Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 8, 23 February 1900 — KE ALOAA O KUU MAKUAKANE [ARTICLE+ILLUSTRATION]

KE ALOAA O KUU MAKUAKANE

I V*ifcāhi la ae, ua hakilo hou aku la o Kuluroke o ka Ike hou aku i na hele 1 heleni oluolu mal o kana wahine, a e like l»i me kana i ike ai i ka la mamua ibo, aole wahi mea a loaa hou mal lala oia haawina. Ua mau no ke ano u4hoa o ua wāhine nei ana, a o kona o«e liilii ana mai hoi ma na iniha, aole Iho la ia mea i ike hou ia mai iaia mai. A hala ae ia he mau 'la o keia ano hookokoke ole mai o ua wahine nei ana, ua iiio iho ia ia i mea nema e kaumaha loa ai. Mamnli hoi o kona lilo ana i hoa no ka ahaoleio, ua 1110 oia i kanaka maiamula e na poe kiekie apau o ka aina. O kekahl kumu nui nohoi o kona milia man ia ana e ia poe, oia ka nui o kona waiwal, a ua IUo maoli ia i kana'ka nui a koikol no ka aina. Ua <nui na ahaahia ana ame kana wahine i konola al e hele aku, a lia nui ko laiia -mahaloia © na mea apau. He elua paha pnle mahope iho o kela honi ana o *Kulnroke i ka tima o kana wahine, ua iho la laua ia Kammahe Hale. holo aku la latia no ke kulanakauha1e o Ladana. I ko laua noho ana maiaila, ua illo k« laua hale l noho ai i wahi e akoikoa nul ia ai e na kanaka hanohano «pau o ke kulanakauhale. Ua nui nohoi na kono i loaa mai ia laua e hele <«kn I «a ahaaina i haawiia no ka hoohanohano ana ia laua. Ke ike la nae, a ke hoomaopopo ia na mea apau o kela ame keia wahi a laua i hoea aku ai. a pela «ohoi me ka poe i hiki mai J '■* ko lat»a hale, aole i awaiauiuia ke kannn like ana a ko laua mau maoao i kahi ame kahi, a ma ka hoomaopop > ana a na mea apau, ua mare o lanati;i ia Kuluroke no ka nui o kana (lala; a 0 Kuluroke hoi, ua mare mai oia ia innalia i mea e loaa ai iaia ka inoa hoo--lianoha*o o ka aina. Oial e hauoli ana o lanatia iloko o ko laua man la o ka noho ana ma Lad;ina. aia no ke kaumaha ke hoopunan;i la iloko o ko Kuluroke uhane. mau mea hoehaeha wale mai no iaia na ahaaina ame na lealea apau i hoouiia mai imua o laua. E olelo mau ana oia iloko iho ona, o ka lealea aine Ua hauoii, hfi mea makehewa wale no ia!a aa lealea ame na ahaaina i panof ia mai Imua ona. He mea oiaio nae, aole loa oia i hoohemahema iki i na mea e hoomahuahua loa ia ai ka hauoli o kana wahine. 0 na makemake apau o ua wahine la ana, ua hooko waJe ia akn no ia e ia, a o ke elala hoi ke kumn e lawa ai ia mau mea i makemakeia e ua wahine nei ana, he mea ole wale no ia iaia. 0 kela ame keia bila 1 kikooia mai iaia no na mea he nui a kana wahine i ohi ai ma kela ame ' keia wahi o loko o Ladana, ua hookaala no ia mau bila e ia me ka pane leo ole ana ae. I I ka pau hoi o ko laua noho ana ma Ladana, ua hoi hou aku laua no ko laua home ma Karumabe Hale. I ko laua mau la ma Ladana, aole no i loaa iki ia Kuluroke he wahi iniha 0 ko lanatia hookokoke hou ana mai iaia. Oia mau no kona ano a-he iaia me ke aloha ole a hikl i ko laua hoi hou ana i Karumabe Hale, oia ano hookahl no. Ua 1110 keia kulana uahoa o lanatia i mea e kaumaha loa ai ka noonoo o ua kanaka makaainana nei i helu ia kona waiwai ma ka miliona. Aka, he wahi loli iki nae ko lanatia 1 keia wa, oia hoi, ua hoike oia 1 kona ano oiuolu imua o kana kane, aka, ma ke ano e lilo oia i mea e hiki ai i kana kane ke lanakila mai maluna ona, ma ke ano o ko laua noho wahine a kane ana hoi, elike me ka mea mau i ikela iwaena o ka poe i mareia me ka maikai, aole o lanatia ilaila. Komo iho la ka manao iloko o Kuluroke, ua hikl i kana wahine me ka maikai ame ka hauoli, ina no aole oia pu kekahl e noho ana ma Karumabe Hale; aka, nona iho, aole loa e hiki iaia ke ola me ka maikai ina o lanatia kekahi ma kona aoao, elike me ka laua e noho ana ia wa. oko lanatia noho pu ana me ia elike me kana e hana man mai ana iaia 1 na wa apau, he mea hoehaeha wale no ia iaia; nolaila, hu mal la ka manao iloko ona e haalele oia ia Enelani, a e hele oia 1 ka aina e, a malia ma ia hookaawale ana o lana e loaa ai iaia ka maha no kona lua.

I kekahi la, oiai ia e noho ana iloko 0 ka Rnmi kakahiaka, ia va i komo aku ai o lanatia, elike me kana i kauoha mai ai i ua wahine la ana e hele aku noioko oia keena. I lea hoea ana aku o ua wahine nei ana, ua kamailio mai la oia iaia me ka leo aloha, ame na waimāka hoi e hiolo ana ma kona mau papalina. Hoomaka mai la oia i ka olelo ana penei: "E lanalia, aole hiki ia'u ke huna iho i ka mea oiaio loa mai ia oe mai, a oia hoi keia, ua ike no oe me ka oiaio apau, i "ka nui o ko'u aloha ia oe. Ua ike pu nohoi oe ma ia wa hookahi no, 1 ka nui o kou aloha ole ia'u. Ua hiki ia oe ke ola me ka maikai ame ka hauoli ina aole owau kekahi ma kou aoao. a i ole, ma kahi kokoke akti paha ia oe; aka, od'n nei, aole loa e hiki ia'u ke ola me lea maikai o ko'u noonoo ina o oe kekahi ma ko'u aoao, a ma kahi kokoke mai paha ia'u me kon kulana hoowahawaia ia'u. Nolaila, i mea no'u e pakele ai mai na poipu ana mai a na noonoo uluahewa wale no ko'u aloha ia oe, he mea pono ia'u ke koo'kaawale aku ia'u iho mai a oe mai.

L'a ike 110 oe, aolie a'u mea uui e ae e koi -nei e loaa mai ia oe mai, o kou aloha wale no. Ae—o ke aloha e hooia ana iloko ou, owau kau kane iloko o ke apo o ke kuikahi ame ka oluolu. Ua mare oe ia'u, aole no kuu walwai, aka, mamuli ia o kou ike ana, ua aloha aku au ia oe me kuu puuwai apau. E lanatia, e manao ana anei oe, he pohaku mabala au i manao ai oe, he mea waiwai ole no'u nei kou haawi ana mai la'u i hookahl muki ana a kou mau lehelehe maemae? Manao anei oe, aole hiki l ko'u mau pepeiao ke hoolohe aku me ka hauoli i na mapuna olelo oluolu o ke aloha e puka mai ana mailoko mai o kou mau lehelehe?" I keia wa i hoholo ae ai ka ula oheiohelo ma na papalina o lanatia, a nana aku la ia i ke kanaka ana i aloha ai ma kona naau, a i huna ai hoi ia aioha ona no ua kanaka la, no kon.a hilahila i kona kulana alii o hoohaahaala auanei e ke kanaka makaainana nana i hapai iaia a kau i ka hano haweo. Ua hakukoi ae la hoi he manao iloko ona e pane aku oia i kana kane, no kona aloha io ana no iaia, aka, aia no ka hiipol alii ke kaomi la iaia, a noho mumule iho la no ia. No ka pane ole āna aku o ua wahine nei im.ua o Kuluroke, ua hooioaka hou mai ia ia e kamailio iaia: "0 ka mea wale no e hoohuliia ae ai keia manao auwana hele aku o'u i ko na aina e, a hookuu hookahi iho ia oe me ka makuakane o kaua, oia kou ku ana mai imua o'u, me ka hauoli o kou mau helehelena, apo mai hoi kou mau lima ia'u, me ka pane ana mai, 'E kuu kane, ua ike iho nei au i ka hana a ke

iiioha; noiaila, ke aloha aku nei au ia oe me ko'u -naau apau. Pehea ia, e lanatia, aia anei kou haawi iki ana mai ia oe iho e maliu mai ia'u, a ku kou lima i ke kokala o ka laau roke? E hoea mai ana anei ka wa e hoopuka mai ai oe i na huaolelo a'u i hoike aku la ia oe?" Nana aku la o lanatia i kana kane, a kulou iho la kona mau maka ilalo. Aia kekahi noonoo iloko ona ke hookikina ia e ae aku ; a o kekahi hoi e hoeueu ana ia;ia e hoole aku; a o keia mau manao elua ke hakoko ana keia mau manao iloko ona, ua poha mai la no ka noonoo iloko ona no kona kulana alii, a me ke kulana haahaa hoi o Kuluroke oiai no nae he huna o ke aloha iloko ona no kana kane, a ia wa i puka aku ai kana pane: i "Aole o'u manao e hiki mai ajia ka ia a'u e hoopuka aku ai ia mau huaolelo ia oe." "Nolaila, aohe a'u mea.ē'ae e hai aku ai ia oe, eia wale no, e kiai mai no ke Akua lokomaikai ia oe, a o kuu aloha e waiho iho no au i hope nei. E kaawale ana kaua; a no hou pono ame

I kon hauoli, e lauatia, ke pule nei au, I aole kaim e hui hou ana." ! Huli ae la oia a haalele iho la ia lanaiia, oiai lioi ia i ku iho ai me ka pioloke nui ana o kona noonoo no keia haa wina I hoea mai mawaena ona ame kana kane. Mahope iho o ko Kuluroke haalele ana iho ia lanalia, ua hele aku la ia a hui ime kona makuahunowai kane, a hoike aku la hoi iaia no kona haalele ana iho ia Pelekane, a holo aku oia no Amerika Hema no ka nana ana 1 kana lua eli dala malaila. I ka lohe ana o k Haku Gare i keia manao o kana hunona, aole i kana mai kona piha kaumaha, a hoomaka koke iho la ia e uwe me he mea la o kana keiki ponoi loa ia e haalele mai ana iaia. Kamailio mai ia oia i ke kanaka oplo i ka olelo ana mai: "Ua like loa oe ia'u me he mea la, he keiki ponoi loa la oe na'u. Ina no he keikikane ka'u e ola nei i keia wa, aole loa e oi aku ko'u aloha iaia mamua o ko'u aloha ia oe. Nolaila, e kuu keiki, nokeaha keia huakai loihi au e hele aku nei?" Hoike aku la no o Kuluroke iaia no kona makemake ana e ike maopopo i na mea e pili ana i kana hana ma Amenka; aka, ua, pane mai la no kona makuahunowai: "Heaha kau nana aku ia puu dala malaila? Heaha la ia mea he dala ia oe? In no e poho aku ia mau da!a apau au i hoahu ai ma ia wahi, ua lawa no kou mau loaa ma Pelekane nei no ka hoopiha ana aku ia hoina 1 poho a oi pa-kolu aku hoi ka nui mamua o ka mea i poho aku. Nolaila, e noho

nai no kaua? Mai haaiele mai oe a'u." Aka, aole hiki i kona mau waimaka īme kona leo aloha ke hoohuli ae i ka manao ehaeha o kana hunona. I ka ike aua hoi o ua Ela nei i ka paakiki loa o kana hunona i ka hele, ua hoouna aku la ia mea e kii aku ia lanatia. I ka hoea ana mai o ua kaikamahine nei aaa, ua kuhi ae la kona lima ia Kuluroke, a kamailio mai la me ka leo haalulu, oiai na kulu waimaka e kiheahea ana ma kona mau papalina: E lanatia e! Aole anei oe e aloha mai ia'u ma kou nonoi ana ae ia Haren>.ano Kuluroke, aole ia e haalele mai ia kaua? Aole hiki ia'u ke hoomanawanui hou i na ehaeha a kuu wahi kino nawaliwali e hana mau nei maluna o'u, ina aole oia pu kekahi me kaua nei." Ua maopopo loa ia lanatia, hookahi huaolelo mai iaia aku e kaohi ana i kana kane, a noho no oia; aka, aia no ka haaheo iluna ona, aole loa oia i hoopuka i wahi huaolelo hookahi no ka au'a ana i kana kane, elike me ka

makemake o kona makuakane. I kekahi kakahiaka ae, ua makaukau loa iho la o Kuluroke e haalele iho ia Karumabe Hale. Hoea aku la oia imua o kana wahine, a hoike aku la iaia, e hele ana ia. "Auwe! 0 ko hele keia haalele mai oe ia'u ame. Papa?" "Ae," wahi a Kuluroke i pane mai ai. "Ke hele nei au, a ke waiho nei ' au me oe, e kuu wahine, i kuu aloha. IE pule mau ana nohoi au i ke Akua nou, e kiai maalahi mai Oia ia oe." j I kela wa i ike aku ai o Kuluroke i j ka pohina ana ae o kekahi mea ma na ! onohi maka o kana wahine, oni ae la kona kino, a haawi mai la oia I kona lima ia Kuluroke, me ka pane leo ole ana nohoi. Lalau aku la ua kanaka i makaainana nei ana i kona lima, a paa 1 , iho la. He mea oiaio, aia ke aloha ke i 'puai la iloko o ko lanatia houpo no I kana kane, aka, ma ia wa hookahi, e kaoml ana ka haaheo i kona mau aoao apau. "E lanatia, e kuu aloha," wahi a Kuluroke 1 pane aku ai i kana wahine, me ka hoomau ana aku hoi i ke ka- j mailio ana. "0 ka wa hope loa keia a'u e nana aku nei i na onohi maka i hoopaa pio ia ai kuu hauoli. O kuu nana hope loa ana keia i ka oiwi o ka mea a'u i aloha ai me kuu naau apau. I Aole au e ike hou ana ia oe—aole. E ' hele ana au no ke ala huli hou ole mai i hope nei. E kuu wahine, e ae mai oe i kuu leo uwe hope loa e uwalo aku ia oe. 0 oe ka mea a'u i alana aku ai i kuu ikaika apau i loaa ai ia oe ka haaheo mawaena o na anaina hanohano apau o Pelekane nei. 0 oe ka mea a'u i mohai aku ai i kuu uhane apau no ka |

manao ana, e loaa mai kau wahi lihi o kou aloha no'u, eia nae, he ole ia. E kuhi ana au o ko loaa ana ia'u ma ke kokala o ka laau roke, oia la kou lilo hoiookoa ana mai ia'u, eia ka, he moeuhane palaualelo wale no ia a s u i ike ai. Nolaila, aohe a'u mea e ae e haawi aku ai ia oe, e lanatia a ke aloha oie, o kuu olelo wale aku no ia oe —farewell—farewell, my lost love— my idolized wife (Aloha oe e kuu aloha i haalele mai ia'u—e ka wahine i hoonenehiwa ia e a'u.) I hookaiii a'u wahi noi ia oe, oia hoi, e honi mai oe ia'u no ka wa hope loa, a kaawale au mai aoe mai. Aka, i kuu kaawale ana mai a oe mai, aole oe e nele i kuu aloha oi ae. E honi mai anei oe la'u?" Haliu pono mai la ko lanatia alo i kana kane, ame ka hiohiona i lamalamaia e kekahi nanaina ano e, ia wa i honi mai ai oia ia Kuluroke. A oia ka wa i huli ae ai o Kuluroke me <na waimaka e helelei ana i ka papahele, a puka aku la mailoko aku o ka rumi; a o lanaiia hoi, aoie oia i ike i kana mea e hana ai, oiai ua oni kapalili ae la kela hui aloha ana ona me kana kane, a loloku iho la i kona houpo me ka welenia loa. 0 ka elua iho la ia o kona honi ana i kana kane. Aohe. mea i koe, ua hala aku la o Kuluroke no Amerika. Elua la mahope iho o Jka haaleie ana iho o ua keiki nei ia Karumabe Hale, aia hoi, hoea mai la kekahi eleele mai'' ke kulanakauhale mai 0 Ladana me kekahi ope wahi leta nui, a haawi mai la ia lanatia. »Ike ibo la nohoi ia i ka lima kakau o kana kane mawaho o ka wa-hi, a uhae koke ae la ia i ua wahi leta la. I kona nana ana iho i ka palapala maloko, ike iho la he palapala e hoolilo mai ana o Kuluroke j i ka hapa nui o kona waiwai iaia, a he wahi koena nuku loa koe iaia (Kuluroke) me ka olelo ana no nae o ua palapala la, ina e make ia (Kuluroke) alaila, e lilo kela wahi koena waiwai 1 koe aku iaia no lanatia. I ka ike ana 0 lanatia i keia palapala i kakuinoa ponoi ia e Kuluroke a i hooiaio pono ia hoi e kekahi Notere, ua uwe koke iho la ia no kana kane—ke kanaka hoi ana i hana aloha ole al—ke kanaka hoi ana i olelo mau aku ai, he haahaa a he koko makaainana—he maka iepo— a pela wale aku. Ike iho la ia i ke kilakila lua ole o ka uhane iloko o kana kane, Aohe paha he kanaka hou aku ma Pelekane a puni i loaa keia haawina pookela a ka nani. Hoopuka ae la. ia i keia mau huaolelo: "Ua kuhihewa au ia oe. e kuu aloha. Ano, ke ike nei au i ka hana a ke aloha oiaio. He ku'ana alii oi loa aku kau i hoike mai nei ia'u, e kuu kane i hoomanawanui i ka'u mau ino apau." Lawe aku la o lanatia i ua pahpala hoolilo la imua o kona makuakane, a 1 ka heluhelu ana o ua Haku Care nei i ua palapala nei mai ka mua a hope, ua huli mai la ia a pane mai la i kana kaikamahine: "Aohe oluolu iki o ko'u naau no keia mea. Mamuli o keia palapala, ke hoike maopopo mai nei ia, aole ia e hoi hou mai ana i o kaua nei. Me he mea la, aole ona manao hou mai a oe, he wahine; a ia'u hoi, he makuakane nona. E kuu keiki,, ua elua o'u lauoho, a ua ike au i ka hapanui o ka nohona o keia ao, a, e hai aku au ia oe, aohe kanaka hou aku ma keia «ao a puni e loaa ka hoalike o nei kane au, e kuu keiki. Aole ona lua. E noho oe, e kuu keiki, a hiki i ka loaa ana 0 ka elua lauoho elike me ko'u nei, aole loa oe e ike i ka lua o keia kane au, i' haalele mai nei ia kaua. Ua haalele mai oia ia oe, aole oia e hol hou mai ana. Minamina wale! Aloha no!" Alaila, kulou iho la'ke poo o ua Haku nei ilalo, koo-koo ae la kona mau lima ma na aoao o kona iioo, a uwe iho la, oiai hoi kana kaikamahine i pane aku ai: He oiaio kou mau mea apau e papa 1 olelo mai la. No'u—no'u fto ka hewa." • A helelei iho la nohoi na waimaka ma kona mau papalina. j (Aole i pau.) |

0 ke KUOKOA ke alo aku nei I na inea o keia mau la me ke ehuehu o ka bubonika e paio ana me na makani ino pa lauwili o keia mau la e nee nei. Aole nae ia mau mea a pau e heluia imua o ke KILOHANA nei, a 'hoolilo mai hoi i mea e houhalu iho ai i ka kaua elele a wahaolelo hoi g ka lahui mai ka Hiki-ku a ka Hiki-moe. Ae; alo ia, hoomanawanuiia, a olino mai ka malamalama.