Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 14, 6 April 1900 — HE KIPU MA PAAUILO, HAMAKUA. [ARTICLE]

HE KIPU MA PAAUILO, HAMAKUA.

' E hoike ana ka nupepa "The Hawaii HeTald" (HIIo, Hawaii) o ka la 23 o Maraki aku nei,! ka moolelo o kekahi kipu l hanaia ma Paanilo, Hamakua, I ma ka auina la o ka Poaono, Maraki| 24. Penel na mea I ikeia no keia kana kipu. I He mau lapana keia elua, o Sakuda Mioeo ka inoa o kekahi lapana, a o j Fuyihara Oriemon lioi ko kekahi. & he mau limahana laua co ka alna hanai holoholona o Mlss Annie Hamer. . He lapana nohoi ka luna nui nana e l malama ana i kela wahi. Ma ke kakaa hiaka Poaoho, ua koi aku la o Fujihara * ia Sakuda e hele laua I ka mauu na

na pi?i waia. He wahi he aae-| ane hoakahi mile mai kihi i kuku ai| na hile. l'a hele aku l& mau lapa- ? ea n€i, hookahi malur,a o ka lia a h-»f kahi e hele wawae ar.a. I ka hoea aail i ka hora 3 o ka auiaa hi. aia hoi, ua iohe aku la kekahl wahlne i ki kani • aao. rnai o kekahi pu. eia nae, aole oia i manao ;ki he pu k: kanaka km, a ; hiki wale i kona lohe aaa i ke kamail:oix. aa ki ia kekahi lapaaa i ka pu. S oka iapaea i kiia ai ika pu. oia o ! Sakuia. Ua hoi mai la ola ika hale, a| i kona aoea ana mai ilaila, ua hai mai! la 6Ta. i kekahi wahiae lapana e nohol ana maloko o ka haie. uā ki ia oia i ka pu, me ka hoikeike pu ana aku hoi i kona wahi i ku i ka pu. Nonoi aku la I hoi oia i keia wahine lapana, e ae mai | iaia e noho oia malaila, oiai ua maka'a' oia i ka hoi ana aku i kona hale poaoi; iho, o make auanei oia ia Fujihara. Ia po no, ua make iho ia ua lapana nei, a ? ua hopuia o Fnjihara. i Ca hoike hoi kekahi Ptikiki. no ka hota ana aku o kekahi lapana imua o- | na, me ka olelo ana, ua makemake oia ; e kuapo i puki-Iu no kekahi wati kau hale. Ma ka auina la Poalima i haa- : wi aku ai oia i ka pu i ka lapana, a n;a ka hora 4 paha o ka auina la,Poao-; Eo i hoihoi hou mai ai ua lapana uei i ka pu iaia, ua hele a inoino; ua nalowale hoi ka ohelo, a he kui kolu kekahi i nalowale. Mahope iho, ua hoi hou mai ka lapana a haawi dala mai iaia no ka poino oka pu. Ma ka wa i aopu- f ia ai a paa o Fujihara a ike hoi ke Pukiki iaia, ua hooia keke oia, ma ke, auo, oia no ka lapana i kii aku ai i ka pu iaia. Ua hoole loa hoi ka lapana i keia mea, a, oleio mai oia, aohe ona ike ī ke kipu. ; Ua hooia hoi kekahi poee ae, he lapaua akamai keia i ke ki manu "kapalul'u." Ua hoike ae hoi kekahi lapana, ua hoea nō o Fujihara ma ka hale e waiho ana o Sakuda, ame ke oie ana hoi, ua hele aku la no ia i kani ' j wahi okoa ae. # | ' oka olelo hoike hoi a Fujihara, oia keia. He oiaio, ua he'e pu aku oia ame Saku&a iloko o ka ululaau, a ua kaaj wale hoHaua i ko laua hoea ana i ka uiulaau. Ma keia wa a iaua i kaawale j ai, ia wa i lohe ai oia i ke kani o kekahi pu. Kahea aku la ia i kooa kokoolua, a no kona pane ole mai, o kona holo no ia. Hoole oia, aole nana iki i kona hoa i ka pu. | Ua olelo ae hoi o Sakuda imua o ko-: na mau hoaloha mamua o kona make ana, oiai ia e ku ana maluna o kekahi kiekiena, lohe oia i ke kani ana o kekahi pu, a i kona huli ana ae a nana aku ma kahi ana i lohe aku ai i ke kani ana mai o ka pu aia hoi, ike aku la ia ia ( Fujihara e holo ana me ka pu ma kena lima. Ua olelo ae nohoi ia, ma ka wa a laua i hele pu aku ai ma ia kakahiaka Poaon<), aole oia i ike i kekahi pu ma ka lima o Fujihara. | Ua manao wale ia, ua loaa. mai ka pu ia Fujihara ma ka Poalima aku, a ua lawe oia a huna i ua pu la ma kahi kokoke i kahi ana me kona kokooiua i pii aku ai ma ka Poaono. A i ko laua hoea aaa aku ilaila, ia wa oia i lawelawe ai i kela hana weliweli a mana-; onao hoi. j O ka oleo hooholo a ke kiure koro- f nero, ua hoopuka mai lakou, ua make o Sakuda i ki ia e Fujihara i ka pu. | Ua laulaha ae hoi kekahi lono, maI hope iho o ka puka ana o ka otelo hooholo a ke kiure koronero, ua ulu mal keia kipu, mamuli o kekahi mea e pi- ( li ana i ka wahine a ka mea i make. , Ua waihoia keia hihia pepehikanaka no ke kau o laulai ae nei. Ma na lono i loaa mai ia makou mai Hamakua mai, ua lilo ia Hamakua ka helu ekahi no na hana lima-koko ma ka malama aku nei o Maraki, ke helu o.e ia'o Honolulu nei. j 0 ka la Sabati aku nei i hala, oia ka Ia i kapaia "Aperila Pulu," a be nui na hana eepa a kekahi poe i mohala ae ma ia la. E hoike ana ka nupepa "Ka Elele Hawaii" (o ka la 31 o Maraki aku nei) ma ka Poakahi, Mar. 26, i puni loa ai ka mokupuni o Hawaii i ka uwea olelo Telepona. , 0 ka nui o na ma'i bubonika mai kinohi mai a hoea iho la i ka la 31 aku nei o Maraki, he 71. He 61 i make, he 9 i ola, a hookahi maloko o ka halemai. Ua lo&a mai nei kekahi palapala i Honolulu nei mai Wasinetona mai e hooia ana( aole e hala ka malama o Aperila nei, a o ka hoio loa no ia o ke Kanawii hookumu Aupani hou o Hawaii nei. ( Ua hooholo iho nei kekahi poe hale kalepa o Honolulu nei, mahope iho o ka pau ana aku la o ka Ja 31 o Maraki/I I hookaaia na biia aie iioko o ko lakou | mau halekuai i ka ia hope o keia ame keia mahina, aole hoi ma ka hapaha .makahiki. Nui ka poino o na pipi ma Kau, Hawaii no ka haule wahi ua ole ma ia Apaoa I keia mau la i hala ae neL j l Ua loaa mal ka lohe ia makou, ua oluolu o Mr. A. "L. C. Alkinaon o Hono- | lulu nel, e noho mai la ma Wailuku, ma ke aao he Agena Papa Ola no Kahului, mailoko mai o ka ma'i l poipuia ai ola. . 11 j Ma ka Poakahi o ka pule I hala, MarakS 19, e holoi lole ana kekahi wahlae lapaaa ma ke kahawai o Waikaamalo, Hilo a oial oia e holoi ana, ua U>- ■ aa iho la ia 1 ka ma'i kauhoia. a haulo . iho la la iloko o ka wai a make lea.