Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 16, 20 April 1900 — KE KINOWAILUA I ke KULUAUMOE [ARTICLE]

KE KINOWAILUA I ke KULUAUMOE

"0 e kuu &!ohā, he'.e au i he.e au i ka ianl, oiai, u4 oleloia. xoa. ka. laol, ao&e opu kekeue, aob« UU ana. aohe ma&ao ino. Aka, oamuA o kuu he.e aoa aku ilaila, e hai ik« iiiaoel kuu manao hope loa. E hoo ok* mai. A 'noea mai oa la koliullu wal« iūA ke.a hpp< aku * puaiaawele •« ao kuu a]oba mai kou 000000 ae; aole hoi e lluliu mahope iho, a pau ae ■o la aloha ou no'u; nolaila, ma U wa i o.elo aku au i& oe, o kou va ka hoi ia e mare hou aku ai I ka wahine, ao k oa boa pili aku ka hoi ia." w Ao r »+-«ole loa au e mare l kah'. wakln« ke kaalele mai oe la'u,, wahi a ka Haka Kotawina i hooho ae ai me ka puiii aaa ae o kona mau iima ma koT» ft amauiML 'O Eoe. 0 kou manao ia i k«Ja wa. E hoouMo oe, ela oo oe i kou mau la o&iopio. O ka iwakaluikumamakolu no kala o kou mau makahlki. He eono ou maa makahiki ka oi aku mamua c ko'a. H hoomanao oe, e mare oe i wahine aaa e pono ai. oial o oe ke kane hope loa o kou ?alanl alil. Ua maopopo ioa la'u, e ola ana no oe a kanikoo kew mau makahiki aka, no'u sei la, aole; • hele ana au ma kela ao i ko'u man la kakahlaka wale no. E ae mai oe 1 ko'u banao, e mare hou ae 1 wahine nau I loaa ai ka hoollina o kou waiwaL E Roe, e kuu aloha, © kuu makua, ua ike au, o Siliria nei kau wahlne hoopalau. Ua aloha au iala, elike me ko'u aloha ana 1 ko'u pokii ponol lho. Makemake loa au nana e hooplha iho 1 ko'u wahi. Ua ike no au, aole 1 pau kona aloha ia oe. Hookahi no makahikl 1 olelola ai, oia iho no ka loihl 0 ka wa e hoomanawanui ai ke kane no ke aloha o kana wahine i make, e hoolana hou la ae no kona noonoo < mare i wahine hou. Makemake au < mare oe la 9ilivia. Aole au e liii akv ana la oe ke mare oe iaia. Aole—aole Nolaila, e ae mai o« r e Roe, o kau wahme no keia e mare ai; mai mare oe wahlne okoa." "Aole au e ae aku," wahi a ka Haki Opio 1 pane ae ai me ka uwe ana. la wa lalau mai la o Bernice 1 ka 11 ma o kana kane a paa ae la. Alaila, la lau mai ia nohoi ia i ka lima o Siliviaf paa mai la. A la wa i ko malle aku a kona lima puanuanu a hookomo iho lf ! ko Sil!via lima maloko o ka poho 11 ma o Roe, alaila, pane mai la ia: "Ke haawi aku nel au ia olua i ka'i mau hoomalkal ana. E Si!ivla, e aloh; oe ia Roe, me kou eaau apau. Be tru< to him. Roy, my hu3band, my love— Ina e ike aku o*—ia Papa ame Mamae aloha aku oe—la laua—Aloha kui wahi mokupuni—Sana Kilidea—" Pau Iho la ke o ana mal o ka leo, ko kolo mal la ke puanuanu ma na lima < Bemice, a, i ke aili ana ae o kona ha nu, huki aku la ia 1 kona mau lima t kau iho la ma kona umauma. Pili lhe la kona mau maka me he mea la e hi amoe ana ia; aka, ua pau kona hant ana. Ua koou puanpuanu mai la kons kieo. A hooho ae la kana kane me ka »eo walohia— "She ia gone! Never to eome haeh to me again! Heaha la ka'u e hana ai! Oh dear! I «m loet! Auwe kuu polno—ame kuu wahine—auwe hoi au— gone—gone—forever!" Ua lohe mal la na kauka ame Fafine ma i keia leo uwe kanikau o ka Haku Opio, a oia ko lakou wa i komo mai ai lloko o ka rumi. He'.e mal la ke kauka mai Ladana mai, a lalau iho la i ka 11ma o Bernice, a haha iho la i ka pana, ala hol, haloi ae la na waimaka ma kon& maka, a pane ae la ia: "She is dead" (Ua make oia.) Ma ka wa a ke kauka I hooho ae ai 1 keia mau huaolelo la wa i lele koke iho ai ka Haku Opio maluna o ke kino make o kana wahine ame ka mokumokuahua launa o'.e mai o kona naau, uwe iho la oia me ke kumakena ana maluna o ua wahine opio nel ana i haalele mal ai iaia. Ua noke iho la oia i ke kahea maluna iho ona, me ka i ana: "O Bernice—my lost darling—my loat wife—wlil you ever eome haek fcc me? E ike hou aku ana anei au i kou miu maka elike me kau 1 hai mai ai ia'u, e hoi hou mal ana oe lo'u nei? O o, ua powa ia au e ka make, Ua oihue aku oia ia oe mai a v u aku. aka, e ike ana no nae au ia oe ma kou kinowaiīua Aloha ee—aloha kahl a wua e holoholo al ma na aekai oploplo o ko wahl mokupuei eoho 1 ka ehu a ke kat. Darling aole ka e lohe hou ana 1 kou leo, ao!e hol au e haaheo ana i kou nani. Poor me—l am lost—lost forever. M Aole 1 kana mat ka hanini ana o na waimaka he nui ma na rapa:ina o ui Haku Oplo nei. A hala he mau mlnutc o kona uwe ana me ka ehaeha !oj fio kana wahine, ia wa i akakuu mal ai na kuakako ikalka o kona mau ma&ao kaumaha apau, a hoomaka mal la hoi ke ao kanaka ana iloko ona, a hoomanao tho la la he wa !i no k% hoopooopono aaa I na mea e pono al ke kino o kana wahiae oplo, nolalia, me ke kaumaha ehaeha no e lumiluml ana iloko o kona houpo ku ae ia la iluna, a haawi aku la oia i ke kauoha 1 kana kuene nul e !awe!awe koke aku oia i na mea e pono al ke kupapau, a ia va oia I huM hoi akn ai lloko o kona rumt Maanei ho! he mea makehewa i kou mea kakau mwlelo ke hai aku ia oe, ♦ kuu makamaka heluhelo o Silivia kekahl i komo ae lioko o m hoouweuw* ana no ka ma*e ana o koaa hoa paio. hol, ua pahoia koke ae ia ma

na wahi apaa o Keiawlna. Pa ka loao o ka make aea o B*rnlee, a ua nul Jauna o'.e mai na kauwa i akoakoa mai me na wiLmaka ma ko lakoa maa papalina Dv> ka hoike aoa mai i ko lakou awe kanikau ana eo ko lakeu haku-wahi-ne, i.oko o na la pakole o kona noho pu ana me lakou, me ka maikai ame ka oiuo.u. Ua ake loa lakou e ike ! na maka ame na heleheiena o ko lakou haku wahlne, aka, mamuii 0 na rula hooponopono a ke kuene 1 haawl ai maluoa o ke kupapau, ua ae ole ia lakou e ike 1 na heleheiena o oa haku nei o lakou. U* paho:a koke ae ia ka lono ma na watU apau o Ladana, me ka hoike pu ia ana aku ho4, e hiki mai ana no ka la e waiho ia ai ke kino o ka akuwahine Opio. o Keiawina Hale no ka ikeia ana e ka. iehuiehu, aa ia mea I kaoM aku i ka hoea ana mai o na hoaloha he nui o ua Haku-wahine nei no Ketawina Pa. | I kekahi la ae, mamull o ua ka hooana ana aku o 9ilivia i kekahi lono telegarapa i kona kaikunane e noho ana - ma Ladana, 1 hoea mai ai ia no Keiawma Pa. Ua aahuia o Keuwina Hale 1 i ka aa.hu kanlkau, e nee ana na kauI wa me na kapuai mam loa, me na leo | hawanawana Ililii loa mawaena o la- [ kou i hooneeia ai na kamailio ana maI waena o kela ame keia o lakou. Ua po- | ipu iho la ka ilihia anoano o ke ka- | nlkau ma na wahi apau o Keuwina Hale. Aohe hoi hookahi e hiki ke ike aku i ka Haku Opio Roe, oiai ua paniku iho ia ola iaia iho iloko o kona keena me ka papa loa ana i kekahi mea, aole e aeia e komo aku iloko 0 kona rumi. Ma ka wa i hiki mai ai o Gilibeta mai Ladana mai, ua pii koke aku la ia 1 ka rumi 6 kona kaikuahine, a halawa! pu iho la hoi me ia. Mahope iho o ko laua haawi ana i ke aloha i kahi ame kahi, ia wa i pane mai ai o SlHvia i kona kaikunane: "E Gllibeta, ua manao no au e hikl koke mal ana oe. Ua hiki mai la au i ka hopena o ka hana a'u i makemake ai e hookola. Ela kaua e kuu pokii kaikunane ma ke alahele o ko kaua noho ana aku iluna o ka waiwai, elike no me ka'u i hai aku ai ia oe." Ke ike aku la hoi o Gilibeta i ka haikea ano e loa o na helehelena o kona kaikuahine, a ke hoomaopopo aku la nohoi ia i ke ano e o kona leo i ke kamailio ana mai, aka, ma kah. o kona holke ana aku i kona manao no ia ano e o kona kaikuahlne, ua ninau aku la ia i ka wa e kanula al ka Haku-wahine Oplo o Ketawina. la wa hoi l pane mai ai kona kaikuahine, ua hooholoia, hookahl pule okoa e waiho ai ke kino kupapau o ka Haku-wahine i make no ka makaikaiia ana e kona mau hoaloha a pela pu hoi me na hoaloha o ka Haku Oplo. I ka lohe ana o Gilibeta-he hookahi pule okoa e waihoia ai ke kino o Berniee, ua Ike iho la ia he ekolu wale no la i koe a pau ka ikaika o ka hua aniani i haawlia ai ia Bernice, nolr£a, e loaa ana ka pohala hou ana mai iaia I,'oko o ka ha o ka la, nolaila, hooholo iho ki ia he mea pono ke loaa iaia ka i wa pono e haawi hou iho ai oia i ka lua o ka hua aniani ia Bernice i hoomauia aku ai kona waiho make ana no na la hou aku ekolu a hiki i kona wa e laweia aku ai no ke kanuia ana naloko o ka hale ilina kupapau o ka Ohana AHi o Ketawlna. Ao!e oia i noho loihi lho me konn kaikuahine, aka, ua haalele kok* aku la oia iaia ,a he!e holoholo aku la oia iloko o ka ululaau. Ua lilo keia manawa ana e hele holoholo nei i wa kulolola loa iaia, eia nae, aole hiki iaia ke alo ae, oiai he mea pono ke hookoia kana mea i makemake ai. Hala ae la ia la, a hala hou no Kekahi la ae, a 0 ka la keia e pono ai iaia ke haawi hou aku i kekahl hua aniani ia Bernice Ua maopopo loa, i ka wa e hoea aku ai keia la, oia hoi ke kolu o na la o ka waiho ana o Bernice malalo o ka ikaika o ka hua anlani mua, oia koha wa e pohala mal ai maiioko mai o na u:nit. ana a ka nipoa kohu make e aaki ana maluna ona. 0 GHibeta hookahi wa!e. no ka mea I ike i keia mea huna, a, o' oe hoi ka lua e kuu makamaka helu-| he'u. I ka heea ana roai o ke ahi-ihi o ke kolu o ka la, ua hoopioloke loa ia ko Gilibe:a mau noonoo apau ia wa.l oia e hou poo wa!e nna no kana noo-| neo I o a ia nei no kihl e hiki ai iaia &e haawi aku I ka hua aniani eiua ana 1 makemake loa ai e hoohainu aku ia' Beraice. j Ua maopopo nohni iaia e wajho ana li wa ke kino o Bernlce maloko e mmi hookipa nui o loko o Ketawiaaj Ha!e, a e kiaiia ana boi ia e kskahi kauwa I hilinaiia o loko o ua ba!e ka-J kela !a. Nolaila. no kona manao ioa ana e hookola kana mea i mikeaiake !oa ai e hana ua he'e aku la la & ma ka pnka o ka rumi haokip. kikeke malie aku la la ma ke pani puka. Ia wa i hele mai al o Mra. Skewer e wehe i kn puka o ka rutni hookipa. kikeke maia wa i pane aku al o GiHbeta: | "Owau oo keia. Aole loa an I ike ikl I na he!ehe:eaa o Lcde Kelawlna mai kona wa I haale'e mal at ia kakou apan, nolaHa. e hikl ana anel hoi la'u ke komo akn lloko e eana lho al l ko-, aa mau helehelena aloha? 1 | "Ae: e komo m&i oe," wahi a Mrs. Siewer i pane mai ai. % j I ke komo ana aku o Gillbeta ike iho la la ua uhila na puka aniani apau me na kahakahana lole kanikau. Pela sohol me na paia apan o loko o ua keeoa Uu Aohe hoi he ahi koopomehana e a ana iloko o oa keeoa ia, -a m* na mo apau he kea ke kawau ame ke pu- : K&nMiu o lokoo oa la. U

He'e aku la o G!libeta Moaeka a h> I ea ma kahi e walho ana ke kino, a kn j īho la 012 me ka o ia au3 o k?3a bDupoj e kekahl we.iweli nui laaaa ole. Ka iho !a la me ka mamule a pane leo ole hoi. a manao iho la hoi ka wahioe kial. o ke anx> mao'.i o kela ku mumale aaa o ua kaaaka opio nei mamu.. o ki nui 0 kona kaumaha no ka Haku wahine Opio, nolaila, aohe oaa nana aka iaia, a lilo iho la kona mau lima ame kona ■ mau maka i ka lawelawe ana i na 1 pua hoonanl o ka pahu. A mahope 1 hele aku la ua wahine nei a olelo aku ia ia Gi!iheta: I "Ua poeo loa ko Mkl aiaa mal oei. ( Ua he!e keia mau pua e kau nei a mae- > | mae loa, he mea pono ke loaa ona mau > | pua hou, nolaiia, oiai hoi oe maloko nei • • o oe hoi ka mea nana e nana lho kela, I I a e kii ae au i mau pua hou iloko o na k hale pua." 0 ka wa keia i haalele Iho ai ua wa- ' hine kiai nei ia Glllbeta iloko o kahi ' e waiho ana oke kino o Bernice. MaL hope iho o ka hala aku o ka wahine ki- ' ai, o ka wa no ia a ua GUibeta nei i a- ' lalawa ae ai ma o a maanei o ka ru- ' mi, a Ike ae la la i kekahi kiaha wal • kau mua nohoi kekahi hua aniani ik>- ' ia wa oia i kii aku ai i ua kiaha wai la a paa ae la ma kona lima. La makauko o kona lima, a ia wa no oia i ho-o iho ai i ua hua la iioko o ke kiaha. ' Emoole hoi, ua hehee Iho la ua hua aniani nei. Aohe manawa nona e houy lolohi iho ai no ka hoohainu ana iho, a 1 ole, no ka ninini ana i ka laau iloko f oka waha o Bernice. Me ka eleu loa, ialau iho la ia i kekahi puna ti iioko o ( kona pakeke, a unuhi ae la. Nlnlnl iho la ia i na lehelehe o Bernice me ko o ua puna la, alaila, ninini iho la ia y mawaena o na lehelehe o Bernice e o-j j aka ae ana no ia wa. Pela kana hana UilU ana a hiki i ka pau pouo loa ana o ka wai o ua kiaha laau nei ana ua lat lau iho la ia i kona hainaka, a holoi t iho la ia i na puanuanu o Bernice me , kona hainaka. Hoihoi aku la ia i ke ( kiaha a kau iho la maluna o kona waL hi i kau ai, alaila, hoi mai la ia a ku , iho ia ma ka pahu kupapau me kona he'ehelena kuoo apau. t He mea oiao, ua nau kana hana, ua . ko hoi kona makemake, ua komo hou [ ka helu elua o na hua aniani iloko o } Bernice e aneane ana e pohala mai mat iloko mai o ke kulipolipo poipu a ka > hua aniani mua i inuia ai e ia. L Ma ia wa nohoi i huli hoi mai ai o » Mrs. Skewer me na pua hou, a o Gilil beta wa nohoi ia i haalele iho ai ia ■ loko oka rumi kupapau. I kona hoea > ana aku ma ka puka, a hehi aku !a ia > i ka rumi o waho la wa i hanu ae ai i oia me ka mama. Hala ae la ka ha o ka la, ola mau no 0 Bernlce; a hala hou ae la ka lima o i ka la, a pela nohoi ke ono o ka !a, a ■ oia hoi ka la e hoolewaia aku ai o > Bornice no ka Pa liina o Ketawina ■ HaJe. Ua piha kui mai la na wahi a- ? pau o loko o ka rumi i waiho ai ke l kinowailua i na makamaka ame no hoi aloha oka Haku Opio. Hoea pu mai la i nohoi na ohana apau o ka Haku Ke- . tawina. Ma kela la, akahi no ka Haku Opio, a puka mai mawaho o kona kee- j na. Ua aahu ia oia i kekah. aahu kani- j kau a e moali ana hoi ma kona mau helehelena na hiohiona walohia c ke; kaumaha. Ua owi mai la kona kino, { a ua hele ka pill maikai o kona mau helehelena. | Ua haawi ia iho la ka ike hope loa | ana ia Bernice ma ia la e kona mau hoaloha a pela hoi me na hoaloha ame na ohana o kana kane a hoopaa ia iho la ke pani oka pahu kupapau. Ua uhiia iho la ka pahu me ke kahakaha- J na kanikau, kauia aku la maluna o ke kaa kupapau iaweia aku la no ka hale pule o Kelawina Pa e ku ana ma ka lihikai. 1 ke komo ana iioko o iaila ua malamaia keahi anaina haipule walohia loa | maluna o ke 'KinowaUua' o Bernice.' Ua nui na waimaka i hoohioloia no ke , aloha i ka haku wahine opio o Kerawi- j na Hale. 1 ka pau ana o ka hi:o!elo ' ana a ke kahunapu'.e, ua kaikai ii aku ' !a ka pahu kupapau no'oko o ka hale- ; lua, a waihoia iho la hoi oia ma ka ao- 1 ao o ka pahu o ku makuahine n ka Hsku Ke'awina. Ma keia wahi i huli ! hoi aku ai ke!a ame kela mea no ko la- • keu mau wahi iho, a o ka mea hop«*, loa } 1 haale'e iho i ka he kupapau, oia no' ka Haku Opio Ke- awina me na waimaka e hio!o hoomahi o'e ana ma kona mau papalina. Ua pani ia aku »a ke paei hao o ka he kupapau, a ua kiia, ! aku la hoi a paa. ī j Nolaila, ke ike uei ee, e kuu makamaka heluhe.u. eia o Bernice. ka kaua |hiwahiwa ke moe aei i ka moe pāanuanu a ka make maloko o ka he. kupa-; pau oka ohana alii o KeUwina. I keia wa, ao!e hiki ia kaua ke hooholo pono, • eia no anei oia ke ola nel, a i oie f ua le- \ le loa paha kona hanu ola» oiai fce au hoa keia o na hana i hanaia mai nei maluna o koiaa klno. Ina eia no ke oia r I iloko ona, alalla, ke moe nei oia ma-; waena o ka pee make, a he ku no i ka manaonao ame ke aloha keia polno I kau iho maluna o Bernlce, ka oi i make a I haina ia e ka lima 6 ke aloha o'.e. A ina hoU ua kaHi ioa ia aku ko- | na haeu ola, alaila, ua hala oia no ke ' ala hoi hoo ole mai ia ee. e kuu maka- ' im&ka heluhelu. ame a'u nei kou mea 1 kakau moolelo, aka, o oe ame a*u e ho- 1 omanawanui kaua i na wehe hou ana mai a ke au o ka kaua moolelo m ke- 1 ia mua kokoke Iho, 1 1 (Aole i pau.) j E nana ae I ka makou mau m«& hou 1 mal na aina e mai, ma ko makoa pepa o keiA ia. i