Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 12, 23 March 1900 — NA HOAHANAU EKOLU A I OLE HAWILA, KE KOA, MAKALIKA KA UI [ARTICLE+ILLUSTRATION]

NA HOAHANAU EKOLU A I OLE HAWILA, KE KOA, MAKALIKA KA UI

[Hooponopono hou ia e HOOULUMAHIEHIE ka mea nana i Kakau mua i keia Moolelo] Aia ma ka uka iu ano o kekahi pae kuahiwi o ka aina nani o Italia, e noho ana kekahi kanaka i hoolueia kona mau aoao apau me na haawe koikoi o na makahiki he nui, a he mau keiki hoi kana ekolu e noho ana imua o kona alo. O keia poe keiki ekolu, he mau hoahanau lakou i kahi ame kahi, a no ia mea i kapaia ai lakou: "Na Hoahanau Ekolu.". A no keia poe keiki auanei ekolu a keia kanaka noho kuahiwi, ka keia moolelo e hoike aku ai imua o na poe heluhelu o ke Kilohana Pookela no ka Lahui Hawaii. O ka mua loa o keia mau keiki, oia no o Buliona, o ka lua iho hoi, oia o Apala, a o ka muli hoi, oia o Hawila.

. No ka mua o kela mau kelkl ka olelaio ana, "Ka Weli o na Pae Mauna," no ka lua iho hoi, ka puanaia ana, "Ka Olali o na Kai," a no ka muli loa iho ua kanapaia oia o "Ka Haku Alil o na Leo Mele"—ka mea i hina ai ke kupaa o ka Ui Magarita o Eokenekai, ka mea nona ka polohinalo kaulana loa ma Italia a puni, o ka Manu Nunu aohe kia manu e hei ai. No keia wahi keiki muli ioa nohoi a keia kanaka, ke kapaia ana ke Koa Puuwal Hopo Ole imua o kona poe Eneml, a o ke Pukonakona hoi nana i hoohaulehia i ka Weli o na Pae Mauna ame ka Olali hoi o na Ale Apiipii o ke Kaiwaenahonua. E hoomaka mua ana na maiau ana a keia moolelo e panee ia aku nei imua o na makamaka ame na hoaloha puni heluheiu mOolelo o ke Kilohana Pookela no ka Lahui Hawaii, no na mea e pili ana ia Hawiia la, Opio nana i hoohaulehia i ke kupaa o kekahi o na kaikamahine ui ioa o Itaiia, oia hoi o Magarita ka Ui, ka mea nona ka ho»anaia ana e na poe apau i kamaaina iaia, "Ka Manu Nunu Aohe Kia Manu e Hei ai." O kahi 1 noho al o keia keiki okolu me ko lakou aia no ia mu kekahi oawa iloko lilo loa o kekah. kuono o na mauna Alepa. Mai kek wahi aku hoi a hoea i ke kuianakau"hale o Rokenekai, kahi i noho al o Magarita iloko o kona haai ame ka u; j hiwahiwa apau e kamoe ana kekah, muliwai a kaalo ae la ma ka aoao hikina o ua kulanakauhale la. Aia hoi ma ka aoao nikina o keia muliwai e ku ana kekahi hale kakeia kahiko, nona ka inoa i <kamaaina i na mea apau o loko oia kulauakauhale, o Mamiona Kakela. O keia ka hale a o ka home hoi o kekahl kanaka koikoi loa o ka aina o Italia, nona ka inoa o j Benekona Mamiona, a ho alii kiaainaj oia no ia wahi o ka aina. 0 keia kanaka, oia no ka luaui makuakane o Magarita, ka mea aona Ka oiwi i hoohiwahiwaia ma na iehelehe o na keikikane o ioko o ua kulanakauhaie la, ma ke ano, "0 ka Manu Nunu Ahiu, Aohe Kia Manu e Hei ai."

Ma ka wa i weheia al na hookaau ana a keia moolelo, eia no ua Manu Nunu Ahiu nei o Rokenekai ke noho pu nei no me kona luaul makuakane maloko o na paia laahia o Mamiona Kakeia. E hoomanao hoi oe e kuu makamaka heluhelu, o keia ka puana h<?othihi ioa ia e na opio puukani o ioko o ua kulanakauhale la. 0 keia kahi e hoonuanua aku ai na puulu aha mele o na poe ike himeni o loko o ke kulanakauhale no ka hoouiumahiehie ana i na pepeiao o ua Ui Magarita iiei, aka, aolenae, hookahi mea mawaena o lakou i hookahuli aku i ka hoohihi ana iloko o ua manu nunu nei, a haawi mai Aoi oia i kana mau maliu ana. Maanei e kuu makamaka heiuhelu helu, e waiho malie kaua i ke kamailio ana no ua manu nunu nei, a e huli ae kaifa a kamaiiio iki no na Hoahanau Ekolu i ka iu o uka. wa i hoomaka\i keia moolelo ua hiki aku ha makahiki o Buiiona, ka hanau mua ioa o keia poe keiki i ka lwakaluakumamakahi o kona mau makahiki; a o ko Apaia hoi, aia no ia i ka umikumamaiwa o na makahiki; a o ko Hawila, ko laua muii ioa, ua hoea aku ia i na makahiki he umikumamawalu. Hookahi no makahiki o ka oi aku o Apala imua o kona kaikaina, a he eiua hoi makahiki ka oi aku o Buliona mamua o Apala. 0 keia mau keiki a i ekolu, ua loaa waie no ia iakou na haawina makaukau ma ka lawelaw*» ana i na mea kaua o kela ame keia ano, oiai, ua aoia iakou e ko lakou iuaui makuakane me ka lawelawe ana i keia mau ike o na mea kaua, a hiki i ko lakou makaukau pono ana. Mai ko lakou mau la opipio mai i iawelawe ai lakou i keia mau hana i makahehi nui ia e na kanaka opiopio oia mau la, a hiki nohoi i ko iakou nunui ana, elike me ia i hoikeia ae la.

0 Bullona, he kelki lauoha hulupala ia, a īna kekahl olelo ana hoi, he kanaka lauoho ehu ia. Ua piha kona umauma i ke ahiu, ka inaina ame ka huhu hikiwawe loa ma na anuu liilii apau, 1 kela ame keia wa ana e komohia aku ai iioko o na paio olelo ana me na poe e ae.

0 Apala hoi, he kanaka ia i hookuineki pono ia kona umauma me xa aa 1 nakaka ame ka paio ana r a o Kona mau I iiiLii&iiu iiooLuiinaitiiu ioa ia.'oiai i»o ■ īiiuU ia. upiu t hdc! liei 1 Kelu Wa. 0 ko īaua muā ino, oia hoi o JdiWiia, ie kaaaka īa o iukuu i hoo»ama.auiaia i na niauao waipane a na piha oiuoiu nohoi ma na ano apau, aka nue, hiu ka wa e iioomoiiuaai ke $iua īiiwai kau.ike o ka īana maiie aua o koua mau manao mnimanu 1 ka uiaikai, e poha koke ana ka uwiia o ka au paio noko o kona umauma, a e oni ana ia imua o ka inakakiia a kona enemi me he oiai kahiko la no ke kanua kaua. Oiai keia poe keiki ekoiu e noho ana me ko lakou luaui makuakane, ua liio o Hawiia i keiki kua wahie na lakou apau, a oia hoi ka hana a ko lakou makuakane i haawi ai nana e hana no ko lakou pono o ka nohona ma na paii kuhoho o na mauna Alepa.

pii mau ana oia i uka lilo o ke kuahiwi i kela ame keia la e kua„ wahie ai. Po no ka la a ao no pii no oia i k e oki wahie. Aka, ua lilo keia mau hana oki wahie ana e hana mau ana i kela ame keia la i mea e hoomahuahua loa ia ai ka ikaika o a ioaa nohol iaia ke ola kino maikai. lioko wale no o ka 18 o kona mau makahiki eiike me ia i hoikeia ae la he kanaka opio maoli oia i hoopihaia kona mau lala me ka ikaika ame ke oolea. Ina oia e hakoko me kona mau kaikaaana e iiio ana laua i mau mea loa i kona ikaika kulakuiai. Aole keia oka haawina maemae a maikai i loaa iaia, aka. ma keia pii ana a ua opio nei noioko o na ululaau i kela ame keia la, e lohe mau ana kona mau pepeiao i ke kani hone o na leo o na manu, a ua lilo hoi ia mau mea kanl i mau mea lealea loa ia i kona mau pepelao. No ka papa mau o keia mau leo noho kuahiwi iloko o kona mau pepeiao, ua paanaau ioa kekahi mau leo kani o na manu iaia, a ua hiki iaia ke hokiokio wale me le mea la o ka manu nana ia leo, a o kana e hokiokio ana, ua like no a like. īohe lilo o kahi I kahi. I kekahi wa, na oia e hokiokio ana maloko o ko akou hale, a mawaho paha o ka liale. 3 iai hoi kona mau kaikuaana ma kah j ike ole mai iaia, ua kuhihewa loa iala he manu maoll no ka mea nana e īonehone kikiko'u ana i ke kani ana.

Ua nui kona makaukau ma ia hana. [ kekahi wa ma kona manawa i pii aku il iloko o na ululaau ma kana hana naa mau o ke oki wahie, e noke ann )ia i ka hokiokio i na leo manu like )ie o ioko oka waokele. Ake hana oia )ela, e muia ia mai ana kona wahi e īoho ana e manu na lakou ia aue eanl. Ua hele nohoi oia a piha aloha a e na manu no iakou na leo mele i laanaau ko iakou kani iaia. I kekah: nanawa ke hokiokio oia, e lele maoli ho ana no na manu a kau maluna e eona mau poohiwi, a pohai ae la noīoi maiuna o kona poo me ke kani ina ae o ko lakou mau leo elike no me ka ia nei e noke ana ika hokioklo. He ii a he nani a he maemae na hana t teia oplo ma kela maheie o na hana īookani leo mele a na puali noho uluaau. Aole nohoi i hoohaikiia ko Hawiie ke leo mele ma ka leo meie wale no e iia manu o ka ululaau, aka, ua hoomo'iala loa ia aku ia kona makaukau me ia hana a hoea i na kaula ume o kf ?ita. 0 kekahi haawina hiwahiwa ho. ī makamae loa i loaa iaia, oia kona ike himenl. Ma kona wa e himeni ai, £ ukali ae hoi ke kani ana o kana gita I ka uwe hone ana a Kona leo, aoie i kana mai ke ku i ka ii o kana mau hana. Ke ike aku oe i na umii ana, na pana ana, na kikoni ana, a lawe palanehe ana a kona mau iima i na kaula o kana pila, he mea oiaio, aohe puuwai uahoa a ka paakiki e oie e hiki e hoohinaia e ka hoohihi, aole hoi he houpo e hooni ole ia e ke pihoihoi no ka melodia e oili aku ana mai na manamana iima aku o ua opio nei.

Noiaiia, ua loaa ia Hawiia, he haawina ike kaulele mawaho ae o na haawina Ike I loaa like al iaia ame kona mau kaikuaana, oia hoi kona ike mele a himeni. ' 0 kana mau kumuao nae na lakou i hoonaauao iaia me ke kupaianaha loa, oia no na manu o loko o ka ululapu; a o fca hale a'o hoi i hoonaauaoia ai oia a ike ma ia hana, oia no ka malu o na lau iaau o ka waokele. # E kuu makamaka heluhelu, e hoomaka ana kaua i keia wa i ka nana ana no na hana a Hawila, ka mea mua loa 0 na Hoahanau Ekolu nana e wehe ana 1 na maawe o keia moolelo. I kekahi ahiahi, haalele iho la o Hawila i ko lakou wahi pupupu hale i ka iu o na pali, a iho akn la oia no kai o ke kulanakauhale no ka lioloholo ana. He mau hora koliuliu īoa lea ia nei o ke koele wawae ana aku ma ia ala-loa, aia hoi, hoea aku ia ia iloko o ke kula nakauhale. Oiai nohoi ia e hele ana ma kekahi o na aianui e kokoke ana i ka muliwai mai uka iiio mai o ko iakou nei wahi, aia hoi, lohe aku la ia me ka hoohewahewa ole o kona mau pepeiao i ka uwe hone mai o na le< o na gita, a puni ulumahiehie pu ma ia hoi na leo himeni maikai o kekah poe oplo. Nolaiia, hoomau aku )a n( la i ka hele aua, a ma ke alahele n( nae ana i manao iho ai iloko iho ona oia no ke alanui e halawai aku ai k ike ana a kona mau maka i ka poe nr lakou na pila e kani mai ana, ame n; | !eo himeni hoi e hone mai ana me k? ' maikai. j Aole hoi i liuliu ka ia nei h€le anr aku, ia wa halawai aku Ia ka ike a

kona mau maka me kekahi puuiu o na kanaka opio, i iako pono i na gita, a e noke nui ana hoi lakou me ka ulumahiehie nui i ka hookani i ua mau mea kani nei a lakou, a e puia ana nohoi ka lewa o ke ano ahiahi i ko lakou inau leo himeni. Ike aku la'keia ma ia wa, aia kahi a ua poe opio nei e himeni ana mawaho pono mai o kekahi hale kakeia kahiko. Hiele aku la keia a hoea pono aku la ma kahi a ua puulu himeni nei e noke ana i ka )akou hana, alaila, kaohi iho la keia i ka naue ana a kona kino, ame ka mahiki ana hoi o kona mau wawae. Oiai keia i ku iho ai, ua hoolohe hku la keia i ke kani a na pila-ame ka hone hoi o na leo himeni, me ka piha hoihoi o kona noonoo., I ka pau ana ae o na himeni ana ame ka hookani ana mai a ua poe himeni nei, ia wa keia i ninau aku ai i kekahi mea o ua puulu la: "Ea, e oluolu anei oe e hai mai ia'u i ka mea nona keia hale?" Ia wa hoi i pane mai ai ka mea a ia nei i ninau aku ai me ka leo oluolu: "0 ka Hale Kakela keia o ke Alii Kiaaina Benekona Mamiona, ame kana kaikamahine hookahi waie no, oia o Magarita. A o ka makou hana ia e noke mau nei ma keia wahi no na manawa he lehulehu loa, ma ka himeni ana ame na lealea nohoi he nui, no ko makou ake loa hoi e ike lihi wale aku no i na helehelena ui o ua kaikamahine nei, aole nae he wahi mea o makou a lihi launa aku 1 ka ehu kakahiaka o ka ike lihilihi ana aku iaia. No ko makou ike ole aku iaia i na wa a pau a makou e heie mai ai ia nei nei no ka himeni hoohanohano ana aku iaia, ua kapu makou i keia kaikamanine, he Manu Nunu Ahiu, aohe hoi he kia manu akamai e hei ai oia. o makou wale no kai komohia iloko o keia noonoo hoonaukiuki, aka, ( o na poe e ae no kekahi o loko nei o ke ku«anakauhale o Rokenekai nei." "A pehea oukou e huhu ole ia mai aei e ka makuakane o keia kaikamaaine, mamuii o ko. oukou hele mau ana aiai ia nei e hana ai i keia mau iiauj hiki loa ai iaia ke manao iho, he mau aana hoowalewale keia a oukou i kana Āaikamahine?" wahi a Hawila i ninau ai i kona hoa kam&Uio.

•'lna paha eia oia iloko nei o na paia j kona hale, he mea oiaio, aole no paia oia e ae ana i ka makou mau hana aia keia wahi, oiai, he mea mau no it» 11 na makua makee keiki apau, o» ka pu.ama i ke kapu o ka lakou mau keiki, j ka oi aku nae o na kaikamahine; ika, ola o onei i keia wa, aia oia \ .toma no ka hoomakaukau ana i na aana no kekahi la kiulaia nui e hoea oiai ana maiaiia ma keia mua kokoke .110; a no ia mea aole makou i kipaku mai e heie mai keia wahi mai. O nohol, aohe no he noonoo nui o aa kauwa 0 keia wahi no nei mau ano aana a makou' e hana mau nei, ua maaao no lakou, he mau mea hooieaiea ,vale no keia, elike no me ka mea maa -aau i na poe e ae mawaena o na poe ite mele ai»au o loko nei o ke kuias jakauhale." "Aha, ke ike nei au e paani ana na k ole ke hele ka popoki. Pe.a paha ea?" >vahi a Hawila i p-ane aku ai i kona aoa, me ka hoomau ana aku nohoi i ke Aamahio ana. "Auhea ka rumi o ua Aaikamahine nei au i olelo hoomake.ka mai nei ia'u, he Manu Nunu Ahiu oia, a, aohe ka he kia manu e hei ai ~1* .' jjJ kunikuhi mai oe ia u. He kaxKamahine pepeiao lohe oie maoil no paha keia i ka mea maikal i ae Oie ai jia e hoikeike mai i kona poo iwaho aei, no ka haawi mai hoi i wahi hooaoihoi ana ia oukou no ko oukou luhiV Aole no paha kela kaikamahine i ike .oa i ka rula 0 ka poe malkai?"

| "E, auhea oe, aoie hiki ia'u ke hoike ; aiaopopo aku ia oe i ka rumi o ua kai- | .eamahine nei, he iohe wale no nae 1 ko'u, aia kona keena ma kela puka aniani e paa mai la ke olepelepe," waiii a ua hoa nel o Hawixa i pane mai ai, me ke kuhikuhi pu ana ae hol o kona lima i kekahi puka aniani e kokoke ana i ka eheu akau o ka hale. "Heaha la ka hana puni loa a keia kaikamahine?" wahi a Hawila i ninau aku ai ikona hoa. "Aole no i maopopo ia'u kana hana punahele loa, aka, ua haiia mai nae ia'u e kuu wahi Jcaikuahine, oiai, he kauwa lawelawe oia na ua kaikamahine nei i kekahi mau manawa i haahope ae nei, he kui iei roke kana mea makemake loa i na kakahiaka apau; a o ka hoonanea ana nohoi iaia iho me na leo kani kapalili o kana mau wahi manu hanai ahuhu kekahi hana punaheie ioa iaia. Ina ka e hemo ana kekahi o ua mau wahi manu la maiioko mai o ka pahu, e noke ana ia i ke alualu hele iioko o kona rumi. He mau wahi manu punahele loa nohoi keia iaia. Ua hai mai kuu kaikuahine ia'u, noioko mai o ka ohana manu i kapaia he silivia no keia mau wahi manu i loaa mai ai." I kela wa mino aka iho la o Hawiia, a mahope pane aku la ia i kona hoa kamailio: "Heaha ia hoi, e oluolu anei hoi oe, e haawi mai ia'u i kau gita a e olelo aku hoi oe i ou mau hoa e noho malie •>ukou apau, oiai hoi au e paapaahana iku ai eiike nohoi me ka oukou i hana ho nei? E hoao ae hoi au i ka'u wahi I nea iki, a ke hele hoi r hemo mai kela I iepelepe au i hoike mai nei ia'u, o ka umi ia o ua Manu Nunu Ahiu nei, no eakou like nohoi ia pomaikai, aoko eakou wa hoi ia e ike lihi aku ai i na īiona o ua Manu Nunu Ahiu nei.'' Ia manawa, haawi ia mai la ke gita

iaia nei, a hoomaka iho la keia e, hooholo I na hoohele ana o kona maū manamanalima maluna o na kaula, e ho.lo ana e loaa ke kani, a o ka puana leo kupono e hiki ai iaia ke hookani ae, oiai hoi ia i hookuu polinahe aku ai i kona leo himeni. Ika loaa pono ana iaia o ka puana kupono, o kona wa ia i nee aku ai me ka hiehie nui o kona kino, a ku iho la malaio o kekahi kumulaau, e ku ana ma ka laina pololei me ka rumi i kuhikuMia mai ai iaia eia ka rumi o ka Ui Magarita.

Ia wa i hookuu ae ai oia ī na uwe | hone ana o na kaula ewaiu o ua gita nei ana e miliopu ana me kona mau lima me ka maiau ioa. Aoie hoi i liuliu iho, ua poha ae ia kona leo himeni, a kani kikiko'u ae la me he hone kapalili ana la na ka leo o kekahi manu noho i ka iu ona pali. A ua like loa ke kani kapalili o ua ieo mele nei, ā pela nohoi me ke kani ana o kana gita me ka leo o kekahi manu o loko o ka ohana silivano. Ua oni kapalili aku la ua leo manu nei a hone aku la ma ka apuka aniani i paluluia i ke olepelepe, ma ka rumi o Makalika, a ma ka hoomaopopo a na' mea apau, he manu leo mele ke kani ana ma ia wahi, aole he leo no kekahi kanaka maoli. Aole i kanamai ka piha iiihia o ua poe kanaka opio nei no keia leo himeni kupaianaha loa a lakou e lohe nei. Me he mea la ka makou hoomaopopo iho ia wa, aole ia he leo no kekahi kanaka maoii, he leo maoli no ia no kekahi •manu e kani ana. Āole hoi o keia wale no kai hoopiha aku i ke pahaohao loa iloko o ko lakou mau noonoo ana, aka, o ka uhenehene ana kekahi o na honehone ana a ke gita e kikoni maemae ia ana e kona mau mau lima hei. He lua ole ka nani oka leo mele a ua keiki nei o ka iu o na mauna o Italia e kuupau ana, a e he hone ana hoi me he leo ia no kekahi pohai manu lehulehu ona wao laau. j E kuu makamaka heluhelu, e hoo- | kuu ae kaua ia Hawila e hoonee ana| i ka hana ike a i kulaia ka kaua hiwahiwa a lehia ma na waolau o na kuahiwi kanaka ole o Italia, a e kiei aku kaua maloko o ka rumi a Makalika e noho ana. I Ma ka himeni ana a ka puulu kama-1 lii mua iho, ua lohe no oia i ka nani ime ka ui o ka lakou mau himeni ana mai, aka, aole nae i hoolale mai ia mau mea I ka hoopuiwa ana iloko o kona lioupo elike me ka wa ana i lohe ai i *e kani kapalili a kekahi leo manu mawaho pono aku o kona puka aniani. Na keia leo hoi ke kani kupaianaha mawaho aku nei o kona puka aniani, aole i kana mai ka o na wahi manu ana i ke kani. Aole paha ana la i ike ( īi i ka piha hauoli a lealea loa o na kani ana a ua mau wahi manu nei ana a.ike me keia ahiahi ana e lohe nei ia laua. Ua komohia maoli iho la no iloko ona ka manaoio, he manu malihini keia e kani hone aku nei mawaho o kona puka aniani, a manao iho la ia e welie mai i ke olepelepe a nana mai, aia la mahea kahi i kani aku ai o keia manu malihini a ka nani nui wale, a ' he mea hao wale nohoi ia laia no keia kani ano e a ka manu. |

Nolaila, me keia manao makemake ona e ike i kahi e kani aku nei ka ma-1 nu malihini, ua hele mai la ia a wehe malie loa mai la i na olepeiepe o j kona puka aniani, a kiei mai ia oia iwaho nei, me ka nana ana ae o kona mau maka ma o a maanei o ka puka aniāni, me he mea la e nana ana ia o ka ike mai e kani aku ana neia wahi ; manu hookalakupua o ke ahiahi, eia nae o ka leo kana e lohe ana i ke kani, a o ke kino o ka manu aohe ona ike mai. j "Auwe, eia la hoi i hea nei wahi manu e kani nei?" wahi a ua Ui Makalika nei i ninau iho ai iaia iho. | Aia no ua kaikamahine la ke ku mai '.a ma ka puka aniani, a ke au mai la kona mau maka o ka ike mai i kahi e kani aku nei keia leo kamahao. Uoko

0 ka wa pokole loa, ua hooki iho la o Hawila i ka hoomau ana aku i ka himeni leo manu ana, a ia wa i hoolele ae ai ia i ka leo kani hokiokio maoli iluna o ka wekiu o ke kumulaau ana e ku ana, a ma ia wa hookahi nohoi ke ukali ia no ke kani ana o ka pila gita ana e hookani ana me ke akamai nui. 1 ka wa e lele ae ai ke kani kapalili ana o na hokiokio leo mele manu ana a Hawiia iluna o ka wekiu o ka laau me he hoolele ana la na kekahi kanaka akamai loa i ka hoolele leo, ua hoohuii ia ae la na onohi maka o ua Ui Makalika nei e nana aku iiuna o ka laau; a ma ia wa hoi oia i lohe pono mai ai i ka uheuhene pono aku a na kaula eono o ka pila a ka Opio noho waokele e hookani ana. Ike mai la oia me ke pahaohao nui he kanaka opio helehelena ku i ka makemakeia ke hooni paianehe a4cu ana i na kaula melodia o kekahi gita. I keia wa hoi i huli pono mai ai ua kaikamahine nei ma kahi a Hawiia e ku aku ana me kona hookani ana i ka pila, a hookuu ae hoi i na kani ana a ka leo o ka manu ma kona mau lehelehe maamaaiea ma ia hana, ia wa i hooki iho ai oia i keia mau hana waiwai nui ana e hana ana, a hoomaka leoke ae la ia e himeni maoli me ka puka pu ana ae hoi o na huaolelo maopopo mai iaia ae:

• "E ka Ui oikelakela, E5 lohe, a e maliu mai; Ano, ua hoomaha ke ao, Ke uhi mai nei hoi ka po; Aka, o na haawina o keia hora, He ahiu ame ke kupouli— Aia he Nani i ka lihilihi, E hoonuu na onohi i ka Nani; Aole no e kena, aole hoi e maona, E moni hof ka houpo ia Ui, Aoie no e piha iho. Oiai he Nani a he Ui, aohe ona iua, Ae —aloha oe e ka Ui maiihlnl, Ka Ulumahiehie hoi o Mamiona Kakela." y I ka pau ana ae o keia wahi lalani mele pokoie a Hawila i himeni ae al, ala hoi, ikeia aku la ua kaikamahine nei e mlno aka mai ana, a nalowale aku la. Nolaila, e kuu makamaka heluhelu, ke ike nei kaua ma keia wahi o ka kaua moolelo, ua hoohamama pono ia na ipuka aniani o Mamiona Kakela, ua ikeia aku ka Ui Makalika e hene aka mai ana, a o keia ka wa mua loa i kaualakoia mai ai ua Manu Nunu Ahiu nei o Rokenekai e hoike.e mai iaia iho me me Mahina Piha la no ka po o Mahealani. He mea oiaio, ua loaa pono aku la oia i ka ike leo mele o Hawila, ame ka uhene maoli hoi o kana mau lawelawe ana i na kaula o ka pila gita, ka melodia i oleloia ai, Ke Pookela o na mea paahana kaili puuwal. (A hoea hou aku.)