Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 31, 17 August 1900 — Ke Kinowailua I KE KULUAUMOE. [ARTICLE]

Ke Kinowailua I KE KULUAUMOE.

"Mamuli o ka haawe ana iho o na kaumaha ame na koikoi maluna o u iloko o keia mau la i kaa hope ae nei," wahi a ka Haku Kelawina i pane mai ai, "nolaila, i keia wa, aole a'u mea makemake nui e ae, o ka loaa waie no ia'u o ka maha." "Alaila, o oe anei kekahi i ike i ke kaumaha a me ka ehaeha?" i ninau aku ai o Mr. Tempest. Me ka leo i hoopihaia me ke kaumaha ame ka walohia, pane mai ia no ka Haku Ketawina: "He umikumamalima wale no malama i haia ae nei i kaawale aku ai ka'u wahine. No ke ano o keia kaawale ana o maua, aofe hiki ia'u ke kamailio a hoike aku paha ia oe." "Ua make anei kau wahine?" wahi a ke kanaka kaaheie hoĀua i ninau aku ai i kona hoa opio. "Ae; ua make oia. Aole ka paha oe i hoomaopopo i ke ano o ka'u mea i hal aku nei ia oe, oia hoi, ua kaawale aku oia mai Ma'u aku." "Ua lohe au i kou hoike ana mai nel, ua kaawaie oe mai kau wahine ma!, a i ole, o kau wahine hoi kai kaawale mai a oe aku. "Aka, e kuu Haku, e hoomanao oe, aole o ka make wale no ka 1 mea nana e hookaawale i ke kane mal kana wahine mai, a o ka wahine hoi mai =kana kane aku. E kaawale ana no laua me ka make ole ana o kekahi o laua." "Manao au, o ke kaawale ana aku o k'au . wahine mal a oe aku mamuli o kona make ana, ua pomaikai loa oe. A ina hoi o kela make ana o kau wahine, ua pili paa k'ona aloha ia oe, aiaila, ua hooi loa ia aku kou hauoli. Ua pomaikai oc a ua hauoli hoi, oiai aia kau wahine l kaawale mai a oe aku, ma ka poii aioha, o ke Akua, e hii ia ana hoi e na lima maemae o na anela. Aka, no'U nei la, aole pela. He wahine ka'u ke ola nei no oia, a ua kaawale aku oia mai a'u aku. Mamuii o kona kaawale ana aku mal a'u aku, i auwana aku au he kanaka aea maluna o ka honua, e like me ia a'u i auho|kC ana ° P -E huu Haku oi>vo, mak *' n oo n ° o ana no , aku nei ia o . wahlne ia'u nel. haaiele maoii mai ka kaawa ie A °a C he wahine ola mai noioko mai o na makua hanohano a maikai o he nohona ilihune nae ko laua. Ma kc wa mua ioa ā'u i ike ai i, ka wahine ! a 'u 1 mare aku ai, he wahine opioplo wale no ia, a ua piha kona mau aoao apau i ka ui ame ka nani. He iehulehu loa na kanaka ui e hooikaika ana e loaa ua wahine opio nei, aka, mamuil o ka nui o ko'u waiwai, ua ae kona mau makua owau kana kane e mare | mai ai. i

"Ua mare maua. Ke hoomanao poina ole nei au, i ko maua mareia ana ae, ua ike aku au i na manao puanuanu o ka hoinoi ole ma ke ano o kana mau olelo ana mai ia'u, a pela pu no hoi me ke ano o ko maua noho pu ana, ma ke ano kane a .wahine. O na hookaau ana a ke aloha i ke aloha, e like I me ka mea 1 ike mau ia mawaena o ka wahine naau maikai ame ke kane i haawi i kana mau paulele loa ana a pau maiuna ona. Ua hoonele !oa ia mai au me keia haawina e ua wahine la, a, ua noho iho la au me ka malkai ole o ko'u noonoo no ua wahine nei a'u. Malia ka e ike nei au i keia mau haawina ano e lHaluna ona, he ipo aloha e ae no kekahi ana, a, oia hoi ke kanaka l haawi ai oia j kona aloha me kona puuwai a pau, a hoolilo ia iho ia au i mea ole loa imua ona. E hai nku au ia oe me ka oiaio loa, e kuu Haku opio, he wahlne oia me Ka puuwai puanuanu. Ike iho la au i kuu naaupo. A ma o'u la i ko al ka olelo a» ka poe naauao no ka mea e pili ana i ka hupo ame kana dala, oia hoi, e hele pu aku no ka hupo ame kana dala iloko o ka nele. Aka, me ia ike no o'u i kona mau ano puanuanu a pau, aia no nae ke hoope la au maluna ona i kuu dala ame kuu waiwai.

"E llke me ka nui o ko'u lokomaikal i hoolue aku ai maluna o ua wahine la, pela kona mamao mai a'u aku. A Ina he wahi hunahuna uuku loa kana o ka mino aka iki e haawi mai al ia'u, ua lilo loa iho la la i mea nui loa ia'u, a olelo iho la au, ua uku pono la ke dala ame ka waiwai a'u i haav:i aku ai iaia. Nani no ka hupo a'u i hana al! Fool and his money shall go together!

"I kekahi ahiahl ia'u i hele ai ma kekahi huakai loihi, ua huli hoi awiwi mai la au i ka hale, me ka maopopo ole no nae i ua wahine nei a'u e hoi mai ana au la po. Ua hoi mai la au—hikl mai la au i'ka hale. I kou hoea ana mal ua paniia na puka a pau o ka hale. He'meha pu wale no mai o a o. I ko'u ike ana i keia helehelena kamehal o kuu home aloha, ua lele e wale mai la no kuu hauli manao ano e iloko o'u, he powa paha ko kauhale. Nolaila, me ka malie loa hele mal la au a wele i kekahi puka me ka lua o ke ki e paa ana no ia'u ia wa. O keia puka aia no ia ma ke keeng, e komo aku ai i kuu keena i heluhelu buke. I ko'u komo ana'ku ilo* ko o keia keena, ua iho la au j

no kekahl mau minute no ka hoomaha ana ia'u iho. I ka loaa ana ia'u o ka

maha, la ku se la au a hele aku la au no ke keera e j>ili pu ana me ka rumi mee o kuu waiiine.

"la'u e noho ana mala.la, lohe aku la au i ka hamumu mai o kekahi mau leo hawanawana llilii. Ke lohe aku la au

1 ku ieu e kekahi kanaka, a iohe pu aku la no hoi au i ka leo o kūu wahine. la «a'i hooho ae ai kuu noonoo uluku, ma ka hoomaha ana ae o kekahi manao ikiiki loa, a olelo puai ae la na mamala-olelo:

"Auwe! He powa io ka ko kauhale nei. EMa kuu wahine aloha oie ia'u ke ohumuhumu pu nei me ke kanaka ana r aloha ai me kona puuwai a i mea no'u e make ai."

"E kuu hoaloha opio, ua okooko koke ae la inaina iloko o'u, ua anehe ae la au e ku iluna a e hele aku a wawahi

i ka puka o ka ruml o ua wahine nel a'u. Ua lalau iho la kuu lima akau i ka pu-panapana—aka, ia wa me he mea la ke ike ae la au i ke kaomi ana iho o kekahi mana kupaianaha maluna o kuu mau kiipoohikl, a me he mea la e lolie ana au i ka hawanawana iho o kekahi leo ma kuu mau pepeiao me ka olelo ana: 'Ua oki! Alia e hooko i ka inaina! E uumi ika huhu!'

"Ea, ia'u i lohe aku ai i na huaolelo

i hoopukaia ae e kela kanaka, e hoike. ana ia i kona aloha i ua wahine nei me kona puuwai a pau, a, aole 1 pau iki kona aloha iaia."

Maanei hooki iho la ua kanaka nei i 'kana kamailio ana mai i ka Haku Opio, a ia wa hoi ua Haku Opio la i pane mai ai i ua kanaka kaahele nei:

"Oia mau huaolelo au i lohe ai e hoopukaia ae ana e kela kanaka imua o kau wahine, a pela pu hoi me ka noho mehameha ana o kela kanaka me ua wahine la au maloko o kona keena, aole ia he mau mea e hooiaio mai ana, ua hewa io kau wahine, a ua kue hoi oia i ka laahia o ko olua berita mare. Manao au he hana hewa loa na kekahi kane ka ae ana iaia iho e komo ola iloko o ka inalna ame ka huhu i kana wahine no na hana oia ano, ke ole kela kane e ike pono i ka hauie ana o kana wahine iloko o ka hewa. a i 019 ia, ua lohe paha kela kane i kekkhi mau olelo e hookae loa ana kela wahine i ua kane nei ana."

"E kuu Haku Opio maikai, aole loa au i moeuhane iki, pela iho la ka nui o ka maemae o kou uhane. E hoomaopopo mai kaua i keia mau mea. O ka hale—ka home—a'u ame kuu wahine i noho ai, ua panikuia kona mau puka a pau. Aia iloko o ka ruml moe ponoi o kuu wahine, kahi hoi a'u e oielo iho ai me ka oiaio ame ka pololei, a 0 oe nohoi kekahi e olelo ana pela, o kaua, ona kane a x ka kaua mau wahine na mea wale no i kuleana i na keena o ua mau wahine la a kaua, aole |o kahi kanaka a poe kanaka e ae, e noho ana he kanaka i hoike i kona ha i ua wahlne nei a'u. O kela kanaka ame kuu wahine, o laua wale no ke noho kokoolua ana i ke kulu o ke aumoe, āme ka mehameha hoi. Heaha ko kela kanaka kuleana ma ia wahi? Aole anei e hiki ia oe, e kuu hoaloha opio, ke hoomaopopo «iho, mamuli o ka ae ana 0 kela wahine puuwai makona ia'u i 1 kela kanaka i leomo ai oia iloko o kela I keena moe? Aole anei, e kuu honloha ! opio, i lawa loa keia noho kino ana o kela kanaka me kuu wahine me ka mehameha maloko o kela keena e hiki ai ke aponoia ko'u huhu, kuu lili ame kuu inaīnii V kuu wahine aioha ole ia'u ame kela kanaka? lapuwale? O!, O! E kuu hoaloha op4o, e hiki ana anei ia oe ke hoomanawanui, ina o kau wahine kela e like me ka'u i hoike aku la ia oe? Owai la ke kanaka e pil ole ae kona inaiiia ame kona huhu ina peneia iho la kana wahine e {īana ai. "A e kuu hoaloha opio, no kau olelo 1 pane mai nei, he mea pono ia'u ke kali a ike pono au i ka lawehala ana o kuu wahine me kela kanaka, a i ole ia, e lohe aku paha au I ua wahine nei a'u e luai ae ana i kekahi mau huaolelo awahuai a ke aloha ole no'u nei, alaila, o ko'u wa ia e aponoia ai no ka hapai ana ae ika huhu iloko o v u, e hoolohe j mai oe, e ua Haku opio nei o Ketawina Hale.

' "Mahope iho oka hoike ana aku a kela kanaka i kona aloha wahine daimonio nei au, aia hoi, lohe aku la au i ka uwe ana ae o ua wahine la, a olelo mai la oia i ke kanaka i hoike aku ai i kona aloha iaia, aole oia e kamailio hou aku iaia ma ia ano. Hoike pu mai la oia iaia i ka nui launa ole mai o kona alohā iaia, a, ua mau no kona aloha nona, a e paa ana no ia aloha a hiki I ka moe ana o konā kino i ka lepo. O ke kumu o kona ae ana e mare mal ia'u mamuli no ia o ka nui o ko'u waiwai. Ua mare oia ia'u, wafc' ana i lioike mai ai i kela kanaka, no ka hookikiha ana 0 kona makuakane iaia owau kana kane e mare ai, nokamea, he kanaka waiwai au, aole hoi mamuli o .kona aioha maoli ia'u a makemake hoi. Ke lohe aku la no hoi au iaia e kamailio ana 1 kela kanaka, ua makemake loa oia e kanu ola ia oia iioko o ka luakupapau i kaawale aku ai oia mai a u aku.

"Ea, e kuu hoaloha oplo, heaha ka mea i koe aku e kali hou aku ai au no ka hiki ana ia'u ke hapai ae i ka inaina iloko o ko'-u houpo?» TJa lohe maopopo aku la au i ka hoole makawelawela ana mai o kuu wahine, aole ona wahi aloha ia'u—ua makemake oia e make 5 kaawale aku ai oia mai a'u aku.

"Aka, e kuu Haku Opio, ijfia aole 1 hoomaamaama maikai ia ko'u llunaikehala e ka uhane o ka hoomanawanui ina no ua hahao au i ko'u mau lima e hoopaumaeleia e ke koko o kela kanaka ame kela wahine' daimonio a'u. Me na waimaka nae e helelei ana ma ko'u mau papalina, haalele iho la au 1 khi a'u e noho ana a.hoi aku la au no ko'u rumi moe. Aole hoi i liuliu mahope iho o ko'u hiki ana i ko'u rumi, ua ku ae la au me ka paa ana i ko'u wahl puolo ma ko'u lima a haalele iho la i kuu home aloha. Ua maopopo loa ia'u, owau ka mea mua i haalele iho ia loko o ka hale, a mahope mai kela kanaka a kuu wahine i aloha maka eleoie loa ai. Mati ia wa mai i kaawale a au mai kuu home mai, a mai kuu aine hanau mai nohoi. He mau makahik' 'oihi loa keia o ko'u kaawale ana mai la aina hanau mai, akahi no au a ikf īou i kona mau hiohiona nani. Ma nao au, mamuli o keia nalowale loih i lok ana o'u mai kuu wahine rr>ai, u: nanaoio loa oia, ua make au. a ma 5; mo, ua mare aku la ola i ke kanak.' ina i aloha ai me kona uhane elee!' v pau. Aka, ina nohoi oia ke ola nei. laila, aole no au e hoike aku ana imua na ela au ke ola nei." . (Aole 1 pau.)