Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 6, 9 February 1900 — KEIA AO KELA AO [ARTICLE]

KEIA AO KELA AO

j OLELO HOAKAKA. ! Mamuli o ka hemahema o ka hoonohonohoia ana o na pauku a mahele manao o keia moolelo ma ko makou pepa o kela pule aku nei, nolaila, ke j hoopuka hou aku nei makou i ka mahele i hooponopono hou ia e makou ma keia helu o ka makou pepa e hoomaka ana hoi, mahope iho o na olelo a ke Keikialii loana i pane mai ai i ka lede opio, elike me ia i hoikeia ma ke kolamul, aoao 6, o ke Kuokoa o kela pule i liala, me ka hoomohala hou ana aku hoi he kahua hou. MEA UNUHI MOOLELO. I kela wa i hoomanao ae ai au i kuu wahi liainaka i poina ai maloko o ka rumi o Zara, nolaila, kakau ilio la au ia mea maluna o ka apana pepa a ke Keikialii i haawi mai ai ia'u, a haawi aku la fa Heliohae. Nana iho Fa ia a haehae ae la i rra apana pepa la. Ma kela wa e noho ana 110 © Leo malalo o ke pakaukau, a e nali arta nohoi i kekahi pauku iwi i haawiia iho iaia. Ua kahea iho la o Heliobas iaia. Lalau iho la ia 1 kona poo, a nana- pololei iho la ia ma kona mau maka,. oiai nohoi ira ili'o nei i nana ae ai iaia? me ke kau a: haka pono loa ana ae o kona maka x kona haku. I ka liala ana o kekahi mau sekona, ia wa i hooftuu aku ai o Heliobas iaia. Haalele mai la o Leo ia loko o- ka rumi aina, a puka aku la iwaho. Owau 0 makou r ke noho la au ia manawa me ke ano pihoihoi a piha nohoi i ke palioihoi, elike no me ke ano mau o- ka poe maliHini i mua ole i kekahi hana ano kupanaha mamua elike me keia e hoikeike maoli ia mai nei imna o'u. Ke nana aku Iā hoi au ia Helīobas ame Zai*a, aohe o laua ano e; a o ke Keikfalii Ivana hoi, he aka wale no kana. Elua a ekolu paha minute maliope iho, aia hoi, Ike aku la au ia Leo e komo hou mai ana iloko o ka nimi, hele pololei mai la oia a ma ka'u wahi e noho ana, a haawi mai la oia ia'u i ua liainaka nei. 'Ma ia wa kaanini mai la kona huelo, a kau mai la hoi kona poo iluna me ka nana pono ana mai ia'u. Ia wa paipai a hamohamo aku la au i kona poo, a o kona hoi hou aku la no ia a noho malalo o ke pakaukau. Aohe o'u kanalua i koe, ua ike iho la au i ka hooko pono ia ana o ka'u mea i makemake ai e- Leo. Pehea la i maopopo ai iaia o kuu hainaka ia ana i lawe mai al? Pehea la 1 maopopo ai iaia, aia keia hainaka ilo'ko 0 ka rumi o Zara? Mai ko'u la i hoea ai i Parisa a hiki mai la ia la, akahi 110 au a ike hou iaia (Leo). Hookahi mea maopopo ia'u o ka loaa ana mai o ka hainaka a'u i makemake ai e kiiia aku iloko o ka rum.i o Zara, oia ka haina e hoomaopopo mai ana, ua ike no ua ilio nei i ka'u mea i makemake ai, mamuli hoi o ka hoikeia ana aku oia mea iaia e Heliabas. "E liiki ana no anei ia oe ke hoohana i ka noonoo o kekahi kanaka elike me keia a'u i hoohana iho la ia Leo," wahi a'u i ninau aku ai ia Heliobas. "Aole i na kanaka apau loa e halawai mai ana me a'u e hiki ai ia'u ke hoohana aku i keia hana," wahi ana i pane mai ai ia'u. "0 ka mea oiaio maoli, lie kakaikahi lea poe e hiki ana ia'u ke hoohana aku i ka mana, a i ole, i ka ikaika onou a hoeueu o leo'u manao iloleo 0 lakou. A 0 keia poe, o lakou no ka poe i kulike ko lakou poai uwila me ko'u. Ua hiki ia'u ke hoounaunaia lakou, a hoohana aku ia lakou elike m"e ka'u i makemake ai, a i kekahi wa, ua hiki ia'u ke hooku mamao loa ia lakou mai a'u aku me ka hiki ole ana iā lakou ke hana i kekahi hana. Aka, 0 na kānaka i kulike ole ko lakou mau poai uwila me ko'u nei, he okoa loa no ke ano e hanaia ai ia poe. I kekahi wa nae, 0 kekahi poe aole lakou no ka poai hookahi me ko'u, e hookokoke ia mai ana lakou i o'u nei. 0 kela poe nae, aole lakou i hookokoke mai i kahv e ku ana ko'u poai uwila mamuH o ka umeia ana mai e ua poai nei o'u, aka, ua hooneeneeia mai la lakou e pili mai ia'u e kekahi mana okoa ae 1 nele hoi iloko o'u. I kekahi manawa i ko'u lapaau ana i kekahi ma'i, e ike ana au ua nele au i ka ike ame ka makaukau e hiki ai ia'u ke hoola i ua mea ma'i la, ia wa e hoohuli ai au i ka hoolauna ana a ka ikaika uwila iloko o'u me kekahi poai i kukaawale loa mai a'u aku, a iloko o kela poai e huli ai au i na auwaha e loaa ai na makauku e hiki ai ia'u ke haawi i na hooluolu a hoola ana hoi i ka mea popilikia. He hana nui keia a koikoi nohoi. Me ka hoomanawanui no e pono ai ke hanaia keia hana. Ke hoomanao nei paha oe i ka olelo, He mea maikai i ke Akua ke huna i kekahi mea, a he mea maikai hoi i na 'lii o ka honua ke imi aku. 0 ke ola 0 ke kanaka ma'i i kekahi wa, ua hunaia aku ia mai ka ike o ke kauka, a no keia mea e olelo ai ke kauka, ua make ka mea ma'i me ke kumu maopopo ole, a i kekahi wa, e kapa hewa ana ia i ka inoa o kekahi ma'i okoa aku, maluna o ka ma'i i pahu'a ai kona ike lapaau, a i hunaiā ai kona kumu oiaio mai a iaia aku. I kela wa ninau mai la ke Keikialii Ivana ia Heliobas: "Nokeaha la hoi oe i hoohana ole ai i keia kulana ume uwila au i hoike mai nei ia'u maluna hoi o'u i komo loa aku ai hoi au iloko o kou poai uwila?" "0 ka mea e pili ana ia oe, he mea okoa loa ia, oiai o kou kokoke ana mai ia'u, aole ia mamuli o ka ume ana mai a ko'u poai uwila, akā, mamuli ia 0 kekahi ikaika e ae i kaa aku mawaho aku o ko'u. O ua ikaika la, ke huli nei au i kona ano; me he mea la nae, e ike ana no au i ka ikaika nana oe e hoo-

neenee kokoke mai nei i o'u nei, ma ka wa e pili mai ai ka rina ku-waho o kou poai uwiia i ka nna kuwaho o ko'u poai. No keiama, ua like oe me kekahi hoku-welowelo e ike koliuliu ia akn ana i kahi loihi loa, he mau miliona o na miliona mile mai ka lionua aku nei, aka, aia nae ia ma ke alahele e hookokoke mai ana i kahi e hiki pono loa ai oia ke ileeia aku me na maka o ke kanaka. I kela wa, eia oia ke ikeia aku nei me ka ohe-nana wale no. A ma kona wa e kokoke loa mai ai i ka honua, oia kona wa e ikeia aku ai me ka maka. O kekahi wehe ana keia o ka olelo a Paulo, i ka i ana mai'. I keia wa, ke ike powehiwehi nei kakou, me he aniani la i keia wa aku, he maka no, he maka. I keia wa, ua ike powehiwehi au, aka, i kera wa aku, e ike maoli aku au, elike me ka'u i ikeia mai ai." O keia manaohai au 1 hoilee mai nei no ka mea e pili ana i ka poai uwila, aole o'u wahi manaoio iki ia mea," wahi a ke Keikialii Ivana f pane m»f ai. "Aole no keia he manaohai pili akeakamai i ikeia e na poe ake akamai e ae. He nui a lehulehu loa na manaohai i hoikeia mai e kekahi poe uhane naauao loa o ka wa kahiko i lidblefa ko lakou oiaio e poe naauao nohoi o ia mau au, aka, i keia wa nae iia aei'a e na poe naauao o keia kene>turia ka oiaio o ua mau manaohai la, No ka mea e pili ana i kau mea i kapa mai nei* i keia manao a'u i Koike aku nei ma Re ano he manaohai poai uwila, e ae mai' oe e' hoakaka aku au i ko'u manao ma ia mea. 0 ka poai; oia 110 ka poepoe. I ka hoomohalaia ana o ke kaha poai, a kaha poepoe hoi e loaa ana he ka'lio pololei i loaa he elua mau kiko e ku ana ma: kela ame kei'a welau. B hoomanao oe, o ke ao nei apau ke ku nei ia iloko o nei mēa he poepoe, a he poai hoi kekahi olelo ana. 0 ka hapa nui o na mea apan maluna a maloko o ka ili o ka lionua, a hoea aku i' na hoku ma ka lāni, ame ka la i ka poiuiu o ka lewa, aia lakou apau ma ka hoopuni ana a nei mea he poepoe. O ke alahele o na hoku-hel<o o ka lani, aia no ia. ma ka poai. A pela kakou .i olero ai ke ala-poai o UUali (Mercury) ke ala-poai o Hokuloa (Venus), ke aia-poai o Holoholopinaau (Mars), ke ala-poai o Kaawela (Jupiter), ke ala-poai o Naholoholo (Sātum), a pela aku. Ua 11 ee mai keia kulana poai poepoe mai na hoku mai o ka lewa, a hoea i ka onolii 0 ka maka, a lioea i ka pua rose, a i ke kulu hau no hoi o ke kakahiaka. Ua pili hoi ka'u poai f hoike aku nei, i ka poai uwila iloko 0 ke kanaka. Aia iloko 0 kela ame keia kanaka, ua hoolako ia oia malōko iho ona, a mawaho nohoi ona me kekahi ikaika uwila i lilte ka nui ame ka mahuahua i kupono i kona ola, elike Ia no me ke koko e nee ana mailoko mai 0 kona puuwai i ola ?ii kona kino, ame ka ea lioi ana e hanu ana mawaho aku nei ona. 0 keia uwila ilōko o ke kanaka> oia ka anoano hoola i ka uhane. Oiai lie mea hiki ole kinai i ka uwila, pela no e hiki ole ai : ke Mnai i ka uUane. Ua hoonohoia keia mea iloko 0 ke kanaka i mea e hoopulapula ai a e hoolaupaiia ai, a Hupu a ulu ae iloko ona, a lilo hoi 1 mea ikaika, a i mana hoi. Ma ka wa e 00 ai kela mana iloko ona. oia ka wa e lilo ai ia he mea hoolianau a kukulu materia, a ano e ae nohoi ma. ka lani iluna a ma ka honua ilalo nei. Ma ka wa e olelo ae ai ka mea i pil^a 1 kela mana e hookoia kekahi mea e ko ana no. E nana mai, olelo iho la ke Akua i malamalama, a ua malamalama ae la, oia hoi, i ko ke Akua hoonee ana i kela mana iloko Ona e lioohua i'a mai ia mea he malamalama iloko o ka pouli, ua poha ae la ka malamalama ma ka makamua o na la o 11 keneturia o ko ka honua nei noho ana. Ua oleloia, o kela malamalama oia no ka uwila. He mea oiaio 110 ia. 0 ua malamalama la, oia kahi llapa 0 ka Uhane o ke Akua. Aole anei oe i hoomanao i kela pule hanohano loa i kapaia Lucis Creator, ame na pule e ae he nui 0 ka Ekalesia Katolika Roma, e pili ana i ka Uhane Hemolele? "0 keia mana uwila iloko 0 ke kanaka, e moe ana ia me he anoano la, a ku ole hoi i ka palaho, a liiki ole hoi ke anai ia a lilo i mea ole. Ina aole e hoouluia keia anoano iloko o ke kanaka, e maii ana no kona waihoia ana pela a hiki i ka wa e malee ai ke kanaka, e kaikaiia ana keia anoano, a lumai hou ia aku maloko o kekahi kihapai hou, a malia oia ke kihapai e ulu ai oia. 0 ka hooulu ana i keia anoano, oia kekahi pili ana o ka olelonane o ka hua makeke, a pela nohoi ka olelonane 0 na talena he haneri. Aka, ma ! ka wa e hoouluia ai keia anoano e kekahi kanaka i loaa ka manao oni-naa, manao ikaika, a e hoolnia hoi ia iloko {o ke kihapai o ka maemae, alaila, e j lilo ana ia i mea nani hiwahiwa loa, i ; mea mana loa a ikaika loa hoi, a pili 1 aela ia he ku-io pili paa loa me ke kuio uhane iloko o ke kanaka. O ka mea pololei maoli nae, lilo ae la ia i uhane ' maemae, hemolele, a naauao hoi. O keia ka mana i loaa i na kaula hemolele apau 0 ke Akua i ka wa kahiko, a i keia wa nohoi e nee nei. Aka, mamuli 0 ka piha ana o ka honua nei i ka poe 1 kaua ia lakou iho he poe haipule no ke Akua, a i hoole hoi i ka Mana o ua Akua la, ua uhi iho la ka pouli maluna o ka honua, a kapaia ae la ka poe i ike , i kela Mana o ke Akua, he poe hoomanamana, a he poe diabolo. O ke'a mana iloko o ke kanaka, oia kela ikaika j ukila, ka mea hoi a'n i olelo ai, oia ka poai uwila kuloko iloko o ke kanaka.: He ok»oa keia mana ku'oko mai ka mana kuwaho mai e hoopuni ana i ke ka- | naka, elike no me ka okoa ana o ke ko-; ko iloko o ke kanaka, mai ka ea hanu mai e hoopuni ana iaia mawaho aku nei. O ka poai uwi'a kuwaho hoi, ke hoopaa nei ia ia kakou apau ma o kekahi mau kana-wai naue ole 1«, a luii ole hoi. Eia kela ame ke'a mea pakahi 0 kakou 'ke hele nei maluna o ka īli o ka honua, me ka hoopuniia ana e kekahi poai uwila, i like ka n"i a o ka uuku paha, ka laula a o ka oiowi paha, elike me ka mea i 'hiki ia kakou ke ha-1 na. No ka nu' 0 ka po*i uwila kuwaho 1 loaa i kekahi kanaka i noho mana ai oia o ooe e ae he nui, ina paha ma ka waiwai. a ma ka naauao paha. T kekahi wa e ana keia poai uwila o kahi kanaka ame kekahi kanaka. a nu ae 'a W mnu Dofli mn ke ano kanMke loa i kahi ame kahi, elike me ka hui ana o nopi rnp ka noai wai. a o ka noai phi hoi "ka noai ahi. No "ka hui likff ana o keia mau poai uwila kulike o na ikanaka elua, ua hiki ilio la ia laua

ke haaa pu, hooikaika pu, a auamo pu i na koikoi apau o ka laua mau hana. 0 keia ka mea i kauohaia mai e ke Keiki Hoano a ke Akua, ma o Paulo. E hali kekahi o oukou i na mea kaumaha a keka.hu I ke kuikahi ana o keia mau poai uwila kulike, ua aioha iho la kahi 1 kek&ui. Aka, i kekahi wa e hoololiia ana no ke kulana o keia mau poai uwila. Ma kekahi manawa mamuii c kekahi kumu hooioli ikalka i loaa i ka poai uiriia e hoopuni ana i keka'hi kaaaka i noho aloha a kuikahi mua oia m« oe, ua lilo ae la kona poai uwila i poai nwila kue, a ia wa e ku iho aī keia mau poai eiua, oia hoi ka poai irwiia i)o, ame ka poai uwiia io ole. Ilokoo k& poai uwila io, ke aloha, tka maikai, ka lokomaikai ame ka oluolu; a iioko hoi o ka poai uwilo io oie, ka hu hu, ka inaina ame ka hakaka. I ka hookui ana o keia mau poai kuee i kahi ame kahi, aia hoi, e puka niai ana ka huhu, ka enemi, ka hoomauhaia, ka powa ke kuee amie ka hakaka ame namea pono ole apau mawaena o iaua. O ka hookui ana o ka uwila io ole ame ka uwila io iioko o na aio kaaleiewa elua ma ka poiuiu o ka iani i poha mai ai ka leo o ka hekiii, a o mai la na aleio o ka uwila, a kapa ae la ke kanaka, ua pioo na mea iiiana o ka iewa. I kekahi manawa hoi mamuli o >ke kulike oie ana o -keia mau poai uwiia eiua, ua kue ke ano o kekahi i kekahi, i ioaa ai keia kulana i kela ame keia o laua, e ume ana. kekahi, a e hoole kue ana kekahi oia hoi, e pale ana kekahi. Noloko mai o keia mau kulana eiua i loaa mai ai keia mau mea ka makemake ame ka hoowahawaha, ka hoi'hoi ame hoihoi ole. E ike ia ana keia mea e ke kanaka, a he mea pono iaia ke hoonaauaoia e keia ike, a hoowaiwai hoi oia iaia iho ma ia mea. Penei paha ai\ e hoakaka a e wehewehe aku ai i keia naanao. Ina paha e hookokoke aku oe i ka mea a kou naau i makemake ai, aka, ma ia hana nae ua ike iho la oe, aole i maliu oluoluia mai kau mau mohai oluolu a maikai hoi, a hoao 'hou oe no ka lua o Ka manawa, a oia ano hookahi no, a pela nohoi i ke kolu o ka manawa, aiaila. e hoonaauao leoke iho oe īa oe ino, e hooki oe i kou hookokoke ana 1 iaiia, a mai mare hoi oe i kekahi wahine o poino auanei oe. Ua maopopo loa, aole i kuikahi like na poai uwila e hoopuni aaa ia olua. A ina hoopaakiki loa leekahi aoao, alaila, e luhi ana ia i ka hoolakalaka ana i ke ahiu o ka poai uwila. O ka hapa nui nae o ka manawa e hoea aku ana na paa mare o keia aao i ka heiau o ke Okiia ana o ko laua materemonio. 0 ka u oleioao no keia, e ao aku ai i kekahi wahine opio. A ioa hoi e hoolohe ko ke ao nei i ka u oleloao e pili ana i na poai «wila kuwaho o na kaiiaka, alaiia, e hiki koke mai ana ka milenio, a i ole, e hoemda aua na paa mare popilikia e hana mau la nei i keia wa me ka pupuahulu nui. Aka e Ivana, mamuli o kau leono ua kakaiahili ioa aku nei ka u mau olelo ana ia oe no ka mea e pili ana ī kapoai uwila kuwaho, a ua h oo ] o^ l ** hoi ka manawa o ko na.lede kali ana no ko 4cakou hookuuia ana. Nolaila, e hookuu kakou." . o! ihIa "wa nae pane hou mai la ke KeiKl aHi, me ke noi mua ana mai e kalaia aku oia no ia kaha-marfa ana mai. "E, ua kamailio mai <nei oe no ka mea e pili ana i ka uhane o ke kanakf ma kona wa e make ai. p . e £® a . ** k * ano o kona haalele ana īho ī ke kino o ke kanaka? E hiki anei īa oe ke hoakaka mai i keia mea ia'u?" "Ina pela e hoomanawanui iki kakou no kekahi wa pokole, a e lioakaka ae au i kau mea i ike pono ai me ke» u mau maka no ke ano o ka haalele ana iho o ka uhane o ke kanaka ke kino ma ka wa e pau ai kona ola, wani a Heiiobas. * * Maanei ka hoomaka ana o ka hoaka-| ka a Heliobas no ka mea e pili ana ī ke ano o ka puka ana aku o ka uhane maiJoko aku o ke kino o ke kanaka i make. "Ua hoomaopopo mua no au e hiki mai ana ka wa e konoia ai au e huii aku i ka mea huna pohihihi e pili ana i ke ano i haalele iho ai ka uhane o ke kanaka ia loko o kona kino elike no me ka mea i maa mau i ka hoomaopopoia ana e kakou apau, oia hoi ka make. Pehea la ke ano i haalele iho ai ka uhane i ua kino la; a pehea hoi ke ano oia mea he uhane, ina paha he mea hiki ia ke ikeia aku e na maka 0 ke kanaka, oia na mea nui loa na laua i hoonee i ko'u noonoo e huli aku 1 kahi e hiki ai ia'u ke ike ia mea, a hoopauia hoi ko'u pohihihi ma keia mahele nui e pili ana i ko kakou ola ana. "Noiaila, me keia makemake e koi ana ia loko o'u, ua hoohaliu aku la au i kau mau hooikaika ana i kahi e hiki ai ia'u ke loaa ona ohe hoonui ik'e mamuli o ka ikaika o ka hoonee ana a ka uwila. No na makahiki lehulehu loa au i imi ai 1 keia mikini, a hikl i ka wa a'u i hoomaopopo ai ua kupono loa ia i ka hoohanaia ana no ka mea a'u i makemake ai, ia wa i kali ai au 0 ka hoea mai o ka wa a'u e hoohana aku ai i ua mikini nei a'u. O ka mea hoi nana i hoomaopopo mai ia'u, Ua kupono ua mikini <la a'u 1 ihana ai no ka okilo i ke kumuhana a'u i kau nui loa ai, oia ko'u hoao ana e nana i ka ale ana a nei mea he makani, a ua ike au i na mea kupaianaha he nui iloko o na wiliau ana a ia mea he makani, a he nui nohol na mea e ae a'u i hoohana aku ai i ua mlkini nei a'u, a ua ike iho la au e loaa ana no ia'u 'kekahi mau (hoike ana no ka inoAa e pili ana i ke alahele o ko ka uhane haalele ana iho i ka halelewa ana i noho ai no ka manawa ma keia honua. "I kekahi la, oiai au e noho ana maloko nei no o keia keena e ai ana nae au i ko'u aina awakea, aia hoi hoe? mai la kekahi kauoha awiwi loa ia'u no ka hele ana aku i ka hale o kekah hoaloha o'u i aneane loa e haalele mai i keia ao. 0 ua kanaka la, aole ia malalo o ka'u mau lawelawe ana, aka malalo no ia o na lawelawe ana a na kauka lapaau akamai loa o loko nei o Pariea. I ko'u lohe ana i keia kauoha ua haalele koke iho la au i ke pakau kau, a hoi koke aku la au a loko o ka rumi i waiho ai kuu mikini uwila i ke alahele o ka uliane. Paa ae la au ia ke alahele o ka uhane. Paa ae la īa mea ma ko'u lima, a lalau pu aku la

nohoi au i kekahi mau omole laau a'u i manao ai e hoohana aku ke ike hoi au he kupono maluna o ua hoaloha la o'u. Ninau aku la au i ka mea nana au i kii mai, ina paha ua hele loa ke aho o ua hoaloha nei o'u, ua olelo mai ia oia ia'u aohe ona wahi i koe, ua olelo na kauka aohe e hala he hapalua hora mahope iho o ko lakou nana ana iaia, a haalele mai no oia i keia ola ana. "1 ko'u hiki ana aku i ka hale o ua hoaloha nei o'u, ike aku la au i kana wahine ame kana mau keiki e uwe mai ana. Ike aku la nohoi au i kekahi o na kauka e noho mai ana ma ka aoao 0 kona moe. Hele aku la au ama kahi e waiho ana ua hoaloha nei o'u, nana iho la au iaia. Haha iho la au ma kona lae, hooholo loa iho la ko'u lima ma kona houpo, a hoomaopdpo iho la au, aohe hanu. Ia wa huli aku la au 1 ke kauka, a olelo aku la iaia, e hookuu mai oia i ke kino make o kuu hoaloha iloko o ko'u mau lima ame kona ohana, a na makou lioi ia e hana <iku i na mea e pono ai ke kupapau. Ua ae mai la ua kauka la, a o kona wa no ia i haalele mai ai ia loko o ka rumi. I ka hala ana aku o ua kauka ?a, ua haawi koke ae la au i ke kauoha e hoomakaukauia kekahi wahi kupono no ka waiho ana iho i kona kino. A ma ia wa nohoi i olelo aku ai au i ka ohana, e haalele mai lakou apau ia loko o ka rumi, a ia'u hoi ke kupapau no hookahi hora okoa. A iloko oia hora hookahi e hoike aku ai au ia lakou i ka hopena o ka'u mea e hana ai. Ua ae laelae mai la lakou i ka'u noi. "Ke ike iho la no nae au he mea makehewa wale no ia'u ka hoao ana e hookomo i ke ola iioko ona, nokamea, ua 'hoomaopopo pono loa ia'u ua hala loa ka wa pono no ia mea. 0 ka'u mea nui wale no i manao ai e hana oia ka loaa ana ia'u he wa pono e hoohana aleu ai i kuu mikini no ka imi ana i ke alahele pohihihi o ko ka uhane haalele ana iho i ke kino. Ma. ia wa, u'a ike au aole loa i lele ka hanu ola mailoko aku o ua kanaka la. Ia wa, hookomo aku la du i kekahi kulu laau o kekahi o kuu mau omole i paa aku ai, a ike iho la au i kona oni ana ae, a ikaika mai la hoi kona h'anu ana. Alaila, hoomau aku la no au i ka hanai malie ana i ua l'aau nei a'u iaia, a elike me ka nui ame ka mahuahua o ke komo ana aku o na kulu o ua laau nei a'u pela ka pii ana mai o kona ikaika, a hiki i ke kaakaa ana o kona mau maka, eia nae aole oia i ike mai ia'u, oi'ai nohoi au e nana aku ana iaia. Ua hala hou ae ia he hapalua hora ia wa. Alaila, lalau iho ia au i kekahi omole hou a'u, a haawi aku la au i kekahi o kona mau kulu. He elua paha wa a'u i hana ai pela, aia hoi, oaka ae la kona waha, a hoomaka ae la ka eueu ana o kon'a mau lehelehe. Hala ae la he hapaha hora ua ala ae la oia iluna a nana mai la ia'u, a ike mai la oia. Ike aku la au i ka hoholo ana ae o na hiona powehiwehi o ka manao aloha ma kona mau maka. Ia wa ua hele aku la au a kahea aku la i kona ohana e komo mai lakou iloko o ka rumi, no ka nana ana iaia no ka wa hope loa. I ko lakou komo ana mai ike mai la lakou i kuu hoaloha e noho ana iluna. Aka, aole hiki iaia ke kamaillo. Huli aku ia oia a nana aku la ia lakou, oiai hoi kana wahine ame kana poe keiki e nana mai ana iaia me na waimaka e hiolo ana ma ko lakou mau papalina. Olelo aku la au ia lakou, o keia wahi ola a lakou e ike nei iloko o kuu hoaloha, oia ka huna ahi hope loa o leo ke kanaka ola ana. Elike me ke ahi lanaliu i noke i ka puhipuliiia aku a loaa hou iaia ka a hou ana ae pela iho la keia wahi ola e makili ae nei iloko o kuu hoaloha. He wa pokole wale no a pau loa ae ia ola mailoko aku ona, oiai ua hala loa lea wa pono e hiki ai i ka ikaika o ka'u mau laau ke hoopaa a hoomau aku lioi i ke ola ana iloko ona. "Alaila, hoomau aku la no au i ka haawi ana aku i na kulu laau o ka lua 0 ka omole a'u i wehe ae ai. I ka hoea ana i ka piha ana o ka hora hookahi, aia hoi, ua poha mai la ka leo mai iaia mai i ke kahea ana ae i kana wahine e hele aku e honi iaia no ka wa hope loa ,a pela 'hoi i kana poe keiki he ewalu ko lakou nui. j "Aole au i ike i kekahi hiohiona walohia nui wale elike iho la me keia. Ua kulu iho ko'u mau waimaka no ke aloha. Mahope iho o ka pau ana o ka uwe ana o ua hoaloha nei o'u me kona ohana, ua 'huli mai la oia ia'u, a olelo mai la, o kona wa ia e haalele mai ai ia makou apau, oiai, wahi ana i olelo fhai ai, aia ka kekahi mea ke kahea mai la iaia e hele, aole hiki iaia ke noho iho. Huli ae la au a olelo aku la 1 ka ohana, aohe a'u mea i koe e hana ai, e lanakHa ana ka anela o ka make maluna o ko'u wahi ikaika, mamuli o ka pono ole o na lawelawe lapaauia ana o ua hoaloha nei o'u e na kauka Alopata. Nonoi aku la au e haalele hou mai lakou ia loko o ka rumi, a e hoao hou au i ka aua ana i ke ola iioko ona. Ia lakou i hele hou aku ai i.waho ua noho iho la au a hookupono iho la i ke kulana o ka mikini a'u i makaukau ai no ka nana ana i ke alahele o ka uhane. I ko'u kukulu ana a paa pono ka mikini ma kona kulana, ia wa i hoomaka aku ai au e nana ma kona ohe hoonui ike. "Ua hiki ia'u ke ike i kona kino holookda me he mea la he kuahiwi nui oia e ku mai 'ana imua o'u me ka moakaka loa. Aole i liuliu iho ka'u nana ana, aia hoi, ike aku la au i ka oni ana ae o ua kino nei, a haalulu ae la ia elike mauna nui i hoonaueue ia e kekahi olai ikaika ioa. Hoomaopopo iho la au, ua kokoke mai ka wa e ike ai au i ka hookoia ana o ka mea a'u i f makemake al e ike. Ia wa a'u e hoomau ana i ka nana ana ike aku la au i ke ku ana ae o ka e'a o na huna lepo makaiil loa a po ae la o loko o ka lewa e poal ana i kahi a'u e noho ana ame kahi hoi e wafho v ana ke kino 0 kuu hoaloha. Aole hoi i liuliu, ua liio ae la keia mau e'a lepo i mau punohu ao e lana ana iloko o ka papa ea hanu e hoolai ana iloko o ke keena." (A keia pule ae). Ua lilo ae nei ma ke kuai ka Hui kaa Lawe Ukana Amerika (American Express Company) ia Henry Crane ame Frank de Mello, a aia ko laua keena hana ma Alanui Moiwahine. Ma ke kakahiaka Poalua nei i hoouna aku ai o Mrs. L. A, Thurston he heluna nui o na pua iloko o na ipu lepo 1 ka halemai "huhonika."