Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 19, 11 May 1900 — KANI KA MOA KU KE AUPUNI O HAWAII KAKAUINOAIA KA BILA KANAWAI O KE AUPUNI TERRITORI. PERESIDENA DOLE KE KIAAINA MUA O HAWAII [ARTICLE+ILLUSTRATION]

KANI KA MOA

KU KE AUPUNI O HAWAII

KAKAUINOAIA KA BILA KANAWAI O KE AUPUNI TERRITORI.

PERESIDENA DOLE KE KAAINA MUA O HAWAII

Ma ke ku ana mai a ka mokuahi lawe koa Amerika mai Kapalakiko mai no Honolulu nei ma ka Poalua nei, Mei 8 i loaa mai ai ka lono hauoli ia makou no ka hooholo loa ia ana o ka Bila Kanawai Hawaii e ka Ahaolelo Nui o Amelika Huipuia, elike me ka mea i waihoia aku imua o na Hale Elua, e ke komite hui o loko o ua mau Hale la a ua kakauinoaia hoi keia Bila Kanawai e ka Peresidena ma ka la 30 o Aperila aku nei, ma ka hora 12 me 40 minute o ke awakea, a eia iho ka lono @ mai ia makou e pili ana i keia @ nui loa o ko kakou noho Aupuni ana ma keia mua aku: WASINETONA Aperila 30.—Ma ka hora 12:40 o keia la i kakauinoa ai ka Peresidena i ka Bila Kanawai Hawaii, @ nae, aole oia i makaukau no ka hoopuka ana mai i i na Luna Aupuni no ke Aupuni Teritori o Hawaii. Ua manao maoli ia no nae e hoawiwiia aku ana ka hookoia ana o keia mau hoo- @ i hiki hololea ai ke kukuluia ana he kulana Aupuni hou ma Hawaii, a @ hoi ka maha o ke Aupuni mailoko mai o na hauhili e ku nei maloko o @ hana o Hawaii i keia wa. O ka poe @ @kou e kiai nei i na pono o Hawaii @ @ho nei ma ke kulanakanhale o Wasinetona, aole no ia poe i hookaukaulua @ i ka waiho an[a] aku i ka lakou mau @ inoa no na poe kupono i manaoia @ na oihana ma Ko Hawaii aPe [Pae] Aina, @ ai hoi ia poe i poe na ka Peresidena e noonoo ai. O ka oi loa aku @ o ka mea no ia e pili ana i ka Oihana Kiaaina, ua ikaika na kono i waihoia aku imua o ka Psresidena. He @ poe maopopo loa i hoea ae ko lakou mau inoa imua o ka Peresidena no @ wahi. O ka inoa nae o Peresidena Dole, oia ma ke poo o keia papainoa, alaila o Harold Sewall aku, ke Kuhina Amerika mua o Amerika ma Hawaii, a e noho @ hoi i keia wa he Agena Kuikawa [no] Amerika Huipuia ma Ko Hawaii Pae Aina, a ua kakooia oia me ka ikaka loa e na Hoa Ahaolelo mai ka Mokuaina mai o Maine, a he mau kanaka @kahi elua i hanauia ma Hawaii, a i komo koikoi hoi ma na hana pili Aupuni o loko o ka aina, kekahi mau mea e alualu nei i keia kulana, a ke noonooia nei nohoi ia mau inoa.

WELO KIHEI A K@ AELOA

Ma ka hoomaopopo ana aku nae, mawaena o keia poe moho apau no ka Oihana Kiaaina, o Peresidena Dole ka lehua ohohia ia no ia oihana i keia wa. Me he mea la ma ka nana aku i ka manao o ka Peresidena o Amerika Huipuia nei, ua oi loa aku kona makemake e lilo oia (S. B. Dole ke Kiaaina) i mea hoonipaa ia ai ke kulana ikep ili [pn] Aupuni ia ana o ke kulana Aupuni Kuloko ma Hawaii e nee aku ana ma keia mua aku, a o kekahi nohoi, he hoike ana aku ia i [kekahi] ike maopopo ana no na hooikaika ana a Sandford B. Dole ma na hana e pili ana i ka hoohui Aupuni mawaena o Ko Hawaii Pae Aina ame Amerika Huipuia nei, ame ka loihi nohoi o kona noho ana ma ka oihana. WASINETONA, Aperila 30.—Ma ka wa i hoohuiia mai ai o Hawaii nei me Amerika Huipuia nei, he aie Aupuni ko Hawaii ma na Bona i hiki aku ma kahi o ka $4,000,000, ma ka ulu ana ae he uku-panee koikoi. Eia no ia Aie ke ku nei i keia wa, a mamuli o ke kakauinoa ia ana o ka Bila Kanawai e ke Peresidena ma keia la iho la, ua lilo mai la ia Aie na ke Aupuni o Amerika Huipuia e hookaa. Aole makemake iki o "Kuhina Gage" e hookomoia mai keia Aie iloko o ka Aie Aupuni o Amerika Huipuia nei, i paa ma na Bona, ina e hiki ana ke hookaa maoli ia aku ia huina Aie apau. E nanaia aku ana na kumu aelike o ua Aie Aupuni nei o Hawaii, a ina e ikeia ana, aohe mau mea akeakea i ka hookaa pau ana i ua Aie holookoa la, alaila, e holoi pau loa ia keia Aie ma ka hookaaia ana apau iloko o na la he kanahakumamalima [kanahikukumamalima]. E hoouna aku ana o "Kuhina Gage" i Hawaii i na dala ame na Luna Oihana Waiwai o ke Aupuni o Amelika Huipuia nei no ka lawe ana mai i na Dala Waiwai o ke Aupuni o Amerika Huipuia nei no ka lawe ana mai i na Dala Hawaii no na Dala Amerika. E lawelaweia ana keia hana e like me ka lawelaweia an[a] oia hana hookahi ma Porto Rico. Ua manao wale ia aia ka huina o na Dala Hawaii i keia wa ma Ko Hawaii Pae Aina ma kahi o $1,000,000, a oia mau Dala apau e hooliloia ana ma ka panai an[a] [o] na Dala Amerika.

KA PRESIDENA MUA LOA O HAWAII TERITORI. WASINETONA, Mei 1. —Ua waeia ae nei o Peresidena Dole i Kaiaaina Mua no Hawaii. Aia ma ka wa e pau pono ai na inoa o na Luna Aupuni i ka hoonohonohoia oia ka wa e hoike pili Aupuni maoli ia aku ai. Ua makemake ka Peresirlena e hookohu koke ia na Luna Aupuni o Hawaii ma ka wa e pono mua e loaa ana ia ia i loaa ai he manawa pono i ua mau Luna Aup[u]ni la no ka hooponopono ana i ka lakou mau hana. O na oihana Aupuni apau maloko o ua Teritori la, e hoopihaia ana no ia e na kupa o loko ponoi iho o ua mau Pae Aina la, a o na oihana Aupuni kekahi malaila, e puka ana mailoko aku nei o ka mana hookohu mai Amerika Huipuia aku nei me he mea la, hookahi o lakou e lilo ana no i ko laila mau kupa. O keia mau oihana, oia ka Lunakanaw[a]i Aupuni o Amerika Huipuia ia, Loio Apana, Ka Ilamuku ame ka Luna Dute. Me he mea la mai waena ae o keia mau oihana i hoikeia ae ia, o ka oihana Loio Aupuni e lilo ana ia i kekahi kupa ponoi o Hawaii. Me he mea la, e loaa an[a] ia Senatoa Cullom, he wahi oihana na kekahi o kona mau paa lalo ma ka mokuaina o Ilinoi. Ua manao loa ia he kulana maikai loa ko M. M. Estee o Kaleponi no ka oihana Lunakanaw[a]i Aupuni no Amerika Huipuia ma Hawaii.