Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 7, 16 February 1900 — KE KINOWAILUA I KE KULU AUMOE [ARTICLE]

KE KINOWAILUA I KE KULU AUMOE

l'a h.ele aku la laua i ka ahaaina i Rikemona Hale. Ua lioea aku la laua ilaila. l T a muia ia ae ia wahi e ka nui launa ole mai o ka poe i konoia. L'i hoea ae nohoi ke Kamaliiwa'hine Lavinia ilaila. Ma ka wa i halawai nu iho ai ua Kamaliiwahine la me Sana Alahana, ua hele kuikui lima pu ak". la laua, oiai hoi laua e hele ana, ua pane mai la ua Kamaliiwa'hine nei i ka Haku Opio: * "Mamuli o na mea a'u i leihe nui ai nou, me he 'mea la he 'kanaka oe i owiliia iloko o ka aa»lxu pohi'hihi. Pehea la he oiaio na imea a'u i lohe ai ao,\e paha?" : "E oluolu kou kiekie e ihai iifai ia'u i kau mea o ka lohe ana no'u, a malia e hiki ana no ia'u ke pane'aku ia oe i mea e ihoopauia ai kou ihaoha<o," wahi a ka Haku Opio. Me ka mino aka ana iho ;lioi ma na papalina o ua Kamaliiwahine Lavinia nei pane imai la ia: "Ua lohe au ma keia aina nani o kakou i ihoopihaia ai 'hoi e na ui he nui o ko makou ano nei, aole loa ka i loaa ia oe hookahi mea na kou naau e ,hoo•hiihi ai?" . "Aohe oiaio oia mea au i •lo'he ai no'u nei." "Hauoli loa au i ka lo(he ponoi ana imai la mai ia oe mai no ka oiaio ole o ka'u mea i loihe ai. Aohe mea e ae a ko'u naau e mahalo ai, aka, o ko'u ike wale ana aku no ia oe, ua loaa kau -wahine ui a maikai ihof, i li'ke hoi ka maikai ame ka hanohano me kou maikualiine." Ua hele iholoholo aku la iaua a hala keka.hi wa, a ma ia manaWa i huli ae ai ua Haku Opio nei, a kaimailio aku la i ke Kamaliiwahine, e kala mai iaia, oiai hoi ia e 'hele aku ana ma kekahi wahi okoa aku. Ma ka wa- i haalele aku ai ua Sana A*labana nei i ke Kamaliiwahine Lavinia, ua ka.moe pololei aku la kona mau kapuai wawae no 'kahi e noho ana na kaikamalilne a ka Lede Evale. I kona 'hoea ana aku ma ia waihi, ua nah.o i.h% la oia me ua mau lede opio nei, a kalmiailio ilio la ihoi «me laua. Ua nui na maka i huli aku ma ia wahi a nan-a aku la i ka noho mai a ua Halku Opio nei me na kaikamahine a ka "wahine, i hoomaopopoia e kekahii poe, !he wahine ia i makemake ole ia e ka luaui makuaMne o ua Haku Opio nei. Ua ike 'hoi ka Lede Evale i keia hanohano nui i loaa aku i kana mau kaikaanahine, mamuli hoi o nei ihele ana aku o Sana Alahana a nolho pu me laua. Aole i 'kana «mai ka «haaheo o ua Lede Evale uei no keia haawina ulumahiehie i «hoikeia mai imua ona. 0 ka lede opio hoi a ka Haku Sana Alahana e haawi nui ana i kana mau kukai kamailio ana, oia no ke kaikamahine iftiuli loa a ua Lede Eva«le nei, oia 'hoi o Hilda. Aole i ike ke Dukewaihine o Kakela.ma.ina i keia hana ana a kana keiki, a 'hala nae 'kēkaihi manawa mahope mai, ua hui ae la ia me ka Evale elike me ka mea mau >maloko o na anaina oia ano, na anaina hoi e ihuna ia ai na manao eneenemi 0 kela ame keia «mea, a u ihae'le aku la laua i ka iholoholo, mamuli 'hoi o ke kono ana a Lede Evale, no kona imakemake loa e hoikeike aku i ua Dukewahine nei o K3kelaimaina i ka hana a kana keiki e 'hana ana me kana kaikukaa keiki e 'hana ana ime kana kaikama'hine imuli Ipa. He ihana' hoehaeUa nae 'keia a ua wahine nei e hana aku nei i ka Haku-wahine o Kakelaima'a.» Oiai laua e «hele ana ma ke ala;hele e hoea aku ai i kahi a ka Haku Opio e .noha ana. me na kaikamah'ne a ua Lede Evale nei : . ia wa i ihoomaoe ae ai ua waihine nei imua o ke Duke-wa-hine, i ka i ana ae: "Aohe pohaku mahala oolea i hiki ole ai ke kila pao a kanaka kalai kii akaimai ke lioohana aku; aohe 'hoi he 'hau paa i nele ole tfona hoohehee ole ia e na kukuna o ka la." A ia wa i olelo i'ho ai oia i ua Dukewahine nei: 1 * "E .nana aku oe 1 kela T)uulu o na j opio e noiho mai lā. He keu ka ui. 0 ! kau kei'ki ksla e noho pu mai la me ka'u mau kaikamaiHine. He keu ka mea maikai. Eia ka Haku Opio o KakelalTaina ma ke polo'lpi loa p loaa al i«aia ka hauoli oiaio o keia mua aku." Ia wa i huli ae ai ua Duke-<wahine nei a nana aku la «ma kahi a ka Le<le Eva.le i kuhikuhi aku ai. a he ofaio hoi, ua ike aku la ia i Trina k°iki e noho mai ana me na ne a ka wahine ana i loa al, a ma ia wa i 'hoano-? T oa ia ae ai ka noonpo o ua Duke-wahine n-oi: aka, eli>g no mo kona mau. ka p'ha i ka haaheo, ua huli ae la la a pane aku la i ka Lede Evale: "0 ka Haku Opio o KakeHma'na, «aole no ia he keonimana i ik° ole i ka malama ana iaia iho no ka mea i ol aku. A no k«au <mea i ho~«mahui 'Tai nei ia'u no ke alahele ani e hoohele aku nei i mea e loaa ai ia'a ka ihauoli oiaio, no ke 'koena nku o kona mau la o ke ola ana, he o'aio. eia oia i keia wa ke u'hai nei m ka kiekie loa a ikaika loa hoi. i oi aku i ko ka mea hiki ke hana ia e na paa liilii/ f Aole hoi i kana mai ka oni kaan'n'i'o ka hooukiuki iloko o ka Led* Evale no keia pane a ke Diikp-w"hin°, a, 'oia i pane hou mai. Ua l'lo nae keia hana ana a ka Haku Opio Sana Alahana i mea maikai ole loa i ka manao o kona makuahine. MOKTTNA IX. ' KA LEDE VALENATINA. I ke kakahiaka o kekahi la ae, ua

i hui i:ho la ks Duke-wahine' me kam keiki, a ia wa oia i olelo aku ai iaia, i kana makemake ole i kona ike ani iaia e kamailio ana i n.i kaikama.iine a ka wahine ana i hoowahawahi loa ai Ua pane aku la hoi ua Haku Opio nei, i hana oia pela i 'a-ea e lioemamai.i ai kona noooo. elike hoi me kana i kauoha mai ai. iaia. ma ko laua wa e h.'.e ai i ka ahaaina. e haiawai a e hu'. pu 'hoi oia me na wahine ui apau e lr>:a ae ana i ua ahaina la, a ua m:inao h i oia he mau wahi kaikamahine ui lo no na kaikamahine a Lede Evale, oia nohoi ke kumu o kona liui ana me iau i. 0 k-?kahi nohoi, wahi ana i hoomau mai ai i ke Kamaiiio ana i kona ;makualhine, oia kona manao ana, mai.mil o kona hoike ana aku ia laua i kona maao maikai, ma ka huipu a launa pu ana ihoi me laua, he mea hoi i.i e loaa ai ia lakou ka manao maikai nona. "He oiaio, me ka manao maikai oe i hana aku ai ia (hana, e kuu keiki, aka, he hana nae ia e hoala ia ai ka haakei a manao hookano iloko o kela wahine. A e hai aku au ia oe. ma kona wa i ike ai e noho pu ana oe me na wahi kaikamaihine ana, ua olelo 'koke mai oia ia'u, aole liuliu, a lilo no kekahi o kana mau kaikamahine i DukewahiPa ihanoihano loa no Enelani n"i. Aka,«o 'ke kumu nui nae o ko'u hoea ana mai la iloko nei o kou keena 'huli palapala,'oia no ka loaa ana mai ia'u 0 kekahi palapala ano nui loa i keia kakahiaka iho la, a ua makemake hoi au e hui pu nie oe, a. kamailio pu me oe iio ka hana pono e 'hana aku ai. ( ' "Manao anei oe, e mama, he hana kekahi i kupono ia'u ke 'kokua aku ia oei ma na mea e pili ana i na mea i hoikeia mai imaloko o kena p'alapala?" "Eia ka holo pono o na. mea apau i imakemakeia maloko o keia palapala maluna ou, e Beretarana. No'u nei, ua loaa ka'u olelo hooholo; a o kau wale no koe. O keia palapala mai ka Ela mai ia o Aradena." "Aole paha o'u hooimanao no k-eia Ela," wahi a Sana Alahana i pane mai ai i kona m^kuahine. "Manao no au, aole oe i hoomaepopo iaia, oiai e liuku loa ana no oe, haalele oia ia Enelani nei, a heie aku oia 1 na aina e . O ka ohana Aradena ame ka ohana Mauna. Severena, ua pili loa laua i kahi ame kahi. 0 keia Ela o Aredena e ola nei i keia wa, ka mea hoi nana mai keia palapala oia kekahi iwaena o na kaaka opio i kau '.nau kaa mau (hoohiilii ana maluna o kou makliaihine nei, i k<fu mau 'la opiopio." "Aole o'u kanalua iki i kau imea i hoike inai la la'u, e mama,' i'pane aku ai ka Haku Opio imua o kona luaui makuaihine. Hoomau mai la nohoi ua Duke-wa-hine nei i ke kamailio ana mai i kana keiki: "Ua oi aku ka nui o kona mau makahiki «mamua o ko'u, a he kino onawaliwali nahoi kona. Mahope iho, ua ma.re dho 'la ia me Teresa Evaretona. He wahine ia no ke kulana makaainana, eia na«f, !he hoilina oia no kekahi waiwai nui. O kona makuakane, he ona miliona. Ua haalele iho laua ia Enelanl nei, a ua hele aku 'laua i na aina e, a mai ia wa mai, aole laua i hoi iki mai i ka aina hanau nei. 0 ke kumu nui paha o ko laua hoi 'hou ole ana mai i Pelekae nei, mamuli ia o ke onawaliwali mau o ke ola kino o ka Ela.." Hoomaha iki i'ho la ua Duke-wabine nei i ke kamailio ana mai i kana keiki, a Liuliu pane hou «mai la la: Mamuli o ka mare ana o keia wahine makaainana d ka Ela, ua loaa iaia ka inoa Kauna-wahine, a nolaila, ua hea imau ia oia o Kauna-walhine o Aredena. A ke ole hoi au e kuhihewa, ua hai aku au ia oe, he elima maka'hiki i hala ae nei, i make. ai ua Kaunawahine la." "Ae. Ke manao la au i kou hoike ana mai ia'u ia mea, e mama," wahi a ka Haku Opio, me ka nalu nui ana iho hol iloko o kona noonoo i ka mea a kona makuahine e manao ana e ihoike imai iaia ma nei mau ihoohele kamailio ana. "Ua waiho iho ma keia ao ua Kaunawahine Aredena nei i kana kane ame kana kaikamahine. O ka dnoa o keia kaikaimahine, oia o Leele Valenatina Ared'ena; a no keia Lede opio ka ka Ela i kakau mai nei ia'u ma keia palapala." Ua 'huli aku la ua Duke-wahine nei a nana pono aku la i kana keiki, me he mea la e hakilo pono loa ana oia o ka ike aku i kekahi hiohiiona ohohia e puai mai ana ma na helehelena o kaaa

kelki eia nae, aole i loaa ia mea iaia ma na maka o kana keiki; alaila, hooman aku la no na Owk-e-wahiee nei i ke kaniailio ana: "Ua hoopohihihi loa .r.ai hoi k.sla lapala i ko'u R.'>:in.7o, aka. mahop-i l.io o ko'u nnono:> ana me ke akahele, ua hooholo iho la au i ka'u mea e pane aku ai: a koa nue kou manao, e kuu keiki. NolaMa, a ka holo pono loa ana o nj mea i nukemak-eia maiako o keia

leta. aia no ia nialuna cu. Ua ! hai mai nei'nohei ka Kla ia'u, h3 kaikamahine ni loa kei?.. a maemae nohoi o kona mau heiehelena. A he wahine opia boi ia i hoakeaia kona mau noonoo na na 'aeea e pili ana i na nehona o ko keia He iimikumamawalu 'ka nui o 0 na makahiki o keia kalkamahine, a ua makemak)? :hoi kona maKuakane na'u oia e malaima no elua a ekolu ipaha to kahiki. l'a hai pu mai nei nohoi oia, makemake loa oia e hoomaamaaiaiia Leofe Opio nei i ka launa ana maloko o na poai hanehano apau o loko nei o Enelani nei. Ua manao oia, aohe wahi kupono e ae e noho ai kana kafkamahine, aka, o ko'u home wale nei no; a owau ponoi hoi ka mea, nana e kiai a e malama iaia." "Aole o'u wahi kanalua iki, ua polo!ei loa ka ka Ela haawi ana mai i kana mau paulele ana maluna ou, ma k'e ano e lilo oe, e mama, i anela kiai 110 kana kaikamahine." "O keia iiho la ka'u mea i makeimake 01 ia oe, e Beretarana, e haawi mai oe ia'u i kau pane ana no keia nlnau a'u e niau aku ai ia oe, oia hoi, e ae ana ne anei oe e hele mai keia Lede opio a xtoho pu me kaua?" "Hea'ha auanei hoi ka pilikla oia mea? E hai aku au ia oe, ua hauo'li loa an i ka loaa ana mai o kekahi Wa pono e hoike aku ai kaua i ka mea hiki ia oe, e mama, lte hana no lta pono < ua keiki a ko kaua mau hoalaha?" Aohe mea i "koe e noonoo ihou aku a ka makuahine ame ke keiki no ka meg e pili ana i ka hoi ana 'niai o ka Led< Opio Valfinatina a no'ho »pu ime laua. Uf toooholo koke iho la lee DUkerwahin( e kakau palat»la aku i ka Ela- Afede na. E hoike a'ku hoi iaia no K;a olu oīu loa ia ana e ia e ae aku i kana >me£ i ooi mai ai. Ua lilo hoi ka "hoea anf jnai o ua Lede Opio Valenatina nei mea oluolu loa ia e ke oiai washi ana i noonoo iho- ai, elik aoan-ei ua Lede Valenatina nei i hos pawnioni ikaika ma na hana hoo-'kela *ela a hookahaka'ha ui me na kaika aoahine a Lede EJvale, maloko o na a naEaa apau a laliou e halawai pu al. 0 ka hana mua loa a ua DU'ke-wahi ne nei i hana ai, oia ka hoomakaukai ana i kekahi keena o loko o Ruda Ha le i rumi e noho ai ka Lede O'pio mi kona wa e hiki mai ai mai Eui'op: mai. la wa e noho ana ia ame koīi; laani >.nakuakane ma ke kulanakaulha le o Venisa. Ua paa iho Ia ka manai i3oko o ke Duke-wahine o Kakelama ina, e hana ana o ia me 'kona ikaika a pau m& na mea e loaa ai ka ike rul: ame ka maikai o na launa ana mālok' «> na anaina o ka poe maikai, ia Led Val:"n'atina. Ua hoomakaukauia iho 1 k€fkahi ke-ena o Ruda Hale, a ua ha naia hoi me na, mea hoonani maika 'oa, kupono i kii makemake o na wa hine opio. Ua makaukau na mea pau *ma Ruda Hale no ka hoekipa a na mai i ua wahine opio nei. 1 kekahi kakahiaka maikai o k; mahina o lune, oftii 'hoi ka makuaihin e noho ana me kana keiki maloko i ka rumi hookipa, a e kamailio ana no hoi laua no ka mea e pili ana ia Vals natina. ia wa i lohe ae.ai laua i ka ow ana mai o na hulla o kekahi kaa, a i wa no i lele koke ae ai ka hauli iloki o ke Duke-wahine, o ke kaa ia o Vale oatina. Ua kauoha ko3te aku la ia kana keiki e puka koke aku i waho, i hookipa mai i ka Lede Opio. I leoni puka ana -aku i waho, he oiaio, o k kaa io no, ia o ua Lede Opio nei. Aii pu hoi meia maluna o ua kaa la o Ha ku ame Lede Hiata. U<a kii aku la oii a lalau aku la i ka Lede Valenatina, ; hookipa 'aaai lā iaia me ka.ihie'hie nui Mahope iho o ka noho iki' ana o ki Haku Hiata me kana wahine ma Ru'l; Hale, ua haalele iho la laua ia laila, ; hoi aku Ia no kahi hoolulu kaa-ahi. He maiahe&he maika keia o kona oiw.i kino. He ui nohoi k halii paa ana ma kona mau hele'helen; e hiki ai ke oleloia, aohe kupaa e hik ole ke hoohina ole ia e ia. He waipahi ma kona mau ano apau, a he 'mahie hie a ka maikai ame ka nani, ke hoi ke ana ma ke au o kana mau kamailii ana. — He'aaea mai'kai paha ks hoike aku ii oe, e kuu -makamaka heluhelu ma ke'f wahi o ka kaua moolelo, i kekahi mai hookaau olelo ana ma-waena o Led< Valenatina ame ke Ouke-wahine ami kana keiki, oiai pela e hiki ai e loa£ iie ihoonaauaoia ana mawaena o ka .kou Hawaii i na nana i mau ma waena o ka poe kiekie a naa.uao nCho o Enelani. \ "Hanoli loa au i ko'u 'halawai ans me oe, e ke Du'ke-wahine o Kakelam.ii na. Ua lohe nui loa au nou, a o ka'i man mea i lohe ai nou, ua like ia m< liekahi mau mele halelu nani loa e ho aanaia ana no ka ihiwalhiwa o kou ane ame kau mau hana.' Ua lilo keia mau olplo a ua Lede Opio nei i mea e hauoli ai ke Dttke-wahine, ame ka ua* e.n. «na leona <mau papalina pane mai la ia ia Valenatina: "Owau kekahl i hoohauoli nui ia no ka ioaa ana ia'u o ka hanohano o ka hookipa ana mai ia oe >ma ko >maua nei home, kaihi hoi e lilo ai i ihome nou oiai kou mau la e noho ana ma En£laai nei. Ke ole au e kuihiliewa o kau liuakai <mua loa paha keia i kou aina fcanau nei? Aka, e ae mai oe ia'u, e iioolauna aku au ia oe me kuu keikl, be Duke o Kakelamaina," Ua haawi ae la ua mau opio nei i ko iaua <mau aloha i kahi ame kahi, a loaa iho la »hoi ka weheia ana o na hookamoainaia ana mawaena o laua, me ka nana ole ia o ko ke Duke plo lawe imua ana mai ia Valenia'ina, oiai (he launa ana ia me ka hooka::i:.aina ole ana i kahi aane kahi. Akahi no laua a lioolauna ia, elike me ka rula inaa mau, oia mea he hookipa ana. "Aole au i ike, ua hele loa ae nei "ko- „ n o 1 ka nui loa," waihi a ua Lede Yolenatina nei i pane mai ai i ka Ha»n Oplo, mahope iho o ko laua ike a-

na i kahi ame kahi, e»ike me ka iaunaia ana e ke Duks-wahine. "E u .<a he kan.ika nui maoli o-e, a ui nohoi. Ma ka'u hoemaopopo mau aku hoi t Āela ame keia wa a Papa e ka.nailio no ka mea e piM ar. i ia ee, h.'j manaolo loa ko'u he wahi kama.ii w.iie .no la oe." "Alaila, oi loa aku ana ka p:.'ha kou makemake ia'u, i na au ha wahi bib3 ;'.una ke Pe'.a ane-i?" wahi a lee Uuke Opio i ninau aku ai i:i V,il2n.cU-vr-p. ka niino -aka ana iho, a-.ne ka hoomau ana aku hoi i ke kamailio ina o.a kou e L"de Valenetina, aiaila, he mei pono i.i'u /.e kiola ae i kahi mau makahiki o'u." "AoI-3 pela. O ka hua i 00, a i p.hi kona mau aoao apau i ka nani ame ka maikai, he hua ia i mamina loi ia e ke kanaka mahiai. He hua pa!a paha A'ka, nou, aole o'u manao, he hana maikai ia au e hana ai, o ke kikoo ana aku i na hana a l?amalii el'ke me ko makou ano nei. Manao nae au, ! ina e ike ana o Papa ia oe, aole i kana mai kona kahaJha 'loa o kahi keiki tna e noke mau ai i ka mahalo i na wa apau e kamailio ae ai no ke Duk« □pio o Kakelamaina." Ua thaka pono loa mai -la na maka poni uliuii o ua kaikamahine nei maluQa o San-a Alabana, a ma ka !hoamaopopo ana aku hoi, ua :komo aku la iloko ona ka 'hoohihi ima ! kemajce no ua Duke Opio nei o kekahi o na hale kau'.ana loa o Peiekane. Ke ike la hoi o Sana Alahana, he lede opio ia i hiki dlq ,i kona naan ke kilipoipoi iho i ka mea a kona n'nane i makema'ke ai je hoike ae i waho; a ma kekaihi olelo aaa "hoi, he uhane kona i piha i ka oiaio. » I kela wa i olelo aku ai ke Duke-w-a hine iaia, »he mea pono iaia kie 'hoi aku no ka .ru ; mi i hoomakaukauia ai nona, aka, ua hoole mai la ,ola me ka olele ina mai hoi, aole i lilo ka 'huakai ana i hele mai ai i mea hoomaluihiluhi mal aia. Nolaila, ua 'hoomau iki hou ihe 'a lakou i ke kamailio ana, a 'hala kekaihi wa, a ia wa i alakai aku ai ke Duke-wa;hine iaia no kona.mml. I kona ihoea ana aku malaila, ua hoilaunaia mai la me ia kaikamahine lawelawe i hoolimaliLiia ia- ai e k« Duke-wahine, i mea 'hookauwa mat shoi 'aia. Haalele aku la 'hoi ke Duke-«wa-hine i ua lede opio nei, me kona lioo:a ana aku hoi, e hoouna >mai ana oia 1 kekahi hola ti me ke ftarima i mea hooikaika i kona kino, maanua o hooluolu ana iaia iho. Mahope i>ho ho y ka pau ana o $a inu ti ana, a ua kaikamahine nei, ia wa i kakau iAo a ■>ia i palapala na kona luaui inakuakane. Penei ke ano nui o ka palapais a ua lede opio nei i 'kakau ai na leona makuakane: - "He waihine ui io maoli no ke Du-ke-wahine o Kakelamaina. Aole no ano 'ma-eima-e iiho kona mau helehele na ui, oia mau no kona ano opiopio He ihiehie lua ole kona kulana, a h; kapukapu 3ioi. Manao au aohe pah£ he moiwahine ma ke ao nei a puni like kona kulana kiiaikila a haaheo no hoi elike me ko keia Duke-wah.!in9. H< wah-ine oluolu maoli keia. I kela ami k-eia wa a'u e nana aku ai imaluna ena e hu mau mai, ana na 'hoomanao ani iloko o'u no Kaleopatala, ka ui lua ol< . Aigupita. Ala mai ia neihei iloko o'i īa 'hoomaiko ana ae i na Ui o ke at ,tahiko o Helene, ka poe na lakou \oopunini i na noonoo ana iwaena e ia koa kaulana loa oia aina hiwahiwi i ka nani i a lilo lakou i po* * molia ana i ko lakou mau ola maiu la okaoi o Ra pa'hikaua. O ka •aie'; loi i hoopalhaohao loa mai i 'ko'u noo '.oo e Papa, oia kou hoike ana 'mai ia'l v ie wahi keiki uuku wale no 'ke Duko » Kakelamaina. Auwe, e Papa.. H< eanaka ui keia, ( a 'he lua ole neihoi k' \iehie ame ke kilakila o kona kulan;j Je iele paukiki'aku maluna ona ka'i nau mahalo ana. Aole 'hiki ia'u, e Pa >a, ke hoike ole aku imua ou, vta o ku ko'u makemake laia mamua o I;o a luaui maku&hine. E po'ha mau ma na ka oluolu ame ka lokomaikui m£ ,ona mau maka. Aole anei ou hooaanao i kela kii a kaua, e nana mai i maloko o ka 'hale ho'.keike kii, oir \oi, ke kii o Sana Pakiana? Aoie a£i ou hoomanao i 'kou olelo nnau ma Vu, he keu ia o ka heleihelen:} ui', aka ia nae iloko ona ka uhane o ka eh'iha ame ke kauma'ha? Pela iho la k< no oke Duke o Kakelamaina. Pl-e u ona m>au helehelena apau, aka, e hoke mai ana no nae ia heleheiena ui ka uhane <kaumaha a luuluu hdi. Ua \oomaopopo poo au, he kueo kona maī ano apau. Ina oia e mino aka mai e ano pakuanea a maikai ole, % ku >Je hoi 1 ka hoihoi. Me 'he mea la, he vono aka wale mai no kana, aoha puu-v-a.i. Aole au e 'hewa, e <hai aku īa oe i Papa, e makemake loa ana au uia la ko'u hoomaopopo i'ho, he hiki ia'u ;e i ( ke aku i kona ano makemake ma' i'u, me kona ike mai nolhoi, 'he opio )io loa au. E noke <mau aku ana ne \n i ke kakau ia oe e Papa, i na wa pau 'hoa keia ihope aku. A e hoik-e iau aku ana nohoi au ia oe i na mea ,'u e ike ana no ke Duke Oplo." I <ka loaa ana aku o keai palapala i ea Ela o Aredena, ua nui ka pioloke ) kona naau no a hoike hooalonalo o!e v kaa kaikamahie iaia no 'kona hoohim i ka Haku o>pio o Kakelaimaina Ata, i kona hoomanao ana, aia kana eaikamahine i na makahiki o ka nohoia kaikamahine wale no, ua manao ho la iaihe mau olelo ano kamalii wa e no ia a kana kaikamahine opio i ihaiai mai ai iaia. aK Moiwahine o ka ui a keia pule ae. -(Aole i pau.) Ha 25 keneta ka uku makana no ka iole ola, e loa ana; a he 15 keneta no ka iole make. Loaa keia māu uku makana mai ka Papa Ola aku. Aole e hoopae hou ia mai ana na ukana mai na awa mai J laha ai ka ma'i ahulau, ma Kina a ma lapapa, ma Honolulu nei, ma kela mua aku, aia wale no a ikem ua ia e ka Papa OJa. He mu ai laau, ko lua o ka hale oihana hookolokolo. He keu keia o nf holoholona inoino loa. Ua oleloia mai Australia i 'hoea mai ai k-sia anomo "bubolka" o a laau ha!e. He ewalu poe lapana i ae ma ka Po\lua nei, na laliou e hoopiha i ka-mo-ku kuna "Bartlett," me Jta 'halaki po haku no 20 keneta'waie no o ke tona,; a >h6 50 hoi toa e piha ai ka moku. Eleu keia. <