Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 7, 16 February 1900 — KE ALOHA O KUU MAKUAKANE [ARTICLE]

KE ALOHA O KUU MAKUAKANE

MOKI'NA VIII. I' \ PAHII A J: KA HANOHANO-H!.*; KAUA I KK KUI PUA ROSF.— KK ALOHA MA KA IXIHA H<* mau pu'e krikalk:ihi waie no mah<Ji>o mai o ko Kulurose ma buea ana i Kanimahe Hale, ua uui launa ole :uai na :hoohanoliano ana i loaa mai la maluna o Kulurose. I ka wa i make aku ai ka Haku Lulanela o ka aina, a mamuli hoā o ka makemake o na k.inaka apau oia wahi. ua lilo iho la ia i mea uana e pani ia hakahaka, a ro ia mea, ua lilo ae la ia i Haku Lu:an?la no ka aina. Mahope >mai, ua ♦ a mai la ka wa koho balo.a luAamakaainana noloko oia apana, a ua nui na kono i loaa mai i ua kanaka makaainana noi e lilo oia i wahaolelo no na kanaka oloko o ka apana. I ka hooa ana mai hoi o ka la keho balota, ua koihoia iho la ia i lunaimakaainana, :i ua kaili ae la hoi ia i ka heluna nui loa o na balota mamua o kona ma'u hoa paonioni, i ike ole ia i na wa koho balota apau i kaahope ae. Ua lilo iho la ua kanaka haahaa nei i nui a koikoi loa iloko o ka aina. Ua haawi mai la na mea. apdu \ ka mahalo ana iaia, he kanaka maoli ia i kau i ka hano haweo, e hiki ole ai i kekahi uhane noonoo pono ke haa■wi iho i na hoowahaw~aha ana. Ma na hana e pIH ana i ka pmo o ka lehalehu ame na hana e ae nohoi i komo aku ai kana mau lawelawe ana, ua hoohauoli nui ia kona mau noonoo; nka, ma na mea e pili ana i kona honie me kana wahine, ua lilo ia i 'mea hoawahia loa mai i kona puuwai, a ua hoohaeha nui ia nohoi kona uhane. Ma kona ola kuwaho ana, ua nui ka hanohano i loaa mai iaia, aka, ma kona ola kuloko ana hol, ua hoopillkia nui ia oia. E kaukai mau aku ana kona mau maka, o ka hoea imai o kekahi m«a. hoike, mai kana wahLne 'mai, ma ke ano he mea hoi e hoomaopopo mai ana iaia, ua maliu mai ke aloha o kana wahine laia. I ka elua o ka makahiki o ko laua noho ana, e noho ana oia ame kana wahine i kekahi kakahiaka -maikai o ka pule hope o &epatemaba maloko o kahl keena Kakahiaka o loko o ka ha]e. Aole i liuliu k-a lanatia noho ana āho maaloko o ka rumi, aia hoi, ua ku ae la ia a haalele iho la ia loko o ua keena nei, a hele aku Ja oia i ka rumi o na ipu pua hoonam hale, e pili kokoke anai ana nohoi i ua keena kakahiaka nei. E waiho wale mai ana nohoi ia wahi mai ke keena aku a Kuluroke e noho ana. Ua hiki no iaia ke ike aku ia lanalia e ako mai ana i oa lau <m-aloo o na pua, a e noke mai ana no hoi i ka okioki i na lala maloo m© ka u-pa. Aia hoi o Kuluroke ke nana aku la i kana wahine me na onohi maka Ihialaai, oiai ia e maaloalo mai ana mawaena o 'kana mau ipu pua Aole i liuliu lohe aku la ia i ka hooho leo nui ana mai o lanatia. 0 kona wa. ia i hele aku ai ma kana wahi e ku ana no ka nana ana i ke kumu i hooho leo nui mai ai oia. I kona kokoke ana aku iaia, hapai mai la ia i kona iima a hoikeike mai ia iaia nei. me ka olelo aaa imai hoi: "E nana mai oe-i ka poino o kuu wabi lima?" Ike aku la keia i ke kahe tmai o ke koko ma kekahi o manamanallma o kana p wahin.e, a ninau aku la ia: I aiha iho nei nohoi oe i eha ai IvOU fiina?" "I kuia ae nei nohoi i ke kokala o kela wahi ipua rose. I lalau aku nei hoi au e oki ae i kekahi wahi lala maloo, o ke ku no ka hoi ia i ke kui o kela waihi kumu." "Too bad. Na kela kui ka hoi o ka laau rose e inu mua i ke koko maemae 0 kuu aloha," wahi a Kuluro-ke i pane iho ai iaia iho. "Heaha la ka'u e hana ai?" i ninau mai ai o lanatia. "Manao au e hopipiliia kena wahi o kou nKmamanan'-iia me ka laau-pipili. Ke ike aku la au, aole no i nui kena | wahi oha ou. Ma.nao au, ina e paa aku kena i ka iaau-pipili, e paa no ke kahe ana mai o ke koko. Maikai olmaoli hoi kou eha ana i kela wahi kumulaau." "E kii aku hoi ha oe i laau no kuu lima." I kela wa i unuhi ae al o Kulu'no'ke mailoko ae o ka pakeke o kona kuka 1 buke pakeke. a lalau iho la i kekahi apana laau hoopipili, a ok: ae la he waihi apana, a haawi aku la ia lanatia. "Pehea hoi auanei e hiki ai ia'u ke kau iho?" wahi a lanatia i ninau ma.i a' ia Kuluro-ke me ka nana ana moi hoi i.iia. 'Alaila, e ka:hea ae >hoi ha au i kou wahine lawelawe, oia ke li£le mai e ka'u iho i ko laau?" No keia pane a Kulurc , ke i pane alfu ai inma o ua wahine nei ana. ua hoo•pahaohao loa ia oia, a pane mai la hoi: "Aole. Nokea(ha hoi e hiki ole ai ia oe ke kau i'ho e Haremano?" "Ua poina ka paha oe i ka ae'like a k.iua. Aia maloko o kela aelike au i hana mai ai ma ke ano 'he kanawai paa no'u nei ,aole loa au e hoopa aku i kou lima, aol« 'hoi i kekahi wahi o kou kino?' "He ken ka hoi oe a ke kanaka apikl nui wale. Heaha hoi kou mea 0 nanA aloa ai ia «elike 110 ka pilikia hoi

elike me keia? E ltau mai hoi palia oe. Never you minel the c3ntra:t. (.\rai nana oe i ka aelike). la \va me ka aoihui launu ele mai, lalau aku la o Ku:uroke i k:i lima o ua wahine nei ana, a kau iho l.i i ka laau hoopipili. 0 ka iie'.u elua iho la keia 0 na \va ana i paa ai i ka lima o ua wahine nei ana. O ka mua, oia ko laua \va i mareia ai; ■eia nae, oia paa ana ona i kekahi wahi kapu o ua wahine nei ana, mamuli ia o ka hookikina ana a ke kanawai mare ame ka 'hoihoi oie hoi o Inatia; aka, o keia paa ana hoi ana i ua lima hookahi la no o ke a!o--ha, mamuli ia o ka makemake ponoi o lanatia. "Auwe," wahd ana i hoomalhi ae ai iloko iho ona me ka ulumaihiehie, "ua kvko]{e mai nei anei ka wa e hauoli ai au?" Me ka malie loa ame ka maiau nohoi 1 hana iho ai o Kuluroke a paa ka mea hooipipili maluna o ka 'aianamanalima j o kana wahine, a panee imai la kona maliu iki ana mai iaia ma na iniha nee liilii wale no. I lea paa ana hoi, ninau aku la ia: "Pe'hea. la, ke ike ia no a nei oe ika eiha i k«ia wa?" "Aohe o'u wahi ike iki i ka eha," wahi a lanatia d pane mai ai. "Thank you." Ua ihoomau iho ia no o Kuluroke i ka paa ana i ka ILma o ua wahine nei ana. Nana la oia iaia, a haloMoi ae 1 na waimaka ma kona mau -maka, alaila, pane aku la ia me ka leo aloha "O lta lima keia o ka mea a'u e oleio iho ai, o ka lima no ia o 'ka'u wahine. Afi; o ka lima keia nana e paa nei i kuu hauoli, i kuu puuwai ,a i ku- , u ola nohoi. Ka lima (lioi i 'haawi ole ia «mai ia'u e paa aku au me ka pane ieo ole a mai. Ano e lanatia, e kuu aloha, e ae mai anei oe ia'u e honi i:ho au iaia, mamua o kou kaili hou ana aku iaia mai a'u aku; a i ka wa he£ la e :hala\vai 'hou ai au nie ia elike iho la me keia a'u e liii nei iaia?" Aole hi'ki ia lanatia ke aua iho i ka ae ana no ke noi a ke kanaka ana i ike 'maoli ai no, me ka hoahewaJhewa ole, i ka nui o kona aloha a:me ka oluolu iaia, a nolaila pane aku la ia; "Ae. Ina oluolu oe, alaila, e lioahauoli mai oe ia'u ma kou honi ana iho i ka lima i 'hooiaialihini loa ia ee,

e IJaremano." Ia wa kulou i>ho la o KuluroTce, a ihoni iho la i ka lima o ua wahine nei ana me ke aloha oiaio loa; a o <kana muki i Ihaawi iho ai ima ua lima nei, ua like loa ia me kekaW kikoni uwila e kikoni ana i ko lanatia puuwai; ame ka pane leo 'hou oīe āna ae i kekalhi huaolelo, huli ae la oia ime na waimaka hoi e hiolo ana ma kona mau papalina, a puka a'ku la mailoko aku o ka rumi, oiai o lana.tia i nana mai ai mahopē ona -me ka >pioloke loa o kona noonoo. I ka <wa i puka aku ai o Kuluroke ] iwaiho, a noho hookahi iho la ua waihi j manu koloa ahiu nei iloko o ke keena, ua pane ae la oia, ma ke kamailio ana { iaia ilio: "O k£ia wahi honi hookahi au i haawi iho la ia'u ua lilo i mea na'u e hoo manao poina ole ai ia oe. E Haremano, 'hookahi wale no -pilikia nui ma-waen-a ou ame a'u, oia kou hoea ana mailoko mai- o ke koko imakaainana. Ina nohoi oe he alii elike me a'u nei, ao!e la ihoi :he olelo ana. Ke ike nei nae au, ke lilo aku nel au ia oe ma na iniha." Mai ia kakahiaka mai a hoea i ka po ana, ua aai loa iho la na hoamanao ana iloko o lanatia ,no k f ela 'honi hookahi a Kuluroke i haawi imai ai ma kona 'liima. Me he mea la o kela lima i mukiia iho ai e ke kanaka ana i ihoowahawaiha loa ai, ua lilo holoolma loa ia iaia. Ulu mai la nohoi ka hoomana--0 ana iloko ona no ka nui o ka Kuluroke mau hana maikai iaia ame kona makuakane. Hoomaopopo iho la uohoi ia, ua nui kona aloha iaia, i ka mea hoi i hana aku iaia me ka hoowahawaha. Ala mai la iloko o koina noonoo ana» o ka waiwai o ua kanaka la ana i ihoowaihawa'ha ai, oia kana ame kona luaui makuakane e ai ana a e lu ana hoi Lne ka aua-ole ia. Ua ku oia maluna 0 ke kiekiena o ka hanohano agie ka 'haaheo, crtai 'hoi ia e nana iho ana i ka mea nana ka -waiwai e kakoo ae ana i ka hanohano ana e ai haaheo ana', e kolo ae ana me ihe mea kolo la maluna o ka ili o ka (honua. Me he mea la e i'ke iho ana oia i kekahi puuwai 1 piha i na haawina o ka maemae e waiho ae ana imalalo pono ona, a e hehi iho ana hoi kona mau wawae maluna ona. I kekahi kakahiaka, ua ike aku la o lanatia i ke pioloke ana mai o na kauwa. He mau helehelena maluhiluhi ke kau mai ana imaluna o lakou apau. Hoea mai la hoi kona wahine lawelawa ponoi, a hoike mai la iaia, no ka loohia ana o kon'a luaui makuakane i ka nawaliwali ia po. Ua hele mai lakou a hoala mua ia Kuluroke me ka hoike ana imai iaia no ka pilikia o ka Haku Care. 0 ka mea mua loa hoi a Kuluroke i kāuoha aku ai ia lakou, oia ko lakou kii ole ana mai e hoala i kana wahine, oiai ua makemake oia e loaa iaia ka hiamioe oluolu ana ma ia po. Ua ihele aku o Kuluroke iloko o ka rumi o ka Haku Care, a noho pu ime ia a ao ia* po. Ua hoouhaia nohoi ona kauka mamuli o ke kauoha a Kuluroke. Ua oluolu loa hoi ka Haku Casre ma ia kakahiaka. Mai ka wa mai i hoea ai o Kuluroke iloko o ke keena 0 ka Ha«u e waiho ana iloko o kje onawaliwali, aole k>a oia i haalele iki iaia a ao :ia po, aole nohoi i pili i'ki kona mau maka. "Auhea o Mr. Kuluroke i keia wa?" 1 nin<au aku ai o lanatia i kona wahine lawelawe. Ua haiia mai hoi iaia, ua hoi aku ua kane nei ana iloko o ka rumi Kakahiaka e hiamoe ai. Ia wa i ku» ae ai oia a hele koke aku la noloko o ka rumi a Kuluroke e 'hiamoe ana, e ku ana kekahi wahi pakaukau uuku a maluna iho o ua wahi pakaukau la e ku ana kekahi wahi ipu lepo, e ulu ana he wahi 'kumu lemi uuku mea hoonani hale. He!e aku la ia a ku iho la <ma ka aoao o ka moe a ua kane nei ana e >moe ana, a nana iho la ia iaia. Lalau ae la !hoi ia, a ako ae la i ihookahi lau o ua wa'hi kumu lemi nei. Huli hou ae ia ia a nana aku la ia Kuluroke H-p nanaina haikea kana i ike iho maluna ona, a hoomaopopo iho la ia ma ia wa, o ka helelielena no ia o ka mea i hookaumaha nui ia 'kona puuwai. Oiai ua Lede lanatia nei e nana pono ina iaia, ua 'hu mai la .na hoomaao aloha ana iloko ona no kela wahi ihoni *a kana kane i 'haawi ai iaia ma kona lima, a no ia mea ua haloi ae la na ■wai-

maka ma kona 'mau maka. Ia wa oia i pane ae ai: "Aloha ino no ka hoi." | Alaila. kuiou ilio la ia -maluna ona,. ; nie ka puuwai i heopihaia i ke aloha. laia i hana iho ai pela, ua kau pono iho la kona alo (oia lioi kona mau maka) maluna o kona poo, a l .he Lao la oia i ka namunamu ana ae o ua kane nei ana, oiai nohoi ia e moe ana: "S lanatia kuu aloha; kuu wahine — puanuanu —lokoino no'hoi." Loh,e iho la oia i keia mau huaolelo i puana palanelieia ae e Kulurok3, a ia ■wa i honi iho ai oia iaia, a nia ia wa hookahi nohoi i kulu iho ai ihookahi kulu waimaka ona maluna o ka papalina o kana kane, a haule pu iho U kalii lau lemi maluna o 'kona maka e upoiia ana na li'hilihi. I kona aea ana ae iluna, ike iho la ia i kona oni ana ae, a o kona '.nanawa ia i haalele iho ai i ke ku ana ma ka aoao o ka moe. Puai ae la ka ula oheloihelo ma kona mau papalina, i kona hoomaopopo ana iho, e ala ae paha auanei kana kane, a ike mai iaia e ku ana, nolaila, huli ae la ia a puka aku la i waho. Oiai hoi ia i oili aku ai ma ka puka komo, ua ala ae la o Kuluroker, lohe ae la i ka nshe malie a hi mea maluna o ka papahele. I kona huii ana ae, a nana aku ma ka puka, ike aku la ia i &a liu'a hope loa o ka ■lole o lanatia e ko ia aku ana mailoko aku o ka rumi, a nalowale aku la, me he opua ahiaihi la i oili ae i ka wa pokole, a nalowa'le hou iho. "Iloko iho nei ka paha ua wahine nei a'u? Heaiha mai nei la kana o 'ka hele ana mai nei? He mea huihui hoi ka'u i ike ae n'ei, oiai au e moe ana. Hiea;h'a hoi leeia?" Ua, loaa ae la kahi lau lemi e kau ana ma kona papalina ma ka wa a kona iima i 'hooihqlo ae ai ma ia wahi. I kona nana ana iho, 'he wahi lau le.ni i lumMumiia e keka'hi lima. , "0 ka lau keia o leuu wahi kumu mi 'punaihele. Nawai ia 'hoi i a'ko ae nei, a kiola iho nei 'maluna o kuu papalina?" (Aoie i pau.) AHAHUI KULA BABATI. E noho ana ka Aihahui Kula Sabati 0 ka Mokupuni o Hawaii, ma ka luakini o "Ka Mea Hoanoia," ma Kohanai'ki, Ekalesia o Keka'ha, Kona-akau, Hawaii. Mahope iho o ka la e noho ai ka Ahahui Euanelio o na Mokupuni o Hawaii, i March ae nei.' He mea ponoi i na lala o keia Aha, e makaala pono mai i ka hoolaha a ka Luna Hoomalu ou a Ahahui nei, alaila, e hoomanao kakou, e malama ia ana no ka Aliahui Kula Sabati ma ia manawa like. E eieu mai e na hoa oia A'ha e pono ai. D. ALAWA. Kakauolelo i HOIKE HUI NUI. E malamaia ana ka Hoike Hui Nui » na Kula Sabati o Hawaii Komohana [ ka mana-wa e noiho mai ai ka Aliahui Euanelio o ka Moliupuni o Hawaii, ma ka maliina o March e 'hiki mai ana, ma Kohanaika, Kona-Akau, Hawaii, mahope iiho o ka noho ana o ka Ahahui Euanelio oia ka la e malamaia ai na hana 'hoike. A eia na kula Sa.bati i komo ma kiia hoike ana: Milolii,, 'haawina o ka la 1 ame 8 o ka malama o Okatoba, 1899; Kaohe, haawina o ka la 15, 22 ame 29 o Oct. 1899; Pukaana, haawina o Novemaba, L899; Kealakekua, haawina o ka la 3, 10 ame 17, Dekema>ba, 1»99; Kona-wa-ena, haawina o ka la 24 ame 31 o Dekemal>a, 1899; Helani, ihaawina o January, 1900; Kailua, haawina o Feberuari, 1900; Kekaha, haawina o Mar. L9OO. NA HIMENI HUI. Hoku Ao Nani, aoao 149, 110. 154, 220, 97, ame 272. E a'u mau Kula Sabati lioi i ka la.' malino a Ehu, eia hou kakou ke kahea ia >mai uei, e liuliu a e hoomakaukau ia kakou i-ho no ke ka'hua heihei lani, aia ma Kohanaiki e like meia i hoikeia maluna. E ala e na Kula Saibati o Hawaii komohana; e hapai i ka manao iike me ka lokahi, o ke aloiha no nae ka mea i oi aku. Me ka malialo, DAVID ALAWA. Kahu K. S. N. o Hawaii K. Holualoa, N. Kona, H. Feb. 12, 1900. 5 NA HALAWAI HAIPULE. Ke 'haiia aku nei ka loh.e i na mea a pau; e malamaia ana na anaina Haipule o ka Ekalesia o Kaumakapili, ma ka Hle Halawai o Kapalama Ohapel, e hoomaka ana ma keia Sabati iho, Feb. 18. E 'hoomaka ana na 'hana ma ka hora 10:30 a. >m. kula Sabati; anaina haipule hoTa 11:30 a. m. Nolaila, ke konoia nei na hoaihanau ame na'haumana Kula Sabati o Kaumakapili, ame na mea apau, e hele mai lakou. 0 Kauai ka mokupuni nui i koe o ka Pae Aina a lohe ia mai ua hoea ka bubonika ilaila. 0 n-a luawai hookio o uka ae nei o Nuuanu, ua ikeia he 4 kapuai iine 4 iniha ka ho'honu o ka wai ma ke kiowai 1; kiowai 2, he 2 kapuai; k'.owai 3, he 5 kapuai 3 iniha. Aohe pilikia loa. Mamuii o ka loaa ana he "bosi" hou nana e hoonohono'ho na hua kepau o ka makou nei pepa a paa iloko o ke kino upepa maoli; a e hooohonoho hoi 1 na hua poo o kekahl mau manao, ua puiwa ae la kekahi mau hua poo a kiwalao ae Ia ka heluhelu ana, a ano olelo "Manihikl" ae la. kohu "Oilihajti." —Wasi onala foreman Mae?