Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 31, 3 August 1900 — HALAWAI MAKAAINANA A NA KEIKI O KA AINA PUA O KINA. [ARTICLE]

HALAWAI MAKAAINANA A NA KEIKI O KA AINA PUA O KINA.

He mau Tausani i Akoakoa ae ma kahi I i Hoomakaukauia ma Kapuukolo. I ke ahiahi Poalua nei i maiamaia ai he halawai makaainana nui e na keiki o ka Alna Pua o Kina, malalo o ka hoomalu ana a na Pake Karlstiano Naauao o Honolulu nei, a ma keia halawai, i hoike ae ai lakou i ko lakou apono ole i na hana lawe ola me ka manaorao a ka poe kipi i hoala mai nei ma ka aina makua, me ko lakou kue ino loa i na hana kakoo a ka Emepera Wahine i ke.'a mau hana ino a kona lahui. Ua hoike ae lakou i ko lakou manao, o ka pau o keia mau hana hoohaunaele, aia wale no ia mamuli o ko hoihoi hou na ae i ka Emepera K>vang Shu ma kona noho alli, a ia wa e hoopai aku ai i ka poe hoohaunaele •- 1 ke mo ka mana i haawiia ma ke knawai no ka poe karaima. E hoounia aku ana he rrau kope-o ka Olelo Hooholo i aponoia i ke!a po aku nei i na Luna Aupuni o na aina e, a o kekahi ope e hoounaia aku ana i ko kakou Peresidena, ia Mr. William McKlniey, a ia Wu Ting Fang hoi kekahi, (ke Kanikela Pake ma Waklnekona) e noi ana iaia e kauoha ae i na Kiaa:ra ame na poo aupunl ma Kina e kokua i na poe a pau o ko na aina e; a e noi ikaika hoi ia lakou e hoopai 1 ka poe kipi a pau e hookahe nei i ke koko o ka poe Karistiano e noho nei a e lukuia nei hoi e ko lakou lahui. Ua alakaiia ka halawai me ka maaiahi ame ka maluhia, a u ku no hoi i ka mahalo nui ia ka hoomiilu ana a ke Komite oia hana. I Mahope koke iho o ka hora 6:30 o ke ahiahi, ua kukai hele ae na Pake mai na wahi i ke ole mai no kahi i hoomakaukauia ai. oia hoi, ma kahi kokoke i ke kihi kahiko o Alanui Mol ame Maunakea. Ma keia wahi i kukuluia ai h? awai kiekie, a maluna o keia wahi e ku al na haiolelo me ka ike pono o na poe a pau. Ua hoohiwahlwaia ua wahi nei me ka hae Pake ame ka hae Amorika. Maiuna o keia wahl i noho al o Mr. L Ahlo, Peresidena o ka Hui Bo\v On Kuk( he hui kokua manawalea); "Lau Tang, Kakauolelo o ua hui la, Wong Leong, Peresidena o ka Bow Wong Wai C. K. Al, Puuku; Yak Nam, Kakauolelo; T. Lum Sai, Kokua Kakauolelo; Chu Gem, Peresidena o ka Hui Manawalea o na Pake; Yee Chin, Hopo Peresidena, L. Sen Chin, Kakauolelo; C. .Winam, Yee Chin, Lee Chu, C. T. Akara, Wong Shiu King, L T. Chin, T. Kat Poo, Lam Kam Chin, W. Afong, Hong Kong ame kekahi mau mea e ae. Mawaho ae o kela poe i hoikeia ae la, he ir.au hoa no ka Papa Pa'i nupepa o Honolulu nei. | Na L. Ahlo i wehe i ka halawai. I leo ra wa i ku n:ai ai, ua hooho iike na mea apau me ka ame ka nuro ara nor.a. A he pinepine loa ka hoike ana mal o na poe hoolohe i ko lakou mahalo. Na Mr. Ahlo i waiho mai i ka inoa o Mr. Chu Gem i LunahouinaIu o ka Halawai, a o L. T. Chin i kakauolelo. Hooholo likeia na moho ma ka lokahi a ua hoomaka koke ihu la ka Lunahoomalu i kana hana. I Hoike mai ka Lunahoomalu i ke kumuhana o ka halawai, oia hoi: "O ka hoike ana aku i ke akea i ke kue loa 0 ka lahui Pake ma keia Panaiaau o Amerika Huipuia nei 1 ko lakou kue loa 1 na hana hookahe koko ame ka powa e hanaia mai la e ka poe kipi ma Kira a i mea hoi e hoike aku ai i na makaainana a pau o ka aina nei, i ke kue ame ka apono ole o ka lahui Pake ma Hawaii nei i keia mau hana lno a pau a keia poe kipi." Mahope o keia, ua kahea aku ka Lunahoomalu ia Mr. C. Winam e ku mai a hoike i kona manao imua o ke anai na e pili aha i keia ninau. I mai oia: "1 ka hoomaka ana mai o ka poe Poxers (poe kipi)' aole lakou i piha i ka ekolu haneri. Me ka pii liilii i nee ai ko lakou heluna iluna, a i keia wa, he mau tausani ko lakou nui, a ua piha nr paha na miiiona. Ma na nupepa i ike iho ai kakou i ka hana ino a keia poe i luku mai nei i ka poe o ko na aina e. O na hana ino a keia poe kipi i hana mai nei, mamuli o ka lakou mau hooniainoino ana 1 ka poe i plo, ua lilo i mea hōoweliweli ioa. Pela no hoi me hana i hoikeia ma na nupepa e pili ana i ka lawe ae o ka mua i ke ola o ka ohana mamu o k mke ana, i mea e maainhi ae i ko lakou mau ehaeha mamuli o na hoomainoino a ke kipi. Kf: noi aku nei au ia oukou Pake a pau loa e akoakoa mai nei, e lokahi lea kou ma ke kakoo ana i ka Olelo Hooholo e heluheluia aku ana imua o oukou, e hoounala aku ana hoi i ko kakou Ku hina ma Wakinekona, a i ka Peresidena McKinley ame Kiaaina S. B. Dole.' O Lau Tang ka haiolelo elua. Ua hoomaka ola i kana halolelo ma ka nlnau ana i kela ninu: "Heaha ke kumu o keia akoakoa an mi nei o kakou i keia po ma keia wahi? I hoike al Kakou 1 ko kakou kue ikaika i na hana 'ino a ka poe kipl e hana mal la ma ko ; kakou aina i ka poe o na aina e. Ma na j mea i ikeia ma na nupepa, e hoomaoI pepo ana kakou, ala wale no ma ka j Akau kahi i ikaika loa ai o keia poe 1 kipi. Ma ko lakou ala o ka make,, ua luku lakou i ka poe o na alna e ame ka poe misionari o na wahi liek ole. O I ke kumu o keia mau hana ino a pau, o ke aupuni kapulu, ekaeka no. No ke ino o ha alakai aupunl, ame ka hui pu 0 ka Emepera Wahine me keia poe kipi ma ka lakou mau hana hookae ame kue haole. Ina e hoi hou ka Emepera |ftia kona noho alii, alaiia, e pau ana no keia haunaele, a e hoi hou mai ana no hoi ka maluhia maluna o ka aina. 1 heie mai nei kakou maanei 1 Keia po, no ka hoike ana i ko kakou kakoo i ke alakai a ka poe o na mokuaina o ka Hema o Kina. Aole lakou i hui pu me kela poe kipi ma keia hana ino. Aia wael no ma ka AkaU kahi o keia poe ino i hoolulu ai, a malaila no hoi lakou e luku nei me ka weliweli. A ke

lana nei ka manao, e ala lokahl iai ana ka poe o ka Jhema a me ka ikaka Oia lokahi ar.a, e huu-ai aku nie kai j hoon,ania ole, i keia rce k.pi." 1 ) Ia Lau Tang a kuu iuo. ua ku mala 'o Yee Chin, a hoike mai i kona nlu manao penei: "XJa iike ao u ma.io me ko na haiolelo mua. I ko kakou lole ana i na mea.hou e piii ana i na ha®, manaonao a ka poe kipi, ua iiio iatt u.ea kauiiiaha loa no kanou. O ka oli lo Hooholo e waiho.a n.ai ana imua * kakou, he mea ia i ake nui ia e kakol a pau e HOHOLO me ka lokahi, i mel hoi e hoike aku ai imua o Ke Ao ±ao|j lookoa i ko kakou apono ole ana i keia' mau hana weliweli. A ke kali aku nel kakou \ ke a\a ae o ka poe o ka Hema no ka hoopai ana i ka poe kipi o ka Akau." j Hoike mai o C. T. Akana i :;a manao like nie ko na haiolelo mua. Ua paipai mai no hoi i na hoa a I au ī akoakoa mai. He mau haiolelo okoa ae no keKain, a ua iiKe no ka laKou mau kaiai ana me na haioleio mua. | Mhope iho o na- kukahekahe ana, ua ku n.ai o L-uiii Cuin Cmn a heluheiu mai i keia oielo hooholo: i Ma ka halawai .V iKua.i.ana o na Pake, i.e poe nolio ma Honoiuiu nei, i malamaia ma ke ahiuhi o ka la 31 o iulai, lauo, no na hai.;L ii.aii.oino i hanana mai nei ma Kina, ua hoouolo loka.u.a kela n.au Olelo Hooholo. Lr Hoohoioia, o n»aivou o na Pake, he poe e noho ana ma Honolulu ne*. ke paiioia aku nei i ko n,;uuu a.owa kj. poino o ke oia o na poe lehulHiu i hoopoinoia e ka poe kijpi ma Kina, e lawe ana i ke ola o na n.akaa.nana o Amerika Huipuia. Ke kauj.aie aku nei a ke hoahewa nei n.akou i na poe apau e hui pu nei a e kakoo nei hoi i kn poe kipi a ke lana nei ko makou manao e īilo ana keia mau hana i mea oie iloko o na la pokole a e i.oi koke no hol ka maluhia me ka liakaiia oie, a e nocpa..a keia poe kipi. li; Hooholoia, e hooui.aia i kope o ke ia mau lelo Hoohoio i ka luea Hanohano Wu Ting Far.g, ma \vak.neloi.a, a i.uiia i.oi e vta.i.o uku i i.oi i ka Mea Hanohano, ia Li Hung Chang, amn kekahi poe Kiaaina e ae nm Kina, e hmoikaika n.ai ma na a;.o a pau e noo.ualuhia i ke ola ame r.a wan.a. o na poe a pau n.a na mokuan.a a pau o Kina. Ae hoounaia aku i:oi :u ». t/>. i 'uie, ke Kiaaina o ka Panalaau o Hawail. CHU Oii.M, C. WINAM, CHANG KIM, HONG QOUN, JOSEPH GOO KIM, NG CHAN, L. T. CHIN, KAKAUOLKI-O. Komite. i