Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 9, 2 March 1900 — KA [Illegible] O KEKELA WAIHA. [ARTICLE]

KA [Illegible] O KEKELA WAIHA.

MOKUNA. X. EIA HOU NO NEI UI. Ma na aha hulahula apau, a pela pu boi e na ahaaina i haawiia ma na wa"hl he lehulehu loa o Pelekane e lilo mau ana no ia Lede Va!enatina ka haaheo o ke kaili ana ae i ka mahaloia « na mea pau. E hoohauoii mau ia aiiia nohoi ke Duke-W3hfne o Knke/a«naina no keia mau mahalo i loaa mai i kana hanai, ka wahine opio hoi ana i makemake loa ai i wahine na kana keiki. 0 Valenatina hoi, ua hoohihi loa kona nanu e mare oia 1 ke Duke Opio Ua hoike kona ano ia makemake on? Ua ahuwale hoi kona iini m?imuli ( na hoike ana a kana mau olelo i kelame keia wa ana e kamai'io ai m' Sana A'ahana. Ua ike nohoi ua hak«pio nei i keia hoohihi ana o ka Led Vaienatina iaia. A, aia hoi ua Sanr Alahana nei ke noonoo la me ks ku pi'.ikii ioa o kona manao, he mea popiaia ftirfioike aku lmua o ka Lede Opi' i ka mea huna e pili ana iaia, me k noi amv aku hol iaia, he mea makehe wa wate no iaia ke noonoo mai non ia wa, a hiki 1 ka wa e maopopo ? iaia ka hopena o na huli ana a ka ma kal kiu l hoolimalimaia ai e ia. Nolaila, i kekahi la ua kauoha ak la ua Sma Alahana nei e hele mai - Valenatina»a halawai pu me ia ma'r Jco o kona ekena huli palapala. I k hoea ana mai o ua lede opio nel. p! na helehe'.ena a ka mahiehie imik' 1 ' maluna ona, me he mea la ua komo no ka manao iloko ona he manao ano nui loa e plli ana iaia ka ka haku opio l makemake ai e kamailio mai iaia. Eia nae i kona nana ana aku ia Sana Alahana, ike aku ia ia he naaain kuoo ke kau mai ana maluna ona, ao'< hoi ia o k helehelena a hiohiona ku pono no na hookaau olelo ana mawa ena o na mea kino 1 hooulumahiehie! ko laua mau puuwai e ka makemake O ka nanaina eMke me keia a ua San; Alahana nei e hoike mai ana, oia k' nanaina o kekahi kahunapule i nukau kau e hoike mai i kekahi manao koiko ioa i ku i ka mihi ame ka luuluu r kona uhane. Heaha la hoi keia ma •nao kaumaha a ua haku nel o'u i ma kemake ai e hoike mal ia'u? Wahi p V f alenatina i nlnau iho ai iloko ona i kona Ike ana aku i ka nanaina ano kaumaha o Sana Aiahana. "Ae. Ua makemake loa.au e kamalUo ia oe; nolaila, e oluolu oe e nohi lho maluna o keia noho, a e haawi ma oe i kekahi manawa ou ia'u ma keka hi mea ano nul loa a'u i makemake a © hoike aku imua ou." 1 ka noho ana iho o Valenatina ma luna o ka noho ia wa i kamai'.io ma ai ui haku opio nei: "E Lede Valenatina, ua makemak' au e hoike aku ia oe i kekahi moo'.ele a ola mea hoi a'u e hai aku ai ia oe iie mea ia i lilo I mea huna ano nui 1000 oo ke ola a'u e kaana nei i kela wa O keia mea hol a'u & lioike aku nei i' oe, he mea ia i ike ole ia e kekahi r na mea apau o Pelekme. H»» r»o® k°kaikahi wale no kai ike i keia inoolelo." Alaila, nana mal la ua Haku Opio nel ia Valenatina, a hoomau hou mai la i ke kamailio ana: Ae. O ka hopena a'u e ike aku ana ma'una ou, e Lede Valenatina, mahope iho o kou lohe ana l ka mea a'u e hoike aku ana la oe, aole au i ike, aka, me he mea la nae ke kau e wale mal nel no ka haiii imua o'u, e nana mai ana oe maluna o'u me na maka o ka hoowahawaha ame ka hoino; a malia hol e haalele mia oe ia'u iloko o kuu pllikia ame kuu kaumaha. O ka'u i makemake ai ma keia holke ana aku ia oe i ka mea kaumaha weliweli loa ' e pill ana 1 ko'u sla ana, ola kou 1110 «na i hoaloha no'u. E lilo hoi oe i mea kokua mai ia'u iloko o kuu popilikia. Ina hoomau mai oe 1 kou noho hoa'.oha ana no'u, alaila, e manaoio iho au, ua loaa ia'u he puuhonua a he uwao hol." "Manao au, e kuu Sana Sebastiana, e hoike aku au imua ou me ka oiaio loa, i keia wa a mau loa aku nohoi, he hoaloha aA nou. E hoike aku nohoi au !mua ou, aole loa mea huna au e hoike mai ai imua o'u e hikl e haololl ae I kuu manao paulele ia oe. Aole ia he mea e hoololiia ae ai au mai a oe mai. Ao'.e. Ina o ka moolelo au e hoike mai al ia'u, he moolelo ia i piha me ka walohia ame ke kaumaha, a i Ole, he mea paha ia e hoike mai ana ua hana oe i kekahi hewa 1 kekahi mea kino o ko makou nei ano, o ko na wahlne, e hooia aku no au lmua ou, -owau no kou hoaloha oiaio; a ina hoi •he mea hiki ia'u ke hana i mea e hoopauia ae ai la kaumaha ou, a loaa hoi ia oe ka hauoli, alaila e hana ana no au ia mea me kuu ikaika apau. Aole he Emepera, aohe he Moi, a, ao'e hoi «he alii kolkoi maluna iho o ka ill o ka lionua e kaohl mai ia'u mai ka hooko ana aku ia hana a'u e hana aku ai nou, i mea hoi nou e hauoli ai. Ma na •ano apau e hana no au me kuu ikaika epau i mea e hookaumaha hou ole ia aku ai kou naau, e kuu Sana Sebasti- ' ana." Ua lilo keia mau olelo a ua Lede Valenatina nei i kamailio mai ai imua i

o ka Haku Sana Alahana i mea a mohala maikai ai kona noonoo. Ame keia manao mohala maikai iloko ona, pane mai la no ia imua o ka Lede Opio: 'O kena maaao aa e holke mai ia iau, he paule'.e ia a he mea hoi ia i kapaia i kekahi wa, he manaoio. Ano, e hoomakaukau kaua la oe. e Yalenatina, no kou hoolohe ana mal i kuu kaumaha ame kuu luuluu. Ae, o ka mea mua a'u e hoike aku ana ia oe, a e hoolohe mai ai hoi oe ia'u, me kou uhane paule'e maluna o'u, he hana hewa ia i hana ia e a'u; a o ke kaumaha, ka iu - uluu ame ka hoehaeha mau ia ana o kuu hinaikehala i kela ame keia la, kela ame keia hora, a i na sekona nohoi apau o na huina makahiki loihi loa a'u e ola nei f nei wa, oia iho 1a ka hoopai e uhaiaholo nel mahope o'u no ua hewa la a'u i hana ai. Ua ike hoi au, he uhane kou l piha i ka oiaio, a o kela ame keia oielo i puka mailoko mai ou, he oiaio wale no la; a maluna o keia oiaio luli ole au i hooia mai nei imua ou, e hoike aku nei au ia oe i kuu hewa. E Valenatina, he au 1 piha i ka hewa. Ua hana au i kekahi hana karaima kiekie loa. Ae, he karaima eleele oia ka'u 1 hana ai. E kuu Valenatina, pehea la, ao'.e anei i lawa aku la ka huaolelo karaima a'u i hoopuka aku Ia imua ou i mea hof nou e lawe hou aku ai I kau paule'e anp mai a'u aku? Aole anei keia i lawa nc kou haaiele ana mai ia'u, a hoolilo ma hoi oe ia'u l kanaka e hoowahawaha mau ioa ia ana e oe?" "He karaima paha kau e kapa nei ia hana i hanaia ai e oe, eia nae o ka mea oiio maoli, ao!e ia he karalma.,, A ina no he karaima ia hana i hanaia ai e oe, aole no ia he mea no'u e hoihoi mai ai i ka manao paa a'u i hoike aku nei ia oe: aole nohoi ia he mea e hoololiia ae ai kuu paulele ana maluna ou. 0 ka mea oiaio loa oia keia: Pono, a pono o'.e; Karaima a kafaima ole; hewa a hewa ole hoi; aole loa no e hoonaueueia kuu paulele maluna ou. 0 ka hoohiki i puka mailoko aku o kuu waha, he oleio no ia i puka aku maiioko aku o kuu puuwai ka nohoalii hoi o kuu uhane." Me na hiohiona o lee aloha apau e halii paa ana maluna o na helehelena o ka Haku Opio, pane hou mai la ia imua o Valenatina: "Dear Valentine, thank you. Ua maha kuu naau, a »a mama hoj kuu uhane. Ua loaa he laau hoola maikai no kuu mau palapu apau iloko o kou paulele ana mai ia'u." Alaila, hoomaha iho la ua Haku Opio nei i kana kamailio ana, a liuilu, a oiai nohoi e hoomau ana kona mau maka i ka nana ana ia Valenatina, pane hou mai la ia: "E haawi mai oe ia'u 1 kou lima. E waiho mai oe i kou mau pulima iloko nei o ko'u mau lima, l berita no kou paulele ana mai ia'u, a i hooia kapekepeke ole hoi no kou manaoio ana mai ia'u. Elike auaaei me ka loihi o ka waiho malie ana oia mau lima ou iioko o kau mau puili ana, oiai hoi au e hoike aku ana ia oe i kuu moolelo, pela ka loihi o kuu hoomaopopo ana i ke kupaa ana o kou noho hoaloha ana no'u." "la'u e haawi aku nei ia oe i kuu mau lima e kuu haku, aole ioa ia mau lima e lawe hou ia mai, mailoko mai 0 ko laua wahi i waihoia aku ai. Pehea la ka nui o na ehaeha i hoopihaia ai ka moolelo au, e kuu liaku, e hoike mai ai imua o'u; aole loa au e kaili hou mal ia laua, me he mea la ua ike au i ka wela a ke ahi. Aka, ina ua 1 ike oe, he mea nou e hoehaeha loa ia fai oe ke hoike mai oe ia'u i keia mool le'o au ī makemake ai e hai mai ia'u, ' nokeaha la hoi oe 1 makemake ai e hoike mal imua o'u?" j j Aole loa i moeuhane iki o Valenetina, o ka moolelo ana e lohe aku ana ma ia hope maf, he moo.'elo ia e hoomaluleia ai kona naau, a hoopilikia ia hoi kona uhnae e ke kaumaha nui. Ua manao mua loa oia ma ka wa ana i kauohaia ai e hoea aku imua o ka haku opio, a pela nohoi me keia wa ana e hoomaka nei e launa kamailio me ua haleu Sana Alahana nei, a e lohe nei hoi he moolelo ku i ke karaima e lohe mai ai, mai ua haku opio nei mai, ua manao loa oia he moolelo ia e pili ana I i ko ua haku opio nei manao ana e , li!o oia i wahine nana; a o kahi hoi o 1 ke karalma ana i manao ai ma ia mea ! ana e hoike mai ai imua ona, oia la' kona kuko mau ana no kona lilo ana ! i wahine nana ma ke apo o ka mare. 1 Aole ona wahi manao iki ua mare mua j ia ua Duke nei ana i hoohihi ai me kona naau apau i kekahl wahine. Aole i komo mai ia mea iloko ona. Hoo-1 kahi wale no mea i komo mai iloko ona ia wa, e lohe ana oia ma ia hora i ka nuhou hauoii e hookoia ai kana kuko, e lilo o Sana Alahana iaia. No Sana Alahana hoi, aohe a'u mea e ae, e kuu makamaka heluhelu, e olelo iho ai iloko ou, o ka mea wale no ia e pili ana i kekahi keehina hana, i lawe'.awe mua ia 6 ia imua o Naomi, a l like loa hoi me keia ana e hana nei ia Lede Valenatina, oia hoi, ka lawe ana i hoohiki paa naue ole, no kona huna loa ana i na mea ana e lohe ai mai iaia aku. 0 ka mua, ua hōopaaia o Naomi ma o ia hoohik ila e huna i ko laua mare malu ia ana, aole oia e hoike ae i kekahi mea e ae. 0 ka lua, oia hol keia. a ua haku opio nei e hoopaa nei maluna o Valenetina, e hoopaa ana iaia e huna i kela mare ia ana ona 1 ka wahine, a e lilo hoi oia i hoaloha nona. "E maopopo pono ana ia oe na mea

apau ma kou wa e lohe ai i kuu moolelo," wahi a ua Sana Alabana nel. I kela wa i ano kunahihi ae ai ka helehelena holookoa o ua haku oplo nei. Ma ia wa, hoomaka mal la ua haku opio nei i ke kamailio ana. Ua hoike mai la oia. i na mea apau mai ka mua a ka hope o lea moolelo e pili ana iaia iho ame Naomi, elike ilO me ka mea i kamaaina mua ai oe, e kuu makamaka heluhe'u. Aole i kana mai ke kaumaha ame ka luuluu i komohia iho iloko o ua lede Valenatina nei. Ua he'elei iho la kona mau waimaka ma kona mau papalina. I kela ame keia wa, oiai hoi o Sana Alabana e hoomau mai ana i ke kamailio ana iaia, e hooho mau ae ana ia i ke3a inoa punahele loa ana i hea aku ai maluna o ua haku opio nei, oia hoi: "Sana Sebastiana!" Mai ka mua a hoea i ka hope o koSana Alahana hoike ana i kona moai'e/<J me kana mea i aloha ai, oia o Naomi, aole loa i kaili mai o Va?enatlna i kona mau lima, mailoko mai o ka paa ana a ua haku opio nei. I ka hoea ana o ua haku opio nei o Kkelamaina i ka hopena.o kana mau mea e hoike mai ai ia Valentina, ua pane mai la la: "O keia iho la k& mooielo ehaeha, a'u i makemake ai e hoike aku ia oe, a i lohe ai hoi oe mai ka mua a ka hope. Nolaila, e Valenatina, pehea kou manao no'u? Heaha kau olelo hooholo e hoopuka mai ai no'u nei?" Ua ike iho la ua haku opio nei i ka oni ana ae o na pulima o ua lede opio nel maloko o kona mau poholima, a ma Ja wa hoi *j hoomaka. mai aj oia e kamailio mai iaia: "Ua nui ke kaumaha o kuu uhane nou, e kuu haku. He mea oiaio, aohe kanaka ma ke ao nei a puni i komohia iloko o kekahi poino nui elike me kau e haawe nei, e kuu haku, i keia wa. Aole au i ike, |)ehea la i hiki ai ia oe ke ola ma ke 'ano.au e ola nei i keia wa. Aohe a'u mea nui e ae e hal aku ai ia oe me ka oiaio loa o kuu uhane, aka, o ka mea wale no e pili ana no'u nei ame oe. Oiai ua hoike mai la o« ia'u i ka mea huna nana i kaupale ia oe, a .kaawale oe mai a'u aku, he mea pono ia'u ke hai aku ia oe, ua aloha au ia oe. Ae; ua aloha au ia oe. 0 kuu paulele apau, aia no ia maluna ou. Ua lilo oe i mea na'u e kuko mau ai i na wa apau a'u e noho nel ma kela wahi i lilo i home no'u. Aka, mamuli o kou hoike ana mai ia'u ua paa oe I ka berita o ka materemonio me kekahi wahlae i hoike } kona aloha oiaio, a paulele lioi maluna ou, ke hookuu nei au 1 ka'u mau hoohihi ana apau mal a oe mal. A e liooia aku hol au imua ou, e lilo kou kaumaha ame kou ehaeha o keia wa, a e hele aku nei hoi ma keia mau mua aku, i na na'u e-huli aku ai i kahi e hoomamaia ae ai ia mau luuluu apau ou. Aia ka'u mau kiai ana apau aia no ia malun ou. No keia mau olelo a ua lede Valenatina nei, ua olino mai la ka hiona mama ame ka maikai maluna o Sana A/abana. He me olai'o, ua ike iho la o Sana Alabana, ua hoike maopopo mai 0 Va!enatina imua ona, i kona aloha iala; nolaila, ole hiki iaia ke aua iho 1 ka hoike ana mai i ua lede opio nei no ka mea lioi e pill ana iaia iho:

"Ua hoike aku au ia oe i keia moolelo walohia i mea nou e hoomaopopo pono, loa ai l ko'u kulana oiaio maoli e noho nei, i pl e ai hoi oe e alakai hewa ia e na hookikina paukiki ana a kou mau manao opiopio o keia mau \ ia, no ka mea hoi e pili ana ia'u. Nanl ia ua hoike mai la oe imua o'u me ka oiaio no kou aloha ia'u, a pela pu , hoi me kou hookuu hou ana mai ia i aloha ou no'u nei; nolaila, e Valenatlna, o ka'u e hoike aku nei ia oe, aole' foa he wahiae hookahi mawaena o na j wahine ui apau o Pelekane nei, i hoonaueue ae i ke kupaa o kuu manao no' ! nei mea he wahine liou mawaho ae o ! |Naomi, o oe wale no. o ka'u e hali aku nei ia oe, ina e hoea mai ka manawa e maopopo loa ai ia'u, aole oia ma keia honua, alaiia, o ko'u wa ia e i kikoo aku ai i kuu lima maluna ou, e Va'ena£ina, a liio oe na'u no ka wa pau ole; a ina hoi e hoea mai ana lfa manawa e hooia ia mai ai imua o'u, eia no o Naomi ke ola nei i keia v/ai alaila, ua kaawale mau loa au mai a oe mai. Nolaila, mai keia wa aku a 1 hoea i ka hiki ana mai o kekahi o keia mau welau manao elua a'u i hoike aku la ia oe, e noho no kahi ame kaA o kuu mea huna hof, e nafo Ia mea iloko ou a hoea i ka wa e maopopo ai na mea apau. E Naomi, ke liaawi aku nei &u ia oe i ka'u hoomaikai ana no kou hooia ana mai i kou paulele maiuna o'u." Mahope iho o ka pau ana o ka laua kamailio ana, ua ku ae la ka Lede r Va-. lenatina me ka kaunaaha launa ole, 'a haalele Iho ia l ka haka Sana Alahana, a hoi loa aku la oia noloko o kona rumi. j He elima paha minute mahope iho, o ko Valenatina haalele ana aku i k£L Haku Opio, aia hoi, ua puka mai la ia' mai laila mai, a hele aku la noioko o ke keena hookipa. I kona hoea ana aku malaila, e noho mal %na kona Juaui makuahine, a e he-1 luhelu ana oia 1 kekahi nupepa. I ko-1 na alawa ana mai hoi, ike mi la ia 11 kana keiki e ku aku ana, ia wa oia i peahl mai ai iaia e hele aku ma kana wahi e noho ana. I kona noho ana iho maluna o ka

aoho & koaa ulaui makuahine i kuhikuhi mai ai iaia, ia wa i kamailio mal ai ua makuahine la iaia: "Eia hou nei Ui e kauiana mai nei." | "Owai hoi nei ui, e mama?" wahi a ua Haku Opio nei i ninau aku ai i kona luaui makuahine. "Ma ka hoike a keia nupepa," wahi a ua Duke-wahine nei i kamaiiio mai ai. "He wa'nine malihini keia. 0 ka inoa o nei wahin'e o Miss Hadaresia Kiletona. Ke olelo nei keia nupepa, aohe kekahi ui ma Pelekane nei i like me keia wahine. Aohe ona lua ma ka nani ame ke kilakila hanohano o kona kulana. Ke hoike nei ka nupepa, ua kaahele ae nei keia wahine ma na kulanakauhale nui apau o Europa. Ua hoea oia ma Roma, Felorana, Viena, Parisa, Maderida ame kekahi mau kulanakauhale e ae. Ma keia mau wahi apau'i hoea ai oia, ua lilo oia 4 i [ Emepera Wahine no ka Nani." I 'Mai hea mai la kena lede i hoea mai ai ?" 1 "Aole i maopopo kona wahi i hoea mai ai. Oka inoa o kona makuakane oia o Hadaresa B. Kiletona. Ke manao nei ka nupepa, he kanaka Pelekane no oia, aka, ma ke ano nae o kana kamailio ana i k olelo Enelaui, me h" I mea la, he kanaka Amerika oia. He , ona miliona waiwai nui keia. E hoea ae ana laua i keia ahiahi ma ka aha hulahul e haawiia ana e Lede Hudala. Makemake loa au e hele aku kakou ila ila i keia po. Mamuli o na olelo a k2ia nupepa, ke manao nei au he wahine ui maoli keia; a ina nohoi, ua like ka ui o keia wahine me ko ka Va'.enatina, alaila, aole ia i kupono e kapaia he Emepera Wahine no ka Ui. 1 keia wa, ke halihali nei o Valenatfna i ka inoa hanohano, ma ke ano oia ka Moiwahine o ka Nani ame ka Ui; a o ka mea auanei i oi aku mamua ona, oia ka mea kupono e kapaia ai he Eme-pera-wahine no ka poai o na amina hoou!u-mahiehier o Pelekane nei. Nolaila, e Sana Alabana, makemake au e hui me Lede Valenatina, a e liai aku iaia e hele ana kakou i keia ah.l hulahula i nel ahiahi. A e kuu kelki, iua okauio Miss Kiletona e kaulana mai nei, a ua like aku ia me ko kela wahlne nona ka nani a'u i hoohalike ai me ko ka anela/alaila, ul io no." I kela wa, lalau aku la o San.\ Alahana i ka nupepa a kona makuahine i hoikeike mai ai iaia, a hoi aku la ia ino'oko o kona keena huM paiapula. I "Owal la hoi keia ui? wahi aua ha- | ku opio nei i ninau iho ai iaia iho. "Ke | manao wale nei keia nupepa mai A!nef rika mai oia. He aina io no o Ainenkn i kaulana no ka nuf o ko laiia poe ; wahine ui ame ka nani. Ina no eia i kuu Naomi aloha ke ola .īei i keia wa a oia pu hoi kekahi e ola nei me a'u, aole no he wahine o Pelekane nei nana e hoohaahaa iho i kona nani. He ui | no na ui apau e kuu maka e ike nei, aI ole nae hookahi mea i kulai i kuu naau elike me ko'u hoohinaia ana e Naomi." ! Ua noho iho la ua haku opio nei iioko o kona rumi, a heluhelu pono iho la i na olelo hookelakela a ka nupepa j"Holcuhele" (Planet i hoopuka mai ai 1110 ka ui o Miss Hadaresa Kiletona. ai hoi ia e heluhelu nupepa ana, ala hoi, kona luaui makuahine ke kamailio pu la me Lede Valenatina maloko o ke keena hookipa, no ka mea e pjli ana i ka aha hulahula oia po ma i.aln 0 Lede Hiulala; a no ka mea hoi kekahi e pili ana i ka Ul hou e hoea ae ana ma ia aha hulahula. 1 "Owal la nei Ui hou i hoea mai i Pelekane nei?" i n/nau aku ai o Va/enatina i'ke Duke-\Vahine me ka loli ano e ana ae o kona helehelena, oiai ua hoomaopopo iho la ia, eia hou keia hoa e konola ai oia e paonioni aku ma na hana hookelakela a k hoikeike nani a me ka ui. "Aole kaua i ike, e kuu Valenatina, i kahi i hoea mai ai o keia ui, aika, ua manao wale la nae, mai ka aina puni ole mai o Amerika Huipuia. Ua hooholo Iho nei au ame Sana Alahana e hele aku kakou i kahi o Lede Hudala i keia ahiahi." A keia pule ike kaua, e kuu makamaka heluhelu, i ka Emepera wahlne o ka Ui. (Aole i pau.)