Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 19, 11 May 1900 — Hawila ke Koa A I OLE Magarita ka Ui. [ARTICLE]

Hawila ke Koa A I OLE Magarita ka Ui.

I ka pau ana ae o ka paina ana, ua liaalele lho la na mea apau i ka rumi aina, a hoi aku la lakou no ke keena. Ua hoonaniia o loko o ua keena la me na owill lel roke, ame na pua naai « ae o loko o ka mala pua a Makaiika. Aia hoi mamua o ka puka nui e komo aku ai, ua ike ja aku la ka huaoleio, "Ka Haku Alii o na M.e!e—Ka Hoa Pa-; io o ke Ahi Enaena." j A me he mea la, e na makamaka, ua pili keia mau huaolelo i ka kakou hiwahiwa opio, a e ike iho ana no hoi oukou, aohe lima maiau e ae nana i hoomilolii ae ia mau huaolelo, o Ma-, kalika wale no. | A hala paha he hapalua hora okoa o ka hoomaha, ame ka hooluolu ana o na mea apau, ua poha mai la ka leo o na nu?a kani, a e hoolale mai ana i na hana o ia po i kaunu loa ia ai. J Ua piha kui lua mai la na puka ani- j ani i na makaikai, oiai ua kuku'i aku la ka lono pahaohao a puni ke kulaaiakauhale o Rokenekai e hula ana ka Naita Eleele maluna o ka hao wela i pahikuia kona enaena. Na keia iono, i ume mai i ko kela ame keia pea o Rokenekai, a ua heLe o loko o ka' pa 0 Mamiona Kakela, ame na alanui a "leiKohala aia ka nuku na kanaka." j Oiai hoi na mea kani euheuhene ana, aia hoi ua ku ae la na lede me na keonimana no ke komo ana aku no ka hula nui.. | A pane ae la hoi keia, huki ae la hoi t kela uiua keia ulua i kana huapala iho, hoi aku la lakou hoomaha maluna o ko lakou mau noho. Aole i liuliu mahope lho, ua hoene hou ae la na mea kani, ma ke ana kiekie o na kani kikiko'u awiwi ana. Ma keia wa, i lawe ia mai ai he apa-1 na lole sllika lalahi, nona na kapuai' kuea he 20. A ia wa hoomaha iho la; ka kani ana o na mea akqi, a hekau iho la na eheu o ka lai malie. j Patoe mai la ka mea nana i lawe mai 1 ka lole silika: " na lede ame mi Ke- j ouimana: 0 ka hula mua loa e hula ( la akn ana imua o oukou, oia ka hula Alebiona maluna o ka lole silika. A o 'ka aHkuwahine Makalika ame ka Na- [ ita Eleele, na mea nana e hula. 0 ka hula elua, he hula ia maluna o ka pepa lahilahi loa, a na ka Haku wahine Ma-; ana. O ka ēkolu ia e hula wela i pahiku ia kona enaenia, o* kā Naita wale no ia." A huli hoi aku la ua kauwa la, a kaai hou ae la hoi na mea kanl. Aole ihoi i liuliu, aia hol puka mai la o Ma- ( kalika me Hawila, iloko o ko laua mau aahu pakahi a kakou i ike mua ee nei J ia laua, oia hoi o ko Makalika aahu, o ia no kela lole hulu ana i komo ai i ka' po mamua iho, a o ko Hawila no hoi o kona aahu no a kakou i ike ae nei, e imoimo ia ana e na pohaku emer«la me ka momi. | Helo mai la ua mau ipo nei elua, a pili i ko laua papah£le e kuupau ai i ko laua mau makaukau, ia wa laua i mawehe ae ai i ka laua pili ana, a oniu akau ku 1 khi o laua, oiai hoi kekahi e niniu poahi ana i ka hema. | Ia laua i hele ai i ka lala a hoi i ka muku, a hiki hou laua i kahi a laua i wehe ai i ka pili, ia \va laua i lele like mai ai maluna o ka papahele i hoomakaukau ia no ka hehihehi maiau ana a' ko laua mau kapuai. j A ma ka nana aku a na mea apau, me ko lakou mau maka ohohia hauoli, j ua oi iki ae ka mama kapalili o ko Ha•wila mau kapuai, me he mea la, aia wale no i ke ahe a ka makani kahi i kapalili ai o na welelau o kona mau kapuai wawae. j Ua nui na kiina like o'e i hula ia e Makalika me kana ipo aloha me Hawlla; aka, ua ike iho la no oia, ua oi ae ka makaukau o kan ipo mamua ona,! a ua olu iho la no oia no ia mea, oiai o kona makemake no ia e kaa ka mahalo ia 1 kan aloha i mea e pepe ai a uawaliwali ka manao o kona niakuakane Benekona, a malia o komo iho lea manao iloko ona, a olelo iho, "o oe e ka Naita Eleele ka lima akau kupono no keia kaikamahine." Aka, e na makamaka, aole nae i loaa iki he wahi liliilihi manao o ia ano i ua Benekona la. A pau ae la keia hula a Makalika, ua hoi aku la laua no ko laua mau rumi pakohi. | A hala paha he mau minute he 10, aia hoi lawe ia mai la he apana pepa i like no ka nui me ka lole silika. A hoomaopopo ae la na mea apau, o ka' lua keia o na hula, a ke kokoke :iku 1 nei i ka hula i oi aku o ke kamahao.' ala paha he 3 minute mahope iho, 1 kani hou ae la na m£a kani, a puka hou 1 mai la no ua mau Ipo Aloha nei o Ma-' miona wilou, a e like no me ka mua, 1 pela no keia. Nolaila, e hookuu ae keia mehele, oiai "ua like no a like me limunni." - | Puka mai la kekahi kauwa a hoike mai la imna o ke anaina: "I keia wa' kakou e i!oe ai i ka hula ana o ka Naita Eleele maluna o ka hao i pahiku ia kona enaena." A i kela wa hele aku' la oia a ma kahi o ka poe hookani i n«a l mea kani, a kauoha aku la ia lakou e |: hookani i mele ano malie, no ka wa a;: na kauwa e lawe mai ai i ka hao. A ke J waiio iho lakou, alaila, e hook," | i ae -

i kekahi leo mele awiwi i hoomaopopo ka Naita Eleele, ua hiki mai kona hoa I-aio. Ia wa no komo ana na kauwa me ka huki ana i kekahi kaa, a maluna iho o ua kaa la ka hao nona ka enaena i pahiku ia. A ua hoomakaukau ia nohoi na mea apau naaluna o ua kaa la i oLe ai e loaa iho ka papahele o lalo i ka wela o ka hao. j Oiai na kauwa i komo m»ai ai me ke kna, e hali ana i ka papahele huia ka- j mahao, e hoike aku ai ka kakou'hi-, wahiwa imua o kana ipo hoomahie, a| me na makamaka alpau e ike mai ana iaia, ua hiki iaia ke nohoalii maluna 0 ka mana enaena o ke ahi, ua kani ( hoene malie ae la na leo o na mea kani. I A i ka hiki ana i kahi i manaoia ai, I oia ke kahua e ku ai ke kaa ua wehe ac la na kauwa i n kula huki o ke kaa. | A mamuli o ke kani ana o na meaj kani, puka mai la o awila me konai mau kapuai olohelohe. Hele mai la oia a hiki mai la ma kahi e ku ana ke kupueu ke ahl enaena, a haawi ae la oia 1 kona aloha imua o ke anaina, a lele mai la iluna* o ua hao la, a hoomaka iho la oia e hula me ka eleu loa, a iwaena hoi o na leo huro paiaku:i he nui, e wawalo kupinai ana iloko o ke keena hula, a pela nohoi me waho o ka hale. j Ua haawi iho la ua Hawila nei i na ai hoopau o kona ike hulahula, ka ike hoi nana i hookupouli pahaohao akuj i ka noonoo o kela ame keia pakahi ej nana mai ana iaia, a hoouluia ae la na j niaau mawaēna o kekahi poe, "Peheaj la i hiki ai i keia keiki opio, ke hula maluna o keia hao wela me ka wela ole ana o kona mau wawae," —"Aole anei i loaa iaia kekahi o na haawina mana kupua, a i ole he hana hoomanamana paha"—a pela wale aku na ano ninau i ulu ae mawaena o kekahi poe 0 ka papa, oka poe naauao. A mawa 1 ena hoi o ka poe naaupo, ua manaoio maoli no lakou ua loaa ia Hawila ka ike hoomanamana o ia au poeleele, a nolaila, ua ano hoalii mal ka weli maluna o lakou no Hawila, oiai aole iakou 1 manao iki ua hiki I ka noiau ame ke akamai maoli o ke kanaka ke imi i ka mea e hiki ai ke kulai ia a kinal ia paha ka mana hoowela o ke ahl; aka, 0 oukou nae e ka poe heluhelu ana 1 kqfa moolelo, aole oukou e komo pu aku ana me kela poe e olelo la, he mana kupua, a he ano hoomanamana paha ko Hawila, oiai ua ike ae nei no oukou i ka mea nana i hoalii i ka kakou hiwahiwa maluna o ka mana o ke ahi. | I ka hooki ana ae o Hawila i kana hula ana, a lele aku la oia ilalo, me kau wahi manuheu ole ma kona mau kapuai, ua nui ka poe i hele mai a nana 1 ua mau kapuai la ona, me ko lakou "aohe nao ai i ka P a P aa " tt ® nae, aohe wahi eha a pālapu hoi m-alu-na o kona mau wawae ua hoauhee ia ae la na manao mua o ua poe la, a ua hoopihaia iho la ko lakou mau puuwai 1 e ke kahaha ame ke pahaohao. J A pau ae la ka makaikai ana aka poe makaikai i ko Hawila mau wawae, ua huli hoi aku la hoi ka aha mai o a o. A o ke kaao nui iho la mawaena o na mea apau, no ua Hawila nei. Mawaena o na mea apau, no ua Hawlla nei. j Mawaen.a o na keonimana ua nui ko lakou kamailio no ke kamahao lua ole 0 ka Naita Eleele; a mawaena hoi o na lede, o ka ui, ka nohea, ame ke akamai o Hawila i ka himeni ame ka hookani ana i ke gita, a pela aku, a ua nui | nohoi ko lakou olelo ana ae mawaena iho o ko lakou pohai, ua kunpono loa oia (Hawila) i kane na ka Hakuwahine Makalika, oiai hoi he mau opio laua 1 like loa ko laua mau ul ame ka mae- ' mae i ke kai ka pua o ka hala, ko laua j mau helelielena, aohe mea e hoohalahala ai. I He mau minute ko Hawila noho ana iioko o kona rumi, a puka ma!i la oia i waho, a hui mai la m.e kana ipo pee poli, me ke Kiaaina, ame koaa mau hoa. j I kela manawa eleu mai la no o Ko-r lomela, ka Naita 'opio hoomakeaka 0 Oenoa, a ninau mai la i kona hoa hookaau olelo o ia ahiahi: ! "Pehea oe e kuu hoaloha maikai, ka mea hoi nona ka inoa hoouluhua mau ia'u o ia ka Naita Eleele, e heLe ana nae paha kaua i Roma? Ina hele kaua 1 Roma, alaila owau auanei a me ko'u mau hoa Naita o ka Papa Legeona Keokeo o Roma, e lilo makou 1 poe Naita ma kou aoao, ma ke ano lawelawe, hookauwa aku nau, a me ka nee ana no hoi imua o ke kahua lealea." I kela wa pane mai la o Hawila: "E kuu makamaka maikai"—ia wa huli ae la ia i ke Kiaaina Benekona a me Makalika, me ka olelo ana, "ia oe hoi e ka makua Kiaaina, ame ka Hakuwahine Makalika. 0 keia ka -wa a'u i ae aku ai imua o ko oukou mau hanohano o ko'u wa keia e hoike aku ai i ko'u manao no ko'u ae aku I ka oukou kono, ame ka ole. Ano, e lohe maopopo ai oukou 1 ko'u manao, a o ia 'keia, aole au i hooholo pono loa i ko'u manao no ka hele ame ka hele ole oiai nae hoi, ua Jiele ko'u houpo a uilani ia e na manao piha hoihoi no ka hele ana aku e ike i na lealea e malamaia aaa ma Roma i keia pule ae a ina hoi e loaa ia'u he kowa kaawale e onou aku ai ia'u iho ma ke komo pu ana aku ma ke āno moho paio aku i na moho e ae ma kekahi mau lealea no ka hoao ana hoi i ko'u laki; alaila, e hoao no au e hookomo aku ia'u iho; a malla o ulia mai k& laki maluna o'u, lilo ia'u kahi mau makana, mai ka lima mai o ka Hakuwahlne Makalika. Aka, aole nae i maopopo la'u, ka hele me ka hele ole."

I keia w-a, iianiailio koke mai la o Makalika: "Ua maikai no kau uhiuhi laumamaen ana, e ua Anete!opc Ahiu nei, aohe pa-waina e komo ai. . An'o," — maanei i kamailio ae ai ua Makalika nei ia Kolomela ma, "e kali olua a hoi mai au, e apiki ae hoi kakou iaia nei hoano-e." Ku'ae la ua Makalika nei iluna, a komo aku la oia iloko o kekahi rumi, a o ia hoi ka rumi e loaa aku ai ? ke alapii & hiki aku ai i Aona rumi moe. Ehookuu kakou ia Makalika-, e pii ana no kona rumi, a e nana ae kakoa ia Kolomela, ka hoomakeaka, a me Hawila, ka Anaetelope ahiu, aohe pa-wa-in.a e komo ai. Ia Makalika i hala aku ai, u>a ku ae la ua mau Naita opio nei a ihele holoholo a% la. A oiai hoi laua i hele mai ai, ua pane mai la p Kolomela ia Hawila: "E kuu hoa, ka Naita Opio nana i hoopiha maf i ko'u naau me ke pahaohao mai ka po mai nei a hoea mai nei no i keia po. Ina paha he mea hiki ia'u ke lalau iho i ko'u puuwai, a waiho aku imua ou e kuu hoa, e ike iho ana oe ua kahaha ia iho na huaolelo o ko'u hoohihi maoli ia oe. "E hoike aku au ia oe me ka oiaio, ame ka hookamani ole, aole hoi ma ke ano e pai hoopalaimaka aku ana au ia oo—«aole; aka, me ka oiaio maoli no. A o ia keia, ua lalau palanehe mai kou helehelena ui a maemae, pela pu hoi me kau mau hana lua ole o Le 'pahaohao i ko'u puuwai, e hoohihi aku au ia oe no'u, mai ka wa a'u i Ike mua ai i kou mau helehelena, a na ka make kaua e hookaawale. "Aole owau waie no kai hoopunini ia e keia haawina; aka, o mafcou no apau, me ko'u maū hoa Naita mai Roma mai. Ua nui ko niakou kamailio nou, a o na mahalo a makou i hoike ae ai mawaena o makou iho nou, aia ma ana kiekie lo>a o na mahalo i haawi ia i kahi mea kino kanaka. A ua makemake nohoi lakou, e hiki oe i Roma, a e kii mai ana lakou ia oe, e hookipa me ka hanohano ma ko lakou mau home, a e lilo oe i hoaloha no lakou. A i kela wa ame keia wa au e hiki ai i Roma, ua hamama mau ko Lakou mau home pou, a me kou mau hoaloha. A ua hooholo makou i keia la iho nei, na'u e hoike aku i keia mau manio imua ou; aka, a mamua o kou haawi ana mai i ka ae no ko lakou manao, o ko'u ak mua au e pane mai ai, a oia keia: E ae mai ana anei oe, owau kou hoapili paa oiaio, oiai ko kaua mau ola e paa ana i ko kaua mau kino, a na ka make e hookaawale ia kaua?" No ka Kolomela ninau, ua pane koke aku la o HavHla iaia, me kona lalau nlnau ia'u i keia wa, ke°'ha!' alu, au ia o«, me ka hookamani ole, ke ae nei au e lilo oe i hoaloha oiaio no'u, mai keia wa aku a hiki aku i na la hope o ko kaua mau ola ana. A eia hoi kekahi, e hele kaua i keia wa, a e hoike aku au I ko'u apo io ana aku i ko kaua mau makamaka, ko'u mau hoa hoi mai Roma mai, i mau hoaloha lakou nou, oiai, o ka wa kupono wale no keia ia kaua e hana' ai ia hana." Ua holo like keia manao mawaena o uia mau opio la, a o ko laua wa no ia i hele aku ai a hiki ma kahi e noho ana na hoa mai Roma mai, a ia wa i hoike aku ai o Kolomela i na mea a pau i kamakamailio ia ai ona, a me ka oiwi a lakou i hoohihi ai e noho aloha pn lakou me ia—hoike aku la nohoi oia, mauli o ka makemake o ko lakou hoaloha, e hele kino mai no oia a hoike i kona manao imua o lakou, i hiki ai hoi ia lakou ke ike iho ua ae io oia i ko lakou makemake. i la wa ku like ae ai ua poe la iluna, 1 me na helehelena holhol, a kunou haah>aa mai la imua o ka kakou hiwahiwa opio. j A ia wa hoi i'kut\ou aku ai o awilaj a oleo aku la me ka olu waipahe: | "E na makamaka maikai a hanohano, ka poe mai ke kulanakuhale makua mai o ke aupuni nei o Latinus me Romulo, ano, mamuli o ko'u ike ana, ua ake mai oukou i ko'u haahaa nei e lilo i hoaloha no oukou, ke ae aku nei au ia kaunu ana mai a oukou, me ka hauoli o ko'u puuwal. Nolaila, ke pakahi aku nei au i kela ame keia o oukou, a ia oukou nohoi a pau I hui ia, i poe hoaloha oiaio oukou no'u, a pela hoi au no oukou." A i kela wa 1 huli mai ai o Kolomela, a hawanawana mai, la i ko Hawila J pepeiao. E ninau mai ana oia, i kona inoa ponoi e hiki ai iaia ke hoolauna aku iaia me kona mau hoaloha hou? j Pane mai la o Hawila, "o ko'u inoa maoli a oiaio o Hawila, a o ka Naita Eleele, aole ia o ko'u inoa, he inoa kapakapa wale iho no ia na'u ma ke ano huanhuna ia'u iho, ame ko'u ano i ke Alii Kiaaina Benekona.' j Ia wa hoolauna aku la o Kolomela ia Hawila imua o kona mau hoaloha hou, ma ka oleo ana a ua euleu hoolohe la o Genoa: I "E Hawila, o Sir Naita Masamiiiana keia, o ka Papa Naiia Aeto Keokeo o j Roma,"—a huli aku la hoi o ia ia Sir,' Naita Maaamiliana, a olelo aku la: "E Sir Naita Masamiliana, kuu hoa, o Hawila keia, ka Naita ELeele Kamahao o Rokenekai nei, ko'u hoaloha hoi i keia wa a i ka wa mau loa.' Pela ua Kolomela nei i noke ai i ka hoolauna ia Hawila apau pono na hoa, a ua aneane he 25 minuie ka ioihi o keia hoolauna ana, a o ka mea kupanaha, aole i hoi mai o Makalika. . I kela wa ua hui ae la ua poe hoa-j

' !oha la a puukiuki i kahi hookahi, ri o ka alkou kamailio nui, o ia ke ake nui loa ana o ka poe mai Roma mai, e iieie 0 Hawila i Roma. Eia hoi ka Hawila pane: "E o'u mau hoaloha maikai, oiai ua puili ae nei kakou ia kakou apau i pee no ka puuwai heokahi, e ae mai hoi oukou i kau noi, a oia hoi keia, mawaena Iho o oukou e ike ia ai ko'u inoa o ia o Hawila, a mai hookuu aku hoi oukou mawaho o ko oukou poai. Pehea, e ae oluolu mai ana anei oukou i keia noi a ko oukou hoa?" Ua ae like mai la ua poe nei me ka hookaulua ole, ame ke kuio hoi, a me he mea la, e hoohiki maoli mai ana no lakou, aole lakou e hoopu-a wale aku 1 ka inoa o ko lakou hoaloha i ko hai mau pepeiao. ' . j Alaila, pane hou a.ku la o Hav/ila. "Ua ake oukou a pau e hiki au i Ruma, a lilo au i moho ma ko kaou aoao, a o oukou i mau Naita kokua no'u ma na ano apau. He oiaio, o ko'u iini no ia e noho nei, o ka hiki io no i Roma, no ka mea, ua lohe wale au aia he Kavalia mai ke Aupuni mai o Sepania, nona ka inoa o Roderika, a ua oleloia he koa Kavalia maloeloe a ikaika ia ma kona mau lala, a he kamai hoi m ke kaleele ana i na mea kaua o na ano apau. A, ua makemake no hoi au e papa lealea pu me ke kanaka puuwai eleele i kapa iaia iho ka Weli o na Pae Mauna, o ia hoi kela kanaka nana i hoouna mai i kela poe powa i ka po nei. Nolaila, ke hoike aku nei au imua o oukou I ka mea oiaio, me ko'u noi aku no hoi la oukou, o oukou a owau nalo keia mea, a keia Owau io no kahi e hiki aku ana i Roma. O ka la Dominika (la Sabati) o ia kō'u la e hele aku ai a hoea aku paha au ilaila i ke kakahiaka o ka Poakahi, oiai aia hoi ma ka auina la e hoomaka ai na hana o ia la. Aka, aole nae oukou e ike mai ana ia'u ia la, a i na la nohoi apau o ia hebedoma; . aka, aia au i ka malu o ka po e halawal aku ai me oukou e na hoa; eia nae e hoomanao oukou i keia, o ka mea auanei e ahal ana i na makana apau, mai na lima mai o ka Hakuwahine Maka- ( lika ma kela ame keia lealea apau iaj ,hebedoma okoa, e hoomanao iho ou- ( kou, o ko oukou ho-aloha nei ia. j A nolaiia, o ko oukou lilo ana mai i poe hookauwa lawelawe malao o'u, e hiki ole ana ia mea.'" I I ka lohe ana o ua poe nei mai Roma mai, i hoaikane iho me Hawila, i kana mau olelo, ua piha loa lakou i ka nauoli. A oiai' lakou e e uu ana mawaena iho o lakou komo hou mai la ka Haku- ■ wahine Makalika, me kekahi aahu kupaianaha loa i ike ole iale na maka o na mea apau, a pel pu nohoi me Benekon, kona luaui makuakane. Aia ma kona poo he kalaunu gula, e anapa hulai ia ana e n hoku daimana a ke aloha. Aka, p,ehea ka aahu? He«ha hoi ke kumu o knna i'" nnU ana? Auwe: He olaio, he kapa ia no na wahine kilokllo o Arabia. He silika i omauia me na kii ano e, o īa ka Pueo, ka moo, ka moa, ame na holoholona ano e apau, ame na ouli lani ka--1 mahao. He kamahao io no keia aahu o ua Ma kalika nei, no ka mea, ke ike aku iaia 1 m« he mea la he ui oia e poai ia ana e na mea ola kino, a ku'hoi kekahi i ka 1 j Aia ma kona aoao he wahine kauwa, e paa ana he buke i kakau ia ma na. huaolelo Arabla, ma kekahi lima. j A he papa eleele huina-ha like, anej ane 4 kapuai kiLea ma kekahi lima o 1 , ua kauwa la. i eHle mai la ua Makalika la a noho ) iho la maluna o kona noho, me ka pane leo ole, a ia wa haawi mai la ke kuwa wahine i ka buke ame ka papa, I a nalowale aku la. « j Ua hoopahaohao ia ke.anaina liolo-' okoa no keia hana ano kamahao a Makalika, aole lkou i ike heaha la nei , hana a ua Haku whine la o Mamiona Kakela. ' Oiai ua M'akalika nei e noho ana, aia I hoi huki ae la ia mailoko ae o kona lole kupaianaha he ohe aniani uuku, a hoani pa-kolu ae la. A o ka wa no ia i ku mai ai kekahi wahine helehelena eleele ma kona aoao, a ua like loa kona nanaina me ko na wahine o na kula papaa la o Arabia, ame kona mau waoakua weliweli.' , I nei wa kahea mai Ia ua Makalika eei ia Hawila am'e Kolomela, ame ka pee a pau e makemake an e hele ku a ike i kana hana i manao ai no ia po. A ku mai la ua Makalika nei iluna, a ( kamailio mai la oia imua o ke anaina: , "E o'u mau hoaloha, ke ike mai nei oukou ia'u i keia wa, iloko o kekahi o ( na aahu e hoopiha ia ai ko oukou mau pmanao me ke pahaohao ame ke kahaha, a ninau hoohuahualau iho paha oukou i waena o oukou iho, heaha mai nei ia hoi keia o ua Hakuwahine nei o Mamiona Kakela? Ano ke hai aku nei au ia oukou, a o ka oukou hoi ka hoolono mai. O keia aahu a'u e komo nei, , o kekahi ia o na aahu o na wahine kilokilo o Arabia, a i aahu iho nei hoi au ia lole ano e i keia po, i loaa ai ka I kakou mea e hu ai ka aka. A o ia keia, j e liol ana au i keia po i wahine kilokilo j me he mea la, mai na kula panoa pai paa la mai au o Arabia, a mailoko mai hoi o kona mau waōakua weliweli i oili mai ai ko'u oiwi kino. O ka'u ninau e huli ai i keia po ma ko'u ano he Kilo Wahine Arabia, o ia ka ninau e pili ana i ka Naita Eleele, o ia hoi j kona hele i Roma ame kona hele ole paha. Eia maloko o keia huke Arabia, I na rula alakai no ka imi ana i na mea huna, a nolaila, i mea e kani ai ka ka-' kou aka, alaila, e hana aku au a e naj na kakou. Aka, mamua 'ae o ko'u la-.

welaw.s ana, e hoike aku au ia oukou i keia niau mahele ano nui. 1 Na Ko- ! lomela g honu paanaau mai'i ka ninau a kakou i keia po, a o ia keia: "E heie io ana anei ka Naita Eleele i Roma?"j 2 Na e hawanawana aku i ka ninau i ka pepeiao o kuu kauwa wa-, hine Arabia nei; alaila, o ka 3, na'u; ame kuu kauwa wahine e huolele aku i na huahelu o Arabia, a ina e loaa mai ka hailoaa, he puu huahelu pahu, me ke kc/fena ole, alaila ua akaka ka haina a na Serapima ame na eKrubima, e hoike ana me ke kanalua ole, e hooko ia ana ka makemake o ka ninau. Aka, hoi i na he puu huahelu oi, alaila, ua hoole mai na Serapima ame na Kerubima. A i na he koena kekahi, alaila, e hoolawe i kela koena no ioko mai o i ka puu huahelu 7, a e loaa ka ka mea Hoano haina. Nolaila, s hoomaka kakou." Ia wa hoani ae ia ua Makalika nei i kana ohe anlani maluna o kona poo, a emoole lawe ia mai la he papa eleele nui, e na kauwa kane elua, a kukuiu ia iho la mawaenakonu o ka rumi. Kauoha ae la ua Ui la o Mamiona Hale i ke kauwa wahine Arabia, e aku a ma ka papa eleele, a ua hele aku : nohoi ua kauwa la. j Hoani pa-ha ae la ua Makalika Jiei i kana ohe aniania maluna o kona lae aia hoi, hoea ana lie kauwa wahine a nakiikii ae la he lole silika a puni kona mau maka. Ia manawa hina aku la ua Makalika la i hope, a kauoha mai la oi'i ia | Kolomela, i hookahi puana ana ae i ka ninau, a hele aku a hawanawana a- ! ku i ke kauwa wahine eleele. • Puana ae la o Kolomela j i ka ninau. "E hele ana anei ka Naita Eleele i ltoma?" A mahope iho ua hele aku la ola a hawanawana aku la i ka pepeiao 0 ke kauwa wahine e ku la ma ka papa eleele. , i al wa kakau ae la ua wahine kauwa la maluna o ka papalina o ka papa eleele, i na huaolelo "Naita Eleele." A ia manawa, kauoha aku la o Makallka i ua kauwa wahine la, e hoonalo i na i "E" eha (4) ame hookahi "1". j Nolaila, koe iho la ka huaolelo "Naj ita" nona na hua he 5, ame hookahi I "1" i hoonalo ole ia o ka huaolelo "e--leele," ua like me 6 hua, a o ia nohoi ■ na hua o loko o ka inoa o Hawila. Ia wa pane mai la 4te kauwa wahine ma ka papa eloele: "E kuu haku wahine, he enono manamana wawae o Aberahama e kau nei." "Ua pono" wahi a Makalika a kauoha aku la. "E kakau iho i ka inoa o ! keia la." Paa aku la he "Poalima" ma ka papa eleele a he 7 hua hoi ia. Kauoha liou aku la o Makalika, e , kakau iho i ka inoa o Kolomela ka mea t nana ka ninau. A ua paa aku la nohoi Ua inoa "Kolomela," me kona mau huahelu he 8. j Nolaila ena makamaka o na huaolelo e kau ana maluna o ka papa eleele oia keia: Naita-1 ' 6 Poalima 7 Kolomela 8 , Ame keia mau kulana ona huaolelo ame na huahelu, kauoha aku la ua Makalika nei e houluulu i na huahelu I apau, a e puunaue aku ka 2, a ina koe I koena, e hoolawe mai i ke koena noloko mai o ka 7. j Ia wa eleu aku Ia ke kauwa wahine ' Arabia, 6 7 8, —21; puunaue aku ka 2, 10, me ke koena 1; a hoolawe i kela ( 1 noloko mai oka7 ua like me 71 6. Nolaila, o ka hailo'aa he 6, he puu huahelu pahu. I kela wa i weheia ae ai ka lole silika i palulu ia ai na maka o Makalika, i a ku mai la oia a olelo mai la. "Ke ike nei kakou, he 6 ka hailoaa, mamuli o ka lawe ia ana mai e ka h\iahelu 1 noloko mai o ka huaheHi 7.; Nolaila, ke hoike mai nei ke Kahikolu . Hoano loa, e hele ana no ko kakou makamaka i Roma a ma ka 7 o na la hele ae ai oia hoi ka la Dominika (Sabati) ae nei a o ka Poakahi ko ia nei la e hiki ai i Roma." Ia wa no i piha koke ae ai ka rumi 1 na leo hunp o na malihini mai Roma mai, oiai ua ike a|ku la lakou ua polo- j lei ka hoailona a Makalika. Ua kulike, ; me ka Hawila i hoikō mua aku ai ia j laoku no koan hele io ana aku i Roma a ma ka la Sabati io no ia e hele ai, a ma ka Poakahi oia e hiki ai i Roma. (Aole i pau.) Ma ka Poaono o kela pule aku nei i j holo aku ai no ka ehukai o Puaena ke-! kah io ko makou mau hoa paahana o! loko nei o ko makou keena pa'i pala-' pala no ka hoomaha ana aku ma ia' mau kaiaulu. A ma ke ahiahi Sabati i hoea nui mai ai no ke Kapitala nel ua he}e a eaea kai i ka pehia ia e ka Ehukai o Puaena. Mahalo,