Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 27, 6 July 1900 — Ke Kinowailua I KE KULUAUMOE. [ARTICLE]

Ke Kinowailua I KE KULUAUMOE.

MOKI'NA X. Ke Aloha t Mo Kake!a—Ka Hooaiki a Kuu AI-.»ha. Mahope iho o ka hala ana o kekahl mau ia o ka noho ana o Bernlce ma Mo Kake!a. ua loaa iho ia iaia ka oluo!u nuUkai o kona kino, a ua ikaika k>a ae la nohoi ia. H.ki iaia ke hele nia o a maar.ei o loko o ua hale kakela nei n:e ka maikai o kona mau ano apau. a ka. o ke ano nananakea no nae o iiona ir.au heiēheiena e mau ana no ia. Iloko o keia nuiu fa omaka mua o ko Bernice noho ana ma Mo Kakela, aia r.o kona ai ana maloko penoi o kuna rurni, aole hoi i ikeia aku o G.l:beta malalla, koe wale 110 0 Mrs. Crowt, ka wahine lawelawe. Ma kela ame keia wa e hoea aku ai ua wahine nei imua o Mrs. Crowl imua o Berniee e n'inau mau niai ana oia ia ia no Gilibeta, a wahi ana, ua makemake loa oia e ike iaia, oiai ua ilni nui loa oia e kamaUio pu me ia ma kahi j mau mea e pili ana i ka loihi o ko la-j kou manawa e noho a i ma ia wahi. Ua hooia aku la hoi o Mrs. Crowi imua ona (Bernlee) e hoike aku ana o'?a ia mea iniua o Gilibeta n:a ka wa mua loa e halawai aku ai oia ine ia. j I ka elima o na la 0 ko Bernice noho ana ma Mo Kakela, a i ke kakahiaka hoi o ua la ala, aia hoi, ua komo aku la 0 Gillbeta iloko o ka rumi 0 Bernice, a ia w'a hoi i lele mai ai o Berniee a hopu mai la i kona lima me ka olelo ana mai: "Hauoli loa au e Gilibeta i k ou hele ana mai nel e ike ia'u i keia kakahiaka, oiai ua makemake loa au e ike ia oe no kekahi mea ano nui loa e pili ana i ka loihi o ko kakou wa e noho ai ma kela wahi." | "Owau nohoi kekahi i hauoli I k a I ke ana i ka maikai o kou ola kino, e Bernice ikeiawa. Mamuii o ko'u ike, ana i kou ano maikai. ua hoomamaia mai ke anoninoni o ko'u noonoo nou, oiai au e kaawale aku a na no ke kulanakauhale o Ladana. No kau mea i makemake ai e k mailio mi ia'u no ka' loihi o ko kakou manawa e noho al! maanei, he mea pono ia'u ke hai aku la oe, e n oho a na kakou maanei a hikl 1 kou ikaika loa ana,*a h oi hou mal hol hoi kou mau ano apau elike me kou • wa e noho ana me ka Haku Kelawma. j Aole hoi o'u makemake e hoihol aku au' i ka Haku-wahlne o Ketawina Pa l kana aliikane me he wahine la akahi. no a oili mal loko mal o ka luakupapau I keia la au e haalele Iho al ia Mo Kakela nei a hoio aku no Ladana, no ka' huli ana ia Roe. A ina oia e loaa ana la'u, e 1 awe mai no au laia ianei nel. Ma kela huakai hele nae a'u e hele aku nei, aole no au e liuliu loa ma Ladana; a hoi mal ai, ke ike au i kekahi mea' ano nui ioa e pili ana ia Roe." | Mahope iho o ke kamailio iki ana o ua Gilibeta nei me Bernice. ua ku ae la ia a haalele iho la laia (Bemice). He hapalua hora mahope iho, ua kau oia maluna o ke kaa o kana wahi kauwa i hoolimaiima al, a holo aku la no Ladana. He elua mau manao nui loa a Glli*beta I hele ai ma keia huakai no aLdana, ka mua: Makemake oia e hookomo i ka manao paa iloko o J3ernice e hele io a ana oia e huli no Roe. kana kane. O ka iua, makemake oia e i oaa or.a wahi dala mai kona kaikuahine mai. Nolaila. o ka hana mua ioa ana i hana ai, oia kona holo ioa ana i Ketawina Pa. I kona hiki ana aku Uailn. ua hai mai la ka Puuku nui o Keiawina Hale iaia, ua waiho iho ka HaKu Ketawina he haawina dala nona, oia hol he elima tausani paona nona i ka makahiki hookahi. Haiia mai \n nohoi iaia, ua haia aku ka Haku Keta\vina i ke kaahele honua, a e hala ana paha iaia he umikumalua a umlkumamaUma paha mahina ma keia heie ana, aole no nae i maopopo. Mahope Iho o kona hui ana ine kona kaikuahine, ua holo ioa aku la «*ia i Ladana me ka naau hauoli no ka laki nui i loaa iaia ma kana huakai i wina Pa. ; A haia he ekolu Ia oko hookaulua ana ma Ladana, ua haaiele iho ia oia ia laila a hoi a ku la no Mo Kakela. I kona hoea ana aku ilaiia, ua hele a aumoe o ka po, nolaila, aole oia i heie aku e ike ia Bernice. I ke kakahiaka ana ae. oia ko Giiibeta manawa i hele aku ai e ike ia Bj-rnice. Ma ko laua manawa i halawai ai. ua einau m&i Ja o Bernice: ) "E Gihbeta, auhea ka hoi o Roe? Aole ar.ei hol oe I 2awe nsal nei iaia ia nei nei? Ela ae anei oia i keia tvi maioko o ka rumt hookipa?" Me ka ieo oiuoiu pane aku ia o G;llbeta: "i> Ben>ice, owau wale no keia i hoea mai !a no onei nei." - 1 kela wa I hoholo ae ai ka haikta pu rr.a na helehelena apau 0 Bemioe. a paee mai la ta: "O oe waie mai la no kai hoea mai ia eo onei nel? Auhea ka hoi o Roe? Ua i make a nei ia? Aauwe! E Gil:beta t aoie pa ha ia i ir.aker* ; A poha ihaoii ae ia ka leo utre oua j wahire opio nei a ka Haku | "E Bernice. & oie oia i make/* wahi a GSlibeia i pane mai ai, me ka hoowau } ara nohoi i ke kan;aitio ana maL Ua haalele ibo oia ia Ladana. h Aole hooka-

lele ana iho ia Ketawina Pa, e holo aku ana ola i Aferika, Inia, Kina. a i hi mea i ike Kkona wahi i hele aku ai. lla olelo nae oia mamua o kona haaole i AuseteraJia. Malia paha, ua hala aku paha oia i na waonahele ahiu o Amerika, aia paha oia ma ke alahele e hoē v a aku ai i Berazila, a i ole ia, i ka Welau Akau paha." Me na waimaka e hoeloelo ana ma na papalina (> Bernice, ai a hoi, hooho ae la no ia i kona leo me ka olelo ana ao: "Aloha ino no ka hoi kuu kane! Ua hele naauauwa aku la ia maluna o ka ili o ka honua no'u nei! Ua paa ioa no kona manao ua make io a u, noiaiia, i Jiele auwana aku ai oia no ka hoonana ana i kona aloha no'u nei. O my poor husband! O my poor Roy!" Ua noho iho la o Bernice maiuna o ke kahi noho, a nana aku la oia mawaho o ka puka aniani o kona wahi keena, oiai no na kulu-waimaka e hiolo ana ma kona mau papalina. A oiai oia e noho ana pela, ua unuhi ae la o Gilibeta i kekahi nupepa e hoike a na no ko ka Haku Ketawina haalele ana ia Enelani a haia aku la oia ma kekahi huakai kaaliele honua i m aopopo ole ka loihi o ka manawa e hele ai oia. I ka pau ana 0 ka Bernice heluhelu ana i ua manao la, ua huli mai la ia a kamailio mau la ia Giilbeta, ma ka olelo ana mai: 'E make ana paha ia ma kahi a na i hele naauauwa aku la! Aole loa oia e ike ana, eia no au ke ola nei, kana mea 1 aloha ai me kona puuwai apau. O kahl mea manaonao ka hoi, oia kona make ana. mamuli o kona manao ana, ua make au, oiai nae, eia no au ke oia nel me ka hoomanao poina ole ana nona." "Mai hoopilikia oe i kou noonoo ma keia mea," wahi a Gilibeta i pane mai

al. "Aole o'u wahi kanalua iki, niahope iho o ka pau ana o na mahina he umikumamalima e hoi mai ana no oia no Enelani nei. Aole wahi pilikia ma kona aoao, oiai he makaukau oia ma na ,mea apau, a ua lako nohol oia ma na ano pau. E hoomanao oe, e Bernice, hookahi wale no m akahiki ke kaawale mawaena ou ame ia a hui hou olua. Aoie a nei e hiki ia oe ke hoomanawanui ia wahi wa pokole wale no? E no- i ho a nei o e me ka naau mokumokuahua a nawaliwali wale a make iho iioko o ka naauauwa wale ana? O ka'u wale no e hai aku nei ia oe, e hoomanawamii oe—e kaii no hookahi makahiki w r ale no. O ka ninau nui wale no a'u e ninau aku ai ia oe oia keia. Ihea la oe e noho ai iloko o nei wa ikaawaie aku ai kau kane? E hai aku au ia oe. ua hala o Silivia no kaa kau o Enelanl." I keia wa nana mai la o Bemice ia GiUbetsT a pane mai la: "Mamuii o na mea au i hoike mai nei la'u, e Gilibeta, ua maopopo loa, aoie i ike i ka'u mea e hana ai. Aole hiki ia'u ke hoi aku i Keiawina Pa, oial ao!e malaila o Roe, ko*u kuleana o ka noho ana aku maiaila. Ua ike no au e lilo ana na rumi apau o Ketawina Hale i man mea hoomanaonao mai ia'u nona. Aoie hoi he oleio ana, ina a ia no ke tioho ia o Silivia malaila, ina no la ua hoi aku au a noho pu me ia; aka, ua hal mai nei oe ia'u, ua hala aku ia no ka akau, a no ia mea, aohe o'u ma- j kamakae kipa aku ai i ka hale. j "Ae; aohe ou kupono e hoi aku i Ke-1 lawina Pa," wahi a Gilibeta i pane aku ; ai imua o Bernice. Ua pau loa na kau-: wa i ka hookuuia mai Ketawina Pa aku! a koe wale no o Mrs. Skewer, arae elua \ mau kauwa kane. O kahi kupono no keia a » e noho ai, e Bernice. Ua hoolimaiimaia e a'u keia haie no ka ma-f nawa o h{>okahi makahiki ilaanei no oe e noho ai a hiki i ka hoi an& mai o Roe„ a o ko'u wa ia e kii mai ai ia oe a hoihoi aku ia oe i ona la. Ehoi ana au ! Ladana e noho ai» a i keia ame k&~ ia ei ua pule e hele mai ai au e i ke ia oe, aka, ina nae he makemake loa oe e ! ike ia'u i k ekahi wa, alaiia, « kauoha \ ae no oe !a'u, a e hiki mai no ao. E | hoomaopopo o e i lreia mea a'u ehoike; aku nei ia ee, oia keia: Ua kaulana | ioa kou make ana ma na wahl apau o : Enelani nel. Kol&Ha, ina e ikeia ana o oe ke noho nel ma keia wahi, e lilo ana' i akua lapu no lakou. O ka mea fma-'

k« kanuia Stoko o ka ioakapapae, ia me »<<». he kanaka ia a h>? vr:»htne h-ii ia e kauia a aa *el: .in-.e k<>r.a maXa«!a ar.a. Xoliia, m«kvttrake loa au ia oe. e Berrik'v. e hooliikē mai imua o'u, aoie loa or »> hoike i keu ano arn» kou inoa i kuka&i mea ola hi»kah.L E ae mai ana i'mei.'w. * Bvrnio»:-, i k-:a nia nao?" •' Ke a e aku au ia oe. aok' W uu e hoike aku ana i ko'u ano i k*>kahi m»*a e ae, k»>? waie no nae o 110» —" "A'>ie. Ao!»> no ee e ho:ke ak\; ;xr 4 ua ona i keia mea. Ua ike a ua hoomaopopo pono ioa au iko Roe ano. E hai aku a u ia oe, ir,a ka wa e ike aio Koe me ka hlkiwawe ua ola h>u mai <>e mailoko mai o ka iuakupapau. oia kona wa e make a i. Owau ka mea i ike i k a wa pono e ike aku Aiano a hiki mai ia manawa o ko'u wa ia e lawe aku ai ia oe imua ona. E Bernice, aole anei owau kou hoaioha maikai loa? Aoie anei hoi na'u oe i hoopakele maiioko mai o ka iuakupapau? Aoie anei o kou peno ka'u e nana aku ne i? E Bernice, e paulele mai oe maluna o'u. Nolaila. e ae mai no ;oe ia'u. aole loa r.o oe e holke aku i kou inoa ia Roe. a pela pu nohoi me koua no. Aolei oa e h oike aku i&ia i ka mea huna e pili ana i kou ola hou ana amiloko mai oka luakupapau. E hoike mai oe i kou naau aloha no ka'u mau hana maikai ia oe, ma o kou ae ana mal i ka'u e nonoi aku nei ia oe. E :ae mai oe, aole ioa oe e hoike aku i ! kou Inoa ou ano imua o Koe, } Ae: e Gilibeta, ke a e aku nei au ia ' oe." | "Aka, e Bernice, he mea ioi aku ma» mua o kau a e wale ana mal no makn i waha.e like me keia au i hoike mal nei, ka'u mea i makemake ai ia oe e hana ' mai. O ka'u i makemake al i a oe. e hoohiki maoii mai no oe imua o'u, oial au e ola ana, owau ka mea mua ioa nana e hoike ae imua o ke a kea no kou ola hou ana mailoko mai o ka luakupapau i kanu ola ia ai oe. Nolaiia, e kau oe 1 kou lima iluna, a e hoopuka mai oe i na huaolelo a'u e hoike a ku ai ia oe." I kela wa i hapai ae ai o P.emlee i i kona iima iluna, a ua kau ae la nohoi • ko Gilibeta iima iluna ,a hoomaka aku la o Gilibeta e kamailio penei: I "Owau o Bernice, ke hoohiki nei au ma ka inoa o ke Akua Mana Loa, aole loa a u e hoike a ku i ko'u ano oiaio maoliimua o kekahi mea kino kanaka hookahi, aole nohoi imua o ka'u kane o Roy, ke ole e ae mai o Gilibeta, ka mea nana au i hoopakele mailoko mai 0 ka luakupapau. A peia ke Akua t | kokua mai ai ia'u. Amene." j O keia ka hoohiki a Bernioe i ai j a sila |io i kona mau lehelehe no ka ho opaa ana iaia iho, aole oia e hoike aku 1 kekahi mea kino kanaka no kona ano ; oiaio maoli. Mahope iho o ka hoopaa ; ana o Gilibeta ia Bernice malalo o ka hoohiki i haiia ae la. ua haalele hou iho ; la ia ia Mo Kakela a hoi aku la oia no ! ke Kulanakauhale o Ladana. A hala ae la hookhi niahina, pela Ua ! lua, ke kolu, a ka ha a pela wale aku, a 1 hoea i ka piha ana o ka makahiki okoa. |a nee a ku la ke au o ka manawa a hoea i ka umikumamalima o na malama mahope o ka haalele ana iho a ka ! Haku Ketawina ia Enelani, aia hoi, 1 ! kekahi la o ka malama o Maraki, loaa mai la la Gilibeta he lono telegarapa mai kona kaikuahine mai, e hoiko ana ua loaa mai i Ketawina Pa, he lono mai ka Haku Opio Ketawina mal, e hoike ana, aia oia i Genoa, a e hoi mai ana oia i Enelani. (Aolei p au.)