku Opio nano aku ai i ka loio. 'E hana oe elike me kau i manao ai i» He mea makehewa paha ia ke r.ai aku, he kiekie no na ka-ki .<oa a A-'-ia kanaka, O ka hapa nui nae j kela mau dala ana i kaki ai, no ke kūkuaia ana no ia o ka holopono o kahan?..'' Aoh' pilikia oia mea ia'u. Ua hiki 0 au k.* uku i ke kanaka nana e lauku i keia hana, i umi taufiani •aona, :ia e hiki ana iaia ke lawe mai mua o u i kekahi lono oiaio e pili ana 1 N.-u.mi— ina paha eia no oia ke ola ■H-i i keia wa. a i ole, ua make paha ka nana ole hoi i ke kulana ma noho nel i keia wa. He waiwai he ilihune paha, he hanohano ,aha. be haahaa paha. O ka'u wale i nukemake ai e loaa ia'u ka maha • kuu bane ma ka hoomaopopo ana, - •> o\:i nei no anei kuu wahine n>\i--a aia la oia ihea— nohol he iwakalua tausani ma! Pelekane aku nel. Ina hol, i.: mak» ia, alaila, e hoikeia mai kona āhi •; kanuia al, a e hoea no au ila:'.i no r." kukulu ana i kia hoomanao r-..iluna o kona wahl i kanuia ai, me na :■v;.ioi«»io maopopo maluna o kela kia '' <"->n3ar e olelo ana. 'Eia maauei 1 ihi i Aaiho al o Naomi Winta, ke l>uko-v,-.-.iāne o Kakelamalna, a o ka *-ahinc- » ka hoohiki naue ole, ka mea iloha ole ia e ka mea ana i aloha ai.' ° kekahi mea hoi e kau mal nei ka inhua mamua pono o kuu mau onohi oia kela kelki a'u ame Naomi. k:» 'noa o Alareda Sana Alahana. kanaka nul lanna ole mai ia i keia v O keia hoi kuu hooilina, ina eia oia ke ola nei i keia wa. He kana- ■<* nl ioa; aka, auhea la ia? Auhea la » ia hooilina o'u. E Rusekini, ina pa- : ' e mare aku ana au i kekahi wahine i'īn v\ o ke knlana kiekie, a hanau hoi he keikikane na maua; alaila, •» a!Fa, hoea mai la keia keiki a'u me aole anei he mea keia i oi aku

ka weliweli mamua o na mea e ae apau i halawai mai me a'u?" "He mea maopopo loa ia," waai a ka loio i pane mai ai. "Aka, e kun haku, ina e ae oe e kali iki iho no hapalua hora i koe, alaila, e hoouna aku no au i kaa e kii aku ia Mikaele Droski. Aole o'u kanalua iki, aia no ia i kauhale i keia wa, e imi a e hoonohonoho pono ana i na olelo hoike e pili ana i kekahi hihia a'u." Ua ae aku la ka Haku Opio i keia manao o ka loio, a kauoha iki iho la ia, no ke kali ana o ka hoea mai o ka makai kiu. MOKUNA VI. MIKAELE DROSKI, KA MAKAI-KIU HAPA RUKINI. He hapalua hora wale no ke kali ana 0 ka Haku Opio ma kahi o ka loio Rusekini, aia hoi, hoea mai la o Mikaela Drogki, ka Makai kiu hapa Rukini. He kanaka kulana hiehie keia o kona mau ano apau. E hoike mai ana ia 1 kona kulana ikaika a wiwo ole. He noiau ame ka naauao koria mau hiohiona. A ma ka wa i ike aku ai ke Duke Opio o Kakelamaina iaia, ua haawi koke aku la ia i kana mau paulele ana maluna ona. Mahope iho o na launa aloha ana mawaena o ua ma-kai-kiu nei ame ke Duke Opio, ua hoomaka koke aku la ua Duke nei e hoike 1 na mea apau ana i makemake ai no ka mea e pili ana i kana. hana ano nui ioa ana e ake nei, me ke pihoihoi nui, na ua makai-kiu la e lawelawe aku. I ka hala ana oka hora hookahi ua pau ae'la na mea apau i ka hoikeia aku i u makai-kiu la, elike no me ka mea i hoike mua ia ae nei. A i ka pau aku i ua makaikiu la, elike no me ka ana, ua pane aku la ka Haku Opio i ua makai la:

"Aole paha oe e kanalua ana, i ka hooholo ana ilqko o kou fiaau iho, he hihia pohihihi maoli no keia; aka, ua nui nae na lono i haiia mal ia'u, he nui kou ike, kou makaukau ame kou hoomanawanui ma ka huli ana i na hana pohihihl a paakiki loa i haawiia aku ia oe nau e hana. Ke ike mai la no oe i ke ano o keia hana a'u e haawi aku nei ia oe, oia hoi, aohe moali maopopo e loaa ai ia oe he hookolo ana aku. Aole nohoi e hiki ana ia'u nei ke kokua aku ia oe ma ka hoohele ana aku ia oe ma ke alahele e pololei ai paha kau huii a hookolo ana aku. Eia wale no ka'u e olelo aku ai ia oe. 'Eia imua ou ka honua holookoa nei apau; a ua nalowaie hookahi komolima i mamina loa ia e a'u, a i ole, ua nalowale i iloko o kela honua holookoa hookahi wahine; a e hele oe a e huli iaia." "Ae, e kuu haku," wahi a ka makalklu. "O ka'u hana'ia e hana aku ai. 0 ka honua mai ka hikina a ke komohana, mai ka akau a i ka hema, oia ke kuia palahalaha i auwana ai keia wahine. Ua make paha ia; a, ke ola nei no paha ia? Oia ka'u hana. Ua like no a lik'e keia me ko'u hoounaia ana iloko o ka waoakua o Sahara no ka imi ana i kekahi keiki uuku i nalowale. O ka like ole wale no mawaena o keia mau mea elua, oia keia, ua laula loa ka honua nei, a ua laiki hoi ka waoakua 0 Sahara. 0 ka ike oka iiio uhai hoioholona i maa i.ka hanu ana i ke koko, oia ka ike kupono e hoohanaia al ma keia hana." Alaila, kaulua iki iho Ia ua makaikiu nei i kana kamailio ana, a mahope olelo hou mai la ia; "O ke kaena, he mea hoowahawaha loa ia ia'u; aohe o'u makemake ia mea he kaena. 0 kela ame keia kanaka e lawelawe ana ma keia ame keia oihana 11 mea e loaa ai kona ola, he mau haawina ike no kekahi i loaa iaia i mea e pono ai kana hana. E hai aku au ia oe, e kuu haku, he lehulehu loa no na hihia pohihihi loa i a'u, a hiki i ka Ikeia ana o ko lakou mau aoao apau. Ma kahi o ko lakou ku ana he mea huna pohihihi, ua ku ae la lakou mahope iho o ka'u huii ana, he mau mea moakaKa loa. Hookahi hoi o keia mau hihia, e ae mai oe ia'u e hoike aku, a he hana keia i hiki ole ia'u ke poina. I kekahi ia, ua hoounaia mai la au me ka awiwi nui, e holo aku me ka hikiwawe apau i kekahi wahi hale kahiko ma ka apana aina o Yor~—re. He hale keia i ku iioko o umi a umikumamaiua paha makahiki me ka noho kanaka ole ia. A ua oleloia, he hale ia 1 ikeia ai ka lapu o ka po. Mahope iho, ua nohoia aku Ia ua hale nei e kekahi ohana malihini )oa ia wahi. Ma ka wa i noke ai keia poe i ka hoomaemae ia loko o ua hale ia, ua loaa iho la i kekahi o lakou ke kino make o kekahi keiki uuku, iloko o ka haielua. Me he mea la he umikumamakahi paha ka nui o kona mau makahiki. Mamuli o ka loaa ana o keia kino make, ua kau aku la ka hoohuoi ana o na mea apau maluna o keia poe i noho mua ai ma ua hale la mamua o ka nohoia ana aku e keia poe. Ua lilo hoi keia i mea e hookaumaha ioa ia ai ka noonoo o ka ona nona ua hale la. He alli koikoi no ka aina ka mea nona kela hale, ahe kanaka waiwai nohoi ia. Noiaila, mamuli o ke kauoha a keia kanaka, ua hoounaia mai ia au. 0 ka'u hana i makemakeia ai, oia ka huii ana i kahi e loaa ai kela ohana mua i kau aku ai ka hoohuoi ana ana mea apau. Aohe mea i lke i kahi a keia poe i hele aku ai. O ke kanaka kahu kaa nana lakou i lawe aku mai keia hale aku, e kala kahiko wale ia i make ai. Ao na kamaaina kahiko oia wahi, aohe mea hookahi e ola ana ma keia wa i ulu ae ai keia hana. Aole maopopo ka inoa o keia poe; aoie nohoi o lakou poe hoaloha. Aka, me keia mau oie apau e hoopuni ana i keia hihla, ua hoomaka aku la au e imi. 0 ka hopena o ka'u 'mi ana, ua ioaa ia'u keia ohana. He kane ame kana wahine. 0 ka mea najaa i hana i keia karaima, oia no keia wahine. O kela keiki hoi i pepehiia ai e ua wahine la, na kana kane ia me kana wahine mua. Aoie nae i hoea mai keia hihia imua o ka aha hookolokolo, oiai ma ka ia i hopuia ai ua wahine nei, a ma kona wa e komo ana i kona kapa, ua ai iho la ia i ka laau make, a haalele mai la ke ola iaia." | "He oi loa aku la kena aka hihia lapuwale loa," wahi a ke Duke i pane aku ai 1 ka makaikiu, me ka ninau nna aku hoi. "Ua ike anei oe i kekahi mea i like loa me keia hana a'u e waiho aku nei ia oe?" "He nui a lehulehu loa na wahlne nalowale a'u i huli al, a loaa, elike iho la me keia; eia nae, he poe wahine wano ia no ka papa haahaa. 0 ka nalowale ana o kekahl Duke wahine, aole he pohihihi o kona loaa ana," wahi a ka makai-kiu.

"0 ka'u wahine, aoie ia he Duke-wa-hine. Aoie nohoi o'u manao, ua kahea oia iaia iho o Lede Sana Alahana. Manao no anei oe e loaa ana ia ia oe?" I kela wa kulou iho ia ke poo o ua makai-kiu nei iialo, a hala kekahi mau aekona, ia wa i ue ea ae la ia ilun?., a pane mai la: "Manao au e loaa ana no oia ia'u." "Lana ioa ko'u manao e hookoia ana kau mea e hoike mai nei ia'u. 0 ka'u e olelo aku nei ia oe, ina e holo pono ana kau lawelawe hana ana, e hooiilo no au ia oe i kanaka waiwai a hoea i ka hooiuoiu an o kou kino. E hna oe me ka nana ole i ka nui o ke dala ma kau huii ana." "I hookahi a'u wahi ninau i koe ia oe. Manao anei oe, ua mare hou aku keia wahine a'u e huii aku nei, i kane hou nana?" "Aole." 'E hai aku au ia oe, e hoomaka koke aku ana au i keia hana; a e hoomanao hoi oe, aoie e loaa koke ana ia oe he pane mai a'u aku, oiai he moanakai ikea keia a'u eau aku ai. Aka, e hooia aku nae au imua ou e hoea mai ana no ka la ma keia mua iho, a ku hou au imua ou, me kekahi hoine maopopo !oa ma kuu lima. Ina ua oia, alaila, e hoike aku ana au i ka palapala hooi o kona make ana; a ina hoi, eia no oia ke ola nei, alaila, e hoike aku ana au i ka inoa o kahi e loaa ai oia i.a oe, 'a huipu oe me ia, he maka no a he maka. 0 keia ka'u e hana aku ai." "Ina e hiki ia oe ke o'u i kekahi o kela elua," wahi a ke Duke i pane aku ai, "alaila, ? loaa ana kou waiwai. Eia au ke haawi aku nei ia oe I kekahi kiKOo dala i kakau ole ia iho ka huina.maloko o Nau no ia mea e hana.' E kuu hoaloha, e imi aku oe i kahi e loaa ai kuu hauoli «a e palekana ai hoi au mai *ia hoehaeha ana mai a ko'u aloha no Jkuu makuahine." (Aole i pau.)