Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 24, 15 June 1900 — E PEPEHI I KA MOO. [ARTICLE]

E PEPEHI I KA MOO.

O keia ae la, e ka Lahui ka moo i okiokiia e ke Kalai-Olelo Noeau J. K. Kaulia, kekahi o na alakai o ka aoao Kuokoa, a o ua moo la, he nahesa no ia i ikeia maloko o na hana hookalakupua apau o ka holo-lua. [Ma] na hoakaka ana a na kakaolelo naauao mai ke au kahiko mai a hiki i keia la, ua nui a lehulehu loa na mea e hiki ke hanaia, i make ai ua nahesa la. O ka mea kupanaha no nae, [i]loko o ka molaelae pono o na wehewehe ana ame na alakai maikai ana, ua loaa no he kuia i na mea apu i alakaiia e ka ike o ke kanaka. Iloko o na poai kanaka a pau, na lahui na ahahui Karistiano o na ano a pau, mai na moneka o ka waoakua a i ka Pope e noho alii nei maluna o ka hapanui o ko ka honua nei, a ua hiki loa aku keia nahesa i waena o na ahahui o na manawalea a hoolaulea no hoi, na hul imi loaa ame na poe e ae o na ano like ole. He mea hiki ole keia i ke kanaka papau o ka noonoo, ke hoomaopopo i ka mole i oili mai ai a e ninau mai ana no ka naaupo i ka ninau: "Heaha ka waiwai o ka noonoo ana i ke ano o keia naau lole lua a kue o ke kanaka?" Eia ka pane: He waiwai nui aia iloko o keia nahesa ke hookaawaleia aku oia mailoko aku o ka naau o ke kanaka, a ma kona e hoopihaia ka ike me ka manaoio ame ka ikaika hana a hana io. No ka mea, i ka palekana ana o ke kanaka mai ke nali ana a keia moo hewa iloko o ka naau, pela no e maemae ai ka manao o ke kanaka, a e hana no aunei oia i na hana a pau me ka maemae. A ma ia hana ana e hooko ana oia i na kanawai o kona Haku. I ka huli ana a kilohi iho ma na itamu o na kolamu o ka oukou milimili nei, e ike ana no oukou, i ka maikai o na hoakaka, a e hooia aku no ko oukou leo nei, ua hoopukaia ia mau olelo me ka manao paa no ka pono. Aka, aole i ike lakou, aia no iwaena o na pilialo, he moo, aole hookahi, aka, he mau nahesa aku no kahi. Eia ka olelo a kekahi: "Aole e pilikia, ua hiki no makou me keia e Kuokoa ai. Aia a kamaaina loa aku i kanaka alaila hoohuli ae i ka Demokarata." Aole keia he mea haku wale iho, aka, o ka olaio maoli i hiki ke hooiaia. Nolaila, e na makamaka. He mea pono anei, ka ukali ana ia mau koina hoopoino, oiai, o ke ala ia o ko kakou pio i keia la? Aole, aole loa! E aho e ku malie a e ai hou i ka pohaku no ehiku makahiki hou aku. Ua ike no oukou he mea oi loa aku o ka nuhaia ka hookikina. A oia keia leo e kau aku nei ia oukou e kaana pono, noonoo pono, imi pono, a e hooholo pono, mamua o ka apo ana. Mamua o ko kakou hooki ana, e oluolu mai ko oukou ahonui e hapai ae i keia mau ninau, a e lilo i mau ninau e kalai ai: Pehea e ulu ai ka manako a o kekahi mea kanu e ae? He ano a hua anei? Aole anei he Demokarata (Kauka Makalu) ka mea nana i kanu i ka anoano "aihue aina?" Nawai i hana i na Kanawai no ka hooholomua i na hana kuloko o Amerika Huipuia, malalo o ka "Protection" Hoomalu? A he mea pono anei e aeia ko na aina e mai e lawe mai i ko lakou mau waiwai kalepa e hakoko me ko kakou ponoi, ina he mea hiki ke hanaia maanei? E makemake ana anei oe e ke kanaka hookuonoono e hoopiha i kou waiona me ke kala kepau, aole hoi o ka mea e olinolino ai ka maka i ka lelo?

Ua pono anei ka Repubalika ma ka hoonee ana i na hana hoopomaikai i ka lehulehu ma ka nui o ka hana, me ka nui o ka mea "@" a i ole, e ka Demokarata paha, e nali mau ana e hoemiia na mea apau me ka hookuu mai i ko waho waiwai kalepa e paio me na waiwai kuloko? He lehulehu loa na mea i koe maluna o keia ninau, aka, e kaohi iki ka peni ma keia wahi, a e keia puka ana aku, me na momona pili i na hana kuloko no ke kakoo ana i ke kahua o ke kanak hookuonoono a i mae mae ka naau. A i make ua moo Hapuku aku i ke ahi A mai hookuu i ka nahesa O wahawaha wale aku ia hai. He hana hoi ia i kupono ole ia kakou I na oiwi, kupa aloha o ka aina. L. H.