Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 31, 17 August 1900 — Na Rula, Hooponopono Koho Balota. [ARTICLE]

Na Rula, Hooponopono Koho Balota.

N'O NA LUNA NAXA KOKO BALCTA. HELUNA—KE KCHO AME KA IIOOPIHA ANA I NA HAKAHAKA. 39. E hoonohoia I ekolu mau Luna Nara Koho Ealola no kela ame keia mahele . E kohola lakou e ke Klaalna, e Hke me ka mea hikl. mal na aoao kue holo balota mai. Ina ua hikl ole. a fcana ole, a hoole paha kekahl ir.ea i kohoia pela ma ke ano Luna Nana, na ke Kiaaina e kono aku I kekahi e hoopiha ia hakahaka mal ka aoao mai o la mea I hiki ole ke hana. Eia no nae, !na hē-mea hiki ole ke ho- ! «kela aku ia mea i ke Kiaalna iloko o j ka manawa kupono e hiki ai e hookohu j l kekahi mea mamua ae o ka malama- ! ia ana o ke koho baIota. ua hiki no I ka lala a mau lala paha o ka papa 1 koe, e koho i kekahi mea a mau mea paha e hoopiha ia hakahaka. NA HANA A NA LUNA NANA. 40. O ka hana a na Papa o na Luna Nana, ola keia; 1. O ke kau koke aku i hoolaha, i ka wa e ioaa mai ai o na kope o ka papa inoa o ka poe koho i kakau a paiia paha, mai ka Papa Hoopaa Inoa mai, aoie e emi malaio o ekolu wahi akea a ike nui ia o loko o na mahele koho lehulehu. i 2. Ma ia ano like/e kau aku i na hoolaha koho balota, i ehiku la mamua ae o kekahi koho balota ana, a ma ka wehe ana o ka pahu balota e kau aku l na balota hoikeike ame na olelo kuhikuhl e like me ka mea l makemakeia inaloko nei. 3. E hooponopono i ke kope o ka poe koho balota i ka manawa a ma ke ano a ka Papa Kakau Inoa e kauoha ai. 4. E hoomakaukau I na wahi koho baIota ma ke ano 1 hoakakaia maloko nei; e noho a hoomalu ma kela ame kela koho ana, a e malama ia koho ana a e malama 1 ka maluhia. 5. E kakau I ka inoa o ka mea e koho ana, a e kaha ae i kona inoa ma- ! loko o ka papa inoa o ka poe koho i hoolakoia mai ai e ka Papa Hoopaa Inoa. 6. E hoomaopopo a hoike ae ma ke akea i ka hopena o ke koho balota ana. 7. E hooili aku i ka hopena o ia koho ana l ka Luna Makai o ka Mokupuni, koe ka Mokupuni o Oahu i ka Makai Nul ia e hoouna aku ai. S. E malama a hooili aku i ke Kakauolelo o ka Panalaau i na baIota a pau i hookomoia, holoi a hoohana ole ia, me na papa inoa ame na moolelo a pau e pili ana i ke koho balota, ame na kope o ka hoike ana 1 ka hopeha o ke koho balota. 9. E malama i moolelo piha o na hana a pau o ka Papa. 10. Ina ua haalele mai, a i ole ia, ua make kekahi moho holo balota nona ka Inoa i paiia maluna o na balota, a ua waihoia mai paha na moho holo baIota hou, e kau aku i hoolaha no ia mau mea ma kahl koho.

11. E malama i na pahu balota ame na waiwai e ae e pili ana i na koho balota, a e lawelawe I na hana e ae, na hana ame na mea i kauohaia e ke kanawai, ame na hana kupono, oial e hooko ana i ka lakou mau hana. LUNAHOOMALU O NA LUNA NANA KOHO BALOTA. 41. Ina aole mea e ae i kuhlkuhlia e ke Kiaaina, alailu, o ka Luna Nana nona ka inoa mua, ma na papa inoa o na Papa Luna Nana Koho Balota, ka Lunahoomalu a e noho hoomalu oia ma na halawai a pau a na Luna Nana e maiama ai. O ka olelo hooholo a ka hapanui o na lala a ka Papa Nana, oia ka oleio hooholo a ka Papa. KE HIKI OLE MAI KA LUNAHOOMALU. 42. Ma na mea a pau i pili i na hana a ka Lunahoomalii (T na Luna Nana Koho e lawelawe ai, ua hiki no ia mau hana ke iaw-elaweia e kekahi o na Luna Nana Koho l ka wa o ka Lunahootnaiu e kaawale ai no ka manawa a mo e ae paha a hiki ole ke lawelawe i na hana. HOOPONOPONO ANA I KA PAPA INOA O KA POE KOHO. 43. Aole e hanaia kekahi hoololl ana i ke kope o ka papa inoa o ka poe koho l hoolakoia mai e ka Papa Hoopaa Inoa. aia wale no a na na Luna Nana Koho, a i kulike ai me ke kauoha i kakauia, a ka Papa Hoopaa Inoa o ka Apana. Ka inoa, ka la ame ke kumu o ia hooioii a hooponopono pakahlia ana e hoo- j komoia iioko o ka na Luna Nana moolelo. ! NA PAHU BALOTA. | 44. Na ke Kakauolelo o ka Panalaau e hoolako mai i elua mau pahu balota kupono ro kela ame keia wahl koho J halota. Hookahl o la mau pahu e kau-1 ia me na huaolelo moakaka maluna | "No na Senatoa, M a ma kekahi "Na! T,unarr.akaainana." Aole e kaula keknhi mea e ae a hoailona paha maluna Iho. E hanaia ua mau pahu nei me ka laau like o ka manoanoa o na papa, aole e oi aku i ka hookahi Iniha aoie hol > emi iho malalo o ekolu-hapaha iniha. kahiia a pahee o loko ame waho. e v .araia 1 pani me na aml. a hoopa&la me ka laka a mau laka maikaL Ma» 1 w;»er.a pla panl e okiia I puka I oi ole ! rramim o ekolu iniha ka loihl. a aole ! hol e oi mamua o hookahi-hapaha iniha | ke akea, a hikl ke paleia me na apana |! kauia ma na kae. N O NA WAHI KOHO BALOTA. KAPUĪA NA HALE HOOHAINU RA\L\. 45. Aole kekaM wahi koho ba!ota e ma na wahi e laikiniia ana ke kuai o na wal ora, b'a a waina paha. KEENA E KOHO AL 4*. Na na Luna Nana koho e hoomaki»ukau ma kela ame kela wahi koho balotau I keena kupono a kowa kaawa?e paha» i waM e hoopohoia at ns kwhi no ka poe koho. na pahu balo'a eiua 1 hoakakaia maloko nel. HOONOHONOHO ANAON'A KEENA E KOHO AI. 4T. Na ra Lnna e h->ola-hn o ke kee»»a koho b»lota. rr»e e H ?rftirr* o ekMu inan k*»ho, a keena paha, I wahi e hikl kupono

ai i ka p«>e koho balot& ke hoa!lona ! ka lakou rrau balota. E ho:.noho.a ke:a mau haka k?ho haT o*a r-p k? e> >- :, <! o!? a' ke ike a mai e keka? 5 p-'-e koho ka hoaiiona ana •: ka lrk'-:v tarafa kekahi p#?# i n'ea e Mki a: J ka iee nra!o&o o a k? le'e rr.ai a ar??re e ne- ks{.ca! ke- ko"r* --v u baio:a ai ka haka k>ho | a raha. • I"a p~a | »»-.•» nr-r» K'V ! ?ro. *"» V U | bīi?ofa. ? krho. a k°era r-a"' V** ike sra aku a ka poe rr.awafco kofee iho o ua kaola pale ".a. 1 ArJe ro o a»»'-» r «>® [a'e r * T j rv-f» e hoomakpi'kpu ara f k** i I Vn?j br l rto P r /~,» p. h**- ' lot?» a*-a o knnla rel i o*»ioia. v-p?e t*~? V*c ?» »*•» r ura N*nra ro { ka maluMa a , -,*- a i j O arre ke!a haka koho a keena e ho*-!rko!a ro me na r.vakaukau no ka hoail"ra ara ! na balota. j KA p t \*n t aft \\t * * rt KO 1 OKE KEENA BALOTA. | 4s. >*a na Lura *-n*-o [ n'e o ka wehe arf J v.-vn #> *"><«- j kanwple i wahi n>awaho aV o

j kah? koho i mea e ke'ake'a ai i na ha- [ na kue i ka wa koho: a aole no «> ae!a | kekaH mea maloko « kaH i waleia 1 ka wa e koho ana mawaho ne o ra Luna Nara Koho. na moho holo balota a o ko lakou mau atrera popaha i oi ole aku mamua o e'.ua no ka moho hookahi, prre ka poe e koho iro, i oi ole aku mami'a o eor>o i ka nnnawa hookahi, e hele maoli ana e koho ia manawa. KA MANAWA O KA WEHE ANA AME KE PANI ANA I KAHI KOHO BALOTA. 49. E weheia no kahi krho balota e na Luna Nana koho ma ka hora 8 o ka wati ma ke kakahiaka o ka la koho. a e hoohamama mau ia a hiki i ka hora 5 o ka wati ma ke ahiahi oia la no. koe wale no ina ua pau loa ma' na poe koho i paa ma ka papa inoa oia apana i ka hookomo i ka lakou balota mamua a'e o ia manawa, alaila, e paniia kahl e koho balota al, a e heluia na balota e like me ia i hoakakaia mahope aku nel. NA HANA I KA WA E WEHE AI I KAHI KOHO. 50. I ka wa e weheia ai kahl koho no ke koho balota ana, na ka Lunahoomalu o ka poe Luna Nana koho, e wehe akea imua o ke alo o ka poe e ku ana malaila a e holkeike aku i ka poe a pau malaila, i ua mau pahu balota nei, 1 mea e hiki ai ke ikeia aohe mea o loko. Alaila e paniia no ua mau pahu nel a e lakaia a paa, a aole loa e wehe hou ia no kekahi kumu, a hiki wale no i ka manawa e paniia ai kahi koho.

Ma ka manawa e wehela af kahi koho e wehe akeala na sila hoopaa o na ope balota, a na ka Lunahoomalu e wehe ua mau ope balota nel.

E kau koke ia no ka pepa kuhikuhi e hoakaka ana i ke ano e hoailona al na balota, ke koho ana, ame ke kii hoIke o kela ame keia ano balota ma kela ame keia haka koho, a keena paha l hoakakala maloko nei, a aole hoi e emi malalo mai o ekolu o ia mau pepa kuhikuhi ame ekolu kii hoike o kela ame keia balota e kau koke ia rria na wahl e ikeia ai mawaho a*e o ka rumi koho balota. NA AAHU KOA AME NA AHAHUI MA KAHI KOHO BALOTA. 51. Aole no e hele kekahi koa i kahl koho balota no kela ame keia kumu me ka auhu koa; a aole nohoi e kai huakal kekahi ahahui koa a ahahui e a'e paha, a 1 ole. hele paha ma ke ano pualu I kahi koho balota. KA MANA O NA LUNA NANA E LAWELAWE I NA HOOHIKI. 52. Ke hoomanaia nei kela ame keia Luna Nana Koho e lawelawe l keKahl hoohiki i hoakakaia maloko nei na na Luna Nana Koho e hana. HOIKE WAHAHEE. 53. O kela ame keia mea e lawelawa ar.a 1 keknhi hoohiki i hoakakaia maloko nei, a i hoomanaia e lawelaweia aku e hai ana 1 na mea oiaio ole, e pane ana me ka oiaio ole i na iinau i l;a--awiia aku iaia malalo o ia hoohik! ana, ua ku ka hewa "hoohiki wahahee" i.*i!a ma ka degere elua. NA BAI OTA. 54. Ma ka bjlota waie no na koho ana. O ka balota he pepa ia i kakau a palia paha, i kakau hapa a pai hapa me na inoa o na poe a pau o ka poe e kohoia aku ana ame ka oihana e hoopihaia ana. NA MEA O LOKO O KA BALOTA. 55. E kaula ma ka balota ka inoa a mau inoa o ka mea a mau mea e kohoia aku ans; ka olhana a mau oihana i noiia, ame ka ap&na kahi e malamaia ai ke koho: ame ka manawa a mau manawa o na olhana e kohoia aku al E paiia ka inoa a mau inoa o ka moho a mau moho ma ka olelo Hawaii, a 1 ole ia, ma ka olelo Enelani ano like, ina he Inoa kahi pela, ke nol mal ka moho i ke Kakauolelo o ka Panalaau ma ke kakau ma ka wa o kona waiho ana mai i ke noi holo moho i ke Kakauolelo o ka Panalaau. • Aole e kania ma ka balota kekahl huaolelo. kii, kaha a hoailona paha mawaho ae o ka mea i aeia maloko ne'. a e paiia me ke ahuwale ole o na hua pai ina ke kua. j WAIHOOLUU O KA BALOTA. 56. Ona balota no na Senatoa he pepa bolu; a o na balota no na Lunamakaatnan& he pepa keokeo. ) BALOTA NO NA SENATOA. j 57. O na balota e haawiia aku ana j ma na apara koho Seratoa no ke ko« ho ana l ra e Uke loa ka nul. ke kaumaha. ke ano, manoanoa a e Uke no hei ka walheolun. I>e r«*e r N .ea i hoakaka'a ma ka Pauku 28, alalla. o na balota no kela m e keta epana koho Senatoa e hookomola aea ra inoa o ea moho holo £enaloa a pau ro ta apana I wae pono īa »im ke Hi w i liel, Ā sole e hookomo!a ona Inoa e ae. XA BALOTA NO NA AINANAO na e haawila aku ana rr.a ra apana koho Lunamakaainana no ke koho ana l na Lunnmakaalnana. * I-ke loa ka rui. ke kaumahi?, ke mancar*ca, a e l'ke ma ka waihooluu. Kre n?e ra rrea i ma kn ">rku 28. alaila. o na b&lota no kela vrre keta apana Lunamakaalnana »* hookomo ia na Inoa o na moho hole

T T a komo iho ce! o Daw4 K. KalanokalaAl ma ke Keeoa Loio o T. Mc?artt* Stewart ma ke ano Mahele Olelo Haole. Fe nul kona maa hoa!oh& & puil n& Mokupun! a aole m&u kum'i kanalea itor.a makamaka e hele mai al e v u!pu ira ke ano olhara. E!a o T. Mc'rVi*ts ke ku*rale nel »o L. x»we'l Kvpay rk) he hlhla n«l anaana lawe kue !a mal e Abigai! K. KaiUrta (v>. »l»-4t

LunfttnaJcaainar.a a pau no ia apana i wae pono ta ma ke ano J hoakakaia maloko D«-i, a aote e hookomoia ona inoa e ae. H<X>PQN"OPONO ANA i NA INOA O XA MOHO MA KA BALOTA. E kauia na inoa o na moho e holo ana ina ka balota ma ka hoonohonoho am\ ma ke ano hua pi-a-pa. E kahala i kaha pololel mawaena o kela ame keia inoa pakahi ame kona inoa like, ina he inoa kahi peia, ame ka inoa mahope lbo. Mahope koke iho o na inoa a pau. m* ka lima akau o ka baloia, e kahala J kaha mai luna a ialo e hui ai me na Kaha e moe ana e komo ana, maiaila he kowa I ano like na aoao ma ka panina o keia ame keia inoa ame kona inoa ano like. a maloko o ia ko» wa e hookomo Iho ai ka mea koho i kana mea i makemake ai ma lee ano i hoakakaia maloko nei. E kauia na inoa a pau maluna o Ka balota me ke kaawale kupono. AOLE E AE IA NA WAHI LETA. 6»). Aole e ae a heluia kekahi balota i hookomoia iloko o ka wahi«leta a 1 opeopeia paha ma kekahi ano e ae. XA KE AUPUNI E PAI I NA BALOTA. 61. Na ke Kakauolelo o ka Panalaau e 'pai i na balot& malalo o na lilo o ke Aupuni. E hoounaia i kela ame keia mahele koho, aoie e emi iho malalo o elua mau balota no keia ame keia inoa i paa ma ka papa inoa o ka poe keho ma ke koho baiota i hala mamua. Ina ina kekahi wahi ua hoololiia na palena o kekahl maheie mahope mal nei o ke koho balota i hala, alaila, o ka nui o na balota e hoouna ai, aia no ia ma ka ke Kakauolelo o ka Panaiaau mea e koho ai, oia lioi, e palua ka nul i ko ka poe koho o ia inahele. HOOPONOPONO O NA BALOTA. 62. I ka manawa e pau ai i ke paiia, alalla e hoopaaia na balota iloko o ka pu-a ma ka hookahi haneri o kela ame kela pu-a, ma ke ano e hiki ai ke maihi a wehe pakahi mai. E hooiliia aku na balota e ke Kakauolelo o ka Panalaau i na Luna Nana Koho lloko o na puolo i silaia, a aole e weheia a hiki i ka wa e weheia al ke koho ana ma ke ano i hoakakaia maloko nef,

E malamaia e ke Kakauolelo o ka Panalaau he papa helu o ka nui o na balota 1 hoounaia I na Papa Nana Koho pakahl. MANAWA E HOOUNA AI I NA BALOTA I NA LUNA NANA KOHO. 63. E hooillia aku na balota, na balota kumu hoohalike ame na olelo hoakaka i kuhikuhiia maloko nei, e ke Kakauolelo o ka Panalaau i na Papa Nana lehulehu ma ke ano e loaa aku ai ia lakou oole e emi malalo o elua mau la mamua ae o ke koho ana. NA PEPA PAI-HAKAHAKA. 64. E llke me ka hiki mahope koke iho o ka hookohuia ana o kela ame keia Papa Nana, a l ole, mahope koke 0 ke kauohaia ana o kekahl koho balota kuikawa, e hoolako aku ke Kakauolelo o ka Panalaau I na Papa Nana Koho a pau me na pepa paihakahaka 1 like ka nunul ame ke ano ame na kaha me na mea i makemakeia maloko nel. O ka nul o ua mau pepa palhakahaka la e hooili aku ai aole e emi 1 ka palua 0 ka heluna o ka poe koho lloko o na mahele lehulehu e malamaia ai ke koho balota. Ina e lawe hewala, a i ole, haule paha, a lilo i mea e loaa ole al na balota 1 paiia i hoakakaia maloko nei no ke koho ana ma kekahl o na mahele koho, mamuli o ka loaa ole ana aku l na Luna Nana, a i ole, hoopoinoia a nalowale paha, e hlki i na Luna Nana o la mahele ke hoomakaukau, ma o ka nlnau ana malalo o ka hoohiki owal la na moho holo balota i wae pono ia no ia apana, a e kauoha e hoomakaukauia ona mau balota palhakahaka e llke me ka hiki e kulike ai me na hoakaka I kuhikuhila maloko nei e plli ana i ka hooponopono ana o na inoa, 1 na balota e lawa al no la koho ana. • Ma na wa e ae a pau mawaho ae o na mea l hoakakala ma keia pauku, aole C8

loa e hoohanaia ua mau paihakahaka la; a mahope koke iho o kela ame kela koho ana, e hoihoi mai ai na Luna Na« na i na paihakahaka a pau i hoohana ole ia I ke Kakauolelo o ka Panalaau. KE ANO O KE OPI ANA I KA BALOTA. 65. Mamua o ka haawiia ana o ka balota I ka mea koho e opl iho na Luna Nana I elua opi ana, o ka mua, mawaena, I loaa al ka huina-ha lolhi, alaila, opl no e llke me ke opi mua ana i nalo ai na mea oloko. HAAWI ANA O KA BALOTA I KA MEA KOHO. 66. I ka wa o ka mea koho e hoike mal al i kona manao koho, alalla, e haawi aku ka Lunahoomalu o na Luna Nana i ua mea koho la i balota a mau balota Lunamakaainana a Senatoa paha, e Hke me ke ano o ka mea 1 makemakeia me ka opiopl kupono e ilke me la i hoakakaia maloko neL HOAKAKA I KA MEA KOHO. 67. Na na Luna Nana Koho Balota, e hoakaka aku i ka mea koho i ke ano o ke koho ana, ke noila mai. KE ANO O KE KOHO ANA. 68. I ka loaa ana aku o ka balota I opiia e ilke me ia i olelo mua ia, alaila, e hele koke aku ka mea koho \ haawlia aku ai ua balota nel Uoko o kekeena i hoomakaukauia n<* ia hana, a malaila e hoailona ai i kana balola ma ke ano i hoakakaia maloko neL E oplopl hou ae olai ka halota a mau baiota paha e Hke me ka wa i haawiia ai ua ba!ota a mau balota la iaia e na Luna Nana, a e haalele Iho i ke ke- [ ena me ka hookaulua ole ame ka holkeike ole aku ma na ano a pau i na mea o loko o ka balota ia hai, koe na mea I' hoakakaia ma ka Pauku 73 o keia, e haawi ana i ua balota a mau baiota ia I opiopiia iho la I na Luna Nana Koho Balota e maiama ana I na pahu balota, a aole hol lakou e wehe a hoomahoia ae, aka nae, e nana pono iho lakou 1 na kihi me ka hoomaopopo loa ina he hookahl waie no baiota i opiia. a e hookomo koke ia iho ua balota la lloko o ka pahu a mau pahu kupono paha no ia mea «4» Luna Nana.

I KE ANO O KE KAHA ANA I KA BA- ' | LOTAj $9. Na ka mea koho e hoike i kona . ; makemake no na Senatoa ma ke kau i I kaha pe'a X ma ka aoao akau o k& bama ke kowa & mau kow* i hoōkaa.waieia no la mea e kulike ana me ka inoa a mau inoa o ka moho a mau moho holo balota a ka mea koho l makemake ai e koho. j KA MALU LOA O KA BALOTA AME > KE KUOKOA O KA MEA KOHO. ] 70. Aoie e hoike aku kekahi mea koho l kona balota i mea e ae. aole no hoi e nana a noi alen paha kekahi e nana i na mea maloko o ka balota a kekahi mea koho, koe wale no ka mea i hoakakaia ma ka Pauku maloko nei; aole hoi kekahi mea maloko o kahl i hookaawaleia no ke koho ana e hoao e hoololi l ka makemake o ka mea koho. 1 ka wa o kekahi mea koho maloko 0 kahi i hookaawaleia no ke kaha ana 1 kona balota, aole e aela kekahl mea e ae, koe na mea t hoakakaia maloko 0 ka Pauku 72 maloko nei e komo aku ma la wahi i hookaawaleia ma ke kulana e ike ai oia i ka ka mea koho kaha ana l kana balota. AOLE E LAWEIA KA BALOTA MAWAHO O KAHI KOHO. 71. Aole e hlki i kekahi mea ke lawe 1 ka batota mawaho aku o kahi koho balota, a ina e haalele mai kekahi mea i loaa laia ka balota i kahi koho me ka haawi mua ole mai i ka Luna Nana, e iike me ka mea l maloko nei, a hoikeike wale aku paha i kana balota, koe i na mea i hoakakala ma ka Pauku 72. mahope o ke kahaia ana o , ka baiota, e nele ola i ka mana koho, a ! e hoopaaia na hana o keia ano e ka ] Lunahoomalu o na Luna Nana ma ka ] moolelo. | HIKI NO I NA. LUNA NANA KE i KUOKOA I NA POE KOHO PILIKIA. | 72. Ina no ka makapo a no kekahi j pilikia kino e ae, ua hiki ole i kekahi i mea koho ke kaha i kona balola, e loaa . no laia ke kokuaia e kaha i kona ba- ! lota e kekahi o na Luna Nana, !na oia e nol aku e hana pela. Mamua o ka lawelawe ana i kela kokua, he mea pono i na Luna Nana ke hoomaopopo lea he pilikla lo ko kela mea koho o ia ano. NA BALOTA POINO. 73. Ina e poino kekahi balota ma ke kaha ana. alaila, e loaa no lala he balota hou, ke hoihol oia 1 ka mea i poino. O ka balota i hoihoiia mai pela, e hoailona koke la, a o na kumu o ia hoallonaia ana e kau pu ia maluna a e kakauia e ka Lunahoomalu o na Luna' Nana. ' HELU ANA I KA BALOTA. 74. O ka halki o ke keena kahl e ma« | lamala ana ke koho balota, aole ia he i mea e keakeaia ai o kekahl kanaka e komo mai e hoolohe i ka helu ana: o na balota ma ka la koho,. ala wale no a oia ka mea pono no ka malama j ana 1 ka maluhia. | KE ANO O KA HELU ANA I KA BALOTA. 75. Mahope koke iho o ka pau ana o ke koho, e wehe ka Lunahoomalu o ka Papa Nana i ka pahu balota a e hoomaka aku e helu e llke me kela malalo iho: E helu mua ia na balota a pau i mea e ikeia ai ina ua like ka huina o na balota me ka huina o na poe i koho i kakauia e na Luna Nana. Ina ua ol aku ka nui o na balota, e hoihoi hou ia e ka Luna Hoomalu na balota a pau iloko o ka pahu, pani, ki a paa, alaila, lulu 1 ka pahu i mea e hui pono ai na balota. E wehe i ka pahu a uhl la me ka apana lole, a na ka Lunahoomalu o ka Luna Nana, mahope iho o kona kau mua ana i kona iima Iluna me ka mohala 0 ka peahi lima i ulu ia ka lima o ka lole a hiki i ke kuekue lima, e hookomo iho kona lima malalo o ka lole e kau ana maluna o ka pahu balota, e unuhi mailoko ae o ka pahu me ka nana ole, i hookahi balota l kela ame keia unuhi ana a hiki I ka wa e like ai ka nul o na balota me ka nui o na inoa o ka poe koho 1 paa maloko o ka papainoa a na Luna Nana, O na balota i unuhiia pela, e hoailona koke ia mamua o ka helu ana aku, ma ke ano e Ike ia ai mahope aku, a e kakauia e ka Lunahoomalu o na Luna Nana, a e malama me na moolelo. 76. Ina ua like ka heluna o na balota me ka huina o na poe koho 1 paa 1 ke kakauia e na Luna Nana. a i ole, ua eml iho paha malalo o ia heluna, a i ole, ma ke ano e hoolaloia nel maaua llke, alaila, e hoomau aku na Luna Nana i ka helu 1 na ba!ota o kela ame keia ano. NA BALOTA E KIOLAIA. 77. Ina ua ol ae na inoa mamua o nft oihana e hoopiha ia ana, a i ole ia, Ina ma ka balota no na Lunamakaainana ua ol na kaha ana mamua o ka ke kanawal i ae al; a I ole ia, Ina ma ka balota ua kauia kekahi kaha a hoailona paha e hoomaopopola ai ua balota nei, a i ole la. kekahi mea a hoailona paha ma ke ano kue I na hooko ana o keia kanawal; a l ole ia, Ina ua loaa elua a oi aku mau baiota maloko o ka pahu balota 1 op) pu ia ma ke ano akaka ua oi ae mamua o hookahi balota I hookomoia e ka mea hookahl; a I ole la, Ina ua kue ia balota ma kekahi ano e ae 1 na mea 1 hoakakaia ma keia kanawai; alaila, oia balota ame na mea a pau maloko e hooleiia. Aka, aole e hooleiia kekahi balota ma ka emi o na lnoa maloko maialo o ka mea 1 aela e kohoia. E kakaula ma ke kua o kela ame keia balota ! hooholola ua kupono ole ka huaoleio "hooleia" e ka Lunahoomalu o na Luna Nana, me kona Inoa a huakumu paha. E HAAtTI KOKE IA NA OLELO HOOHOLO. 78. koke la na ninau a pau e pili ana 1 ke kupono o kekahl balota, a o ka manao o ka hapanul o na Luna Nana e mana a paa no ia, koe ko ka Aha Hookolokolo Klekle mana e hoakakala nei maloko neL E HELU LEO NUI I NA BALOTA ; 79. X ka helu ana 1 na halola, e heluhelu ia tne ka leo nul moakaka e ke~ 1 kahi o ea Luna Nana, na inoa o ka poe e koho ia ana, a e malamaia oea moolelo e kekahi o na Luna Nana. HOIKE ANA I KA MEA I KOHOIA. 80. I wae maopopo al I na Luna Nana ka nui o na ba!ota no kel* ame kela moho holo balota pakahi, e hoike i

' a* lakoe m* ke akea I ka nu! omM* iot* i hookomoU, ame ka heiun» o na baiota o teU *m* kei*> | Na ka Lonalioom&lu ona Lona N» tsa e kauoh» e hanaia I moolelo plha *> * la tcea, l\oko o k* b«ke n\ooVelo & n& Luna Nana; e hooiliia i hookahi kope 0 ia hoike i ka Makai Xul & Makai Kiekie paha. a i hookahi kope i ke Kakau olelo o ka (»analaau. ! WAIHO AN'A O N*A MOOLELO | 81. Ika pau ana o rta balota Ika he--Ilu mahope iho o ke paniia ana o ke Koho, ame ka hoikeia ana ma ke akea o ka hop<«nA o la koho ana, e haaa ko ke na Luna Nana imua o ka $oe kole balota. a o ko kikou mau hope paha, a 0 kekahi jx« koho paha e roaketnak<? ; ana e ik«\ a paa lloko o ke ope na t>a- ! lota i htv>unala mai l na Luaa N'aoa e : ke KakauiMelo o ka Panalaau. me oa j pepa paīhakahaka pu a pau, tr.x oa f hoohanaiA a hoohana ole la pah.v na balota pat a pau i hoohanai* ho! ?ua a hoolelia; me ka papa inoa o ki por koho i loaa mai ai mai ka Papa Hoopaa Inoa mal. an e ka papa inoa o * K a 1 poe koho ame na m«?a e ae a pau i p-u | i ke koho ana l kuhikuhila maiok> rv>? |e hoouna aku 1 ka Makal Nui a Ma j kai Kiekio paha i ko Kakauoleio o v* | Panalaau. | Oua op£ la, e sUa?a ena Luna Nar \ ; me ko lakou slla a mau si!a ponol atr.< | na sila o ua poe holo b»lota la, a hope | paha o ua poe holo baiota !a e Uke m<» ka mea i makemakela e hoopaa ae. Alaila, na na Luna N'ana e kau lh« 1 ka hoailona mawaho o ua op« la m* ka inoa ame ka inoa oihana o ke Kakauolelo o ka'Panaiaau, me ka hoakaka I ke ano o na mea o ioko e Ilke keia malaio iho nei: "Moolelo no ke Koho Balota ana no 18—Apana Koho Lunamakaainana Helu —. Mahele Koho Helw Mokupuni o a e hoolii koke aku ia mea i ke Kakauolelo o ka Panaiaau. Aole e wehu a nana ta ua puoio ia. koe wale no imua o ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie, a m&hope o ia nanaia ana. e sii& hou ia imua o ua Lunakanawai la, Mahope aku o kekahi koho baiota nui ana, ua hiki no ke hana ino ia ua maa balota la e ke Kakauolelo o ka Panalaau.a o na moolelo koho balota e ae e wehe a waihola ma ke keena- o ke Kakauolelo o ka Panaiaau. I HOIKE HELU O NA BAI/OTA KA HAAWĪ ANA O KA PALA PALA HOIKE NO KE KOHOIA ANA. 52. Mahope koke iho o ka ioaa ana o na holke no ke koho ana mal na Pana Nana lehulehu mai a pau o na apana koho, e hoomaopopo ka Makai Kiekle a Makai Nui paha i ka mea i kohoia me ka hoonohono papa i ka hope o la koho ana iloko o la apana. O ka poe e kohola I loaa ka hulna nui 0 na balota ma kela ame keia apana koho, e kukalala o iakou ka I koho pono ia, alaila, e haawi koke aku ka Makai Kiekle a Makal Nul paha I na palapala holke no ke kohola ana i ua poe ku E hoouna koke la kekahi kope o lft hoike l hoonoho papa helu ia ame na palapala holke no ke koho la ana e kn Makai Kiekle, a i ole, e ka Makal Nul. 1 ke Kakauolelo a ka Panalaau. A oia kope I hoounala i ke Kakauolelo o ka Panalaau e manaoia no ia he palapal » kumu. ' KE ANO O KA PALAPALA HOIKK NO KE KOHOIA ANA. 53. O ka palapala hoike no ke koho la ana ma ka pauku ae nel maluna, penel ke ano: Owau, 0.. ka Makai Nul o (a o ka Makai Klekie paha o ka Panalaau o Hawall) ke holke aku nei, ua koho pono ia o ma ka Ia o 18... (1 Senatoa a Lunamakaalnana) no ka Apana Koho Balota no ka manawa e pau ana ma ka 1a..0 A. D. 18 Haawlia maialo o ko"u iima i la 18 Makai N T ul. fa i ole Makai Klekle o ka Panalaau.) UKU O NA LUNA KOHO BALOTA AME NA LILO KOIIO. 84. Na ka Puuku Waiwai e uku mailoko ae o na haawlna a ka Ahaolelo e hooholo ai no na iilo koho baiota. t na lala o ka Papa Hoopaa Inoa, i Ehiku Dala o ka la i emi ole na hora hana maoll o ka ia malalo o ka eono, a e komo pu ana hoi me ko lakou mau UIo kaahele; a 1 na Luna Nana koho balota hoi, i ka huina o uml dala pakahi no keia ame kela koho ba!ota ana e malama ia ana; a e uku pu hol lakou ( na liio kupono o ka hoomakaukau ana l na mea pill 1 ke koho balota ame kahl e koho al, ola 'wau HIo nae e hooponopono a e kaupalena la e ka Puuku Waiwai a aole hoi kela i pili I na Uio o na mea ai.